PLONOWANIE DZIEWIĘCIU ODMIAN MARCHWI PRZEZNACZONYCH DLA PRZETWÓRSTWA, UPRAWIANYCH W REJONIE WARMII. Wstęp. Materiał i metody

Transkrypt

1 Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu CCCLXXXIII (2007) JOANNA MAJKOWSKA-GADOMSKA 1, BRYGIDA WIERZBICKA 1, MACIEJ NOWAK 2 PLONOWANIE DZIEWIĘCIU ODMIAN MARCHWI PRZEZNACZONYCH DLA PRZETWÓRSTWA, UPRAWIANYCH W REJONIE WARMII Z 1 Katedry Ogrodnictwa Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie oraz z 2 Tymbark S.A., oddział w Olsztynku ABSTRACT. The year 2004, compared with 2003, was more favourable to carrot growing. In 2003 the highest yield was abtained from but in 2004 from Florida F 1. Variety Fayette F 1 was characterized by the highest contribution of marketable yield to total yield. Key words: carrot, cultivar, yield Wstęp Marchew (Daucus carota L.) należy do podstawowych gatunków warzyw uprawianych w Polsce. Powierzchnia jej uprawy wynosi ponad 33 tys. hektarów i wykazuje tendencję wzrostową (Rocznik statystyczny 2005). Obecnie zwiększa się znaczenie marchwi spożywanej w stanie świeżym oraz jako surowca do produkcji soków, przecierów i mrożonek (Lista opisowa odmian 2002). Celem badań było określenie plonowania dziewięciu odmian marchwi, przeznaczonej dla przetwórstwa. Materiał i metody Doświadczenie polowe przeprowadzono w latach , w Ogrodzie Zakładu Dydaktyczno-Doświadczalnego Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, metodą losowanych bloków w czterech powtórzeniach. Rocz. AR Pozn. CCCLXXXIII, Ogrodn. 41: Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, Poznań 2007 PL ISSN

2 560 J. Majkowska-Gadomska, B. Wierzbicka, M. Nowak Przedmiotem badań było dziewięć odmian marchwi, uprawianych na redlinach:, Bolero F 1, Canada F 1, Fayette F 1, Florida F 1,,, Kathmandu F 1, Kazan F 1, przydatnych dla przetwórstwa i do przechowywania. Rośliny uprawiano w drugim roku po oborniku, na glebie brunatnej, kompleksu żytniego dobrego, zawierającej 2,8% próchnicy, o ph 6,7. Niedobór składników mineralnych w glebie uzupełniono na podstawie analizy chemicznej. Przedplon dla marchwi stanowiły warzywa kapustne. Powierzchnia poletka do zbioru wynosiła 11 m 2. Nasiona wysiewano w połowie maja. Rośliny w okresie wegetacji dokarmiano dolistnie wodnym roztworem 0,2-procentowego Ekosolu U. Wszystkie zabiegi agrotechniczne i uprawowe prowadzono zgodnie z zaleceniami dla marchwi. Zbiór wykonywano jednorazowo na przełomie pierwszej i drugiej dekady października, a korzenie sortowano na frakcje zgodnie z obowiązującą normą i wymaganiami jakości handlowej marchwi (Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 46/2003). Po zbiorze dokonano pomiaru masy, długości i szerokości korzeni, średnicy poziomej rdzenia oraz stosunku średnicy rdzenia do średnicy korzenia. Plon ogólny i handlowy podano w t ha -1. Obliczono również procentowy udział plonu handlowego w plonie ogólnym. Wyniki opracowano statystycznie metodą analizy wariancji. Istotność różnic na poziomie α = 0,05 oceniono za pomocą testu Tukeya. Wyniki i dyskusja W obu latach badań stwierdzono istotne różnice w masie korzeni poszczególnych odmian marchwi przeznaczonej dla przemysłu (tab. 1). W 2003 roku, który charakteryzował się lepszymi warunkami klimatycznymi do uprawy marchwi, największą średnią masą korzenia charakteryzowała się marchew odmiany 205,4 g, a w 2004 roku Fayette F 1 272,1 g. Natomiast najmniejsze korzenie, w obu latach badań, wytworzyły rośliny odmiany. Korzenie analizowanych odmian marchwi różniły się istotnie długością w 2004 roku, a w 2003 roku szerokością (tab. 1). Wówczas najdłuższą część jadalną wytwarzały rośliny odmiany 24,4 cm, a najkrótszą Fayette F 1 19,2 cm. Korzenie odmiany, pochodzące z uprawy w 2003 roku, charakteryzowały się największą średnicą poziomą, a odmiany Kathmandu F 1 najmniejszą. Nie wykazano statystycznie istotnych różnic w średnicy rdzenia w zależności od uprawianej odmiany. Korzenie badanych odmian charakteryzowały się zbliżonym do wzorca stosunkiem średnicy rdzenia do średnicy korzenia (Lista opisowa odmian 2002). W pierwszym roku badań najkorzystniejszym stosunkiem średnicy rdzenia do średnicy korzenia charakteryzowała się odmiana, a w drugim (ryc. 1). Wcześniejsze wyniki badań pozwalają stwierdzić, że uzyskanie dużego i dobrego jakościowo plonu korzeni spichrzowych marchwi jest uzależnione od warunków pogodowych, prawidłowego wyboru odmiany i metody uprawy (Kołota i Biesiada 2000, Sady i in. 2000, Wierzbicka i in. 2004). Analizowane odmiany odznaczały się dobrym plonem ogólnym, handlowym oraz dużym udziałem plonu handlowego w plonie ogólnym (tab. 2), co jest zgodne z wcześniej przeprowadzonymi badaniami (Kęsik i in. 2000, Lista opisowa odmian 2002). Omawiane odmiany marchwi różniły się istotnie plonem, co jest zgodne z badaniami Litki (2001). Średnio z dwóch lat badań największy plon ogólny uzyskano z uprawy marchwi odmiany Florida F 1, a najmniejszy z odmiany, która charakteryzowała się również małym plonem handlowym.

3 Plonowanie dziewięciu odmian marchwi Biometria korzeni marchwi Biometry of carrot roots Tabela 1 Odmiana Cultivar Masa korzenia Root weight (g) długość length Korzeń Root szerokość width Średnica pozioma rdzenia Diameter horizontal Bolero F 1 Canada F 1 Fayette F 1 Florida F 1 Kathmandu F 1 Kazan F 1 205,4 168,0 198,2 151,7 178,6 187,0 151,3 169,2 176,5 254,6 175,2 238,7 272,1 264,4 229,3 117,2 224,7 248,1 20,6 19,9 17,2 18,5 20,0 21,9 19,3 21,3 18,4 20,0 21,3 19,4 18,2 23,1 24,4 19,1 24,2 21,9 5,1 4,2 5,3 4,3 4,0 4,4 3,9 3,0 5,2 3,7 4,1 5,0 5,2 4,0 4,3 3,5 4,7 4,8 2,6 1,9 1,9 2,2 1,5 2,1 1,3 1,5 2,0 1,8 2,2 2,6 2,8 2,4 2,0 1,7 2,7 2,4 NIR α = 0,05 LSD α = ,8 10,7 n.i. 1,7 0,6 n.i. n.i. n.i % Bolero F1 Canada F1 Fayette F1 Florida F1 Kathmandu F1 Ryc. 1. Stosunek średnicy rdzenia do średnicy korzenia Fig. 1. Pith diameter to root diameter ratio Kazan F1

4 562 J. Majkowska-Gadomska, B. Wierzbicka, M. Nowak Odmiana Cultivar Plonowanie dziewięciu odmian marchwi Yielding of nine varieties carrot ogólny total Plon Yield (t ha -1 ) Bolero F 1 Canada F 1 Fayette F 1 Florida F 1 Kathmandu F 1 Kazan F 1 79,3 66,6 60,3 62,4 67,6 62,9 61,8 63,6 66,6 73,3 71,2 84,4 88,8 86,7 71,1 65,2 72,6 78,9 76,3 68,9 72,4 75,6 77,2 67,0 63,5 68,1 72,8 NIR α = 0,05 6,6 1,7 n.i. LSD α = 0.05 handlowy marketable 68,5 52,4 51,2 60,1 52,4 50,9 50,2 53,3 53,5 73,0 70,2 82,1 88,6 85,8 69,8 65,2 72,6 78,6 70,8 61,3 66,7 74,4 69,1 60,4 57,9 63,0 66,1 9,7 4,7 n.i. Tabela 2 Udział plonu handlowego w ogólnym Contribution of marketable yield to total yield (%) 86,4 78,7 84,9 96,3 77,5 80,9 81,2 83,8 80,3 99,6 99,0 97,3 99,8 99,0 98,2 100,0 100,0 99,6 93,0 88,8 91,1 98,0 88,2 89,5 90,6 91,9 90,0 Największy plon handlowy otrzymano z uprawy odmiany Fayette F 1, której korzenie spichrzowe charakteryzowały się także największym procentowym udziałem plonu handlowego w plonie ogólnym. Wnioski 1. Analizowane odmiany marchwi w obu latach różniły się pomiędzy sobą masą, długością i szerokością korzeni oraz plonowaniem. 2. Największym procentowym udziałem plonu handlowego w plonie ogólnym charakteryzowała się odmiana Fayette F 1. Literatura Kęsik T., Błażewicz-Woźniak M., Konopiński M. (2000): Wpływ sposobu uprawy roli oraz stosowania roślin okrywowych na wielkość i jakość plonu korzeni marchwi. Zesz. Nauk. AR Krak. 71, 364:

5 Plonowanie dziewięciu odmian marchwi Kołota E., Biesiada A. (2000): Wpływ nawożenia dolistnego na plon i jakość korzeni marchwi. Rocz. AR Pozn Ogrodn. 31, 1: Lista opisowa odmian Rośliny warzywne. Korzeniowe. Strączkowe. (2002). Słupia Wielka: Litka M. (2001): Warzywa korzeniowe marchew jadalna, burak ćwikłowy, seler korzeniowy. Synteza wyników doświadczeń odmianowych. 2000, Słupia Wielka 1182: Marchew. Wymagania jakości handlowej. Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 46/2003. www. ijhar-s.gov.pl/download/marchew. Rocznik Statystyczny (2005). Główny Urząd Statystyczny, Warszawa. Sady W., Robak J., Wiech K. (2000): Uprawa marchwi. Plantpress sp. zo.o., Kraków: Wierzbicka B., Pierzynowska-Korniak G., Majkowska-Gadomska J. (2004): Wpływ metody uprawy i przechowywania na plon i jędrność korzeni spichrzowych dwóch odmian marchwi. Folia Univ. Agric. Stetin. 239, Agric. 95: THE YIELD OF NINE INDUSTRIAL CARROT VARIETIES GROWN IN THE WARMIA REGION Summary A two-year experiment was established to analyse the yield of nine industrial carrot varieties (, Bolero F 1, Canada F 1, Fayette F 1, Florida F 1,,, Kathmandu F 1, Kazan F 1 ). It was found that the year 2004, compared with 2003, was more favourable to carrot growing. In 2003 and 2004 the varieties differed significantly in weight, lenght and width root diameter as well as in marketable and total yield. In 2003 the highest yield was abtained from but in 2004 from Florida F 1. Variety Fayette F 1 was characterized by the highest contribution of marketable yield to total yield.