3.2 Model PANDORA Podstawowe parametry

Transkrypt

1 . odel ANDA.. odstwowe rmetry Formlizm modelu dor, oier się : rzyjęciu, że obieg węgl odbyw się między trzem główymi rezerwurmi, są imi: tmoser, bioser i oce świtowy. Zrówo tmoser jki i bioser są trktowe jko zbioriki jedorode średi kocetrcj węgl i jego średi czs rzebywi są jedkowe w cłej objętości rezerwuru. odzieleiu oceu świtowego dziesięć rezerwurów orz wrowdzeiu do oisu ośmiu główych rądów kowekcyjych,,... 8 odowiedzilych z rzeoszeie węgl ieorgiczego w oceie. Wrowdzeiu mechizmów: omy biologiczej orz trsortu węglowego. rzyjęciu dyuzyjego chrkter wymiy węgl tmoser - oce. Wrowdzeiu wymiy tmoser bioser relizowej wskutek różicy czsu rzebywi węgl w rozwżych zbiorikch. W modelu dor wystęują trzy tyy rezerwurów oceiczych: owierzchiowy, ośredi orz głębokowody. ezerwur owierzchiowy stowi wrstw wody oceiczej do głębokości m. ezerwur te rerezetuje łytką wodę oceiczą iskich szerokościch geogriczych. ezerwur ośredi rerezetuje wodę do głębokości m, któr dużych szerokościch geogriczych m kotkt z tmoserą, iskich z rezerwurem owierzchiowym. Trzecim tyem rezerwurów wewętrzych oceu świtowego jest rezerwur głębokowody, jest to zbiorik wody oceiczej oiżej m. W modelu dor wyróżi się stęujące zbioriki: ezerwur ierwszy ółocy Atltyk rezerwur ośredi. ezerwur drugi ółocy i ołudiowy Atltyk iskich szerokościch geogriczych rezerwur owierzchiowy. ezerwur trzeci ołudiowy Atltyk rezerwur ośredi. ezerwur czwrty - głębok wod Atltyku rezerwur głębokowody.

2 ezerwur iąty - wrstw owierzchiow i ośredi ocey Atrktyczego rezerwur ośredi. ezerwur szósty - głębok wod oceu Atrktyczego rezerwur głębokowody. ezerwur siódmy ołudiow cześć oceu Idyjskiego i Sokojego rezerwur ośredi. ezerwur ósmy ołudiow i ółoc cześć oceu Idyjskiego i Sokojego iskich szerokościch geogriczych rezerwur owierzchiowy. ezerwur dziewiąty - ółoc cześć oceu Idyjskiego i Sokojego rezerwur ośredi. ezerwur dziesiąty - głębok wod oceu Idyjskiego i Sokojego rezerwur głębokowody. W modelu dor, uwzględi się ięć mechizmów trsortu węgl: rądy gęstościowe dwekcj. om biologicz. Trsort węglowy. Wymi węgl tmoser oce dyuzj. Wymi węgl tmoser bioser lądow. rzy orcowywiu rówń rzyjęto, że w oceie wystęuje osiem główych rądów kowekcyjych,,... 8, rozumiych jko strumień msy wyrżoy w Sv, gdzie Sv 6 m s -. omiru rędkości rądów kowekcyjych dokouje się głowie korzystjąc z dych o kocetrcji rdiowęgl w oceie. rądy kowekcyje tworzą tzw. NADW g. North Atltic Dee Wter. owstwie NADW czyli Głębokiej Wody ółocego Atltyku jest wymuszoe zczym odrowiem i ochłodzeiem wód owierzchiowych wskutek dziłi silych witrów w tym rejoie oceu. Bdi kocetrcji rdiowęgl wskzują, że oiżej 5 m NAWD jest główym źródłem wetylcji cłego głębokiego Atltyku.

3 Drugą, brdziej ogriczoą drogą wetylcji oceu jest cyrkulcj ioow związ z tworzeiem tzw. rzydeej Wody Atrktyczej AABW g. Atrctic Bottom Wter. Wetylcj tą drogą jest ogriczo do s szerokości geogriczej omiędzy o S 5 o S. Wetylcj głębokiego cyiku jest zczie słbsz. ozkłd kocetrcji rdiowęgl oiżej m wskzuje, że główym mechizmem wetylcji jest rzemieszczie się głębokiej wody od s wokół trktyczego. ys. -. Schemt obiegu wody w oceie świtowym i wymiy między bioserą, tmoserą i hydroserą w modelu dor.

4 .. Globly obiegu wody oceiczej w modelu dor W rezerwurze ierwszym owstje rąd Ztokowy będący jwżiejszym mechizmem ędzjącym globly s trsmisyjy. rąd Ztokowy owstje w te sosób, że ciełe wody łyące wzdłuż ółocotltyckiego rmiei ętli ouszczjąc wybrzeż Euroy, zczyją itesywie oddwć cieło tmoserze jest to jed czwrt tego co oddje cły ółocy Atltyk. Nstęie schłodzoe słoe wody oceu tltyckie łyą ółoc i zczyją się owoli zurzć od wrstwą rówie zimych, lecz miej słoych wód rktyczych. roces te sil się zimą. W modelu dor rąd Ztokowy rerezetowy jest rzez rądy, orz. rądy te rozdzielją się w głębokich wodch Atltyku, czyli w rezerwurze czwrtym i łyą w róże miejsc oceu świtowego. oowe ołączeie się tych rądów stęuje w rezerwurze trzecim, który rerezetuje ołudiową część oceu Atltyckiego, gdzie zchodzi sile wyoszeie wód oceiczych. Nleży zuwżyć symetrię w ółocej części oceu Atltyckiego gdzie ie stęuje wyoszeie wód głębokich w rzeciwieństwie do ołudiowej części tego oceu, gdzie wyoszeie jest brdzo sile. W kosekwecji owierzchi ółocej części Atltyku stęuje ziżeie kocetrcji DI, związe z brkiem wyoszei wód głębokich, co rowdzi w kosekwecji do tego, że strumień etto dwutleku węgl z tmosery do oceu jest w ółocym Atltyku jwiększy. W ółocej części oceu Idyjskiego i Sokojego stęuje wyoszeie wody z dużych głębokości, odowiedzile są z to rądy i 6. Jk zostło ise wcześiej rąd jest częścią rądu Ztokowego, tomist wystęowie rądu 6 związe jest z cyrkulcją ioową w sie wokół trktyczym. Strumień wody utworzoy rzez rądy 6 dzieli się w rezerwurze dziewiątym ółoc część oceów Idyjskiego i Sokojego dwie części. Jed cześć tego strumiei rzeływ rzez owierzchie rzyrówikową oceu Idyjskiego i Sokojego rezerwur ósmy, tomist drug z części rzeływ głębokościch ok. 5 - m w umirkowe szerokości geogricze ołudiowej części oceu Idyjskiego i Sokojego. Drugim miej zczącym i brdziej ogriczoym terytorilie mechizmem ędzjącym globlą ętle obiegu wody oceiczej jest cyrkulcj ioow w sie wokół trktyczym. Jest to wetylcj ogriczo do s szerokości geogriczej omiędzy o S 5 o S i w modelu dor zostł rzedstwio w ostci rądu 5.

5 ys. -. rądy gęstościowe uwzględioe w modelu dor. Nleży miętć, że rezerwury,,, 5, 7, 8, 9 mją ie zzczoy rysuku kotkt z tmoserą... ówi trsortu w modelu Komlet rówń modelu dor oisujących obieg osoru orz węgl zjduje się w Dodtku I. rzyomę rówie ciągłości rówie., oisujące zmię w czsie kocetrcji skłdik. węgl wewątrz rezerwuru. oo ostć: ci t t,r o F t,r F t,r F t,r Q t,r S t,r A A turb D. gdzie: c i - kocetrcj rozwżego skłdik [ol m - ], F A - gęstość strumiei dwekcyjego [ol s - m - ],

6 F A.turb - gęstość strumiei dwekcji turbuletej [ol s - m - ], F D - gęstość strumiei dyuzji [ol s - m - ], Q - źródło, ozcz dostrczi skłdik do rezerwuru drodze iej iż z omocą rzeływu strumieiowego [ol s - m - ], S - studi, ozcz ubytku skłdik z rezerwuru drodze iej iż z omocą rzeływu strumieiowego [ol s - m - ], t - czs, r - ołożeie. ówi. wskzuje że zmi kocetrcji skłdik w ewej objętości kotrolow będzie rzez: dwekcje, dwekcje turbuletą, dyuzje orz rzez dodtkowe rocesy ie strumieiowe wyrżoe w rówiu rzez Q i S. odel dor rzyjmuje, że jbrdziej zczący dl obiegu węgl lub osoru w oceu jest roces dwekcji. Wyik to ze skli czsowej, roces dwekcji wewątrz oceu jest zczie szybszy od dyuzji dyuzj m domiujące zczeie w wymiie węgl oce - tmoser. W modelu dor wielkości Q i S rówi. ozczją odowiedio rocesy dostrczi i usuwi węgl do/z rezerwuru rzez mechizm omy biologiczej orz trsort węglowy. ówie. dl obiegu rozwżego skłdik w oceie osoru lub węgl w modelu dor rzyjmuje ostteczie ostć: c i t t o F A t Q t S t. ówie. wskzuje że kocetrcj skłdik c i, gęstość strumiei dwekcji F A jk rówież wielkości Q i S wyrżjące doływ orz odływ skłdik do/z rezerwuru są ukcjmi czsu i ołożei. W rówiu. ie ojwi się ozczeie zleżości rzestrzeej rzez wektor r orówj rówie. oiewż zleżość t w rówiu. wyrżo jest rzez ideks i, określjący rozwży rezerwur. Jedoczes obecość ozczei r orz i w rówiu. sowodow jest tym, że w ogólym rzydku moż rozwżć dy rezerwur ozczeie i orz zleżość od kieruku wektor w tym rezerwurze ozczeie r. W modelu dor ie rozwż się zleżości rzestrzeej wewątrz oszczególych rezerwurów. Iymi słowy, rzykłd kocetrcj węgl

7 zmiei się jedyie jko ukcj czsu i zmi t jest jedkow w cłej objętości rozwżego w kokretym rzydku rezerwuru. W dlszej części rcy, odczs lizy kokretych rówń obiegu osoru i węgl dl uroszczei w zisie rówń będzie omijy zis wyrżjący zleżość od czsu, zleżość ołożei będzie wyrż rzez ideks ozczjący umer rezerwuru. rzelizuje terz rzykłdowe rówi obiegu osoru. Węgiel w oceie trsortowy jest w ostci orgiczej i ieorgiczej. Szybkość rodukcji węgl orgiczego zleż jest od stosuku edield i średiego czsu rzebywi osoru w wrstwie owierzchiowej, dltego w modelu orócz rówń oisujących trsort węgl owiy się zleźć rówi obiegu osoru wewątrz oceu. Jko rzykłdu użyje rówi oisującego zmię kocetrcji osoru wewątrz rezerwuru trzeciego ołudiow cześć Atltyku: dt d Uwg: Dl rzejrzystości rcy ois oszczególych rmetrów lizowych rówń zostł umieszczoy Dodtku I. o rzeksztłceiu rówi. do ostci: dt d zło lewej stroy rówi. odowid człoowi lewej stroy rówi. i wyrż zmię kocetrcji osoru w czsie rówie., wewątrz rezerwuru trzeciego. złoy o rwej stroie rówi. oz dwom osttimi wyrżją dywergecje gęstości strumiei dwekcyjego są wiec logicze do ierwszego człou rwej stroy rówi.. sttie dw człoy rwej stroy rówi. rerezetują odowiedio wielkości: S i Q rówie. wyrżjące doływ i odływ osoru do/z rezerwuru trzeciego. Kocetrcj osoru w rezerwurze trzecim kotrolow jest rzez trsort osoru do/z rezerwuru rzez rądy kowekcyje,,, 8 orz rzez mechizm omy biologiczej dw osttie człoy rówi..

8 Brdziej złożoe rówi obiegu węgl rześledzę rzykłdzie trsortu węgl wewątrz oceu.5, orz omiędzy owierzchią oceu, tmoserą. ówie ciągłości dl rezerwuru czwrtego rzyjmuje ostć:.5 6 dt d o rzeksztłceiu rówi.5, orzez odzieleie tego rówi rzez otrzymujemy rówie w ostci:.6 6 dt d zło lewej stroy jest wyrżeiem oisującym zmię kocetrcji w czsie węgl w rezerwurze czwrtym. Wszystkie człoy rwej stroy zwierjące rmetr strumiei msy tz.,,, są człomi dwekcyjymi. ozostłe człoy rwej stroy rówi.6 związe są z omę biologiczą orz trsortem węglowym. ówie ciągłości dl rezerwuru trzeciego, do którego węgiel jest dostrczy i usuwy rzez wymię tmoser oce, jk rówież rzez tzw. głębiowy trsort węgl rzyjmuje ostć: A F dt d

9 ówie.7 o odzieleiu stromi rzez uzyskuje ostć: d dt F A.8 zło lewej stroy rówi.8 wyrż zmię w czsie kocetrcji węgl w rezerwurze trzecim logi z wyjściowym rówiem.. Wszystkie człoy rwej stroy rówi.8 zwierjące skłdik w ostci strumiei msy,,, są człomi dwekcyjymi. ozostłe wyrżei rówi.8 orócz osttiego człou oisują omę biologiczą orz trsort węglowy. óżic omiędzy rówiem.6 trsort wyłączie głębiowy węgl, rówiem.8 trsort głębiowy trsort owierzchi oceu tmoser srowdz się do osttiego człou rwej stroy rówi.8 oisującego trsort węgl w ostci omiędzy owierzchią oceu, tmoserą. zło dyuzyjy rówi.8 zisze jko oddziele wyrżeie W [ol m - s - ]. W F A.9 iśieie rcjle dwutleku węgl owierzchi oceu dl dowolego rezerwuru i i,,... wyrż się wzorem.. i, [ i i α ξi] sol, i i. is rmetrów rówi.9,. orz. zjduje się w Dodtku I. Dl ełego oisu wymiy węgl omiędzy owierzchią oceu, tmoserą istote zczeie m owiązie ciśiei rcjlego owierzchi oceu z temerturą

10 wody oceiczej. Dl ciśiei cząstkowego jko ukcji temertury jwiększe zczeie m temerturow zleżość rozuszczlości. W modelu dor oisą wyżej zleżość uwzględioo rzyjmując, że rozuszczlość dwutleku węgl sol i w rezerwurch drugim rejo okołorówikowy oceu Atltyckiego i ósmym rejo okołorówikowy oceów Idyjskiego i Sokojego jest dwukrotie miejsz iż w ozostłych zbiorikch oceiczych. W modelu rzyjęto dl wszystkich rezerwurów wszystkich szerokości geogriczych stłą wrtość wymiy dwutleku węgl między owierzchią oceu, tmoserą F5 ol m - rok -. Wrtość t zostł tk dobr, by kocetrcj rdiowęgl był zgod z obserwową iskich szerokościch geogriczych. W rówiu.9 ojwi się wyrżeie, jest to wrtość ciśiei tmoseryczego, którą oblicz się korzystjąc z zleżości: N N. Uwg: Wszystkie wrtości oszczególych rmetrów, rzyjęte dl modelu zjdują się w Dodtku II.

11 . Komuterow relizcj modelu. rogrm rbo_i rogrm rbo_i jest komuterową relizcją modelu dor, stworzoą w orciu o schemt itercyjy Euler rozdz.... Alikcj t zostł is w języku, z wykorzystiem środowisk Builder, rcuje komuterch klsy z systemem oercyjego Widows 95 lub owszym. rogrm skłd się z sześciu ukcji: obrie dych. lik dych wejściowych. Zmi dych wejściowych. bliczei. Zis symulcji. Wyisie końcowych rmetrów. Fukcj obrie dych odowid z wrowdzeie do rogrmu oczątku symulcji dych wejściowych, które są komletem rmetrów oisujących bezośredio i ośredio globlą cyrkulcję węgl. N odstwie tych dych orz rzyjętych wruków symulcji relizowe są obliczei. rogrm rbo_i umożliwi zmię bieżąco w czsie rcy z rogrmem wrtości rmetrów zwrtych w liku dych wejściowych. Tym smym lik te uleg zmiie, do odtworzei jego ierwotej ostci służy ukcj lik dych wejściowych. Fukcj t tworzy owy lik rmetrów wejściowych zwierjący de wyszczególioe w Dodtku II de stdrdowe. Fukcj Zmi dych wejściowych służy modyikcji liku dych wejściowych. Fukcję bliczei tworzą dwie rocedury: ozwiązie. Zburzeie.

12 rocedur ozwiązie relizuje umerycze rozwiązie modelu dor, rocedur Zburzeie ozwl wrowdzeie do rozwżego ukłdu tmoser bioser lądow - hydroser zburzei dodtkowej ilości węgl. W modelu dor, odtwrz się trzy owiąze ze sobą obiegi: osoru, węgl orz rdiowęgl, oise odowiedim ukłdem rówń różiczkowych Dodtek I. Kżde z rówń rozise zostło ostć itercyją Dodtek I, stęie wyrżoe w ostci kodu rogrmowego. rzelizujmy rówie oisujące zmię kocetrcji węgl w rezerwurze trzecim. Aliz rzykłdowego rówi musi być wyko w kotekście ozostłych rówń tworzących rozwży ukłd. Alizowe rówie m ostć różiczkową : A F dt d orz. sol α ζ. N N is oszczególych rmetrów rówń.,. i. zjduje się w Dodtku I.

13 ostć itercyją omwiego rówi moż zisć jko: A Fh h h h h h h orz.5 sol α ζ.6 N N gdzie h - krok czsowy, - wrtość dego rmetru w kroku itercyjym, - wrtość dego rmetru w kroku itercyjym. Zczeie oszczególych rmetrów jest jk w rówich.,. orz.. elizcj rogrmow rozwżego rówi rzyjmuje ostć orygily zis kodu: wys[]s[]s[]s[7]/[]; wys[]/[]; wys[]s[7]/[]; wys[]/[]; wy5[]**ws_odz[]/[]*t_[]*.[]; wy6/t_[]*.[]; czlo.; iste_[]!. czlotb_[][]-ste_[]/ste_[]; []/sol[]*.czlo*w_; wyff_szybkosc*ow[]*-[]/*[]; tb_[][] -tb_[][]*h*wytb_[][]*h*wy tb_[][]*h*wytb_[6][]*h*wytb_[][] tb_f[][]*h*wy5-tb_f[][]*h*wy6h*wyf;

14 gdzie: tb_ - Dwuwymirow tblic x rzechowując wrtości kocetrcji węgl w oszczególych rezerwurch: tb_[][] - kocetrcj węgl w rezerwurze trzecim w kroku czsowym, tb_[][], tb_[][], tb_[][] orz tb_[6][] kocetrcje węgl odowiedio w rezerwurze trzecim, czwrtym, iątym orz siódmym w kroku czsu czsowym, tb_f - Dwuwymirow tblic x rzechowując wrtości kocetrcji osoru w oszczególych rezerwurch: tb_f[][], tb_f[][] kocetrcj osoru odowiedio w rezerwurze drugim i trzecim w kroku czsowym, S - Jedowymirow tblic o dziesięciu elemetch rzechowując oszczególe wrtości strumiei msy: S[], S[], S[], S[7] wrtości strumiei msy odowiedio,,, 8, - Jedowymirow tblic o dziesięciu elemetch rzechowując wrtości objętości oszczególych rezerwurów: [], [] objętość odowiedio rezerwuru drugiego i trzeciego, ow - Jedowymirow tblic o dziesięciu elemetch rzechowując wrtości owierzchi oszczególych rezerwurów: ow[] wrtość owierzchi rezerwuru drugiego, ws_odz - Jedowymirow tblic o jedestu elemetch rzechowując wrtości wsółczyik odziłu rozuszczoej substcji orgiczej omiędzy rezerwurmi: ws_odz[] wrtość wsółczyik odziłu rozuszczoej substcji orgiczej omiędzy rezerwurem drugim i trzecim, T_ - Jedowymirow tblic o dziesięciu elemetch trzech zerowych rezerwury głębokowode rzechowując wrtości czsu rzebywi osoru w oszczególych rezerwurch, T_[], T_[] wrtość czsu rzebywi osoru odowiedio w rezerwurze drugim i trzecim, - Jedowymirow tblic o dziesięciu elemetch trzech zerowych

15 rezerwury głębokowode rzechowując wrtości stosuku crb / org w odjącej mterii biogeiczej, sol - Tblic jedowymirow o dziesięciu elemetch trzech zerowych rezerwury głębokowode rzechowując wrtości wskźik rozuszczlości: sol[] wrtość wskźik rozuszczlości dl rezerwuru trzeciego, - Tblic jedowymirow o dziesięciu elemetch trzech zerowych rezerwury głębokowode rzechowując wrtości ciśiei rcjlego owierzchi oceu: [] wrtość ciśiei rcjlego owierzchi oceu, - Zmie rerezetując stosuek edield, F_szybkosc Zmie rerezetując szybkość wymiy węgl owierzchi oceu W_ - Zmie rerezetując wsółczyik evell, - Zmie rerezetując ciśieie tmoserycze, - Zmie rerezetując oczątkowe ciśieie tmoserycze, czło, wy, wy, wy, wy, wy5, wyf - zmiee omocicze. Uwg : W rogrmie rzyjęto wsółczyik zsdowości α. Uwg : Wszystkie tblice ideksowe są od zer. W rogrmie rbo_i wystęuje jed ętl itercyj relizując rozwiązie w tym smym kroku czsowym ukłdu rówń różiczkowych: węglowych, osorowych orz rdiowęglowych. Tk więc dl kżdego kroku czsowego otrzymywe jest rozwiązie rozwżych ukłdów. ierwsze rozwiązie wyzcze jest odstwie wruków oczątkowych, kżde koleje w orciu o wrtości uzyske w kroku orzedim. Symulcj rzebieg zgodie z rzyjętym schemtem itercyjym bzując rmetrch zwrtych w liku dych wejściowych orz w orciu o rzyjęte wruki symulcji. Wruki symulcji tworzą: zs rzebiegu symulcji. Wielkość kroku czsowego.

16 odzj i wielkość zburzei wrowdzoego do ukłdu. rzez zs rzebiegu symulcji leży rozumieć okres czsu w którym symulowy jest model dor. W większości rzerowdzoych symulcjch rozdz. 5 wielkość t zwierł się w rzedzile lt. Wielkość kroku czsowego jest rmetrem określjącym skok sitki różicowej, wyzczjącym momet czsowy dl którego określ się rozwiązie. W większości rzerowdzoych symulcjch rozdz. 5 wielkość t zwierł się w rzedzile di. rocedur Zburzeie służy bdiu zchowi się ukłdu wrowdzeie dodtkowej ilości węgl. W rogrmie rbo_i wrowdzeie zburzei oleg wstrzykiwiu ustloej ilości węgl lub rdiowęgl w zdy sosób. rocedur t może być wykorzyst do bdi zmiy kocetrcji węgl w rozwżym ukłdzie w stęstwie emisji troogeiczej. Zburzeie do ukłdu może być wrowdze skokowo lub ukcyjie. Skokow rocedur wrowdzei zburzei może być zrelizow dl kżdego z dwustu rezerwurów dziesięć oceiczych tmoser bioser. Zburzeie może więc zostć wrowdzoe do jedego, dwóch, trzech itd. rezerwurów, jk rówież może być wrowdzoe jedocześie do wszystkich. Wielkość zburzei wrowdzego do oszczególych rezerwurów może być róż. Fukcyj rocedur wrowdzei zburzei relizow jest tylko dl tmosery. Jest to uzsdioe ogriczeie wyikjące z osidi ełych roili ukcyjych dych omirowych emisji węgl orz rdiowęgl jedyie dl tmosery. rocedur t ozwl liiowe i eksoecjle wstrzykięcie ewej ilości węgl. Dysoując dymi omirowymi dotyczącymi roczej emisji węgl do tmosery dl ewego okres czsu moż odtworzyć roil emisji węgl rzez rozwży okres czsowy. rogrm rbo_i korzystjąc z odowiedich dych i w orciu o wybór rodzju krzywej liiow lub eksoecjl wyzcz rmetry krzywej i w orciu o ie wrowdz odowiedią ilość węgl. W odoby sosób relizowe jest zburzeie olegjące zmiie kocetrcji rdiowęgl w tmoserze. Dysoując dymi roczej zmiy kocetrcji rdiowęgl [ /rok] moż dl wybrego okresu rzerowdzić symulcję uwzględijącą zmiy roczej kocetrcji rdiowęgl.

17 W wyiku rzerowdzoej rzez rogrm symulcji otrzymuje się dw rodzje iormcji: bezośredią orz ośredią. Iormcję bezośredią tworzy zestw dych kocetrcji węgl, osoru orz wrtości ciśiei rcjlego uzyskych końcu symulcji. Iormcj t odw jest bezośredio rzez rogrm o zkończeiu symulcji. Iormcję ośredią stowią tomist cztery liki Dodtek III zwierjące odowiedio iormcje o kocetrcji węgl, osoru, rdiowęgl orz wielkości ciśień rcjlych, odczs kżdego kroku itercyjego. De zwrte w likch wyjściowych rerezetują eły obrz zrelizowej symulcji i stowią rzedmiot włściwej lizy. odsumowując, schemt itercyjy Euler bez większych roblemów dł się zstosowć do rozwiązi zsymulowi modelu dor. Udło się stworzyć rogrm uwzględijący orócz stdrdowych mechizmów modelu rówież rocedurę wrowdzei do ukłdu w zdy sosób dodtkowej ilości węgl zburzeie. Wyiki uzyske rzy użyciu rogrmu rzedstwioe są w rozdz. 5.

18 8. Dodtek II: De stdrdowe stłe rmetry rzyjęte w modelu Uwg : Wrtości oszczególych rmetrów dotyczą stu z ery rzed rzemysłowej tj. rzed rokiem 795. Uwg : Wszystkie de według [Broecker, eg, 986] orz [Broecker, eg, 99] DII.:... bjętości oszczególych rezerwurów oceu. DII.: A... A owierzchi oszczególych rezerwurów oceu. DII.:... 8 Strumieie msy. Tbel DII. rmetry modelu dor A. Tbel DII. rmetry modelu dor B. ezerwur bjętość owierzchi Strumieie [Sv] msy * 6 [m ] * [m ] ierwszy Drugi...5 Trzeci..8.5 zwrty iąty Szósty Siódmy Ósmy Dziewiąty Dziesiąty Uwg: Sv 6 m s -. DII.: Wsółczyiki odziłu strumiei wody:.65, g.65. DII.5:... DII.6: i Stężeie molowe osoru w rezerwurch. zs rzebywi osoru w rezerwurch.

19 DII.7:... 8 Wsółczyik odziłu rozuszczoej substcji orgiczej w oszczególych rezerwurch. DII.8:... Stężeie molowe węgl w rezerwurch. DII.9: Stosuek edield: DII.: i Stosuek / orgiczego. DII.: ξ Wsółczyik evell: ξ 9. DII.: α Wsółczyik zsdowości: α. DII.: sol Wskźik rozuszczlości. Tbel DII. rmetry modelu dor. ezerwur Stężeie molowe osoru zs rzebyw i osoru Stężeie molowe węgl Stosuek / org [mol m - ] [lt] [ol m - ] ierwszy Wsółczy ik odziłu rozuszczo ej substcji orgiczej Drugi ,.5,.5 Wskźik rozuszczl ości Trzeci zwrty iąty Szósty Siódmy Ósmy , 89., 8.5 Dziewiąty Dziesiąty DII.: N DII.5: N b DII.6: b DII.7: b s węgl w tmoserze. s węgl w bioserze. zs wymiy węgl omiędzy bioserą, tmoserą. zs wymiy węgl omiędzy tmoserą, bioserą.

20 DII.8: F Szybkość wymiy węgl owierzchi oceu. DII.9: i iśieie rcjle owierzchi oceu. DII.: μ s molow węgl. DII.: λ Stłą rozdu. DII.: Względ kocetrcj rdiowęgl w tmoserze. DII.: b Względ kocetrcj rdiowęgl w bioserze lądowej. DII.:,..., Względ kocetrcj rdiowęgl w rezerwurch oceiczych. Tbel DII. rmetry modelu dor D. rmetr Wrtość rmetru N 6 [Gt] Nb 5 [Gt] b [lt] b 9 [lt] F 5 [ol m - rok - ] μ * - [kg ol - ] λ. * - [ rok - ] Tbel DII.5 rmetry modelu dor E. ezerwur Względ kocetrcj rdiowęgl [ ] ierwszy 9 Drugi 95 Trzeci 898 zwrty 89 iąty 898 Szósty 86 Siódmy 9 Ósmy 95 Dziewiąty 8 Dziesiąty 8 Atmoser Bioser 995 W rogrmie używe są, orócz rmetrów wyszczególioych w DII. DII. de omile, które moż zwć dymi odiesiei or. Dodtek I. Są imi: DII. 5: N Nomil ms węgl w tmoserze: N 6 [Gt].

21 DII. 6: DII. 7: i i,,... Nomile ciśieie w tmoserze: 8 [μtm]. Nomil kocetrcj węgl w oszczególych rezerwurch oceiczych Tbel DII.6 rmetry modelu dor F. ezerwur Nomil kocetrcj węgl [ol m - ] ierwszy.6 Drugi.96 Trzeci. zwrty. iąty. Szósty.5 Siódmy. Ósmy.96 Dziewiąty. Dziesiąty. Uwg: óżic jkościow omiędzy dymi kocetrcje węgl z tbeli DII. de robocze i DII.6 de odiesiei oleg tym, że de z tbeli DII. moż z omocą rogrmu rbo_i zmieić w rzeciwieństwie do dych z tbeli DII.6, które są dymi odiesiei.