FOLIA POMERANAE UNIVERSITATIS TECHNOLOGIAE STETINENSIS Folia Pomer. Univ. Technol. Stetin. 2012, Agric., Aliment., Pisc., Zootech.

Transkrypt

1 FOLI POMERNE UNIVERSITTIS TECHNOLOGIE STETINENSIS Foli Pomer. Univ. Tehnol. Stetin. 2012, gri., liment., Pis., Zooteh. 296 (23), Ireneusz OCHMIN, rinn SNIEWSK WPŁYW PODŁOś N UKORZENINIE SIĘ SDZONEK ZIELNYCH I ZDREWNIŁYCH ORÓWKI WYSOKIEJ ODMINY LUECROP THE INFLUENCE OF THE SUSTRTE ON THE DEVELOPMENT OF THE ROOT SYSTEM IN SOFTWOOD CUTTING ND HRDWOOD CUTTING OF THE HIGHUSH LUEERRY, LUECROP CULTIVR Prowni Sownitw, Zhoniopomorski Uniwersytet Tehnologizny w Szzeinie ul. Juliusz Słowkiego 17, Szzein, e-mil: ireneusz.ohmin@zut.eu.pl, ohir@o2.pl strt. The reserh ws onute t the Fruit Frming Lortory of the West Pomernin University of Tehnology in Szzein to stuy the effetiveness of the rooting ility of softwoo utting n hrwoo utting of the highush lueerry in sustrtes ontining pet, perlite n sn. The perentge of utting tking root s well s the numer n length of roots n the hlorophyll ontent inex were etermine. It ws foun tht the reproution of the lueerry plnts of the luerop ultivr ws more effetive if hrwoo utting were use (64%). Pet perlite n the mixture of the two were the est sustrtes to use hrwoo utting n softwoo utting to tke root. They h the highest perentge of plnts tking root (from 55% to 83%) n the lrgest numer of roots (from 7 to 14). The longest roots were forme in plnts grown in sustrtes prepre from pet n perlite (106 mm) n lso in pet lone (110 mm), espeilly softwoo utting ( mm), whih grew roots lmost twie s long s those in hrwoo utting. Moreover, the hlorophyll ontent inex (SPD) ws lso higher (pprox. 50). Słow kluzowe: ineks zzielenieni, perlit, pisek, proent przyjęć, torf, rozmnŝnie wegettywne. Key wors: green inex, pet, perlite, perentge of roote uttings, sn, vegettive propgtion. WSTĘP orówk wysok (Vinum orymosum L.), zwn tkŝe merykńską, m stosunkowo krótką historię uprwy w nszym krju. RóŜni się w uŝej mierze o roślin sownizyh uprwinyh w Polse, poniewŝ m speyfizne wymgni sieliskowe i gleowe. orówk o Polski zostł przywiezion w 1924 roku, lez ze wzglęu n prolemy grotehnizne, uprw nie zostł rozpowszehnion (Pliszk 1997). Pierwsze plntje zzęły powstwć opiero w 1975 roku. O tego zsu stje się on orz rziej populrn, o przekł się n powstwnie nowyh plntji (Smolrz 2006). orówk wysok jest rośliną ość ięŝko rozmnŝjąą się. W nturze rozmnŝ się z nsion, zsem przez orosty korzeniowe. RozmnŜnie z nsion stosuje się głównie w hoowli. W proukji szkółkrskiej njzęśiej stosowne jest rozmnŝnie przez szonki zrewniłe i zielne (Krewer i Cline 2003), metoą in vitro, lez są wątpliwośi o o przytnośi w uprwie tk rozmnŝnyh roślin (Smolrz i Chleowsk 1997). Dotkowo pnowł opini, Ŝe krzewy orówki wysokiej rozmnŝne in vitro później whozą w okres owoowni, plony są mniejsze (Werner 2001), krzewy silniej rosną (El-Shiekh i in. 1996).

2 82 I. Ohmin i. Sniewsk Szonki zrewniłe sporząz się jesienią, zimą lu wzesną wiosną. Pęy n szonki muszą yć wolne o wszelkih horó i pohozić z njrziej oświetlonyh zęśi roślin mteznyh (Rejmn 2002). Po proesie ukorzenini, który trw zwykle 6 8 tygoni, szonki poje się proesowi hrtowni, który przygotowuje je o zimowni (Pliszk 2002). Szonki zielne nleŝy poierć pozs trwni ktywnego wzrostu roślin. Okres ten przyp n konie zerw i trw nie łuŝej jk o połowy lip. Njopowieniejszym terminem jest pozątek rugiej fzy wzrostu pęów oznyh, gy tworzy się pąk szzytowy (Pliszk 2002). Są równieŝ opinie, Ŝe njlepiej szonki poierć w mju (Hn i in. 2008). Pozs ukorzenini orówki wysokiej njwŝniejszy jest pierwszy tyzień. Deyująe znzenie m zwłszz tempertur, któr nie powinn spć poniŝej 18 o C, wilgotność powietrz poniŝej 95% (Werner 2001). Szonki zielne wymgją systemu zmgłwini i orej wentylji orz zhowni zystośi w trkie poierni (Krewer i Cline 2003). W zsie ługotrwłego zmgłwini moŝe ohozić o wymywni skłników pokrmowyh (Goo i Tukey 1966). NleŜy zwróić równieŝ uwgę n opowienie zstosownie ukorzenizy, wrz ze wzrostem stęŝeni I oserwowno gorsze ukorzeninie się szonek (Hoffmnn i in. 1995). Rozje połoŝ, głównie jego zolnośi sorpyjne i stosunki powietrzne, w uŝym stopniu mją wpływ n proesy ukorzenini, eyują o ilośi ukorzeninyh szonek, tkŝe o jkośi powstłego systemu korzeniowego (Rejmn 2002). PołoŜ przeznzone o proukji szonek powinny orze utrzymywć wilgoć, mieć luźną strukturę, któr zpewni swoony opływ tlenu (rley 2007), powinny równieŝ hrkteryzowć się opowienim l gtunku ph (Holt i in. 1998). Z ekonomiznego i prktyznego punktu wizeni sustrty, które stosuje się o rozmnŝni szonek, powinny yć tnie i łtwo ostępne, z uwgi n sklę proukji. Ponto muszą opowić wymgniom gleowym l nej rośliny. Torf, który jest połoŝem wykorzystywnym w proukji ogronizej, stje się orz truniej ostępny. Jego złoŝ są nmiernie eksplotowne i w związku z tym zęsto polegją ohronie. W przeprowzonyh nih określono efektywność ukorzenini zielnyh i zrewniłyh szonek orówki wysokiej orz ih jkość, w róŝnyh połoŝh zstosownyh o tego proesu. MTERIŁ I METODY ni przeprowzono w Prowni Sownitw Zhoniopomorskiego Uniwersytetu Tehnologiznego w Szzeinie. no efektywność ukorzenini szonek zielnyh i zrewniłyh, przygotownyh z orówki wysokiej ominy luerop, w pięiu połoŝh (torf, pisek, perlit, torf + pisek, torf + perlit). ni wykonno w lth , proes ukorzenini powtórzono wukrotnie w 2009 i 2010 roku. W kŝym roku wykonno po 50 szonek, w trzeh powtórzenih l kŝego oiektu (150 szt.) 5 połoŝy torf, pisek, perlit, torf + pisek (1 : 1), torf + perlit (1 : 1), 2 rozje szonek zielne, zrewniłe. Do plstikowyh pojemników nsypno 15-entymetrową wrstwę połoŝy, eliktnie uito i polno woą. Jenorozne zęśi pęów znurzno w ukorzenizu (I), nstępnie szono n 1/3 ih ługośi. Skrzynki przykryte folią perforowną ustwiono w szklrni n ieniownyh stołh. Tempertur w szklrni w noy ył utrzymywn n poziomie

3 Wpływ połoŝ n ukorzeninie się o C w trkie ukorzenini szonek zrewniłyh i o C l szonek zielnyh. Szonki zrewniłe yły ukorzenione po ośmiu tygonih, zielne wiosną nstępnego roku. Gotowe szonki przeszono o onizek foliowyh o pojemnośi 1 l i wysokośi 10 m, wypełnionyh połoŝem torfowym o ozynie 3,5 4,5. Po pięiu tygonih szonki opryskno 0,1-proentowym roztworem nwozu wieloskłnikowego Perfet Professionl (N : P : K). Szonki zrewniłe yły wykonywne n przełomie mr i kwietni. Zrowe pęy ięto n 3 4 szonki o ługośi m z zterom pięiom pąkmi liśiowymi. Szonki zielne yły przygotowywne w połowie lip. Ukorzenine yły wierzhołkowe zęśi roślin o ługośi 8 10 m, posijąe 4 5 węzłów z wom trzem wierzhołkowymi liśćmi. Szonki zielne orówki wysokiej zzwyzj wypuszzją korzenie opiero po zimie, ltego ilość i ługość systemu korzeniowego ył n w mju nstępnego roku. Przez okres zimowy szonki yły pozostwione w nieogrzewnej szklrni. Po okresie ukorzenini określono proent przyjęć szonek orz lizę i ługość korzeni. W trkie wegetji zmierzono ineks zzielenieni (Chlorophyll Meter Sp-502 Minolt). W elu stwierzeni istotnośi róŝni wykonno 2-zynnikową nlizę wrinji z pomoą progrmu Sttisti (SttSoft, In. 2011). Istotność róŝni zostł oenion testem Tukey n poziomie istotnośi α = 0,05. Dne proentowe prze nlizą wrinji pono trnsformji weług wzoru liss: y = r sin x, gzie x = proent ukorzenionyh szonek. WYNIKI I DYSKUSJ Efekty ukorzenini w uŝym stopniu zleŝne yły o zstosownego w trkie tego proesu połoŝ. Stwierzono, Ŝe w torfie zmiesznym z perlitem, w proporji 1 : 1, orz w smym torfie ukorzeniło się njwięej szonek, zrówno zielnyh, jk i zrewniłyh, opowienio 83 i 71% (rys. 1 2). Zeyownie njmniej efektywn ył miesznin torfu z piskiem (28%) orz sm pisek (33%). Źle ukorzeniły się szonki zrewniłe, jk i zielne. Szonki zielne ukorzeniły się gorzej, śrenio 43%, w porównniu z szonkmi zrewniłymi (64%) (rys. 1 2). W uŝej mierze zleŝło to jenk o zstosownego połoŝ, w torfie orz mieszne torfu z perlitem szonki zielne ukorzeniły się n poziomie 63 i 76%. Njgorzej ukorzeniły się szonki zielne, poszone w perliie (22%), jest to wynik rzo sły, iorą po uwgę fkt, Ŝe w tym połoŝu szonki zrewniłe przyjęły się w 87%. RównieŜ ore efekty ło poszenie roślin w smym torfie (79%), jenk zeyownie njwięej roślin uzyskno z oiektów, w któryh jko połoŝe zstosowno torf w mieszne z perlitem ukorzeniło się 90% zrewniłyh pęów orówki. Mły proent przyjęć szonek orówki wysokiej (o 25%) w połoŝu przygotownym z torfu i perlitu uzyskli równieŝ Giroux i in. (1999). Hołuowiz (1993) stwierził, iŝ njlepszym połoŝem o ukorzenini szonek orówki jest miesznin torfu z piskiem i perlitem lu troinmi w stosunku 1 : 2 : 1. Zstosown w oświzeniu miesznin torfu z piskiem okzł się niekorzystn o ukorzenini szonek zielnyh i zrewniłyh orówki wysokiej. RównieŜ Kosin i Selk (2006) uzyskli zupełnie omienne wyniki niŝ w omwinym oświzeniu. Proent ukorzenionyh szonek zielnyh ominy luerop, w połoŝu torfu z piskiem w proporji 1 : 2, wyniósł 91,3%, przy zliŝonym terminie szonkowni. RównieŜ Rejmn (2002) informowł, Ŝe pisek jest orym połoŝem l szonek wielu gtunków, miesznin torfu z piskiem w proporjh 1 : 1 znznie zwiększł pojemność woną połoŝ, orze wpływł n rozgłęzinie się korzeni, jenk powyŝsze ni tego nie potwierziły. Minln (1993) njmniejszy proent przyjęć szonek równieŝ

4 84 I. Ohmin i. Sniewsk uzyskł w połoŝu przygotownym z pisku (48%). Potwierz się jenk opini Dougls (1966) mówią, Ŝe lepsze wyniki ukorzenini moŝn uzyskć poprzez ukorzeninie w terminie wzesnowiosennym szonek zrewniłyh, niŝ szonek zielnyh w leie. % * y C z zielne softwoo utting zrewniłe hrwoo utting śreni men torf pet pisek sn perlit torf + pisek pet + sn e e C torf + perlit pet + perlit z śreni men PołoŜ Sustrte *Ojśnieni: śrenie oznzone tą smą literą nie róŝnią się istotnie (5%); test Tukey Explntion: the mens signe the sme letter not iffer signifintly t the 5% level of signifine, Tukey test. y DuŜymi litermi oznzono śrenie l efektów głównyh The sme pitl letters inite men vlues for the min effets. z Młymi litermi śrenie l interkji The sme smll letters inite men vlues for intertion. Rys. 1. Proent ukorzenionyh szonek zielnyh i zrewniłyh orówki wysokiej w zleŝnośi o zstosownyh połoŝy Fig. 1. Perentge of roote softwoo n hrwoo (hereous n wooen seelings) of highush lueerry epening on the sustrte use C zielne softwoo utting zrewniłe hrwoo utting śreni men C szt. p torf pet pisek sn perlit torf + pisek pet + sn torf + perlit pet + perlit śreni men PołoŜ Sustrte Ojśnieni jk n rys. 1. Explntion s in Fig. 1. Rys. 2. Liz korzeni n szonkh zrewniłyh i zielnyh orówki wysokiej ominy luerop Fig. 2. The numer of roots in softwoo n hrwoo of highush lueerry luerop ultivr

5 Wpływ połoŝ n ukorzeninie się System korzeniowy szonek zrewniłyh ył ny po ośmiu tygonih o rozpozęi ukorzenini (fot. 1 2). Ntomist szonki zielne zzwyzj nie wytwrzją systemu korzeniowego w roku szonkowni, korzenie njzęśiej powstją opiero n rugi rok po okresie spozynku zimowego. ni przeprowzono wię po około ziesięiu miesiąh o momentu ukorzenini (fot. 3 4). Fot Szonki zielne (o lewej) orz szonk zrewnił orówki wysokiej po ośmiu tygonih ukorzenini (fot.. Sniewsk) Photo 1 2. Softwoo utting (from the left) n hrwoo utting of highush lueerry fter n 8-week rooting perio (fot.. Sniewsk) Fot Ukorzenione szonki zielne (fot. I. Ohmin) orz szonki zrewniłe ominy luerop po ziesięiu miesiąh o momentu ukorzenini (fot.. Sniewsk) Photo 3 4. Roote softwoo utting (fot. I. Ohmin) n hrwoo utting of luerop ultivr 10 months fter the rooting time (fot.. Sniewsk)

6 86 I. Ohmin i. Sniewsk Dorze uformowny system korzeniowy świzy o orym przyjęiu się szonek i o sprzyjjąyh wrunkh pnująyh w nym połoŝu (fot. 3 4). Njwiększym systemem korzeniowym, określonym ilośią orz ługośią korzeni, hrkteryzowły się szonki ukorzenine w połoŝu przygotownym z torfu i perlitu orz szonki, które rosły tylko w torfie (rys. 2 i 3). Torf jest rzo sprzyjjąym połoŝem, poniewŝ jego włśiwośi są rzo zliŝone o tyh występująyh w nturlnyh sieliskh orówki wysokiej, ntomist otek perlitu otkowo polepsz włśiwośi powietrzne i wone, umoŝliwiją jeszze lepszy rozwój korzeni. Śreni ilość korzeni szonek ukorzeninyh w połoŝu torf + perlit wyniosł 14 sztuk orz 11,3 sztuk w torfie, ługość wiązki korzeniowej w ou przypkh nieznznie powyŝej 100 mm. Szonki orówki wysokiej w oświzeniu Giroux i in. (1999), które ukorzenino w połoŝu przygotownym z torfu i perlitu, miły korzenie o ługośi zlewie kilkunstu milimetrów. W oświzeniu włsnym zoserwowno równieŝ, Ŝe szonki zielne poszone w tyh połoŝh miły łuŝsze korzenie o szonek zrewniłyh (rys. 3) zielne softwoo utting zrewniłe hrwoo utting śreni men mm torf pet pisek sn perlit torf + pisek pet + sn torf + perlit pet + perlit śreni men PołoŜ Sustrte Ojśnieni jk n rys. 1. Explntion s in Fig. 1. Rys. 3. Długość korzeni u szonek zrewniłyh i zielnyh ominy luerop Fig. 3. The length of roots of wooen n hereous seelings of the luerop ultivr Ntomist pisek orz pisek w mieszne z torfem wpływły niekorzystnie n rozwój systemu korzeniowego orówki wysokiej. Śreni liz korzeni, które wytworzyły szonki, nie przekrzł 3 sztuk, ih ługość wynosił o 40 mm. Przeprowzone przez innyh utorów ni wykzują, Ŝe w gleh lekkih, piszzystyh ojętość systemu korzeniowego jest kilkkrotnie większ, w porównniu z glemi ięŝszymi (Murs 2011). Nie potwierzją tego przeprowzone ni, system korzeniowy roślin ukorzeninyh w połoŝh, w któryh wykorzystno pisek, nie ył njwiększy. Weług Krewer i Cline (2003), połoŝ, które zwierją 50% torfu, wpływją n wytworzenie szerokiego systemu korzeniowego i m to zęśiowe potwierzenie w uzysknyh wynikh njlepiej rosły rośliny poszone w torfie zmiesznym z perlitem.

7 Wpływ połoŝ n ukorzeninie się Urzązeni zwne hlorofilometrmi umoŝliwiją oenę zwrtośi łkowitego hlorofilu n postwie wysoe skorelownego z nim ineksu zielonośi liśi (Pewiz i Gregorzyk 2009, Gregorzyk i Rzyńsk 1997). Generlnie liśie szonek zielnyh hrkteryzowły się znznie niŝszym ineksem zzielenieni, w porównniu z liśćmi szonek zrewniłyh (rys. 4). 60 zielne softwoo utting zrewniłe hrwoo utting śreni men ineks SPD inex SPD C C 25 torf pet pisek sn perlit torf + pisek pet + sn torf + perlit pet + perlit po śięiu fter utting śreni men PołoŜ Sustrte Ojśnieni jk n rys. 1. Explntion s in Fig. 1. Rys. 4. Ineks zzielenieni (SPD) liśi szonek zielnyh i zrewniłyh ominy luerop w zleŝnośi o połoŝ Fig. 4. Chlorophyll ontent inex (SPD) of hereous n wooen seelings of the luerop ultivr epening on the sustrte Niewątpliwie wpływ n ten fkt mił rk korzeni w momenie pomiru. Poonie jk w przypku wześniej omwinyh eh, njkorzystniej n ineks zzielenieni liśi wpłynęło połoŝe przygotowne z torfu orz torfu z perlitem. Wrtość ineksu wynosił opowienio 50,3 i 48,8. Wrtość ineksu SPD liśi szonek zielnyh nie uległ zminom w zsie proesu ukorzenini, jego wrtość ył poon jk n roślinh, z któryh porno szonki. Ineks osiągnął njniŝszą wrtość n szonkh ukorzeninyh w perliie śrenio 32,2. Krzewińsk i in. (2010) śrenią zwrtość hlorofilu, wyrŝoną ineksem SPD, określili n poziomie o 39 o 48 jenostek. WyŜsze wrtośi zmierzono w okresie jesiennym, w porównniu z pomirmi wykonnymi wiosną. Ineks zzielenieni zleŝy w znznym stopniu o gtunku liśie pelrgonii rtowej hrkteryzowły się ineksem SPD o 51,7 o 64,0 (Zwzińsk i Kless 2007). WNIOSKI 1. RozmnŜnie orówki wysokiej ominy luerop yło rziej efektywne z pomoą szonek zrewniłyh niŝ zielnyh.

8 88 I. Ohmin i. Sniewsk 2. Njlepszymi połoŝmi o ukorzenini szonek zrewniłyh yły torf i perlit orz ih miesznk, zielnyh miesznk torfu z perlitem. Uzyskno w nih njwiększy proent przyjęć roślin orz njwiększą lizę korzeni. 3. NjłuŜsze korzenie, niezleŝnie o rozju szonek, wytworzyły rośliny ukorzenine w połoŝu torfu z perlitem, tkŝe w torfie. Szonki zielne ukorzenine w tyh połoŝh wyksztłiły nieml wukrotnie łuŝsze korzenie niŝ szonki zrewniłe. 4. Ineks zzielenieni liśi (SPD) ył wyŝszy u roślin uzysknyh z szonek zrewniłyh, orz roślin ukorzeninyh w połoŝu torfowym i w torfie z perlitem. PIŚMIENNICTWO rley S RozmnŜnie roślin. Wyw. ellon. Wrszw. Celik H., Os M.S Mthemtil moeling of the inole-3-utyri i pplitions on rooting of northern highush lueerry (Vinium orymosum L.) softwoo-uttings. t Physiol Plnt. 31, Dougls J The propgtion of highush lueerries y softwoo uttings. Euphyti. 15, El-Shiekh., Wilung D.K., Luy J.J., Srgent K.L., Re P.E Long-term effets of propgtion y tissue ulture or softwoo single-noe uttings on growth hit, yiel, n erry weight of Northlue lueerry J. m. So. Hort. Si. 121(2), Giroux G.J., Mynr.K., Johnson W Comprison of Perlite n Pet:perlite Rooting Mei for Rooting Softwoo Stem Cuttings in Suirrigtion System with Miniml Mist. J. Environ. Hort. 17 (3), Goo G.L., Tukey H.. Jr The lehing of metolites from uttings propgte uner intermittent mist. Pro. mer. So. Hort. Si. 89, Gregorzyk., Rzyńsk ni kolerji mięzy metoą rnon pomirmi zwrtośi hlorofilu z pomoą hlorofilometru. Zeszyty Nukowe R Szzein. 181, Hn M., Wng Z., Liu X., Ding Q., Yng X Stuy of lueerry Propgtion y Softwoo Cutting. Shnong griulturl Sienes, mj (DOI CNKI:SUN:GRI ). Hoffmnn., Fhinello J.C., Dossntos.M Riteye lueerry (Vinium shei Ree) propgtion y uttings. Pesquise gropeu rsil 30 (2), Holt T.., Mynr.K., Johnson W Low ph enhnes rooting of stem uttings of rhooenron in suirrigtion. J. Environ. Hort. 16, 4 7. Hołuowiz T Sownitwo. Wyw. kemii Rolnizej w Poznniu. Wynie I. Kosin J., Selk J Ukorzeninie szonek zielnyh orz mikrorozmnŝnie wyrnyh omin orówki wysokiej. Mięzynroow konferenj Uprw orówki i Ŝurwiny ISK Skierniewie zerw Krewer G., Cline lueerry Propgtion Suggestions. Southern Region Smll Fruit Consortium. proution/03lueerry PropgtionSuggestions.pf. Dostęp z 15 styzni Krzewińsk D., Smolrz K., Tryngiel-Gć., Chleowsk D Wpływ sposou przygotowni gley n wzrost i owoownie orówki wysokiej (Vinium orymosum L.) ominy luerop. Zesz. Nuk. Inst. S. Kwi. 18, Minln C.M Effets of mei, growth stge n removl of lower leves on rooting of highush, southern highush n riteye softwoo or hrwoo uttings. t Hort. 346, Murs P Rytmik wzrostu korzeni. Szkółkrstwo. 4, 71. Pewiz K., Gregorzyk Porównnie oen zwrtośi hlorofilu hlorofilometrmi SPD-502 i N-Tester. Foli Pomer. Univ. Tehnol. Stein. gri., liment., Pis. Zooteh. 269 (9),

9 Wpływ połoŝ n ukorzeninie się Pliszk K Overview on vinium proution in Europe. t Hort. 446, Pliszk K orówk merykńsk. Wyw. Dziłkowie, Wrszw. Pliszk K orówk wysok. PWRiL Wrszw. Rejmn Szkółkrstwo roślin sownizyh. PWRiL Wrszw. Wynie I. Smolrz K History of highush lueerry (V. orymosum L.) growing in Poln. t Hort. 715, Smolrz K., Chleowsk D Growth vigour n yieling of highush lueerry v. luerop propgte from semi-wooy uttings n in vitro. J. Fruit Ornm. Plnt Res. 5 (2), SttSoft, In. (2011). STTISTIC (t nlysis softwre system), version Werner T orówk rozmnŝn in vitro. Szkółkrstwo 06. Dostęp z 20 zerw Zwzińsk., Kless M Wpływ połoŝy z otkiem kompostów n wzrost i pokrój pelrgonii rtowej (Pelrgonium hortorum iley) Roz. R Pozn. CCLXXXIII, Ogron. 41, Zwzińsk.

10