Wyprowadzenie ogólnej postaci kinematyki z uniwersalnym układem odniesienia
|
|
- Anna Niewiadomska
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Wprowadenie ogólnej posai kinemaki uniwersalnm układem odniesienia Karol Sosek Poliehnika Resowska Kaedra Termodnamiki i Mehaniki Płnów al. Powsańów Warsaw, Resów, Poland ksosek@pr.edu.pl Roman Sosek Poliehnika Resowska Kaedra Meod Ilośiowh al. Powsańów Warsaw, Resów, Poland rsosek@pr.edu.pl W arkule wprowadona osała ała klasa ransformaji asu i położenia. Transformaje e osał wprowadone na podsawie anali ekspermenu Mihelson a-morle a [] ora jego udoskonalonej wersji li ekspermenu Kenned ego-thorndike a []. Na podsawie każdej h ransformaji można wprowadić inną kinemakę iał. W en sposób wkaaliśm, że Sególna Teoria Wględnośi nie jes jedną eorią wjaśniająą wniki ekspermenów e świałem. Isnieje ałe koninuum eorii kinemaki iał, kóre prawidłowo wjaśniają ekspermen Mihelson a-morle a ora inne ekspermen, w kórh mierona jes prędkość świała. Na podsawie wprowadonh ransformaji wprowadam ogóln wór na prędkość świała w próżni mieroną w dowolnm inerjalnm układie odniesienia. Wjaśniam dlaego ekspermen Mihelson a-morle a ora Kenned ego-thorndike a nie mogł wkrć eeru. Predsawiam i dskuujem r prkład konkrenh ransformaji. Na konie wjaśniam jawisko anioropii mikrofalowego promieniowania ła pr pomo predsawionej eorii. Wprowadoną w ej pra eorię nawaliśm Sególną Teorią Eeru - dowolnm skróeniem poprenm. Cał arkuł awiera włąnie orginalne badania jego auorów. Słowa kluowe: kinemaka iał, uniwersaln układ odniesienia, ransformaja asu i położenia, jednokierunkowa prędkość świała, anioropia mikrofalowego promieniowania ła. Wsęp We współesnej fie powsehnie uważa się, że ekspermen Mihelson a-morle a udowodnił, że prędkość świała jes absolunie sała ora, że nie isnienie uniwersaln układ odniesienia nawan eerem. Na podsawie anali h ekspermenów wprowadona osała ransformaja orena, na kórej opiera się Sególna Teoria Wględnośi. Obenie uważa się, że Sególna Teoria Wględnośi jes jedną eorią kinemaki iał, kóra prawidłowo wjaśnia ekspermen Mihelson a-morle a ora wsskie inne ekspermen, w kórh mierona jes prędkość świała. W roważaniah, kóre doprowadił do Sególnej Teorii Wględnośi ałożono, że wsskie układ inerjalne są równoważne ora, że dla każdego obserwaora prędkość świała ma sałą warość. Jednak ałożenia e nie mają uasadnienia ekspermenalnego. Założenie, że
2 Wprowadenie ogólnej posai kinemaki uniwersalnm układem odniesienia wsskie układ inerjalne są równoważne prjęo dlaego, że nie umiano wjaśnić ekspermenu Mihelson a-morle a pr pomo eorii uniwersalnm układem odniesienia. W m arkule pokaujem jak o robić, a akże, że akih eorii jes nieskońenie wiele. Okauje się akże, że nigd dokładnie nie mierono jednokierunkowej hwilowej prędkośi świała. We wsskih pomiarah prędkośi świała mierono jednie średnią prędkość świała prebwająego drogę po rajekorii amknięej. Ab mierć prędkość świała musiało ono wróić do urądenia pomiarowego. W najprossm prpadku świało bło wsłane do wieriadła i powroem, ak jak robili o w swoih ekspermenah Armand Fieau w roku 849 ora Jean Fouaul w roku 850. Tak samo jes w ekspermenah Mihelson a-morle a ora Kenned ego-thorndike a, w kórh po odbiiu od wieriadeł srumienie świała wraają do punku wjśia. Z ekspermenów h wnika, że średnia prędkość świała prebwająego drogę am i powroem jes sała, a nie że sała jes jednokierunkowa hwilowa prędkość świała. Analię ekspermenu Mihelsona-Morlea ora Kenned ego-thorndike a preprowadiliśm pr innh ałożeniah niż robiono o w Sególnej Teorii Wględnośi.. Założenia kinemaki iał Prjmujem nasępująe ałożenia: I. Isnieje układ odniesienia wględem kórego prędkość świała w próżni ma ą samą warość w każdm kierunku. Nawam go uniwersalnm układem odniesienia lub eerem. II. Średnia prędkość świała na drode am i powroem jes dla każdego obserwaora nieależna od kierunku propagaji ego świała. Wnika o ekspermenu Mihelson a-morle a. III. Średnia prędkość świała na drode am i powroem nie ależ od prędkośi obserwaora wględem uniwersalnego układu odniesienia. Wnika o ekspermenu Kenned ego- Thorndike a. I. W kierunku prosopadłm do kierunku prędkośi iała wględem eeru nasępuje krone jego skróenie, gdie >0 jes funkją skróenia poprenego ależną od prędkośi iała wględem eeru.. Transformaja eer-układ jes liniowa. W praah [4], [5], [6] ora [7] wprowadiliśm kinemakę i dnamikę iał dla powżsh ałożeń, ale lko dla prpadku, gd. W ej pra predsawiam kinemakę dowolnm skróeniem poprenm, w kórej ałożenie I osało uogólnione i funkja >0 może mieć bardiej łożoną posać rsunek [8]. ' ' 0 0 ' '0 '0 ξ ' Rs.. Znaenie parameru skróenia poprenego i podłużnego ξ. ługość prosopadła do osi ora ' widiana układu U' jako ', jes widiana układu U jako '. Jeżeli, wed nie nasępuje skróenie poprene, li wsskie długośi ' U - eer ' U'
3 Wprowadenie ogólnej posai kinemaki uniwersalnm układem odniesienia prosopadłe do prędkośi, układu inerjalnego U' wględem eeru U, mają aką samą warość dla obserwaora układu inerjalnego U' ora dla obserwaora eeru U. ługość równoległa do osi ora ' widiana układu U' jako ', jes widiana układu U jako ξ '. Później okaże się, że dla prjęh ałożeń funkja skróenia podłużnego ξ jes ależna od funkji skróenia poprenego ora prędkośi. laego nie prjmujem żadnh ałożeń dla skróenia podłużnego. Jeżeli prędkość 0, wed pomiar układu U' musą bć idenne jak układu U. Zahodi wed ' 0'. Na ej podsawie ormujem ważną własność funkji skróenia poprenego 0 3. Cas i droga prepłwu świała w eere Roparm układ inerjaln U', kór porusa się wględem układu U wiąanego eerem prędkośią rsunek. W układie U' najduje się wieriadło w odległośi ' od poąku układu. Świało w eere premiesa się e sałą prędkośią. Gd poąki układów pokrwają się, punku '0 w asie 0, wsłan jes srumień świała w kierunku wieriadła. Po doariu do wieriadła, świało odbija się i porusa w eere w preiwnm kierunku prędkośią o ujemnej warośi, li. Prjmujem nasępująe onaenia dla obserwaora eeru: jes asem prepłwu świała do wieriadła, jes asem powrou świała do punku wjśia. ora są drogami jakie pokonało świało w eere w jednm i w drugim kierunku. Gd świało miera w kierunku wieriadła, wed wieriadło uieka pred nim prędkośią. Gd świało po odbiiu się od wieriadła wraa do punku '0, wed en punk wbiega mu napreiw prędkośią. la obserwaora układu U odległość ' równoległa do wekora prędkośi jes widiana jako. Ormujem,, 3 a ' wieriadło ' b 0, U' 0, U - eer Rs.. Cas i droga prepłwu świała do wieriadła ora powroem: a droga świała widiana układu inerjalnego U', b droga świała widiana eeru. Zależnośi 3 należ rowiąać e wględu na ora. Ormujem wówas as ora drogę prepłwu w eere 3
4 Wprowadenie ogólnej posai kinemaki uniwersalnm układem odniesienia, 4, 5 4. Geomerne wprowadenie ogólnej ransformaji W rodiale osał wprowadone meodą geomerną ransformaje układ-eer. Zosała wkonana komplena analia geomerna ekspermenu Mihelson a-morle a, kóra uwględnia prepłw świała prosopadł ora równoległ do kierunku ruhu układu U'. Prjmujem ałożenia od I do wmienione we wsępie. Na rsunku 3 predsawiono dwa układ. Układ U spowa w eere, naomias układ U' porusa się wględem eeru e sałą prędkośią. Osie ora ' leżą na jednej prosej. W hwili, gd poąki układów pokrwał się, egar bł snhroniowane i erowane w obdwu układah. Zegar w układie U wiąanm eerem są snhroniowane meodą wewnęrną, li na podsawie odległośi egarów ora nanej prędkośi świała, kóra w układie U jes sała. Zegar w układie U' są snhroniowane meodą ewnęrną w aki sposób, że jeżeli egar układu U wskauje as 0, wed najdują się obok niego egar układu U' akże jes erowan, li '0. W układie U' preprowadon jes ekspermen pomiaru prędkośi świała w próżni prosopadle ora równolegle do kierunku ruhu układu U' wględem eeru. W każdm h kierunków świało prebwa drogę do wieriadła i powroem. Na rsunku 3 w ęśi a apreenowano drogi prepłwu świała widiane pre obserwaora układu U', naomias w ęśi b widiane pre obserwaora układu U. Pre p onaam średnią prędkość świała w układie U'. ' ' U' a p, ½' p, ½', ' ', b, ½, ½ U - eer ' ½ ½,, p Rs. 3. rogi dwóh srumieni świała: a widiane pre obserwaora układu U', b widiane pre obserwaora układu U eer. 4
5 Wprowadenie ogólnej posai kinemaki uniwersalnm układem odniesienia Zwieriadła są wiąane układem U' i umiesone w odległośi ' od poąku układu współrędnh. Jedno wieriadło najduje się na osi ', drugie na osi '. Zgodnie ałożeniem I odległość ' w układie U' prosopadła do prędkośi ma dla obserwaora eeru U warość skróenie poprene 6 Cas prepłwu świała w układie U, wdłuż osi, do wieriadła onaam pre. Cas prepłwu powroem onaam pre. Cas prepłwu świała w układie U', wdłuż osi ', do wieriadła onaam pre '. Cas prepłwu powroem onaam pre '. Łąn as onaam odpowiednio jako ora ' ora ' ' '. Obdwa srumienie świała wraają do punku wjśia w m samm asie, arówno w układie U ora układie U'. Wnika o ałożenia II ora usawienia wieriadeł w ej samej odległośi ' od punku emisji świała. Srumień świała, porusają się równolegle do osi ', punku widenia układu U porusa się po ramionah rójkąa. Ponieważ prędkość świała w układie U jes sała ałożenie I, dlaego rójką en jes równoramienn. ługość jego ramienia onaam pre. Ze wględu na sałą prędkość świała w układie U, as prepłwu wdłuż każdego ramienia jes aki sam i wnosi. W układie U, srumień świała biegną równolegle do osi w kierunku wieriadła pokonuje odległość w asie. W drode powronej pokonuje odległość w asie. Odległośi e są różne e wględu na ruh w eere wieriadła i punku, kórego wsłano świała. Jeżeli dopuśim, że średnia prędkość świała p w układie U', jes jakąś funkją prędkośi świała w układie U ależną od prędkośi, wówas p f 7 Ze wględu na ałożenie III mam, że f f. Ponieważ f 0, aem f dla każdej prędkośi. Wnika sąd, że średnia prędkość świała w układie inerjalnm jes równa jednokierunkowej prędkośi świała w eere, li la obserwaora eeru U ahodi p 8 9 la obserwaora układu inerjalnego U' po uwględnieniu 8 ahodi p Z równania 9 można wnać drogę, naomias równania 0 można wnać drogę '. Ormujem 0 ; Prędkość układu U' wględem absolunego układu odniesienia U onaono pre. Ponieważ p jes o droga, jaką układ U' prebędie w asie prepłwu świała, sąd p ; p Korsają geomerii pokaanej na rsunku 3 ora 6 i można drogę wraić jako 5
6 Wprowadenie ogólnej posai kinemaki uniwersalnm układem odniesienia 6 p 3 Równanie 3 po podniesieniu do kwadrau i uwględnieniu ależnośi ma posać 4 Po uporądkowaniu ormujem 5 0 dla 6 W powżsej ależnośi wsępują lko as ora ', kóre doą pełnego prepłwu świała do wieriadła i powroem. Należ wróić uwagę na o, że są o as mierone w punkie '0. Ponieważ długość ' można dobrać ak, ab as prepłwu świała bł dowoln, dlaego ależność 6 jes prawdiwa dla dowolnego asu ' ora odpowiadająego mu asu. ługość ' wiąana układem U' równoległa do osi jes punku widenia układu U widiana jako. Równania 5 wrażają drogi prepłwu świała w układie U w obu kierunkah wdłuż osi ' ; 7 Z równań 7 można wnać sumę i różnię dróg ora, jakie świało prebło w eere, 8 Z drugiego równania można wnać drogę, jaką układ U' pokonał w połowie asu prepłwu świała, li p 9 Ponieważ prjęo, że w układie U eere, prędkość świała jes sała ałożenie I, dlaego obie drogi, jakie pokonuje świało ora są akie same 0 Po podsawieniu 3 ora pierwsego równania 8 ormam Po skróeniu pre i podniesieniu do kwadrau ora uwględnieniu 9 ormam Cli
7 Wprowadenie ogólnej posai kinemaki uniwersalnm układem odniesienia Ormujem ależność na skróenie długośi w posai skróenie wdłużne ξ 5 W powżsej ależnośi wsępują długośi ora ', kóre są odległośiami międ wieriadłami ora punkem emisji świała. Ponieważ długość ' można dobrać dowolnie, dlaego ależność 5 jes prawdiwa dla dowolnh warośi '. Po wsawieniu 6 do uskam 0 dla p 6 Prjmujem, że ransformaja inerjalnego układu U' do eeru U jes liniowa ałożenie. Jeśli do ransformaji asu i położenia 6, 6 dodać nniki liniowe ależne od ', wówas uskam ransformaję niewiadommi współnnikami a, b b a 7 Transformaja 7 powinna obowiąwać dla dowolnego asu ora położenia. W sególnm prpadku obowiąuje w hwili snhroniaji egarów li, gd '0 dla punku o współrędnh ' w układie U'. W wiąku m wsawiam do ransformaji 7 '0, '' ora. W m momenie osała asosowana snhroniaja ewnęrna egarów w układie U' na podsawie egarów w eere. Po uwględnieniu 5 ormujem b a 0 8 Sąd ormam współnniki a ora b 0 b a 9 Osaenie po wsawieniu 9 do 7 ogólna posać ransformaji dowolnego inerjalnego układu U' do układu U wiąanego eerem, prjmie posać 30
8 Wprowadenie ogólnej posai kinemaki uniwersalnm układem odniesienia Po preksałeniu ormam ogólną posać ransformaji odwronej, li ransformaję układu U wiąanego eerem, do układu inerjalnego U' Wnaone ransformaje 30 ora 3 są godne ekspermenami Mihelson a- Morle a ora Kenned ego-thorndike a. Poniżej wkażem, że powżsh ransformaji wnika, iż pomiar prędkośi świała w próżni, pr pomo sosowanh dohas meod, awse będie dawał średnią warość równą. Tak się dieje pomimo ego, że prędkość świała ma różną warość w różnh kierunkah Transformaja prędkośi Osie układu inerjalnego U' ora układu U wiąanego eerem usalono ak, ab bł do siebie równoległe rsunek 4. Układ inerjaln porusa się prędkośią równolegle do osi ora '. U' ' ' U - eer ' U' ' Rs. 4. Ruh widian eeru i układu inerjalnego. Różniki ransformaji 3 mają posać d d d d d d d d d Z eeru U ora układu inerjalnego U' obserwowane jes porusająe się iało. Ma ono w eere prędkość naomias w układie inerjalnm ma prędkość '. Składowe h prędkośi osał predsawione na rsunku
9 Wprowadenie ogólnej posai kinemaki uniwersalnm układem odniesienia 9 Prędkość iała w układie eeru U można apisać w posai d d d d d d,, 33 Prędkość iała w układie inerjalnm U' można apisać w posai d d d d d d,, 34 o równań 34 wsawiam różniki 3. Ormujem d d d d d d d 35 Cli d d d d d d 36 Na podsawie 33 ormujem sukaną ransformaję prędkośi 37 Ineresująe jes o, że ormana ransformaja prędkośi nie ależ od funkji skróenia poprenego. 6. Prędkość świała w próżni dla ruhomego obserwaora W ogólnm prpadku prepłw świała odbwa się po drogah predsawionh na rsunku 5. Osie układów współrędnh są usawione ak, ab
10 Wprowadenie ogólnej posai kinemaki uniwersalnm układem odniesienia Rs. 5. Prepłw świała pod dowolnm kąem. Zgodnie rsunkiem na podsawie wierdenia Piagorasa ormujem α Zahodi akże α α os 4 Gd ora ' ', wed godnie 37 ahodi Pierwsa ależność na prędkość świała Po wsawieniu do 39 ależnośi 4 ora 43 ormujem α 44 4 α 45 ] [ α 46 Po uwględnieniu 40 ormujem ] [ α 47 4 α 48 U - eer U' ' α U' ' α' α
11 Wprowadenie ogólnej posai kinemaki uniwersalnm układem odniesienia 4 α 49 α 50 Na ej podsawie ormujem pierwsą ależność na prędkość świała w układie inerjalnm, wrażoną od α ruga ależność na prędkość świała Na podsawie 4 ormujem Po wsawieniu do 5 ormujem 5 α 53 α 54 α 55 Na ej podsawie ormujem drugą ależność na prędkość świała w układie inerjalnm, wrażoną od ' α Treia ależność na prędkość świała Na podsawie 56 ormujem α 57 α α α α α 60
12 Wprowadenie ogólnej posai kinemaki uniwersalnm układem odniesienia α Z ego równania na podsawie 4 ormujem reią ależność na prędkość świała w układie inerjalnm, wrażoną od α' rsunek 6 α 6 α 6 osα Wór en jes idenn jak wór 377 wprowadon meodą geomerną w pra [4]. Ineresująe jes o, że prędkość świała w próżni nie ależ od funkji skróenia poprenego. Wnika ego, że nie można wnać ej funkji na podsawie ekspermenu pomiaru jednokierunkowej prędkośi świała [3 0 8 ms] [3 0 8 ms] Rs. 6. Prędkość świała ' α' w układie inerjalnm dla 0, 0.5, 0.5, 0.75,. Wnam era średnią prędkość świała, kóre w dowolnm układie inerjalnm prebwa drogę o długośi ', odbija się od wieriadła i wraa ą samą drogą do punku wjśia. Jeżeli ' jes asem jaki świało porebuje na prebie drogi ' w jedną sronę, naomias ' jes asem jaki świało porebuje na prebie ej samej drogi w drugą sronę, wed średnia prędkość świała na drode am i powroem wnosi sr 63 osα os π α sr osα osα Wnika ego, że średnia prędkość świała jes sała i równa jes prędkośi świała widianej eeru. Ta średnia prędkość nie ależ od kąa α' ani od prędkośi. Z ego powodu obraanie ramion inerferomeru w ekspermenah Mihelson a-morle a ora Kenned ego- Thorndike a nie wpłwa na prążki inerferenjne. Właśnie dlaego ekspermen e nie mogł wkrć eeru. α α' 64
13 Wprowadenie ogólnej posai kinemaki uniwersalnm układem odniesienia W pra [4] wprowadon osał meodą geomerną wór, ogólniejs niż 6, na prędkość świała porusająego się w ośrodku maerialnm nieruhomm wględem obserwaora o posai s jes średnią prędkośią świała w m ośrodku maerialnm s s α 65 osα s 7. Prkład Sególnh Teorii Eeru Poniżej predsawione są r prkład ransformaji eer-układ uskane dla reh różnh funkji. Każda aka ransformaja awiera pełną informaję na ema kinemaki iał i może bć podsawą do wprowadenia odrębnej eorii kinemaki iał. W ramah każdej h kinemak możliwe jes wprowadenie linh dnamik iał w sposób analogin do pokaanego w pra [4]. Ab wprowadić dnamikę, li wprowadić do eorii pojęia mas, pędu ora energii kinenej, koniene jes prjęie dodakowego ałożenia. Funkja skróenia poprenego musi spełniać ależność ora prjmować warośi nieujemne. 7.. Sególna Teoria Eeru be skróenia poprenego W najprossm prpadku można prjąć, że dla każdej warośi prędkośi Wed ransformaja 30 prjmuje posać 66 la akiej ransformaji ormuje się kinemakę ora dnamikę iał, kóre osał wprowadone w pra [4]. W m prpadku Sególnej Teorii Eeru nie wsępuje skróenie poprene. Sególna Teoria Eeru wprowadona na podsawie ransformaji 67 ma śisł wiąek e Sególną Teorią Wględnośi Einseina. Zosało o wkaane w pra [4] Sególna Teoria Eeru absolunm asem Jeżeli prjmiem, że 68 wed ransformaja 30 prjmuje posać 3
14 Wprowadenie ogólnej posai kinemaki uniwersalnm układem odniesienia Na podsawie ej ransformaji można wprowadić STE absolunm asem. Jes bardo ineresująe, że jes możliwa eoria absolunm asem, kóra spełnia warunki ekspermenów Mihelson a-morle a ora Kenned ego-thorndike a Sególna Teoria Eeru be skróenia podłużnego Jeżeli prjmiem, że 70 wed ransformaja 30 prjmuje posać la akiej ransformaji ormuje się kinemakę, w kórej nie wsępuje skróenie podłużne w kierunku równoległm do prędkośi ora osi. Jednoeśnie wsępuje wdłużenie poprene w kierunku prosopadłm do prędkośi Anioropia mikrofalowego promieniowania ła Świało jes sególnm prpadkiem promieniowania elekromagnenego, jednak powżse roważania doą nie lko świała, ale każdego promieniowania elekromagnenego. Presreń kosmina wpełniona jes kosminm mikrofalowm promieniowaniem ła. ine badania na en ema osał omówione w pra [3]. okładne pomiar ego promieniowania wkonał saeli COBE, WMAP ora Plank. Widmo ego promieniowania jes akie jak widmo promieniowania iała doskonale arnego o emperaure T.76 ±0.00 K 7 Mikrofalowe promieniowanie ła jes promieniowaniem elekromagnenm o maksmalnm naężeniu dla ęsoliwośi około 300 GH. Promieniowanie ła posiada niejednorodność anioropię ampliudą T 3.358±0.07 mk
15 Wprowadenie ogólnej posai kinemaki uniwersalnm układem odniesienia Najmniejsą emperaurę promieniowanie ła ma w pobliżu gwiadobioru Wodnika, naomias najwięksą emperaurę w pobliżu gwiadobioru wa. Cli perspekw Układu Słonenego po jednej sronie Wsehświa jes nieo ieplejs, naomias po drugiej sronie jes nieo hłodniejs. Zgodnie wsskimi obenie unawanmi eoriami presreń jes jednorodna wsskie punk presreni są równoprawne i ioropowa wsskie kierunki w presreni są równoprawne ora wsskie inerjalne układ odniesienia są równoważne. Pr akih ałożeniah, jeżeli mikrofalowe promieniowanie ła miałob bć wwarane pre obiek najdująe się w kosmosie, wed o promieniowanie doierająe do Ziemi powinno bć akie samo każdego kierunku. Ponieważ ak nie jes, dlaego anioropia mikrofalowego promieniowania ła wmaga w ramah obowiąująh eorii spejalnego włumaenia. W pra [3] predsawione osało wjaśnienie anioropii mikrofalowego promieniowania ła, kóre odwołuje się do eorii Wielkiego Wbuhu. Promieniowanie o miało powsać w poąkowm okresie ewoluji Wsehświaa, gd nagle ała maeria sała się preźrosa. Wed uwolniło się promieniowanie, kóre disiaj obserwujem jako mikrofalowe promieniowanie ła. Promieniowanie o jes jednorodne w układie inerjalnm, w kórm powsało. Według ej konepji anioropia mikrofalowego promieniowana ła jes spowodowana efekem opplera dla obserwaora porusająego się wględem układu odniesienia, w kórm o promieniowanie posało. Pr akim łumaeniu ego jawiska wsskie układ inerjalne poosają finie równoważne. Jednak akie łumaenie wmaga prjęia wielu ałożeń, kórh nie można werfikować ekspermenalnie. Na prkład konine jes ałożenie, że ała maeria we wsehświeie bła nieruhoma wględem jednego inerjalnego układu odniesienia w hwili, gd sawała się preźrosa. W ramah predsawionej w ej pra eorii można włumać anioropię kosminego mikrofalowego promieniowania ła w sposób bardo nauraln. Wiadomo, że mikrofalowe promieniowanie ła jes bardo prenikliwe pre maerię wpełniająa presreń kosminą, dlaego jeżeli jego źródła są roprosone w jednorodnej presreni, o w długim okresie isnienia wsehświaa nagromadiło się ono równomiernie w ałej presreni. laego można prjąć, że mikrofalowe promieniowanie ła jes jednorodne w uniwersalnm układie odniesienia, w kórm rohodi się świało. Według nasej konepji anioropia jes spowodowana efekem opplera widianm pre obserwaora porusająego się wględem uniwersalnego układu odniesienia, w kórm ropresrenia się świało. W m modelu, dla obserwaora ruhomego wględem uniwersalnego układu odniesienia promieniowanie ła nie jes jednorodne pomimo ego, że presreń jes jednorodna. Takie wjaśnienie ego jawiska może bć werfikowane ekspermenalnie, gdż nie odwołuje się do eorii Wielkiego Wbuhu. Anioropia mikrofalowego promieniowania ła jes bardo silnm argumenem na re isnienia układu odniesienia, w kórm rohodi się świało. Na podsawie anioropii mikrofalowego promieniowania ła można wnać prędkość jaką Układ Słonen porusa się wględem eeru. W m elu preanaliujem anioropię mikrofalowego promieniowania ła na posawie jednej pośród wsskih możliwh kinemak iał. Wkorsam kinemakę be skróenia poprenego opisaną ransformajami 67. Prjmujem, że mikrofalowe promieniowanie ła jes jednorodne w układie eeru. Prjmujem, że odpowiada ono emperaure T 0 iała doskonale arnego. W pra [4] pokaano, że na podsawie ransformaji 67 można wprowadić wór na efek opplera eeru do układu inerjalnego, aki sam jaki wsępuje w Sególnej Teorii Wględnośi, li osαe f dla α 0 π f 0 E 74 gdie f 0 jes ęsoliwośią świała wględem eeru, naomias f R jes ęsoliwośią ego świała wględem układu inerjalnego porusająego się prędkośią. Ką α E jes kąem pomięd wekorem prędkośi ora wekorem prędkośi świała. Ką α E jes widian eeru. 5
16 Wprowadenie ogólnej posai kinemaki uniwersalnm układem odniesienia la α E 0 wór 74 sprowada się do posai min f f0 f0 dla α E 0 75 la α E π wór 74 sprowada się do posai f ma f0 f0 dla α E π 76 kierunek roaji galakki Wodnik 90 l Słońe 70 os48.05 ew ew Słońe 48.9 sin48.05 Rs. 7. Prędkość Układu Słonenego wględem eeru: ru na płasnę Galakki ora ru na płasnę prosopadłą do płasn Galakki Widok galakki roga Mlena gór naniesionmi współrędnmi galaknmi ora widok boku. Na podsawie prawa presunięć Wiena, długość fali świelnej o maksmalnej mo jes wiąana emperaurą emiująego ją iała doskonale arnego ależnośią λ ma Wodnik T [m K] os48.05 os5.69 f λ la ęsoliwośi widianej układu eeru ormujem ma T T0 f
17 Wprowadenie ogólnej posai kinemaki uniwersalnm układem odniesienia naomias dla ęsoliwośi widianej pre ruhomego obserwaora f min min ma T T T ma T T T f Po podsawieniu 78 ora 79 do 75 ormujem T T T T min 0 Po podsawieniu 78 ora 79 do 76 ormujem 80 T ma T T T0 Po podieleniu sronami równania 80 pre 8 ormujem T T min ma T T T T Na ej podsawie po niedużh preksałeniah ormujem T T ma ma T T min min T T T T T T T T T T Osaenie, analoginie jak w pra [3], na podsawie 7 ora 73 ormujem prędkość Układu Słonenego wględem uniwersalnego układu odniesienia 9979,458 kms ± 3.3 kms Prędkość a jes wróona w kierunku gwiadobioru wa. Odpowiada o współrędnm galaknm rsunek 7 l 64.3 ± 0.6 b ± 0.0 W pra [4] prędkość Układu Słonenego wględem eeru osała osaowana na podsawie, mało prejnego, ekspermenu ropadem meonów K. Ormana am warość jes ego samego rędu i wnosi 445 kms Transformaja pomięd dwoma układami inerjalnmi Transformaję inerjalnego układu U do układu U, wiąanego eerem, można apisać na podsawie 30. Transformaję układu U, wiąanego eerem, do inerjalnego układu U można apisać na podsawie 3. Prędkość jes prędkośią układu U w układie U, naomias prędkość jes prędkośią układu U w układie U. Sąd ormujem
18 Wprowadenie ogólnej posai kinemaki uniwersalnm układem odniesienia 8 ora 87 Roważm lko najpross prpadek, w kórm prędkośi ora są do siebie równoległe. Równania 86 wsawiam do równań 87. Na ej podsawie, po małh preksałeniah, ormujem ransformaję inerjalnego układu U do inerjalnego układu U w posai Wnioski końowe W niniejsej pra wkaaliśm, że isnieje ała klasa eorii uniwersalnm układem odniesienia eerem, kóre prawidłowo wjaśniają ekspermen, w kórh mierono prędkość świała. We wsskih akih ekspermenah świało prebwało drogę po rajekorii amknięej, dlaego mierona bła jednie średnia prędkość świała na ej rajekorii. Nigd nie mierono dokładnie jednokierunkowej prędkośi świała. laego ałożenie o absolunie sałej prędkośi świała, prjęe pre Albera Einseina w Sególnej Teorii Wględnośi STW, nie ma żadnh podsaw ekspermenalnh. W każdej eorii eerem, kórą uaj pokaaliśm, prędkość świała w próżni wraża się m samm worem 6. Pomimo ego, że prędkość świała ma warość ależną od kierunku jego emisji ora prędkośi obserwaora wględem eeru, o średnia prędkość świała na drode am i powroem awse jes sała laego każda eorii eeru jes godna ekspermenami, w kórh mierono prędkość świała. Z powodu ej własnośi prędkośi świała ekspermen Mihelson a-morle a ora Kenned ego-thorndike a nie są w sanie wkrć eeru. Wór 6 na jednokierunkową prędkość świała w próżni jes aki sam w każdej wprowadonh eorii kinemaki iał. Z ego powodu nie jes możliwe rosrgnięie na podsawie pomiaru jednokierunkowej prędkośi świała, kóra wprowadonh eorii jes prawidłowm modelem rewisej kinemaki. Unawaną obenie eorią, kóra łuma wniki ekspermenów e świałem jes STW Albera Einseina. Powsehnie uważa się błędnie, że STW jes jedną eorią kinemaki iał, kóra wjaśnia e ekspermen.
19 Wprowadenie ogólnej posai kinemaki uniwersalnm układem odniesienia Sególna Teoria Eeru budowana na ransformaji eer-układ 67 ma śisł wiąek e Sególną Teorią Wględnośi Einseina. Prewidwania kinemaki Sególnej Teorii Wględnośi są akie same jak prewidwania Sególnej Teorii Eeru opisanej ransformajami 67, ale lko dla obserwaorów nieruhomh wględem eeru. Wkaaliśm o w pra [4]. Owiśie wiele możliwh eorii eeru można gór odruić ponieważ nie są prawidłowmi modelami kinemaki powodu niegodnośi różnmi ekspermenami. Na prkład wiadomo, że as żia ropędonh ąsek elemenarnh jes w nasm układie dłużs niż w układie h ąsek, dlaego prawdopodobnie nieprawidłowm modelem kinemaki będie model absolunm asem opar na ransformaji 69. Rosrgnięie, kóra e Sególnh Teorii Eeru jes prawidłowm modelem kinemaki iał powinno bć jednm ważniejsh adań prsłej fiki i prawdopodobnie będie wmagało rosrgnięia ekspermenalnego. Takim ekspermenem może bć prejnie wkonane doświadenie Ies a- Sillwell a, w kórm sprawda się dlaaję asu na podsawie presunięia dopplerowskiego dla świała. opusenie, że prędkość świała może ależeć od kierunku jego emisji nie wróżnia żadnego kierunku w presreni. Chodi bowiem o prędkość świała jaką mier ruhom obserwaor. To prędkość jaką obserwaor porusa się wględem eeru wróżnia w presreni harakersn kierunek, ale lko dla ego obserwaora. la obserwaora nieruhomego wględem eeru prędkość świała awse jes sała i nie ależ od kierunku jego emisji. Jeżeli obserwaor porusa się wględem eeru, wed dla niego presreń nie jes smerna. W jego prpadku będie podobnie jak dla obserwaora płnąego po wodie i mierąego prędkość fali na wodie. Pomimo ego, że fala rohodi się po wodie e sałą prędkośią w każdm kierunku, o dla płnąego obserwaora prędkość fali będie różna w różnh kierunkah. Z ego powodu predsawiona eoria, opara na ałożeniah I, w pros sposób łuma anioropię mikrofalowego promieniowania ła. W ramah predsawionej eorii anioropia a jes spowodowana efekem opplera, kór wnika ruhu Układu Słonenego wględem uniwersalnego układu odniesienia, w kórm rohodi się świało. Bibliografia [] Kenned Ro J., Thorndike Edward M., Eperimenal Esablishmen of he Relaii of Time, Phsial Reiew, 4 3, , 93. OI: 0.03PhsRe [] Mihelson Alber A., Morle Edward W., On he relaie moion of he earh and he luminiferous eher, Am. J. Si. 34, , 887. [3] Smoo George F., Anioropie kosminego mikrofalowego promieniowania ła: ih odkrie i wkorsanie w jęku polskim. Posęp Fiki, Tom 59, Zes, 5-79, 008. Smoo George F., Nobel eure: Cosmi mirowae bakground radiaion anisoropies: Their disoer and uiliaion w jęku angielskim. Reiews of Modern Phsis, olume 79, , 007. Смут Джордж Ф., Анизотропия реликтового излучения: открытие и научное значение w jęku rosjskim, Успехи Физических Наук, Том 77,, 94-37, 007. [4] Sosek Karol, Sosek Roman, Sególna Teoria Eeru w jęku polskim. Wdawniwo Amelia, Resów, Polska, 05, ISBN Sosek Karol, Sosek Roman, Speial Theor of Eher w jęku angielskim. Publishing house AMEIA, Resów, Poland, 05, ISBN
20 Wprowadenie ogólnej posai kinemaki uniwersalnm układem odniesienia [5] Sosek Karol, Sosek Roman, The Geomeri eriaion of he Transformaion of Time and Posiion Coordinaes in STE. IOSR Journal of Applied Phsis IOSR-JAP, olume 8, Issue 4, ersion III, 06, -30, ISSN [6] Sosek Karol, Sosek Roman, Выделенная в космологии система отсчета и возможная модификация преобразований Лоренца w jęku rosjskim: Wróżnion w kosmologii układ odniesienia i możliwa modfikaja ransformaji orena, Ученые Записки Физического Факультета МГУ Noaki Naukowe Uniwerseu Moskiewskiego Pańswowego Wdiału Fiki,, 07, 70, ISSN [7] Sosek Karol, Sosek Roman, Wjaśnienie wników ekspermenu Mihelsona-Morlea pr pomo eorii eerem w jęku polskim. ixra 06, Sosek Karol, Sosek Roman, The eplanaion of he Mihelson-Morle eperimen resuls b means of he heor of eher w jęku angielskim. ixra 06, [8] Sosek Karol, Sosek Roman, Sególna Teoria Eeru dowolnm skróeniem poprenm, ixra 06, 0
Szczególna Teoria Eteru
Sególna Teoria Eeru dowolnm skróeniem poprenm Karol Sosek Roman Sosek www.se.om.pl Coprigh b Karol Sosek and Roman Sosek Resów wresień 6 Sosek Karol & Sosek Roman Spis reśi. WSTĘP... 3. CZAS I ROGA PRZEPŁYWU
Bardziej szczegółowoWyprowadzenie ogólnej postaci kinematyki z uniwersalnym układem odniesienia
Wprowadenie ogólnej posai kinemaki uniwersalnm układem odniesienia Karol Sosek Poliehnika Resowska Kaedra Termodnamiki i Mehaniki Płnów al. Powsańów Warsaw, 35-959 Resów, Poland ksosek@pr.edu.pl Roman
Bardziej szczegółowoWyprowadzenie ogólnej postaci kinematyki z uniwersalnym układem odniesienia
Arkuł ukaał się w jęku angielskim w owarm dosępie w asopiśmie Resuls in Phsis Sosek Karol, Sosek Roman 08 The deriaion of he general form of kinemais wih he uniersal referene ssem Resuls in Phsis, Vol.
Bardziej szczegółowoWyprowadzenie ogólnej postaci kinematyki z uniwersalnym układem odniesienia
Arkuł ukaał się w jęku angielskim w owarm dosępie w asopiśmie Resuls in Phsis Sosek Karol, Sosek Roman 08 The deriaion of he general form of kinemais wih he uniersal referene ssem Resuls in Phsis, Vol.
Bardziej szczegółowoKinematyka w Szczególnej Teorii Eteru
Arkuł ukaał się w jęku angielskim w asopiśmie Mosow Uniersi Phsis Bullein The deriaion of he general form of kinemais wih he uniersal referene ssem Resuls in Phsis, ol. 8, 8, 43-4, ISSN: -3797 hps:link.springer.omarile.33s73498436
Bardziej szczegółowoWyprowadzenie wszystkich transformacji liniowych spełniających wyniki eksperymentu Michelsona-Morleya oraz dyskusja o podstawach relatywistyki
Wprowadenie wsskih ransformaji liniowh spełniająh wniki ekspermenu Mihelsona-Morlea ora dskusja o podsawah relawiski Roman Sosek Poliehnika Resowska, Kaedra Meod Ilośiowh, Resów, Polska rsosek@pr.edu.pl
Bardziej szczegółowoMECHANIKA RELATYWISTYCZNA TRANFORMACJA LORENTZA
Wdiał EAIiE Kierunek: ELEKTRONIKA I TELEKOMUNIKACJA Predmio: Fika II MECHANIKA RELATYWISTYCZNA TRANFORMACJA LORENTZA 0/0, lao SZCZEGÓLNA TEORIA WZGLĘDNOŚCI Fika relawisna jes wiąana pomiarem miejsa i asu
Bardziej szczegółowoPodwaliny szczególnej teorii względności
W-6 (Jarosewi) 7 slajdów Na podsawie preenaji prof. J. Rukowskiego Podwalin sególnej eorii wględnośi asada wględnośi Galileusa ekspermen Mihelsona i Morle a ransformaja Lorena pierwsa spreność współesnej
Bardziej szczegółowoPowierzchnie stopnia drugiego
Algebra WYKŁAD 3 Powierchnie sopnia drugiego Deinicja Powierchnią sopnia drugiego kwadrką nawam biór punków presreni rójwmiarowej, spełniającch równanie A B C D E F G H I K gdie A, B,, K są sałmi i prnajmniej
Bardziej szczegółowoG:\WYKLAD IIIBC 2001\FIN2001\Ruch falowy2001.doc. Drgania i fale II rok Fizyki BC
3-- G:\WYKLAD IIIBC \FIN\Ruh falow.do Drgania i fale II ro Fii BC Ruh falow: Fala rohodąe się w presreni aburenie lub odsałenie (pole). - impuls lub drgania. Jeśli rohodi się prędośią o po asie : ( r)
Bardziej szczegółowoρ - gęstość ładunku j - gęstość prądu FALE ELEKTROMAGNETYCZNE W PRÓŻNI: Równania Maxwella: -przenikalność elektryczna próżni=8,8542x10-12 F/m
-- G:\AA_Wklad \FIN\DOC\em.do Drgania i fale III rok Fiki C FAL LKTROMAGNTYCZN W PRÓŻNI: Równania Mawella: di ρ ε ρ di j ρ - gęsość ładunku j - gęsość prądu ro di ro j ε ε -prenikalność elekrna próżni8854
Bardziej szczegółowoOryginalna metoda wyprowadzania transformacji dla kinematyk z uniwersalnym układem odniesienia
Oryginalna meoda wyprowadzania ransformaji dla kinemayk z uniwersalnym układem odniesienia Roman Szosek Poliehnika Rzeszowska Kaedra Meod Ilośiowyh Rzeszów Polska rszosek@prz.edu.pl Sreszzenie: Arykuł
Bardziej szczegółowo7. Szczególna teoria względności. Wybór i opracowanie zadań : Barbara Kościelska Więcej zadań z tej tematyki znajduje się w II części skryptu.
7 Szzególna eoria względnośi Wybór i opraowanie zadań 7-79: Barbara Kośielska Więej zadań z ej emayki znajduje się w II zęśi skrypu 7 Czy można znaleźć aki układ odniesienia w kórym Chrzes Polski i Biwa
Bardziej szczegółowoWyprowadzenie wszystkich transformacji linowych spełniających wyniki eksperymentu Michelsona-Morleya oraz dyskusja o podstawach relatywistyki
Wprowadni wsskih ransormaji linowh spłniająh wniki ksprmnu Mihlsona-Morla ora dskusja o podsawah rlawiski Roman Sosk Polihnika Rsowska, Kadra Mod Ilośiowh, Rsów, Polska rsosk@pr.du.pl Srsni: W arkul pokaan
Bardziej szczegółowoWyprowadzenie wszystkich transformacji linowych spełniających wyniki eksperymentu Michelsona-Morleya oraz dyskusja o podstawach relatywistyki
Wprowadni wsskih ransormaji linowh spłniająh wniki ksprmnu Mihlsona-Morla ora dskusja o podsawah rlawiski Roman Sosk Polihnika Rsowska, Kadra Mod Ilośiowh, Rsów, Polska rsosk@pr.du.pl Srsni: W arkul pokaan
Bardziej szczegółowoZestaw zadań 12: Przekształcenia liniowe. z z + 2 2x + y. x y z. x y + 2t 2x + 3y + 5z t x + z t. x y + 2t 2x 3y + 5z t x z t
Zesaw adań : Preksałcenia liniowe () Kóre podanch niżej preksałceń ϕ : K n K m są preksałceniami liniowmi: a) n = m = 3, ϕ( + +, b) n = m = 3, ϕ( +, 3 + + + +, d) n = m = 3, ϕ( +, c) n = m = 3, ϕ( e) n
Bardziej szczegółowoWyjaśnienie wyników eksperymentu Michelsona-Morleyaa przy pomocy uniwersalnego układu odniesienia
Artykuł ukazał się w języku angielskim w otwartym dostępie w zasopiśmie Journal of Modern Physis Szostek Karol, Szostek Roman 07 The Explanation of the Mihelson-Morley Experiment Results by Means Uniersal
Bardziej szczegółowoWłaściwości Kinematyki z Uniwersalnym Układem Odniesienia
Właśiwośi Kinemayki z Uniweralnym Układem Odnieienia Karol Szoek, Roman Szoek Poliehnika Rzezowka, Kaedra Termodynamiki i Mehaniki Płynów, Rzezów, Polka kzoek@prz.edu.pl Poliehnika Rzezowka, Kaedra Meod
Bardziej szczegółowoZestaw zadań 12: Przekształcenia liniowe. Macierze przekształceń liniowych. z z + 2 2x + y. x y z. x y + 2t 2x + 3y + 5z t x + z t
Zesaw adań : Preksałcenia liniowe. Maciere preksałceń liniowch () Kóre podanch niżej preksałceń ϕ : K n K m są preksałceniami liniowmi: a) n = m = 3, ϕ( + ) = +, b) n = m = 3, ϕ( ) = +, 3 + + + +, d) n
Bardziej szczegółowoStopy spot i stopy forward. Bootstrapping
Sop spo i sop orward. Boosrapping. Rnkowe a eorecne (implikowane) sop spo i sop orward. Zależności pomięd sopami spo a sopami orward. Sop orward dla insrumenów rnku kapiałowego. 4. Sop orward dla insrumenów
Bardziej szczegółowoWyprowadzenie wszystkich transformacji liniowych spełniających wyniki eksperymentu Michelsona-Morleya oraz dyskusja o podstawach relatywistyki
Wprowadni wsskih ransormaji liniowh spłniająh wniki ksprmnu Mihlsona-Morla ora dskusja o podsawah rlawiski Roman Sosk Polihnika Rsowska, Kadra Mod Ilośiowh, Rsów, Polska rsosk@pr.du.pl Srsni: W arkul pokaan
Bardziej szczegółowoFig. 1. Interferometr A. A. Michelsona.
Efek Sagnaa dr Janusz. Kępka Wsęp. Jednym z najbardziej reklamowanyh eksperymenów był i jes eksperymen lbera brahama Mihelsona zapoząkowany w 88, i nasępnie powarzany po roku 880 we współpray z Ewardem
Bardziej szczegółowoKrzywe na płaszczyźnie.
Krzwe na płaszczźnie. Współrzędne paramerczne i biegunowe. Współrzędne biegunowe. Dan jes punk O, zwan biegunem, kór sanowi począek półprosej, zwanej półosią. Dowoln punk P na płaszczźnie można opisać
Bardziej szczegółowoψ przedstawia zależność
Ruch falowy 4-4 Ruch falowy Ruch falowy polega na rozchodzeniu się zaburzenia (odkszałcenia) w ośrodku sprężysym Wielkość zaburzenia jes, podobnie jak w przypadku drgań, funkcją czasu () Zaburzenie rozchodzi
Bardziej szczegółowoBelki złożone i zespolone
Belki łożone i espolone efinicja belki łożonej siła rowarswiająca projekowanie połąceń prkła obliceń efinicja belki espolonej ałożenia echnicnej eorii ginania rokła naprężeń normalnch prkła obliceń Belki
Bardziej szczegółowoFizyka 1- Mechanika. Wykład Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów
Fizka - Mehanika Wkład..7 Zgmun Szefliński Środowiskowe Laboraorium Ciężkih Jonów szef@fuw.edu.pl hp://www.fuw.edu.pl/~szef/ Transformaja Galileusza Wbór układu odniesienia Dwa idenzne działa usawione
Bardziej szczegółowoWykład 3: Kinematyka - względność ruchów. dr inż. Zbigniew Szklarski
Wykład 3: Kinemayka - względność ruhów dr inż. Zbigniew Szklarski szkla@agh.edu.pl hp://layer.ui.agh.edu.pl/z.szklarski/ Wzgledność ruhów Każdy ruh opisujemy względem jakiegoś układu odniesienia W hwili
Bardziej szczegółowoWykład 4: Względność ruchów. dr inż. Zbigniew Szklarski
Wykład 4: Względność ruhów dr inż. Zbigniew Szklarski szkla@agh.edu.pl hp://layer.ui.agh.edu.pl/z.szklarski/ Wzgledność ruhów Każdy ruh opisujemy względem jakiegoś układu odniesienia W hwili 0 rusza samohód
Bardziej szczegółowoWyznaczanie reakcji dynamicznych oraz wyważanie ciała w ruchu obrotowym wokół stałej osi 8
Wnacanie reakcji dnaicnch ora wważanie ciała w ruchu oroow wokół sałej osi 8 Wprowadenie Jeśli dowolne ciało swne o asie jes w ruchu oroow wokół osi, o na podporach powsają reakcje A i B. Składowe ch reakcji
Bardziej szczegółowoWłaściwości Kinematyki z Uniwersalnym Układem Odniesienia
Właśiwośi Kinemayki z Uniweralnym Układem Odnieienia Karol Szoek, Roman Szoek Poliehnika Rzezowka, Kaedra Termodynamiki i Mehaniki Płynów, Rzezów, Polka kzoek@prz.edu.pl Poliehnika Rzezowka, Kaedra Meod
Bardziej szczegółowoSzkoła z przyszłością. szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Szkoła z przyszłośią szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską w ramah Europejskiego Funduszu Społeznego Narodowe Cenrum Badań Jądrowyh, ul. Andrzeja Sołana 7, 05-400 Owok-Świerk ĆWICZENIE a L A
Bardziej szczegółowoOpis ruchu we współrzędnych prostokątnych (kartezjańskich)
Opis ruchu we współrędch prosokąch (karejańskich) Opis ruchu we współrędch prosokąch jes podob do opisu a pomocą wekora wodącego, kórego pocąek leż w pocąku układu odiesieia. Położeie. Położeie puku A
Bardziej szczegółowoPRAWA ZACHOWANIA Prawa zachowania najbardziej fundamentalne prawa:
PRW ZCHOWNI Pawa achowania nabadie fundamentalne pawa: o ewnętne : pawo achowania pędu, pawo achowania momentu pędu, pawo achowania enegii; o wewnętne : pawa achowania np. całkowite licb nukleonów w eakci
Bardziej szczegółowoPOTENCJALNE POLE SIŁ. ,F z 2 V. x = x y, F y. , F x z F z. y F y
POTENCJALNE POLE SIŁ POLE SKALARNE Polem skalarnm V(r) nawam funkcję prpisującą każdemu punktowi w prestreni licbę recwistą (skalar): V (r): r=(,, ) V (r) POLE WEKTOROWE SIŁ Polem wektorowm sił F(r) nawam
Bardziej szczegółowooznacza przyrost argumentu (zmiennej niezależnej) x 3A82 (Definicja). Granicę (właściwą) ilorazu różnicowego funkcji f w punkcie x x x e x lim x lim
WYKŁAD 9 34 Pochodna nkcji w pnkcie Inerpreacja geomerczna pochodnej Własności pochodnch Twierdzenia Rolle a Lagrange a Cach ego Regla de lhôspiala Niech ( ) O( ) będzie nkcją określoną w pewnm ooczeni
Bardziej szczegółowoRozdział 9. Baza Jordana
Rodiał 9 Baa Jordana Niech X będie n wmiarową prestrenią wektorową nad ciałem F = R lub F = C Roważm dowoln endomorfim f : X X Wiem, że postać macier endomorfimu ależ od wboru ba w prestreni X Wiem również,
Bardziej szczegółowoRuch kulisty bryły. Kąty Eulera. Precesja regularna
Ruch kulist brł. Kąt Eulera. Precesja regularna Ruchem kulistm nawam ruch, w casie którego jeden punktów brł jest stale nieruchom. Ruch kulist jest obrotem dookoła chwilowej osi obrotu (oś ta mienia swoje
Bardziej szczegółowoPrzykład 6.3. Uogólnione prawo Hooke a
Prkład 6 Uogónione prawo Hooke a Zwiąki międ odkstałceniami i naprężeniami w prpadku ciała iotropowego opisuje uogónione prawo Hooke a: ] ] ] a Rowiąując równania a wgędem naprężeń otrmujem wiąki: b W
Bardziej szczegółowoZŁOŻONE RUCHY OSI OBROTOWYCH STEROWANYCH NUMERYCZNIE
KOMISJA BUDOWY MASZYN PAN ODDZIAŁ W POZNANIU Vol. 6 nr Archiwum Technologii Masn i Automatacji 6 ROMAN STANIEK * ZŁOŻONE RUCHY OSI OBROTOWYCH STEROWANYCH NUMERYCZNIE W artkule predstawiono ależności matematcne
Bardziej szczegółowoPodobieństwo kinematyczne postuluje podobieństwo pól prędkości w przepływie wokół obiektu rzeczywistego i obiektu modelowego
J. Sanr Wkład 4 Podobieńswo prepłwów I Ekspermenane badanie prepłwów pre masn i rądenia prepłwowe odbwa się najcęściej na modeach ch masn bdowanch w odpowiednio mniejsonej skai. Ab wniki skane badania
Bardziej szczegółowoElementy mechaniki relatywistycznej
Podstawy Proesów i Konstrukji Inżynierskih Elementy mehaniki relatywistyznej 1 Czym zajmuje się teoria względnośi? Teoria względnośi to pomiary zdarzeń ustalenia, gdzie i kiedy one zahodzą, a także jaka
Bardziej szczegółowoRuch płaski. Bryła w ruchu płaskim. (płaszczyzna kierująca) Punkty bryły o jednakowych prędkościach i przyspieszeniach. Prof.
Ruch płaski Ruchem płaskim nazywamy ruch, podczas kórego wszyskie punky ciała poruszają się w płaszczyznach równoległych do pewnej nieruchomej płaszczyzny, zwanej płaszczyzną kierującą. Punky bryły o jednakowych
Bardziej szczegółowo1. Podstawy rachunku wektorowego
1 Postaw rachunku wektorowego Wektor Wektor est wielkością efiniowaną pre ługość (mouł) kierunek iałania ora wrot Dwa wektor o tm samm moule kierunku i wrocie są sobie równe Wektor presunięt równolegle
Bardziej szczegółowowięc powyższy warunek będzie zapisany jako dy dt
Meo maemaczne w echnologii maeriałów Krzszof Szszkiewicz Wprowadzenie DEFINICJA. Równaniem różniczkowm zwczajnm rzędu pierwszego nazwam równanie posaci gdzie f : f (, ), () U jes daną funkcją. Rozwiązaniem
Bardziej szczegółowoP K. Położenie punktu na powierzchni kuli określamy w tym układzie poprzez podanie dwóch kątów (, ).
Materiał ddaktcne Geodeja geometrcna Marcin Ligas, Katedra Geomatki, Wdiał Geodeji Górnicej i Inżnierii Środowiska UKŁADY WSPÓŁZĘDNYCH NA KULI Pierwsm prbliżeniem kstałtu Ziemi (ocwiście po latach płaskich
Bardziej szczegółowo4.2.1. Środek ciężkości bryły jednorodnej
4..1. Środek ciężkości rł jednorodnej Brłą jednorodną nawam ciało materialne, w którm masa jest romiescona równomiernie w całej jego ojętości. Dla takic ciał arówno gęstość, jak i ciężar właściw są wielkościami
Bardziej szczegółowoGeometria analityczna w przestrzeni. Kierunek. Długość. Zwrot
- podstawowe pojęcia Geometria analitcna w prestreni Wektorem acepionm w prestreni R 3 nawam uporądkowaną parę punktów A ora B i onacam go pre AB. Punkt A nawam jego pocątkiem, a punkt B - jego końcem.
Bardziej szczegółowoGuanajuato, Mexico, August 2015
Guanajuao Meico Augus 15 W-3 Jaosewic 1 slajdów Dnamika punku maeialnego Dnamika Układ inecjaln Zasad dnamiki: piewsa asada dnamiki duga asada dnamiki pęd ciała popęd sił ecia asada dnamiki pawo akcji
Bardziej szczegółowo,..., u x n. , 2 u x 2 1
. Równania różnickowe cąstkowe Definicja. Równaniem różnickowm cąstkowm (rrc) nawam równanie różnickowe, w którm wstępuje funkcja niewiadoma dwóch lub więcej miennch i jej pochodne cąstkowe. Ogólna postać
Bardziej szczegółowoELEMENTY SZCZEGÓLNEJ TEORII WZGLĘDNOŚCI. I. Zasada względności: Wszystkie prawa przyrody są takie same we wszystkich
ELEMENTY SZCZEGÓLNEJ TEORII WZGLĘDNOŚCI Postulaty Einsteina (95 r) I Zasada względnośi: Wszystkie prawa przyrody są takie same we wszystkih inerjalnyh układah odniesienia lub : Równania wyrażająe prawa
Bardziej szczegółowoDYNAMIKA KONSTRUKCJI
10. DYNAMIKA KONSTRUKCJI 1 10. 10. DYNAMIKA KONSTRUKCJI 10.1. Wprowadzenie Ogólne równanie dynamiki zapisujemy w posaci: M d C d Kd =P (10.1) Zapis powyższy oznacza, że równanie musi być spełnione w każdej
Bardziej szczegółowoPrognozowanie i symulacje
Prognozowanie i smulacje Lepiej znać prawdę niedokładnie, niż dokładnie się mlić. J. M. Kenes dr Iwona Kowalska ikowalska@wz.uw.edu.pl Prognozowanie meod naiwne i średnie ruchome Meod naiwne poziom bez
Bardziej szczegółowoPRAWIDŁOWE ODPOWIEDZI I PUNKTACJA
MAŁOPOLSKI KONKURS MATEMATYCZNY Rok skoln 08/09 ETAP REJONOWY 0 grudnia 08 roku PRAWIDŁOWE ODPOWIEDZI I PUNKTACJA adanie odpowiedź punkt B 3 C 3 3 A 3 4 B 3 5 E 3 6 B 3 7 E 3 8 C 3 9 D 3 0 A 3 7 adania
Bardziej szczegółowoG:\AA_Wyklad 2000\FIN\DOC\Fale wodnem.doc. Drgania i fale III rok Fizyki BC. Model: - długi kanał o prostokątnym przekroju i głębokości h,
13-1-00 G:\AA_Wklad 000\FIN\DOC\Fale Fale wodne: Drgania i fale III rok Fiki BC Model: - długi kanał o prostokątnm prekroju i głębokości h, - ruch fali wdłuż, nieależn od x, wchlenia wdłuż, - woda nieściśliwa
Bardziej szczegółowoJ. Szantyr - Wykład 7 Ruch ogólny elementu płynu
J. Santr - Wkład 7 Rch ogóln element płn Rch ogóln ciała stwnego można predstawić jako smę premiescenia liniowego i obrot. Ponieważ płn nie mają stwności postaciowej, w rch płn dochodi dodatkowo do odkstałcenia
Bardziej szczegółowoC d u. Po podstawieniu prądu z pierwszego równania do równania drugiego i uporządkowaniu składników lewej strony uzyskuje się:
Zadanie. Obliczyć przebieg napięcia na pojemności C w sanie przejściowym przebiegającym przy nasępującej sekwencji działania łączników: ) łączniki Si S są oware dla < 0, ) łącznik S zamyka się w chwili
Bardziej szczegółowoRównania różniczkowe. Lista nr 2. Literatura: N.M. Matwiejew, Metody całkowania równań różniczkowych zwyczajnych.
Równania różniczkowe. Lisa nr 2. Lieraura: N.M. Mawiejew, Meody całkowania równań różniczkowych zwyczajnych. W. Krysicki, L. Włodarski, Analiza Maemayczna w Zadaniach, część II 1. Znaleźć ogólną posać
Bardziej szczegółowoGRUPY SYMETRII Symetria kryształu
GRUPY SYMETRII Smetria krstału Zamknięte (punktowe) operacje smetrii (minimum jeden punkt prestreni nie porusa się wskutek astosowania amkniętej operacji smetrii): Obrot i obrot inwersjne; Inwersja (smetria
Bardziej szczegółowo1. REDUKCJA DOWOLNYCH UKŁADÓW SIŁ. Redukcja płaskiego układu sił
. REDUKCJA DOWOLNYCH UKŁADÓW IŁ Redukcja płaskiego układu sił Zadanie. Znaleźć wartość licbową i równanie linii diałania wpadkowej cterech sił predstawionch na rsunku. Wartości licbowe sił są następujące:
Bardziej szczegółowoW siła działająca na bryłę zredukowana do środka masy ( = 0
Popęd i popęd bryły Bryła w ruchu posępowym. Zasada pędu i popędu ma posać: p p S gdie: p m v pęd bryły w ruchu posępowym S c W d popęd siły diałającej na bryłę w ruchu posępowym aś: v c prędkość środka
Bardziej szczegółowoElektroniczna aparatura medyczna VII
06-- lekronina aparaura medna SMSTR V Cłowiek- najlepsa inwesja Projek współfinansowan pre Unię uropejską w ramah uropejskiego Fundusu Społenego lekronina aparaura medna V Laser i ehnika świałowodowa 06--
Bardziej szczegółowoII.1. Zagadnienia wstępne.
II.1. Zagadnienia wsępne. Arysoeles ze Sagiry wyraźnie łączy ruch z czasem: A jes niemożliwe, żeby zaczął się albo usał ruch, gdyż jak powiedzieliśmy ruch jes wieczny, a ak samo i czas, bo czas jes albo
Bardziej szczegółowoAlgebra WYKŁAD 9 ALGEBRA
Algebra WYKŁAD 9 Krzwe sożkowe Definicja Prosa sczna do krzwej K w punkcie P jes o prosa, będąca granicznm położeniem siecznch s k przechodzącch przez punk P i P k gd punk P k dąż zbliża się do punku P
Bardziej szczegółowoVII.5. Eksperyment Michelsona-Morleya.
Janusz. Kępka Ruch absoluny i względny VII.5. Eksperymen Michelsona-Morleya. Zauważmy że pomiar ruchu absolunego jakiegokolwiek obieku maerialnego z założenia musi odnosić się do prędkości fali świelnej
Bardziej szczegółowoWyznaczanie ruchliwości i koncentracji nośników prądu w półprzewodnikach metodą efektu Halla
Ćwicenie 13 Wnacanie ruchliwości i koncentracji nośników prądu w półprewodnikach metodą efektu alla Cel ćwicenia Celem ćwicenia jest aponanie się e jawiskiem alla, stałoprądową metodą badania efektu alla,
Bardziej szczegółowoWygładzanie metodą średnich ruchomych w procesach stałych
Wgładzanie meodą średnich ruchomch w procesach sałch Cel ćwiczenia. Przgoowanie procedur Średniej Ruchomej (dla ruchomego okna danch); 2. apisanie procedur do obliczenia sandardowego błędu esmacji;. Wizualizacja
Bardziej szczegółowoZwiązek między ruchem harmonicznym a ruchem jednostajnym po okręgu
Związek międz ruchem harmonicznm a ruchem jednosajnm po okręgu Rozważm rzu Q i R punku P na osie i : Q cos v r R sin R Q P δ Q cos ( δ ) R sin ( δ ) Jeżeli punk P porusza się ruchem jednosajnm po okręgu,
Bardziej szczegółowoPowstanie i rola Szczególnej Teorii Względności (STW)
Powsanie i rola Szzególnej Teorii Względnośi (STW Co znał Einsein przed 905 rokiem? Równania Maxwella, Problem eeru (doświadzenie Mihelsona Morleya?, Aberaje świała, Wlezenia eeru Fresnela, Znał praę orenza
Bardziej szczegółowo2.3.1. Iloczyn skalarny
2.3.1. Ilon sklrn Ilonem sklrnm (sklrowm) dwóh wektorów i nwm sklr równ ilonowi modułów ou wektorów pre kosinus kąt wrtego międ nimi. α O Rs. 2.8. Ilustrj do definiji ilonu sklrnego Jeżeli kąt międ wektormi
Bardziej szczegółowoTeoria względności. Wykład 5: Szczególna teoria względności Katarzyna Weron. Jak zmierzyć odległość? Jak zmierzyć odległość?
Teoria wględności Wkład 5: Scególna teoria wględności Katarna Weron Scególna (905) efekt ruchu wględnego gólna (96) efekt pola grawitacjnego siła grawitacji wnika lokalnej geometrii casoprestreni Matematka
Bardziej szczegółowoFale elektromagnetyczne spektrum
Fale elekroagneyczne spekru w próżni wszyskie fale e- rozchodzą się z prędkością c 3. 8 /s Jaes Clerk Mawell (w połowie XIX w.) wykazał, że świało jes falą elekroagneyczną rozprzesrzeniającą się falą ziennego
Bardziej szczegółowoRuch kulisty bryły. Kinematyka
Ruch kulist bł. Kinematka Ruchem kulistm nawam uch, w casie któego jeden punktów bł jest stale nieuchom. Ruch kulist jest obotem dookoła chwilowej osi obotu (oś ta mienia swoje położenie w casie). a) b)
Bardziej szczegółowo2.1 Zagadnienie Cauchy ego dla równania jednorodnego. = f(x, t) dla x R, t > 0, (2.1)
Wykład 2 Sruna nieograniczona 2.1 Zagadnienie Cauchy ego dla równania jednorodnego Równanie gań sruny jednowymiarowej zapisać można w posaci 1 2 u c 2 2 u = f(x, ) dla x R, >, (2.1) 2 x2 gdzie u(x, ) oznacza
Bardziej szczegółowoCałka nieoznaczona Andrzej Musielak Str 1. Całka nieoznaczona
Całka nieoznaczona Andrzej Musielak Sr Całka nieoznaczona Całkowanie o operacja odwrona do liczenia pochodnych, zn.: f()d = F () F () = f() Z definicji oraz z abeli pochodnych funkcji elemenarnych od razu
Bardziej szczegółowocz.2 Dr inż. Zbigniew Szklarski Katedra Elektroniki, paw. C-1, pok.321
Wkład 8: Brła stwna c. Dr inż. Zbigniew Sklarski Katedra Elektroniki, paw. C-, pok.3 skla@agh.edu.pl http://laer.uci.agh.edu.pl/z.sklarski/ 05.04.08 Wdiał nformatki, Elektroniki i Telekomunikacji - Teleinformatka
Bardziej szczegółowoI. Rachunek wektorowy i jego zastosowanie w fizyce.
Blok 1: Rachunek wektorow i jego astosowanie w fice Podstawowe wielkości ficne w kinematce Opis ruchu w różnch układach odniesienia Ruch wględn I Rachunek wektorow i jego astosowanie w fice Wsstkie wielkości
Bardziej szczegółowoKONWENCJA ZNAKOWANIA MOMENTÓW I WZÓR NA NAPRĘŻENIA
ĆWICZENIE 5 KONWENCA ZNAKOWANIA OENTÓW I WZÓR NA NAPRĘŻENIA Wektor momentu pr ginaniu ukośnm można rutować na osie,, będące głównmi centralnmi osiami bewładności prekroju. Prjmujem konwencję nakowania
Bardziej szczegółowoZadanie 0 Obliczyć całki. Wyniki sprawdzić obliczając pochodne otrzymanych funkcji pierwotnych. x 4. x x. x x 1 , 11)
PR DOMOW ŁK NIEOZNZON / Zadanie Oblicć całki Wniki prawdić oblicając pochodne ormanch funkcji pierwonch ) d ) d ) d ) d Zadanie Oblicć całki nieonacone całkując pre cęści ) ln d ) co d ) ln d ) d ) arcg
Bardziej szczegółowoRÓWNANIA RÓŻNICZKOWE WYKŁAD 13
RÓWNANIA RÓŻNICZKOWE WYKŁAD 13 Geomeria różniczkowa Geomeria różniczkowa o dział maemayki, w kórym do badania obieków geomerycznych wykorzysuje się meody opare na rachunku różniczkowym. Obieky geomeryczne
Bardziej szczegółowoEPR. W -1/2 =-1/2 gµ B B
Hamiltonian spinow Elektronow reonans paramanetcn jest wiąan absorpcją pola wsokiej cęstotliwości, która towars mianie orientacji spin w ewnętrnm polu manetcnm. Niesparowane spinowe moment manetcne µ s
Bardziej szczegółowoMechanika Robotów. Wojciech Lisowski. 2 Opis położenia i orientacji efektora Model geometryczny zadanie proste
Katedra Robotki i Mechatroniki Akademia Górnico-Hutnica w Krakowie Mechanika Robotów Wojciech Lisowski Opis położenia i orientacji efektora Model geometrcn adanie proste Mechanika Robotów KRIM, AGH w Krakowie
Bardziej szczegółowonapór cieczy - wypadkowy ( hydrostatyczny )
5. apór hdrostatcn i równowaga ciał płwającch Płn najdując się w stanie równowagi oddiałwuje na ścian ogranicające ropatrwaną jego objętość i sił te nawane są naporami hdrostatcnmi. Omawiana problematka
Bardziej szczegółowoSzczególna Teoria Eteru
Szzególna Teoria eru FRAGMNTY KSIĄŻKI Karol Szoek Roman Szoek wydanie I Rzezów wrzeień 5 Szzególna Teoria eru www.e.om.l Coyrigh by Karol Szoek and Roman Szoek Wzelkie rawa zarzeżone. Cała kiążka oraz
Bardziej szczegółowoAlgebra z geometrią 2012/2013
Algebra geometrią 22/23 Seria XVI Javier de Lucas Zadanie. Wnacć rąd macier: A :, B : 2 4 3 4 3 2 3 3 5 7 3 3 6 3 Rowiąanie: Macier A: Sposób: Rąd macier to wmiar prestreni generowanej pre jej kolumn.
Bardziej szczegółowoAlgebra liniowa. Zadania przygotowujące do egzaminu: .Wskazówka: Zastosować wzór de Moivre'a;
emer leni 5/6 lgebra liniowa Znaleźć i nakicować biór 8 C j ; a) ( ) b) { C j j } c) { C Im( ) } ; Zadania rgoowjące do egamin Wkaówka Zaoować wór de Moire'a; d) C Im Wnacć licb dla kórch macier je odwracalna
Bardziej szczegółowoI. KINEMATYKA I DYNAMIKA
piagoras.d.pl I. KINEMATYKA I DYNAMIKA KINEMATYKA: Położenie ciała w przesrzeni można określić jedynie względem jakiegoś innego ciała lub układu ciał zwanego układem odniesienia. Ruch i spoczynek są względne
Bardziej szczegółowoDynamika punktu materialnego
Naa -Japonia W-3 (Jaosewic 1 slajdów Dynamika punku maeialnego Dynamika Układ inecjalny Zasady dynamiki: piewsa asada dynamiki duga asada dynamiki; pęd ciała popęd siły ecia asada dynamiki (pawo akcji
Bardziej szczegółowoWYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI STOSOWANEJ I ZARZĄDZANIA
DROGI i CYKLE HAMILTONA w grfh kierownh Dl grfu kierownego D = ( V, A ) rogą wierhołk 0 V o V nwm iąg (npremienn) wierhołków i łuków grfu: ( 0,,,,...,,, ), pełniją wrunek i = ( i, i ) l i =,..., rogę nwm
Bardziej szczegółowoMatematyka A, kolokwium, 15 maja 2013 rozwia. ciem rozwia
Maemayka A kolokwium maja rozwia zania Należy przeczyać CA LE zadanie PRZED rozpocze ciem rozwia zywania go!. Niech M. p. Dowieść że dla każdej pary liczb ca lkowiych a b isnieje aka para liczb wymiernych
Bardziej szczegółowoWojewódzki Konkurs Matematyczny dla uczniów gimnazjów. Etap szkolny 5 listopada 2013 Czas 90 minut
Wojewódzki Konkurs Maemayczny dla uczniów gimnazjów. Eap szkolny 5 lisopada 2013 Czas 90 minu ZADANIA ZAMKNIĘTE Zadanie 1. (1 punk) Liczby A = 0, 99, B = 0, 99 2, C = 0, 99 3, D = 0, 99, E=0, 99 1 usawiono
Bardziej szczegółowoCechy szeregów czasowych
energecznch Cech szeregów czasowch Rozdział Modelowanie szeregów czasowch 7 proces deerminisczn proces kórego warość może bć preczjnie określona w dowolnm czasie =T+τ = a +b T T+τ czas = sin(ω) T T+τ czas
Bardziej szczegółowoElementy szczególnej teorii względności
Elementy szzególnej teorii względnośi Podstawowe założenia szzególnej teorii względnośi: Albert Einstein 195 Prawa fizyzne są takie same dla wszystkih obserwatorów któryh kłady odniesienia porszają się
Bardziej szczegółowoDyskretny proces Markowa
Procesy sochasyczne WYKŁAD 4 Dyskreny roces Markowa Rozarujemy roces sochasyczny X, w kórym aramer jes ciągły zwykle. Będziemy zakładać, że zbiór sanów jes co najwyżej rzeliczalny. Proces X, jes rocesem
Bardziej szczegółowoStrukturalne elementy symetrii. Krystalograficzne grupy przestrzenne.
Uniwerstet Śląski Insttut Chemii Zakład Krstalografii Laboratorium Krstalografii Strukturalne element smetrii. Krstalograficne grup prestrenne. god. Cel ćwicenia: aponanie się diałaniem elementów smetrii
Bardziej szczegółowoUrządzenia i Układów Automatyki Instrukcja Wykonania Projektu
KAEDRA ENERGOELEKRYKI POLIECHNIKI WROCŁAWSKIEJ Urądenia i Układów Auomayki Insrukcja Wykonania Projeku Auory: rof. dr hab. inż. Eugenius Rosołowski dr inż. Pior Pier dr inż. Daniel Bejmer Wrocław 5 I.
Bardziej szczegółowoKinematyka W Y K Ł A D I. Ruch jednowymiarowy. 2-1 Przemieszczenie, prędkość. x = x 2 - x x t
Wykład z fizyki. Pior Posmykiewicz W Y K Ł A D I Ruch jednowymiarowy Kinemayka Zaczniemy wykład z fizyki od badania przedmioów będących w ruchu. Dział fizyki, kóry zajmuje się badaniem ruchu ciał bez wnikania
Bardziej szczegółowoKINEMATYKA. Pojęcia podstawowe
KINEMTYK Pojęcia podstawowe Kinematka jest diałem mechaniki ajmującm się badaniem uchu ciał be uwględniania pcn wwołującch ten uch. Jej celem jest opis tego uchu. Ruchem nawam mianę położenia ciała w odniesieniu
Bardziej szczegółowoVII. ZAGADNIENIA DYNAMIKI
Konderla P. Meoda Elemenów Skończonych, eoria i zasosowania 47 VII. ZAGADNIENIA DYNAMIKI. Równanie ruchu dla zagadnienia dynamicznego Q, (7.) gdzie M NxN macierz mas, C NxN macierz łumienia, K NxN macierz
Bardziej szczegółowo