W pełni optyczny przełącznik wykorzystujący jednorodne światłowodowe siatki Bragga

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "W pełni optyczny przełącznik wykorzystujący jednorodne światłowodowe siatki Bragga"

Transkrypt

1 doi:.599/ Piot KISAŁA Jace KLIEK Kzysztof SKORUPSKI Politechnia Lubelsa Instytut Eletonii i Techni Infomacyjnych () Politechnia Lubelsa Instytut Infomatyi () W pełni optyczny pzełączni wyozystujący jednoodne światłowodowe siati Bagga Steszczenie. W atyule zapezentowano oncepcję całowicie optycznego pzełącznia opatego na dwóch jednoodnych światłowodowych siatach Bagga oaz światłowodach domieszowanych piewiastami ziem zadich. Pzedstawiono model uładu wyazującego właściwości bistabilne waunujące pzełączanie w pełni optyczne. Doonano ównież analizy podstawowych właściwości zapoponowanego uładu pzełącznia optycznego w opaciu o uzysane chaateystyi pzetwazania. Abstact. In this aticle the concept of all-optical switch based on two unifom fibe Bagg gatings and ae eath elements doped optical fibes have been pesented. A model showing the bistable popeties conditioning all-optical switching have been also submitted. The basic popeties of the poposed optical switch based on pocessing chaacteistics have been analyzed. The all-optical switch based on two unifom fibe Bagg gatings and ae eath elements doped optical fibes Słowa luczowe: optyczny pzełączni światłowodowe siati Bagga światłowody domieszowane piewiastami ziem zadich. Keywods: all-optical switch fibe Bagg gatings ae eath elements doped fibes. Wstęp Światłowodowe siati Bagga są szeoo wyozystywane zaówno jao czujnii wielości fizycznych [-3] oaz jao elementy uładów stosowanych w teleomuniacji [4-5]. Wyozystanie wszystich możliwości sieci światłowodowych można osiągnąć dopieo po wyeliminowaniu onwesji sygnału optycznego na eletyczny tóa oganicza szeoość pasma. Eliminacja taa jest obecnie możliwa dzięi opacowaniu optycznych pzełącznic OXC (ang.: Optical Cossconnects) oaz multipleseów optycznych OAD (ang.: Optical Add-Dop ultiplexes) [6]. Zjawiso bistabilności optycznej powstające pzy wyozystaniu pojedynczej siati Bagga zostało opisane w publiacjach z ou 995. W piewszych pacach pzedstawiono ozwiązania w tóych póg pzełączania optycznego występował dla wejściowego sygnału optycznego siati ównego W [7]. W pacach z tego zaesu wyazano że nieliniowy współczynni Kea w zwyłym włónie zemowym jest na tyle mały że zmiana pola modu powodowana nieliniowym efetem Kea wymaga o. W mocy optycznej. Jest to watość znacznie więsza od poziomu mocy pzełączania optycznego [8]. Należy wspomnieć że nietóe inne mateiały nieliniowe np. półpzewodni GaAs GsAs-AlAs czy GaAs bazujący na QW (ang.: ultiple Quantum Well) chaateyzuję się dużą watością nieliniowości optycznej w sąsiedztwie pasma zabonionego. Watości nieliniowych współczynniów odpowiadające współczynniom Kea są w taich mateiałach wystaczająco duże (ooło 9 więsze niż w pzypadu zwyłego włóna zemowego) aby spowodować zmianę pola modu. Wszystie współczynnii spzęgania są wtedy zależne od poziomu mocy wejściowej. Kolejne pace z zaesu badania bistabilności optycznej i pzełączania optycznego zmiezały w ieunu opacowania metod pozwalających na zmniejszenie pogu pzełączania. W ou 5 zapoponowano uład wyazujący właściwości bistabilne złożony z pojedynczej bazujący na sośnej modulacji fazy XP (ang.: Coss Phase odulation) [9]. Póg pzełączania wyniósł 8 GW/cm pzy pzeoju pozecznym 5 µm. Dla pojedynczej siati Bagga użytej do pzełączania w pełni optycznego osiągnięto już poziom mocy pzy tóej następuje pzełączenie ówny W. W celu dalszej educji pogu pzy tóym następuje efet pzełączania optycznego zapoponowano hybydowe uządzenie wyazujące właściwości bistabilne bazujące na pojedynczej siatce Bagga. Póg pzełączania w tym pzypadu wyniósł mw []. Ze względu na wysoą ozdzielczość ganiczną zędu. nm powyższe ozwiązanie ma potencjalne zastosowanie w uządzeniach ze spzężeniem częstotliwościowym lub czujniach optoeletonicznych. W niniejszym atyule zapoponowano optyczny uład bistabilny tóy wyozystuje dwie jednoodne siati Bagga oaz światłowód domieszowany ebem. W ten sposób uzysano efet tzw. nieliniowej wnęi Fabego-Peota. Zbudowano model taiego uządzenia pzy wyozystaniu metody maciezy pzejścia. Pozwala on na analizę właściwości a w pzyszłości ównież budowę uładów bistabilnych pacujących zaówno w tybie tansmisyjnym ja i odbiciowym. Wyazano dla jaich waunów (pzy pzeoczeniu pewnej watości mocy wejściowej) można uzysać silny efet nieliniowy geneowany we włónie domieszowanym ebem. Obliczenia i zapoponowany model matematyczny posłużyły do zbadania właściwości uządzeń optycznych opatych na wyazujących własności bistabilne. odel matematyczny całowicie optycznego pzełącznia z dwiema siatami Bagga Zapoponowano uzysanie efetu bistabilnej chaateystyi pzetwazania uładu popzez zastosowanie światłowodów o nieliniowym współczynniu załamania światła. W ten sposób uzysano światłowodową wnęę Fabego-Peota pzy czym jao włóno zastosowano ośode czynny w postaci światłowodu domieszowanego ebem (ys. ). Rys.. Schemat modelu uładu bistabilnego 66 PRZEGLĄD ELEKTROTECHNICZNY ISSN R. 9 NR /5

2 odel zbudowany w opaciu o schemat z ysunu pozwala na ozwiązanie popagacji światła pzez uład wyazujący właściwości bistabilne. Sygnał wejściowy P we () jest w modelu pzetwazany na sygnał wyjściowy P wy () w postaci zaówno mocy tansmitowanej pzez uład P t () ja i mocy odbitej P o (). odel pozwala na wyznaczenie powyższych wielości dla óżnych watości paametów uładu złożonego z dwóch siate Bagga oaz włóna domieszowanego ebem. Weto watości paametów umożliwia wpowadzenie do modelu wielości chaateystycznych uładu taich ja: długości fali Bagga siate pzełącznia optycznego B B flutuacja oesu siati na jej długości d/dz funcje apodyzacyjne siate g(z) i g(z) amplitudy modulacji współczynnia załamania światła w siatach n eff długości siate L i L szeoości połówowe widma całego uładu FWH wielość pola pzeoju włóna atywnego S eb długości włóna ebowego L eb oaz mocy zaabsobowanej we włónie P a. odel sonstuowano w opaciu o teoię modów spzężonych. Niestety w pzypadu zapoponowanego uładu badzo ciężo jest znaleźć ozwiązanie analityczne ównań modów spzężonych (3) i (4). W atyule zapoponowano metodę numeyczną ozwiązania tych ównań stosując algoytmy numeyczne wyozystujące macieze pzejścia całego uładu. Rozład pola eletycznego wzdłuż dzenia światłowodu na tóym umieszczone są dwie siati Bagga wyaża się zależnością []: z e e x y iz () Ex y z Aze Bz gdzie: A(z) amplituda modu popagującego w ieunu od wejścia modelu do jego wyjścia B(z) amplituda modu popagującego od wyjścia modelu do jego wejścia z oś wzdłuż tóej zapisane są siati Bagga (oś światłowodu) e t pole popzeczne modu - stała popagacji zależna od długości fali światła popagującego pzez uład liczona zgodnie z ównaniem (): () n /. eff Równanie pola modu popagującego w ieunu od wejścia do wyjścia uładu S + (z) oaz modu popagującego w ieunu odwotnym (od wyjścia do wejścia) S - (z) uzysano wpowadzając do ównań modów spzężonych [] ozład pola opisany ównaniem () co pozwala na uzysanie ównań (3) i (4) w postaci: (3) (4) ds ds z; i dz zs z qzs z z; i dz t zs z q zs z gdzie: q tzw. całowity współczynni spzęgania w siatce oeślony ównaniem: (5) q i jest paametem ozstojenia od długości fali Bagga i oeślona jest zależnością: / n. B (6) eff Dodatowo ażda paa S + (z) i S - (z) ozwiązań ównań modów spzężonych musi spełniać ównania (3) i (4) pzy waunach bzegowych oeślonych ównaniami (7) i (8): (7) ; S (8) S ( L d; ) dla tóych odbicie całego uładu spełnia ównanie (9): (9) S P. oc tansmisyjna uładu musi spełniać ównanie bzegowe: () P S L L ; t. eb W celu wyznaczenia spetalnej chaateystyi odbiciowej doonano podziału siate pzełącznia na połączone ze sobą szeegowo efletoy Bagga o sończonej długości. Dla powyższego pzypadu można zapisać maciezowe ównanie opisujące sygnał na ońcach uładu ównaniem: () S S - L L L L eb eb S T S - pzy czym T jest to maciez tansmisji uładu. Zgodnie z teoią maciezy pzejścia maciez popagacji uładu opisano ównaniem: () iz e T T iδz e gdzie z oznacza długość poszczególnych secji. Natomiast maciez opisującą jeden dysetny efleto Bagga dana jest ównaniem (3): (3) T DRB gdzie oznacza współczynni odbicia taiego efletoa pzy czym można go wyazić zależnością: (4) q q tanh z. q Uwzględniając ównania () (3) i (4) oaz po uwzględnieniu że cały uład słada się z dwóch jednoodnych siate ozdzielonych włónem atywnym domieszowanym ebem ównanie maciezowe () można zapisać w postaci: (5) S L Leb S L Leb iz e iδz e i d e i d e iz e iδz e S S Całowitą watość mocy odbitej od uładu zależną od pozycji wzdłuż osi włóna i ozstojenia można zatem opisać po uwzględnieniu ównania (4) w postaci: (6) P z; iz z z; e iz z z; e q P. q P. PRZEGLĄD ELEKTROTECHNICZNY ISSN R. 9 NR /5 67

3 Dodatowo współczynni odbicia całego uładu otzymano pzy założeniu że spełnione jest ównanie (7): P L L (7) eb oaz podstawiając do ównania (6) z = co powadzi do otzymania widma w postaci: P() = P(; ). Na ysunu pzedstawiono chaateystyi spetalne tansmisyjne uzysane dla uładu złożonego z dwóch siate Bagga oddalonych od siebie o 3 mm i 3 mm. współczynni tansmisji Rys.. Tansmisyjne chaateystyi widmowe uładu złożonego z dwóch siate Bagga umieszczonych na tym samym włónie w óżnych odległościach. współczynni odbicia odległość pomiędzy siatami: 3mm odległość pomiędzy siatami: 3mm długość fali [nm] odległość pomiędzy siatami: 3mm odległość pomiędzy siatami: 3mm długość fali [m] x -6 Rys.3. Odbiciowe chaateystyi widmowe uładu złożonego z dwóch siate Bagga umieszczonych na tym samym włónie w óżnych odległościach. Wynii podane na wyesach i 3 uzysano dla długości siate L = L BG = 5 mm oaz dla długości fali bagga siate B = B = 55 nm. Ja można zauważyć odległość pomiędzy siatami wpływa na szeoość chaateystyi tansmisyjnej uładu. Zwięszenie odległości pomiędzy siatami powoduje poszezenie chaateystyi spetalnej a pzy odległości zędu 3 mm ozszczepienie chaateystyi (widoczne są dwa pii tansmisyjne) ys.. Również na ysunu 3 widać efet ozszezenia chaateystyi (tym azem odbiciowej) oaz pojawienie się ilu piów odbiciowych. Jest to związane z pojawieniem się efetu Fabego-Peota tóy powstaje wsute intefeencji sygnału pomiędzy dwiema siatami działającymi w uładzie ja zwieciadła. Z ównania (5) otzymuje się współczynni tansmisji T całego uładu tóy pzedstawia się w fomie ównania (8): (8) T R L L e R R e / 4Rsin L gdzie oznacza współczynni stat we włónie atywnym ówny 7 - R jest współczynniiem odbicia uładu jest fazą sygnału popagującego w uładzie tóą z olei można wyazić ównaniem (9): (9) 4 n eff L /. W ównaniu (8) pojawia się pzesunięcie fazy wyniające z obecności włóna atywnego w uładzie. Zapoponowano wyznaczenie sumulowanej watości pzesunięcia fazy dla całego odcina włóna ebowego L eb popzez całowanie pzesunięcia fazowego występującego w ażdej jednostowej długości dz włóna: () L eb z n dz. Wielość n(z) jest zmianą współczynnia załamania światła po załączeniu pompy optycznej. Nieliniową zmianę tego współczynnia można wyazić ównaniem: () nz z Pp 3 gn SIs g' f Pp z 6n f g SI s gdzie paamet g (f) wyaża się ównaniem () [3]: f () g' f f f pzy czym f = f-f jest paametem oeślającym ozstojenie od częstotliwości f. Załadając że pole pzeoju pozecznego światłowodu pompującego p jest związane ze współczynniiem pompowania zależnością: (3) W P ppp Sf h p możemy wyznaczyć współczynni tansmisji sygnału optycznego popagującego pzez światłowód domieszowany ebem. W ównaniu (3) P p jest mocą pompy optycznej S jest obszaem oświetlanym pzez sygnał pompy f p jest częstotliwością sygnału pompy h jest stałą Plana. Pojawiąjąca się w ównaniu () wielość I s jest intensywnością nasycenia tóą można oeślić ównaniem (4): (4) I s hf p g p f g gdzie g jest to współczynni degeneacji stanu podstawowego oznaczany w liteatuze ównież jao 4 I 5/ 68 PRZEGLĄD ELEKTROTECHNICZNY ISSN R. 9 NR /5

4 g oznacza spółczynni degeneacji stanu pompy oznaczany ównież jao 4 I 3/ [3] pzy czym g =6 g =4. Wynii Zapoponowany uład zbadano pod ątem występowania właściwości bistabilnych. W tym celu wyznaczono chaateystyi pzetwazania zaówno dla tybu odbiciowego (ys. 4) ja i tansmisyjnego (ys. 5). odel opisany w popzednim ozdziale uwzględnia zmianę fazy sygnału popagującego w uładzie spowodowaną obecnością włóna domieszowanego ebem. Na potzeby badań numeycznych założono oncentację jonów ebu (E3+) na poziomie 3 9 cm -3 oaz czas życia jonów na poziomie wzbudzonym ówny s. Na ysunu 4 zestawiono chaateystyi pzetwazania uładu pacującego w tybie odbiciowym. Analizujące ysune 5 widać wyaźnie że waz ze wzostem długości siate Bagga uładu następuje zmniejszenie mocy pzełączania. Z dugiej stony im ótsze są długości siate Bagga wyozystanych w uładzie tym szeszy jest obsza pacy bistabilnej gdyż więsza jest wtedy óżnica pomiędzy poziomami pzełączania do stanu wysoiego i nisiego. Pt [mw] Leb = 5 cm Leb = 5 cm Leb = 5 cm Pwe [mw] Rys.6. Chaateystyi pzetwazania uładu pacującego w tybie tansmisyjnym dla zmiennych długości włóna domieszowanego ebem. Rys.4. Chaateystyi pzetwazania w tybie odbiciowym dla zmiennych długości włóna ebowego. Na podstawie zamieszczonych na ysunu 4 chaateysty pzetwazania widać że poziom mocy pzełączenia zależy od długości włóna domieszowanego ebem. Pzy długości włóna ebowego zędu 5 cm efet pzełączania zania co widać po zmniejszającej się óżnicy pomiędzy poziomami mocy wejściowej (Pwe) pzed i po pzełączeniu. Różnica ta została na ysunu 4 zaznaczona jao magines poziomu mocy. Rys.5. Chaateystyi pzetwazania uładu pacującego w tybie tansmisyjnym dla zmiennych długości siate Bagga. Na chaateystyi pzetwazania zapoponowanego uładu wpływa ównież długość światłowodu domieszowanego jonami ebu (ys 6). Watość mocy pzełączania można zeduować popzez wydłużanie odcina światłowodu atywnego. Po pzeoczeniu długości zędu 5 cm następuje jedna zani zjawisa bistabilności. Wniosi Zapezentowano oncepcję oaz model całowicie optycznego pzełącznia wyozystującego dwie jednoodne światłowodowe siati Bagga oaz światłowód domieszowany jonami ebu. Wyazano dla jaich paametów uładu możliwa jest paca bistabilna uładu. Chaateystyi widmowe odbiciowe oaz tansmisyjne uzysano pzy wyozystaniu metody maciezy pzejścia stosowanej najczęściej do uładów o peiodycznie zmiennych paametach. Uzysano w ten sposób model matematyczny uładu bistabilnego. Wyazano że można zeduować poziom mocy pzełączania uładu do watości 5 mw popzez zwięszanie długości włóna ebowego chaateyzującego się dużą watością nieliniowego współczynnia załamania światła. Z dugiej jedna stony po pzeoczeniu długości włóna atywnego powyżej 5 cm następuje zani zjawisa bistabilności co widać na pzedstawionych chaateystyach pzetwazania uładu zaówno w tybie tansmisyjnym ja i odbiciowym. Wyazano silny wpływ długości światłowodowych siate Bagga na właściwości bistabilności uładu. Pzy założeniu że długości siate są taie same zani zjawisa bistabilności optycznej następuje już pzy watościach długości siate zędu 8 mm. Z dugiej stony zmniejszanie długości siate poniżej 5 mm wpływa znacząco na wzost mocy pzełączania. Zmiana długości siate uładu z 5 mm do 4 mm powoduje niemal dwuotny wzost mocy pzełączania (z 4 mw do 4 mw!). odel i oncepcję pzełączania bistabilnego opisane w niniejszym atyule oganiczono do pzypadu stałej tempeatuy. Założono stałą tempeatuę zaówno w dzeniu ja i włónie wszystich elementów uładu. W patyce tempeatuy te PRZEGLĄD ELEKTROTECHNICZNY ISSN R. 9 NR /5 69

5 mogą się óżnić co może powodować tzw. pzesunięcie temiczne pomiędzy modami popagującymi w uładzie. Powyższe poblemy będą pzedmiotem dalszych badań powadzonych w tym obszaze tematycznym. Pacę wyonano w amach ealizacji pojetu Stypendia nauowe dla dotoantów pacujących w amach zespołów badawczych Pogam Opeacyjny Kapitał Ludzi 7-3 Pioytet VIII Regionalne ady gospodai Działanie 8. Tansfe wiedzy Poddziałanie 8.. Regionalne Stategie Innowacji współfinansowanego ze śodów Euopejsiego Funduszu Społecznego budżetu państwa oaz budżetu Województwa Lubelsiego. LITERATURA [] Kisała P. Detection of mateial defects with indiect method by detemining the linea expansion with senso Pzegląd Eletotechniczny a (3) 9-33 [] Kisała P. Optoelectonic senso fo simultaneous and independent tempeatue and elongation measuement using Bagg gatings Pzegląd Eletotechniczny a () [3] Shen W. Yan R. Xu L. Tang G. Chen X. Application study on senso applied to hull stuctual health monitoing Opti - Intenational Jounal fo Light and Electon Optics (in pess) (5) [4] Nazmi A. ohammed Taha A. Ali oustafa H. Aly Evaluation and pefomance enhancement fo accuate tempeatue senso measuement with diffeent apodization pofiles in single and quasi-distibuted DWD systems Optics and Lases in Engineeing 55 (4) -34 [5] Nemyin A.V. Shapio D.A. Optical filte with minimum goup delay fo WD systems Optics Communications 89 (3) 97 [6] Yuan H. Zhong W.-D Patially econfiguable optical add-dop multiplexes fo dense WD netwos Optics Communications 9 (3) 65-7 [7] Shi Ch.-X. Optical Bistability in Reflective Fibe Gatings IEEE Jounal of Quantum Electonics 3 (995) [8] Kishnamoothy A. V. Woodwad T. K. Novotny R. A. Goossen K. W. J. A. Wale Ring oscilatos with optical and electical eadout based on hybid GaAs QW modulatos bonded to.8 µm silicon VLSI cicuits Electonics Lettes 3 (995) [9] Rapp L. Expeimental Investigation of Signal Distotions Induced by Coss-Phase odulation Combined with Dispesion IEEE Photonics Technology Lettes 9 (977) [] Lv G. Ye H. Li J. Sun X. Zhang X. Hybid Optical Spectal Bistability in Fibe ichelson Intefeomete by Use of a Tunable Fibe Lase IEEE Photonics Technology Lettes 7 (5) 6-63 [] Bao J. Zhang X. Chen K. and Zhou W. Specta of dual ovewitten fibe Bagg gating Optics Communications 88 () 3-39 [] ccall. On the application of coupled mode theoy fo modeling fibe bagg gatings J. Lightwave Technol. 8 () 36-4 [3] Pantell R. H. Puthoff H. E. Fundamentals of Quantum Electonics New Yo Willey (969) Autozy: d hab. inż. Piot Kisała Politechnia Lubelsa Instytut Eletonii i Techni Infomacyjnych ul. Nadbystzyca 38a - 68 Lublin p.isala@pollub.pl; mg inż. Jace Klime Instytut Infomatyi ul. Nadbystzyca 36b -68 Lublin j.lime@pollub.pl; mg inż. Kzysztof Soupsi Instytut Infomatyi ul. Nadbystzyca 36b -68 Lublin .soupsi@pollub.pl. 7 PRZEGLĄD ELEKTROTECHNICZNY ISSN R. 9 NR /5

Wyznaczenie współczynnika dyfuzji cieplnej κ z rozkładu amplitudy fali cieplnej

Wyznaczenie współczynnika dyfuzji cieplnej κ z rozkładu amplitudy fali cieplnej ace Instytutu Mechanii Góotwou AN Tom 15, n 3-, gudzień 13, s. 69-75 Instytut Mechanii Góotwou AN Wyznaczenie współczynnia dyfuzji cieplnej κ z ozładu amplitudy fali cieplnej JAN KIEŁBASA Instytut Mechanii

Bardziej szczegółowo

XXX OLIMPIADA FIZYCZNA (1980/1981). Stopień I, zadanie teoretyczne T4 1

XXX OLIMPIADA FIZYCZNA (1980/1981). Stopień I, zadanie teoretyczne T4 1 XXX OLMPADA FZYCZNA (1980/1981). Stopień, zadanie teoetyczne T4 1 Źódło: Komitet Główny Olimpiady Fizycznej; Waldema Gozowsi; Andzej Kotlici: Fizya w Szole, n 3, 1981.; Andzej Nadolny, Kystyna Pniewsa:

Bardziej szczegółowo

LINIA PRZESYŁOWA PRĄDU STAŁEGO

LINIA PRZESYŁOWA PRĄDU STAŁEGO oitechnia Białostoca Wydział Eetyczny Kateda Eetotechnii Teoetycznej i Metoogii nstucja do zajęć aboatoyjnych Tytuł ćwiczenia LNA RZEYŁOWA RĄD TAŁEGO Nume ćwiczenia E Auto: mg inŝ. Łuasz Zaniewsi Białysto

Bardziej szczegółowo

WYZNACZANIE HARMONICZNYCH PRZESTRZENNYCH SEM INDUKOWANYCH W PRĘTACH WIRNIKA JEDNOFAZOWEGO SILNIKA INDUKCYJNEGO Z POMOCNICZYM UZWOJENIEM ZWARTYM

WYZNACZANIE HARMONICZNYCH PRZESTRZENNYCH SEM INDUKOWANYCH W PRĘTACH WIRNIKA JEDNOFAZOWEGO SILNIKA INDUKCYJNEGO Z POMOCNICZYM UZWOJENIEM ZWARTYM Pace Nauowe Instytutu Maszyn, Napędów i Pomiaów Eletycznych N 54 Politechnii Wocławsiej N 54 Studia i Mateiały N 23 23 Kzysztof MAKOWSKI * Silnii inducyjne, jednofazowe, analiza hamoniczna, symulacja,

Bardziej szczegółowo

Rama płaska metoda elementów skończonych.

Rama płaska metoda elementów skończonych. Pzyład. Rama płasa metoda elementów sończonych. M p l A, EJ P p l A, EJ l A, EJ l l,5 l. Dysetyzacja Podział na elementy i węzły x st. sw. M 5 P Z X, M, V, H 7, M, H Y, V Element amy płasiej węzły, x stopni

Bardziej szczegółowo

IDENTIFICATION OF PARAMETERS OF THE SET THE VEHICLE-THE LIGHTWEIGHT SEMITRAILER GN2000 BY MEANS OF THE EXPERIMENTAL MODAL ANALYSIS METHOD

IDENTIFICATION OF PARAMETERS OF THE SET THE VEHICLE-THE LIGHTWEIGHT SEMITRAILER GN2000 BY MEANS OF THE EXPERIMENTAL MODAL ANALYSIS METHOD Tadeusz PAWŁOWSKI Pzemysłowy Instytut Maszyn Rolniczych ul. Staołęca 31, 60-963 Poznań e-mail: office@pim.poznan.pl IDENTIFICATION OF PARAMETERS OF THE SET THE VEHICLE-THE LIHTWEIHT SEMITRAILER N000 BY

Bardziej szczegółowo

Wzmacniacze tranzystorowe prądu stałego

Wzmacniacze tranzystorowe prądu stałego Wzmacniacze tanzystoo pądu stałego Wocław 03 kład Dalingtona (układ supe-β) C kład stosowany gdy potzebne duże wzmocnienie pądo (np. do W). C C C B T C B B T C C + β ' B B C β + ( ) C B C β β β B B β '

Bardziej szczegółowo

X. PODSTAWOWA MATEMATYKA REKONSTRUKCJI TOMOGRAFICZNYCH

X. PODSTAWOWA MATEMATYKA REKONSTRUKCJI TOMOGRAFICZNYCH X. PODSTAWOWA MATEMATYKA REKONSTRUKCJI TOMOGRAFICZNYCH 1.1 Definice; metoda wsteczne poeci w tomogafii tansmisyne Rys. 1.1 Pzyład dwóch zutów pzedmiotu złożonego z dwóch cylindycznych obietów Z czysto

Bardziej szczegółowo

Arytmetyka finansowa Wykład 6 Dr Wioletta Nowak

Arytmetyka finansowa Wykład 6 Dr Wioletta Nowak Aytmetya finansowa Wyład 6 Wioletta Nowa Ryne apitałowy zez yne apitałowy ozumie się ogół tansacji upna-spzedaży, tóych pzedmiotem są instumenty finansowe o oesie wyupu dłuższym niż o. Śodi uzysane z emisji

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD 1. W przypadku zbiornika zawierającego gaz, stan układu jako całości jest opisany przez: temperaturę, ciśnienie i objętość.

WYKŁAD 1. W przypadku zbiornika zawierającego gaz, stan układu jako całości jest opisany przez: temperaturę, ciśnienie i objętość. WYKŁAD 1 Pzedmiot badań temodynamiki. Jeśli chcemy opisać układ złożony z N cząstek, to możemy w amach mechaniki nieelatywistycznej dla każdej cząstki napisać ównanie uchu: 2 d i mi = Fi, z + Fi, j, i,

Bardziej szczegółowo

PROBLEMY NUMERYCZNEGO MODELOWANIA PRZEPŁYWÓW Z REAKCJAMI ELEKTROCHEMICZNYMI W OGNIWIE PALIWOWYM SOFC

PROBLEMY NUMERYCZNEGO MODELOWANIA PRZEPŁYWÓW Z REAKCJAMI ELEKTROCHEMICZNYMI W OGNIWIE PALIWOWYM SOFC V Wasztaty Modelowanie pzepływów wielofazowych w uładach temochemicznych. Zaawansowane technii pomiaowe Stawisa 005 PROBLEMY NUMERYCZNEGO MODELOWANIA PRZEPŁYWÓW Z REAKCJAMI ELEKTROCHEMICZNYMI W OGNIWIE

Bardziej szczegółowo

Skojarzone wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła na bazie elektrowni jądrowej w Polsce

Skojarzone wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła na bazie elektrowni jądrowej w Polsce onfeencja nauowo-techniczna 13 15 lutego 2013. NAUA I TECHNIA WOBEC WYZWANIA BUDOWY ELETROWNI JĄDROWEJ MĄDRALIN 2013 Wazawa, Intytut Technii Cieplnej Politechnii Wazawiej D hab. inż. azimiez Duziniewicz

Bardziej szczegółowo

DRGANIA WŁASNE STOJANA SILNIKA INDUKCYJNEGO KLATKOWEGO MAŁEJ MOCY - POMIARY

DRGANIA WŁASNE STOJANA SILNIKA INDUKCYJNEGO KLATKOWEGO MAŁEJ MOCY - POMIARY Zeszyty Poblemowe Maszyny Eletyczne N 3/01 (96) 5 Sławomi Szymaniec Politechnia Opolsa, Opole DRGANIA WŁASNE STOJANA SILNIKA INDUKCYJNEGO KLATKOWEGO MAŁEJ MOCY - POMIARY NATURAL VIBRATIONS OF SQUIRREL-CAGE

Bardziej szczegółowo

TEORIA OBWODÓW I SYGNAŁÓW LABORATORIUM

TEORIA OBWODÓW I SYGNAŁÓW LABORATORIUM EORI OBWODÓW I SYGNŁÓW LBORORIUM KDEMI MORSK Katedra eleomuniacji Morsiej Ćwiczenie nr 2: eoria obwodów i sygnałów laboratorium ĆWICZENIE 2 BDNIE WIDM SYGNŁÓW OKRESOWYCH. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia

Bardziej szczegółowo

A. Cel ćwiczenia. B. Część teoretyczna

A. Cel ćwiczenia. B. Część teoretyczna A. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z wsaźniami esploatacyjnymi eletronicznych systemów bezpieczeństwa oraz wyorzystaniem ich do alizacji procesu esplatacji z uwzględnieniem przeglądów

Bardziej szczegółowo

Modelowanie przepływu cieczy przez ośrodki porowate Wykład III

Modelowanie przepływu cieczy przez ośrodki porowate Wykład III Modelowanie pzepływu cieczy pzez ośodki poowate Wykład III 6 Ogólne zasady ozwiązywania ównań hydodynamicznego modelu pzepływu. Metody ozwiązania ównania Laplace a. Wpowadzenie wielkości potencjału pędkości

Bardziej szczegółowo

Równanie Fresnela. napisał Michał Wierzbicki

Równanie Fresnela. napisał Michał Wierzbicki napisał Michał Wierzbici Równanie Fresnela W anizotropowych ryształach optycznych zależność między wetorami inducji i natężenia pola eletrycznego (równanie materiałowe) jest następująca = ϵ 0 ˆϵ E (1)

Bardziej szczegółowo

m q κ (11.1) q ω (11.2) ω =,

m q κ (11.1) q ω (11.2) ω =, OPIS RUCHU, DRGANIA WŁASNE TŁUMIONE Oga Kopacz, Adam Łodygowski, Kzysztof Tymbe, Michał Płotkowiak, Wojciech Pawłowski Konsutacje naukowe: pof. d hab. Jezy Rakowski Poznań 00/00.. Opis uchu OPIS RUCHU

Bardziej szczegółowo

WAHADŁO SPRĘŻYNOWE. POMIAR POLA ELIPSY ENERGII.

WAHADŁO SPRĘŻYNOWE. POMIAR POLA ELIPSY ENERGII. ĆWICZENIE 3. WAHADŁO SPRĘŻYNOWE. POMIAR POLA ELIPSY ENERGII. 1. Oscylator harmoniczny. Wprowadzenie Oscylatorem harmonicznym nazywamy punt materialny, na tóry,działa siła sierowana do pewnego centrum,

Bardziej szczegółowo

8. PŁASKIE ZAGADNIENIA TEORII SPRĘŻYSTOŚCI

8. PŁASKIE ZAGADNIENIA TEORII SPRĘŻYSTOŚCI 8. PŁASKIE ZAGADNIENIA TEORII SPRĘŻYSTOŚCI 8. 8. PŁASKIE ZAGADNIENIA TEORII SPRĘŻYSTOŚCI 8.. Płaski stan napężenia Tacza układ, ustój ciągły jednoodny, w któym jeden wymia jest znacznie mniejszy od pozostałych,

Bardziej szczegółowo

ANALIZA HAMBURSKIEGO PROCESU KSZTAŁTOWANIA KOLAN RUROWYCH

ANALIZA HAMBURSKIEGO PROCESU KSZTAŁTOWANIA KOLAN RUROWYCH Aademia Góniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica Wydział InŜynieii Metali i Infomatyi Pzemysłowej Kateda Plastycznej Pzeóbi Metali ozpawa dotosa T Y T U Ł ANALIZA HAMBUSKIEGO POCESU KSZTAŁTOWANIA KOLAN

Bardziej szczegółowo

L(x, 0, y, 0) = x 2 + y 2 (3)

L(x, 0, y, 0) = x 2 + y 2 (3) 0. Małe dgania Kótka notatka o małych dganiach wyjasniające możliwe niejasności. 0. Poszukiwanie punktów ównowagi Punkty ównowagi wyznaczone są waunkami x i = 0, ẋi = 0 ( Pochodna ta jest ówna pochodnej

Bardziej szczegółowo

TERMODYNAMIKA PROCESOWA. Wykład V

TERMODYNAMIKA PROCESOWA. Wykład V ERMODYNAMIKA PROCESOWA Wykład V Równania stanu substancji czystych Równanie stanu gazu doskonałego eoia stanów odpowiadających sobie Równania wiialne Pof. Antoni Kozioł, Wydział Chemiczny Politechniki

Bardziej szczegółowo

MORFOLOGIA KORYT RZECZNYCH, POMIARY, MODELOWANIE I PROGNOZOWANIE PROCESÓW RZECZNYCH

MORFOLOGIA KORYT RZECZNYCH, POMIARY, MODELOWANIE I PROGNOZOWANIE PROCESÓW RZECZNYCH INFRASTRUKTURA I EKOLOGIA TERENÓW WIEJSKICH N 4//6, POLSKA AKADEMIA NAUK, Oddział w Kaowie, s. 9 Komisja Technicznej Infastutuy Wsi Bogusław Pzedwojsi MORFOLOGIA KORYT RZECZNYCH, POMIARY, MODELOWANIE I

Bardziej szczegółowo

ZWIĄZEK FUNKCJI OMEGA Z DOMINACJĄ STOCHASTYCZNĄ

ZWIĄZEK FUNKCJI OMEGA Z DOMINACJĄ STOCHASTYCZNĄ Studia konomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwesytetu konomicznego w Katowicach ISSN 283-86 N 237 25 Infomatyka i konometia 2 wa Michalska Uniwesytet konomiczny w Katowicach Wydział Infomatyki i Komunikacji Kateda

Bardziej szczegółowo

Formularze statystyczne

Formularze statystyczne Fomulaze statystyczne pogam badań statystycznych statystyi publicznej Spotanie z pacowniami PUP ejestującymi osoby bezobotne. Spotanie pzygotowane w amach pojetu Ryne Pacy pod Lupą II Podstawa pawna USTAWA

Bardziej szczegółowo

Graf skierowany. Graf zależności dla struktur drzewiastych rozgrywających parametrycznie

Graf skierowany. Graf zależności dla struktur drzewiastych rozgrywających parametrycznie Gaf skieowany Gaf skieowany definiuje się jako upoządkowaną paę zbioów. Piewszy z nich zawiea wiezchołki gafu, a dugi składa się z kawędzi gafu, czyli upoządkowanych pa wiezchołków. Ruch po gafie możliwy

Bardziej szczegółowo

Zaliczenie wykładu Technika Analogowa Przykładowe pytania (czas zaliczenia minut, liczba pytań 6 8)

Zaliczenie wykładu Technika Analogowa Przykładowe pytania (czas zaliczenia minut, liczba pytań 6 8) Zaliczenie wyładu Technia Analogowa Przyładowe pytania (czas zaliczenia 3 4 minut, liczba pytań 6 8) Postulaty i podstawowe wzory teorii obowdów 1 Sformułuj pierwsze i drugie prawo Kirchhoffa Wyjaśnij

Bardziej szczegółowo

Energia kinetyczna i praca. Energia potencjalna

Energia kinetyczna i praca. Energia potencjalna negia kinetyczna i paca. negia potencjalna Wykład 4 Wocław Univesity of Technology 1 NRGIA KINTYCZNA I PRACA 5.XI.011 Paca Kto wykonał większą pacę? Hossein Rezazadeh Olimpiada w Atenach 004 WR Podzut

Bardziej szczegółowo

Badania numeryczne emisji tlenku azotu w silniku gazowym

Badania numeryczne emisji tlenku azotu w silniku gazowym JAMROZI Aadiusz 1 Badania numeyczne emisji tlenu azotu w silniu gazowym WSTĘP Poblem zanieczyszczenia atmosfey spalinami silniów tłoowych jest obecnie jednym z najważniejszych działów wali o ochonę natualnego

Bardziej szczegółowo

Projektowanie wzmacniacza tranzystorowego OE

Projektowanie wzmacniacza tranzystorowego OE Pojetowanie wzacniacza tanzystooweo OE Poniżej pzedstawiono dwa pzyłady pojetu wzacniacza tanzystooweo pacująceo w oniuacji OE. Piewsze z zadań pzedstawia pojet uładu, tóeo zadanie jest uzysanie na zadanej

Bardziej szczegółowo

A4: Filtry aktywne rzędu II i IV

A4: Filtry aktywne rzędu II i IV A4: Filtry atywne rzędu II i IV Jace Grela, Radosław Strzała 3 maja 29 1 Wstęp 1.1 Wzory Poniżej zamieszczamy podstawowe wzory i definicje, tórych używaliśmy w obliczeniach: 1. Związe między stałą czasową

Bardziej szczegółowo

11. DYNAMIKA RUCHU DRGAJĄCEGO

11. DYNAMIKA RUCHU DRGAJĄCEGO 11. DYNAMIKA RUCHU DRGAJĄCEGO Ruchem dgającym nazywamy uch, któy powtaza się peiodycznie w takcie jego twania w czasie i zachodzi wokół położenia ównowagi. Zespół obiektów fizycznych zapewniający wytwozenie

Bardziej szczegółowo

WYDZIAŁ FIZYKI, MATEMATYKI I INFORMATYKI POLITECHNIKI KRAKOWSKIEJ Instytut Fizyki LABORATORIUM PODSTAW ELEKTROTECHNIKI, ELEKTRONIKI I MIERNICTWA

WYDZIAŁ FIZYKI, MATEMATYKI I INFORMATYKI POLITECHNIKI KRAKOWSKIEJ Instytut Fizyki LABORATORIUM PODSTAW ELEKTROTECHNIKI, ELEKTRONIKI I MIERNICTWA WYDZIAŁ FIZYKI, MATEMATYKI I INFORMATYKI POITEHNIKI KRAKOWSKIEJ Instytut Fizyki ABORATORIUM PODSTAW EEKTROTEHNIKI, EEKTRONIKI I MIERNITWA ĆWIZENIE 7 Pojemność złącza p-n POJĘIA I MODEE potzebne do zozumienia

Bardziej szczegółowo

Równania Lagrange a II rodzaju

Równania Lagrange a II rodzaju echania Analityczna i Dgania ównania Lagange a II odzaju ównania Lagange a II odzaju g inż. Seastian Pauła Aadeia Góniczo-Hutnicza i. Stanisława Staszica w Kaowie Wydział Inżynieii echanicznej i ootyi

Bardziej szczegółowo

DRGANIA WŁASNE RAM OBLICZANIE CZĘSTOŚCI KOŁOWYCH DRGAŃ WŁASNYCH

DRGANIA WŁASNE RAM OBLICZANIE CZĘSTOŚCI KOŁOWYCH DRGAŃ WŁASNYCH Część 5. DRGANIA WŁASNE RAM OBLICZANIE CZĘSTOŚCI KOŁOWYCH... 5. 5. DRGANIA WŁASNE RAM OBLICZANIE CZĘSTOŚCI KOŁOWYCH DRGAŃ WŁASNYCH 5.. Wprowadzenie Rozwiązywanie zadań z zaresu dynamii budowli sprowadza

Bardziej szczegółowo

ROZWIAZANIA ZAGADNIEŃ PRZEPŁYWU FILTRACYJNEGO METODAMI ANALITYCZNYMI.

ROZWIAZANIA ZAGADNIEŃ PRZEPŁYWU FILTRACYJNEGO METODAMI ANALITYCZNYMI. Modelowanie pzepływu cieczy pzez ośodki poowate Wykład VII ROZWIAZANIA ZAGADNIEŃ PRZEPŁYWU FILTRACYJNEGO METODAMI ANALITYCZNYMI. 7. Pzepływ pzez goblę z uwzględnieniem zasilania wodami infiltacyjnymi.

Bardziej szczegółowo

ZESZYTY NAUKOWE NR 5(77) AKADEMII MORSKIEJ W SZCZECINIE. Stabilizacja kursu statku w oparciu o uproszczony komputerowy model dynamiki

ZESZYTY NAUKOWE NR 5(77) AKADEMII MORSKIEJ W SZCZECINIE. Stabilizacja kursu statku w oparciu o uproszczony komputerowy model dynamiki ISSN 17-867 ZESZYTY NAUKOWE NR 5(77) AKADEMII MORSKIEJ W SZCZECINIE OBSŁUGIWANIE MASZYN I URZĄDZEŃ OKRĘTOWYCH O M i U O 2 5 Piot Boowsi, Zenon Zwiezewicz Stabilizacja usu statu w opaciu o uposzczony omputeowy

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 4 Badanie wpływu asymetrii obciążenia na pracę sieci

Ćwiczenie 4 Badanie wpływu asymetrii obciążenia na pracę sieci Ćwiczenie 4 - Badanie wpływu asymetrii obciążenia na pracę sieci Strona 1/13 Ćwiczenie 4 Badanie wpływu asymetrii obciążenia na pracę sieci Spis treści 1.Cel ćwiczenia...2 2.Wstęp...2 2.1.Wprowadzenie

Bardziej szczegółowo

MODELOWANIE INŻYNIERSKIE ISNN X 32, s , Gliwice 2006

MODELOWANIE INŻYNIERSKIE ISNN X 32, s , Gliwice 2006 MODELOWANIE INŻYNIERSKIE ISNN 896-77X 32, s. 37-322, Gliwice 26 WYZNACZANIE CHARAKTERYSTYK TERMOFIZYCZNYCH MATERIAŁÓW STAŁYCH ZA POMOCĄ ROZWIĄZANIA ODWROTNEGO ZAGADNIENIA PRZEWODZENIA CIEPŁA WYKORZYSTUJĄCEGO

Bardziej szczegółowo

MODYFIKACJA KOSZTOWA ALGORYTMU JOHNSONA DO SZEREGOWANIA ZADAŃ BUDOWLANYCH

MODYFIKACJA KOSZTOWA ALGORYTMU JOHNSONA DO SZEREGOWANIA ZADAŃ BUDOWLANYCH MODYFICJ OSZTOW LGORYTMU JOHNSON DO SZEREGOWNI ZDŃ UDOWLNYCH Michał RZEMIŃSI, Paweł NOW a a Wydział Inżynierii Lądowej, Załad Inżynierii Producji i Zarządzania w udownictwie, ul. rmii Ludowej 6, -67 Warszawa

Bardziej szczegółowo

(u) y(i) f 1. (u) H(z -1 )

(u) y(i) f 1. (u) H(z -1 ) IDETYFIKACJA MODELI WIEERA METODAMI CZĘSTOTLIWOŚCIOWYMI Opracowanie: Anna Zamora Promotor: dr hab. inż. Jarosław Figwer Prof. Pol. Śl. MODELE WIEERA MODELE WIEERA Modele obietów nieliniowych Modele nierozłączne

Bardziej szczegółowo

POMIAR PĘTLI HISTEREZY MAGNETYCZNEJ

POMIAR PĘTLI HISTEREZY MAGNETYCZNEJ POMAR PĘTL STEREZ MAGNETZNEJ 1. Opis teoetyczny do ćwiczenia zamieszczony jest na stonie www.wtc.wat.edu.pl w dziale DDAKTKA FZKA ĆZENA LABORATORJNE.. Opis układu pomiaowego Mateiały feomagnetyczne (feyt,

Bardziej szczegółowo

Ocena siły oddziaływania procesów objaśniających dla modeli przestrzennych

Ocena siły oddziaływania procesów objaśniających dla modeli przestrzennych Michał Benad Pietzak * Ocena siły oddziaływania pocesów objaśniających dla modeli pzestzennych Wstęp Ekonomiczne analizy pzestzenne są ważnym kieunkiem ozwoju ekonometii pzestzennej Wynika to z faktu,

Bardziej szczegółowo

Model klasyczny gospodarki otwartej

Model klasyczny gospodarki otwartej Model klasyczny gospodaki otwatej Do tej poy ozpatywaliśmy model sztucznie zakładający, iż gospodaka danego kaju jest gospodaką zamkniętą. A zatem bak było międzynaodowych pzepływów dób i kapitału. Jeżeli

Bardziej szczegółowo

9. Sprzężenie zwrotne własności

9. Sprzężenie zwrotne własności 9. Sprzężenie zwrotne własności 9.. Wprowadzenie Sprzężenie zwrotne w uładzie eletronicznym realizuje się przez sumowanie części sygnału wyjściowego z sygnałem wejściowym i użycie zmodyiowanego w ten sposób

Bardziej szczegółowo

Modulatory światłowodowe

Modulatory światłowodowe Modulatoy światłowodowe Pezentacja zawiea kopie folii omawianych na wykładzie. Niniejsze opacowanie chonione jest pawem autoskim. Wykozystanie niekomecyjne dozwolone pod waunkiem podania źódła. Segiusz

Bardziej szczegółowo

ROZWIĄZUJEMY PROBLEM RÓWNOWAŻNOŚCI MASY BEZWŁADNEJ I MASY GRAWITACYJNEJ.

ROZWIĄZUJEMY PROBLEM RÓWNOWAŻNOŚCI MASY BEZWŁADNEJ I MASY GRAWITACYJNEJ. ROZWIĄZUJEMY PROBLEM RÓWNOWAŻNOŚCI MASY BEZWŁADNEJ I MASY GRAWITACYJNEJ. STRESZCZENIE Na bazie fizyki klasycznej znaleziono nośnik ładunku gawitacyjnego, uzyskano jedność wszystkich odzajów pól ( elektycznych,

Bardziej szczegółowo

WYZNACZANIE DRGAŃ WŁASNYCH STOJANA SILNIKA INDUKCYJNEGO

WYZNACZANIE DRGAŃ WŁASNYCH STOJANA SILNIKA INDUKCYJNEGO Zeszyty Pobleowe Maszyny Eletyczne N 87/010 167 Jezy Podhajeci, Sławoi Szyaniec Politechnia Opolsa WYZNACZANIE DRGAŃ WŁASNYCH STOJANA SILNIKA INDUKCYJNEGO DETERMINATION NATURAL FREQUENCIES OF STATOR INDUCTION

Bardziej szczegółowo

( ) + ( ) T ( ) + E IE E E. Obliczanie gradientu błędu metodą układu dołączonego

( ) + ( ) T ( ) + E IE E E. Obliczanie gradientu błędu metodą układu dołączonego Obliczanie gradientu błędu metodą uładu dołączonego /9 Obliczanie gradientu błędu metodą uładu dołączonego Chodzi o wyznaczenie pochodnych cząstowych funcji błędu E względem parametrów elementów uładu

Bardziej szczegółowo

IV. Transmisja. /~bezet

IV. Transmisja.  /~bezet Światłowody IV. Transmisja BERNARD ZIĘTEK http://www.fizyka.umk.pl www.fizyka.umk.pl/~ /~bezet 1. Tłumienność 10 7 10 6 Tłumienność [db/km] 10 5 10 4 10 3 10 2 10 SiO 2 Tłumienność szkła w latach (za A.

Bardziej szczegółowo

Siły mezoskopowe Oddziaływania w układach biologicznych

Siły mezoskopowe Oddziaływania w układach biologicznych Siły mezosopowe Oddziaływania w uładach biologicznych Van de Waalsa wiązania wodoowe oddziaływania eletostatyczne flutuacje oddziaływania hydodynamiczne Siły ohezyjne (spoistości) siły Van de Waalsa (dipole

Bardziej szczegółowo

Restauracja a poprawa jakości obrazów

Restauracja a poprawa jakości obrazów Restauracja obrazów Zadaniem metod restauracji obrazu jest taie jego przeształcenie aby zmniejszyć (usunąć) znieształcenia obrazu powstające przy jego rejestracji. Suteczność metod restauracji obrazu zależy

Bardziej szczegółowo

MIERNICTWO WIELKOŚCI ELEKTRYCZNYCH I NIEELEKTRYCZNYCH

MIERNICTWO WIELKOŚCI ELEKTRYCZNYCH I NIEELEKTRYCZNYCH Politechnika Białostocka Wydział Elektyczny Kateda Elektotechniki Teoetycznej i Metologii nstukcja do zajęć laboatoyjnych z pzedmiotu MENCTWO WEKOŚC EEKTYCZNYCH NEEEKTYCZNYCH Kod pzedmiotu: ENSC554 Ćwiczenie

Bardziej szczegółowo

ALGEBRA Z GEOMETRIĄ ANALITYCZNĄ

ALGEBRA Z GEOMETRIĄ ANALITYCZNĄ ALGEBRA Z GEOMETRIĄ ANALITYCZNĄ LISTA ZADAŃ 1 1 Napisać w formie rozwiniętej następujące wyrażenia: 4 (a 2 + b +1 =0 5 a i b j =1 n a i b j =1 n =0 (a nb 4 3 (! + ib i=3 =1 2 Wyorzystując twierdzenie o

Bardziej szczegółowo

METEMATYCZNY MODEL OCENY

METEMATYCZNY MODEL OCENY I N S T Y T U T A N A L I Z R E I O N A L N Y C H w K i e l c a c h METEMATYCZNY MODEL OCENY EFEKTYNOŚCI NAUCZNIA NA SZCZEBLU IMNAZJALNYM I ODSTAOYM METODĄ STANDARYZACJI YNIKÓ OÓLNYCH Auto: D Bogdan Stępień

Bardziej szczegółowo

Dodatkowe zagadnienia (dla zainteresowanych)

Dodatkowe zagadnienia (dla zainteresowanych) Dodatowe zagadnienia (dla zainteesowanych) Elementy ystalogafii Kyształy Kyształ- obiet wieloatomowy mający symetię tanslacyjną. Symetia tanslacyjna polega na tym że istnieją taie wetoy a, a, a3 zwane

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie do optyki nieliniowej

Wprowadzenie do optyki nieliniowej Wprowadzenie do optyki nieliniowej Prezentacja zawiera kopie folii omawianych na wykładzie. Niniejsze opracowanie chronione jest prawem autorskim. Wykorzystanie niekomercyjne dozwolone pod warunkiem podania

Bardziej szczegółowo

KONKURS Z MATEMATYKI DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH

KONKURS Z MATEMATYKI DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH Konkusy w województwie podkapackim w oku szkolnym 08/09 KONKURS Z MTEMTYKI L UZNIÓW SZKÓŁ POSTWOWYH ETP REJONOWY KLUZ OPOWIEZI Zasady pzyznawania punktów za każdą popawną odpowiedź punkt za błędną odpowiedź

Bardziej szczegółowo

Ćw. 5. Badanie ruchu wahadła sprężynowego sprawdzenie wzoru na okres drgań

Ćw. 5. Badanie ruchu wahadła sprężynowego sprawdzenie wzoru na okres drgań KAEDRA FIZYKI SOSOWANEJ PRACOWNIA 5 FIZYKI Ćw. 5. Badanie ruchu wahadła sprężynowego sprawdzenie wzoru na ores drgań Wprowadzenie Ruch drgający naeży do najbardziej rozpowszechnionych ruchów w przyrodzie.

Bardziej szczegółowo

Racjonalna gospodarka mocą i energią elektryczną (J. Paska)

Racjonalna gospodarka mocą i energią elektryczną (J. Paska) Racjonalna gopodaa mocą i enegią eletyczną (J. aa. Bilan mocy czynnej w EE Talica. Bilan mocy czynnej KE w dniu maymalnego zapotzeowania w 00. [MW] ładnii ilanu Moc oiągalna eletowni ajowych Z tego: Jedn.

Bardziej szczegółowo

Blok 8: Moment bezwładności. Moment siły Zasada zachowania momentu pędu

Blok 8: Moment bezwładności. Moment siły Zasada zachowania momentu pędu Blo 8: Moent bezwładności Moent siły Zasada zachowania oentu pędu Moent bezwładności awiając uch postępowy ciała, posługujey się pojęciai pzeieszczenia, szybości, pzyspieszenia tego ciała oaz wypadowej

Bardziej szczegółowo

MODELOWANIE PRĄDÓW WIROWYCH W ŚRODOWISKACH SŁABOPRZEWODZĄCYCH PRZY WYKORZYSTANIU SKALARNEGO POTENCJAŁU ELEKTRYCZNEGO

MODELOWANIE PRĄDÓW WIROWYCH W ŚRODOWISKACH SŁABOPRZEWODZĄCYCH PRZY WYKORZYSTANIU SKALARNEGO POTENCJAŁU ELEKTRYCZNEGO Pzemysław PŁONECKI Batosz SAWICKI Stanisław WINCENCIAK MODELOWANIE PRĄDÓW WIROWYCH W ŚRODOWISKACH SŁABOPRZEWODZĄCYCH PRZY WYKORZYSTANIU SKALARNEGO POTENCJAŁU ELEKTRYCZNEGO STRESZCZENIE W atykule pzedstawiono

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA

INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NSTRKJA DO ĆWZENA Temat: Rezonans w obwodach elektycznych el ćwiczenia elem ćwiczenia jest doświadczalne spawdzenie podstawowych właściwości szeegowych i ównoległych ezonansowych obwodów elektycznych.

Bardziej szczegółowo

Linie wpływu w belkach statycznie niewyznaczalnych

Linie wpływu w belkach statycznie niewyznaczalnych EHANIKA BUOWI inie wpływu w belach statycznie niewyznaczalnych Zadanie.: la poniższej beli naszicuj linie wpływu reacji A, B i. Za pomocą metody przemieszczeń wyznaczyć rzędne poszczególnych linii w połowie

Bardziej szczegółowo

DARIUSZ SOBCZYŃSKI 1, JACEK BARTMAN 2

DARIUSZ SOBCZYŃSKI 1, JACEK BARTMAN 2 Wydawnictwo UR 2016 ISSN 2080-9069 ISSN 2450-9221 online Edukacja Technika Infomatyka n 4/18/2016 www.eti.zeszow.pl DOI: 10.15584/eti.2016.4.53 DARIUSZ SOBCZYŃSKI 1, JACEK BARTMAN 2 Model symulacyjny pzeciwsobnego

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM: Sterowanie rzeczywistym serwomechanizmem z modułem przemieszczenia liniowego Wprowadzenie

LABORATORIUM: Sterowanie rzeczywistym serwomechanizmem z modułem przemieszczenia liniowego Wprowadzenie Utwozenie: PRz, 1, Żabińsi Tomasz Modyfiacja: PRz, 15, Michał Maiewicz LABORATORIUM: Steowanie zeczywistym sewomechanizmem z modułem zemieszczenia liniowego Wowadzenie Celem ćwiczenia jest identyfiacja

Bardziej szczegółowo

II.6. Wahadło proste.

II.6. Wahadło proste. II.6. Wahadło poste. Pzez wahadło poste ozumiemy uch oscylacyjny punktu mateialnego o masie m po dolnym łuku okęgu o pomieniu, w stałym polu gawitacyjnym g = constant. Fig. II.6.1. ozkład wektoa g pzyśpieszenia

Bardziej szczegółowo

4. Elementy teorii powierzchni. Odwzorowanie powierzchni na powierzchnię.

4. Elementy teorii powierzchni. Odwzorowanie powierzchni na powierzchnię. Katogafia matematyczna. ementy teoii powiezchni. Odwzoowanie powiezchni na powiezchnię. 4. ementy teoii powiezchni. Odwzoowanie powiezchni na powiezchnię. 4.. Powiezchnie Powiezchnią w geometii óŝniczowej

Bardziej szczegółowo

Matematyka ubezpieczeń majątkowych r.

Matematyka ubezpieczeń majątkowych r. Zadanie. W kolejnych okesach czasu t =,,3,... ubezpieczony, chaakteyzujący się paametem yzyka Λ, geneuje szkód. Dla danego Λ = λ zmienne N t N, N, N 3,... są waunkowo niezależne i mają (bzegowe) ozkłady

Bardziej szczegółowo

Elektroenergetyczne sieci rozdzielcze SIECI 2004 V Konferencja Naukowo-Techniczna

Elektroenergetyczne sieci rozdzielcze SIECI 2004 V Konferencja Naukowo-Techniczna Elektoenegetyczne sieci ozdzielcze SIECI 2004 V Konfeencja Naukowo-Techniczna Politechnika Wocławska Instytut Enegoelektyki Andzej SOWA Jaosław WIATER Politechnika Białostocka, 15-353 Białystok, ul. Wiejska

Bardziej szczegółowo

Wpływ błędów parametrów modelu maszyny indukcyjnej na działanie rozszerzonego obserwatora prędkości

Wpływ błędów parametrów modelu maszyny indukcyjnej na działanie rozszerzonego obserwatora prędkości Daniel WACHOWIAK Zbigniew KRZEMIŃSKI Politechnika Gdańska Wydział Elektotechniki i Automatyki Kateda Automatyki Napędu Elektycznego doi:1015199/48017091 Wpływ błędów paametów modelu maszyny indukcyjnej

Bardziej szczegółowo

KALIBRACJA WIZYJNEGO SYSTEMU POZYCJONOWANIA PRZEDMIOTU OBRABIANEGO NA OBRABIARCE CNC

KALIBRACJA WIZYJNEGO SYSTEMU POZYCJONOWANIA PRZEDMIOTU OBRABIANEGO NA OBRABIARCE CNC MODELOWANIE INŻYNIERSKIE n 46, ISSN 1896-771X KALIBRACJA WIZYJNEGO SYSTEMU POZYCJONOWANIA PRZEDMIOTU OBRABIANEGO NA OBRABIARCE CNC 1a Stefan Domek, 2b Miosław Pajo, 2c Maek Gudziński, 3d Kzysztof Okama,

Bardziej szczegółowo

Analiza numeryczno-doświadczalna przepływomierzy kolanowych

Analiza numeryczno-doświadczalna przepływomierzy kolanowych Analiza numeyczno-doświadczalna pzepływomiezy olanowych Antoni Gonde, Gzegoz Sztaba Instytut Inżynieii Cieplnej i Pocesowej, Politechnia Kaowsa Steszczenie: W atyule pzedstawiono wynii badań doświadczalnych

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie - 1 OBSŁUGA GENERATORA I OSCYLOSKOPU. WYZNACZANIE CHARAKTERYSTYKI AMPLITUDOWEJ I FAZOWEJ NA PRZYKŁADZIE FILTRU RC.

Ćwiczenie - 1 OBSŁUGA GENERATORA I OSCYLOSKOPU. WYZNACZANIE CHARAKTERYSTYKI AMPLITUDOWEJ I FAZOWEJ NA PRZYKŁADZIE FILTRU RC. Ćwiczenie - 1 OBSŁUGA GENERATORA I OSCYLOSKOPU. WYZNACZANIE CHARAKTERYSTYKI AMPLITUDOWEJ I FAZOWEJ NA PRZYKŁADZIE FILTRU RC. Spis treści 1 Cel ćwiczenia 2 2 Podstawy teoretyczne 2 2.1 Charakterystyki częstotliwościowe..........................

Bardziej szczegółowo

należą do grupy odbiorników energii elektrycznej idealne elementy rezystancyjne przekształcają energię prądu elektrycznego w ciepło

należą do grupy odbiorników energii elektrycznej idealne elementy rezystancyjne przekształcają energię prądu elektrycznego w ciepło 07 0 Opacował: mg inż. Macin Wieczoek www.mawie.net.pl. Elementy ezystancyjne. należą do gupy odbioników enegii elektycznej idealne elementy ezystancyjne pzekształcają enegię pądu elektycznego w ciepło.

Bardziej szczegółowo

Wzmacniacze optyczne ZARYS PODSTAW

Wzmacniacze optyczne ZARYS PODSTAW Wzmacniacze optyczne ZARYS PODSTAW REGENERATOR konwertuje sygnał optyczny na elektryczny, wzmacnia sygnał elektryczny, a następnie konwertuje wzmocniony sygnał elektryczny z powrotem na sygnał optyczny

Bardziej szczegółowo

STRUKTURA STEROWANIA UKŁADEM TRÓJMASOWYM Z REGULATOREM STANU

STRUKTURA STEROWANIA UKŁADEM TRÓJMASOWYM Z REGULATOREM STANU Pace Naukowe Instytutu Maszyn, Napędów i Pomiaów Elektycznych N 69 Politechniki Wocławskiej N 69 Studia i Mateiały N 0 Kaol WRÓBEL* egulato stanu, układy tójmasowe, układy z połączeniem spężystym STRUKTURA

Bardziej szczegółowo

Symulacje komputerowe apodyzowanych masek fazowych oraz apodyzowanych światłowodowych siatek Bragga.

Symulacje komputerowe apodyzowanych masek fazowych oraz apodyzowanych światłowodowych siatek Bragga. Centralna Izba Pomiarów eleomuniacyjnych (P-1) Symulacje omputerowe apodyzowanych mase fazowych oraz apodyzowanych światłowodowych siate Bragga. Praca nr 1300037 Warszawa, grudzień 007 Symulacje omputerowe

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie długości fali świetlnej za pomocą spektrometru siatkowego

Wyznaczanie długości fali świetlnej za pomocą spektrometru siatkowego Politechnia Łódza FTIMS Kierune: Informatya ro aademici: 2008/2009 sem. 2. Termin: 16 III 2009 Nr. ćwiczenia: 413 Temat ćwiczenia: Wyznaczanie długości fali świetlnej za pomocą spetrometru siatowego Nr.

Bardziej szczegółowo

Metody optymalizacji. dr inż. Paweł Zalewski Akademia Morska w Szczecinie

Metody optymalizacji. dr inż. Paweł Zalewski Akademia Morska w Szczecinie Metody optymalizacji d inż. Paweł Zalewski kademia Moska w Szczecinie Optymalizacja - definicje: Zadaniem optymalizacji jest wyznaczenie spośód dopuszczalnych ozwiązań danego polemu ozwiązania najlepszego

Bardziej szczegółowo

Wytrzymałość śruby wysokość nakrętki

Wytrzymałość śruby wysokość nakrętki Wyzymałość śuby wysoość aęi Wpowazeie zej Wie Działająca w śubie siła osiowa jes pzeoszoa pzez zeń i zwoje gwiu. owouje ozciągaie lub ścisaie zeia śuby, zgiaie i ściaie zwojów gwiu oaz wywołuje acisi a

Bardziej szczegółowo

Rozdział V WARSTWOWY MODEL ZNISZCZENIA POWŁOK W CZASIE PRZEMIANY WODA-LÓD. Wprowadzenie

Rozdział V WARSTWOWY MODEL ZNISZCZENIA POWŁOK W CZASIE PRZEMIANY WODA-LÓD. Wprowadzenie 6 Rozdział WARSTWOWY MODL ZNISZCZNIA POWŁOK W CZASI PRZMIANY WODA-LÓD Wpowadzenie Występujące po latach eksploatacji zniszczenia zewnętznych powłok i tynków budowli zabytkowych posiadają często typowo

Bardziej szczegółowo

Przekształcenia sygnałów losowych w układach

Przekształcenia sygnałów losowych w układach INSTYTUT TELEKOMUNIKACJI ZAKŁAD RADIOKOMUNIKACJI Instrukcja laboratoryjna z przedmiotu Sygnały i kodowanie Przekształcenia sygnałów losowych w układach Warszawa 010r. 1. Cel ćwiczenia: Ocena wpływu charakterystyk

Bardziej szczegółowo

UNIWERSYTET MARII CURIE-SKŁODOWSKIEJ W LUBLINIE

UNIWERSYTET MARII CURIE-SKŁODOWSKIEJ W LUBLINIE UNIWERSYTET MARII CURIE-SKŁODOWSKIEJ W LUBLINIE Projekt Zintegrowany UMCS Centrum Kształcenia i Obsługi Studiów, Biuro ds. Kształcenia Ustawicznego telefon: +48 81 537 54 61 Podstawowe informacje o przedmiocie

Bardziej szczegółowo

Temat ćwiczenia: OBWODY PRĄDU SINUSOIDALNEGO Pomiary w obwodzie z obciążeniem rezystancyjnym, indukcyjnym i pojemnościowym.

Temat ćwiczenia: OBWODY PRĄDU SINUSOIDALNEGO Pomiary w obwodzie z obciążeniem rezystancyjnym, indukcyjnym i pojemnościowym. aboatoium eoii Obwodów emat ćwiczenia: OBODY ĄD SNSODNEGO BOOM MD omiay w obwodzie z obciążeniem ezystancyjnym, inducyjnym i pojemnościowym.. estawiamy uład połączeń obwodu ja na schemacie.. yonujemy pomiay

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 3 REZONANS W OBWODACH ELEKTRYCZNYCH

ĆWICZENIE 3 REZONANS W OBWODACH ELEKTRYCZNYCH ĆWZENE 3 EZONANS W OBWODAH EEKTYZNYH el ćwiczenia: spawdzenie podstawowych właściwości szeegowego i ównoległego obwodu ezonansowego pzy wymuszeniu napięciem sinusoidalnym, zbadanie wpływu paametów obwodu

Bardziej szczegółowo

PRAKTYCZNY PRZYKŁAD OCENY ŚRODOWISKOWEGO RYZYKA ZDROWOTNEGO

PRAKTYCZNY PRZYKŁAD OCENY ŚRODOWISKOWEGO RYZYKA ZDROWOTNEGO PRAKTYCZNY PRZYKŁAD OCENY ŚRODOWISKOWEGO RYZYKA ZDROWOTNEGO Mgr Beata Malec, dr Mare Biesiada, dr Anicenta Buba Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowisowego, Sosnowiec Wstęp Zagrożenia zdrowotne stwarzane

Bardziej szczegółowo

Światłowodowy wzmacniacz erbowy z płaską charakterystyką wzmocnienia

Światłowodowy wzmacniacz erbowy z płaską charakterystyką wzmocnienia Tomasz P. Baraniecki *, Marcin M. Kożak *, Elżbieta M. Pawlik, Krzysztof M. Abramski Instytut Telekomunikacji i Akustyki Politechniki Wrocławskiej, Wrocław Światłowodowy wzmacniacz erbowy z płaską charakterystyką

Bardziej szczegółowo

Generator funkcyjny DDS MWG20 1Hz-20MHz

Generator funkcyjny DDS MWG20 1Hz-20MHz Infomacje o podukcie Utwozo 01-11-2017 eneato funkcyjny DDS MW20 1Hz-20MHz Cena : 260,00 zł N katalogowy : EN. MW20 Dostępność : Dostępny Stan magazynowy : badzo wysoki Śednia ocena : bak ecenzji eneato

Bardziej szczegółowo

Temat 4 - Model ISLM

Temat 4 - Model ISLM mg Batłomiej Rokicki Ćwiczenia z Makoekonomii I 2005/2006 Temat 4 - Model ISLM Podstawowe założenia modelu: pieniądz odgywa ważną olę pzy deteminowaniu poziomu dochodu i zatudnienia inwestycje nie mają

Bardziej szczegółowo

KOMPUTEROWO WSPOMAGANA ANALIZA KINEMATYKI MECHANIZMU DŹWIGNIOWEGO

KOMPUTEROWO WSPOMAGANA ANALIZA KINEMATYKI MECHANIZMU DŹWIGNIOWEGO XIX Międzynaodowa Szkoła Komputeowego Wspomagania Pojektowania, Wytwazania i Eksploatacji D hab. inż. Józef DREWNIAK, pof. ATH Paulina GARLICKA Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej DOI: 10.17814/mechanik.2015.7.226

Bardziej szczegółowo

EFEKTY ZASTOSOWANIA INTELIGENTNEGO UKŁADU NAPĘDOWEGO Z PRZEMIENNIKIEM CZĘSTOTLIWOŚCI ŚREDNIEGO NAPIĘCIA W POMPOWNI SIECI CIEPLNEJ

EFEKTY ZASTOSOWANIA INTELIGENTNEGO UKŁADU NAPĘDOWEGO Z PRZEMIENNIKIEM CZĘSTOTLIWOŚCI ŚREDNIEGO NAPIĘCIA W POMPOWNI SIECI CIEPLNEJ Zeszyty Problemowe Maszyny Eletryczne Nr 1/2013 (98) 205 Zbigniew Szulc Politechnia Warszawsa, Warszawa EFEKTY ZASTOSOWANIA INTELIGENTNEGO UKŁADU NAPĘDOWEGO Z PRZEMIENNIKIEM CZĘSTOTLIWOŚCI ŚREDNIEGO NAPIĘCIA

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 2: pomiar charakterystyk i częstotliwości granicznych wzmacniacza napięcia REGIONALNE CENTRUM EDUKACJI ZAWODOWEJ W BIŁGORAJU

Ćwiczenie 2: pomiar charakterystyk i częstotliwości granicznych wzmacniacza napięcia REGIONALNE CENTRUM EDUKACJI ZAWODOWEJ W BIŁGORAJU REGIONALNE CENTRUM EDUKACJI ZAWODOWEJ W BIŁGORAJU R C E Z w B I Ł G O R A J U LABORATORIUM pomiarów elektronicznych UKŁADÓW ANALOGOWYCH Ćwiczenie 2: pomiar charakterystyk i częstotliwości granicznych wzmacniacza

Bardziej szczegółowo

REZONATORY DIELEKTRYCZNE

REZONATORY DIELEKTRYCZNE REZONATORY DIELEKTRYCZNE Rezonato dielektyczny twozy małostatny, niemetalizowany dielektyk o dużej pzenikalności elektycznej ( > 0) i dobej stabilności tempeatuowej, zwykle w kształcie cylindycznych dysków

Bardziej szczegółowo

Wykład 9. Fizyka 1 (Informatyka - EEIiA 2006/07)

Wykład 9. Fizyka 1 (Informatyka - EEIiA 2006/07) Wyład 9 Fizya 1 (Informatya - EEIiA 006/07) 9 11 006 c Mariusz Krasińsi 006 Spis treści 1 Ruch drgający. Dlaczego właśnie harmoniczny? 1 Drgania harmoniczne proste 1.1 Zależność między wychyleniem, prędością

Bardziej szczegółowo

Solitony i zjawiska nieliniowe we włóknach optycznych

Solitony i zjawiska nieliniowe we włóknach optycznych Solitony i zjawiska nieliniowe we włóknach optycznych Prezentacja zawiera kopie folii omawianych na wykładzie. Niniejsze opracowanie chronione jest prawem autorskim. Wykorzystanie niekomercyjne dozwolone

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD 11 OPTYMALIZACJA WIELOKRYTERIALNA

WYKŁAD 11 OPTYMALIZACJA WIELOKRYTERIALNA WYKŁAD OPTYMALIZACJA WIELOKYTEIALNA Wstęp. W wielu pzypadkach pzy pojektowaniu konstukcji technicznych dla okeślenia ich jakości jest niezędne wpowadzenie więcej niż jednego kyteium oceny. F ) { ( ), (

Bardziej szczegółowo

EUROELEKTRA Ogólnopolska Olimpiada Wiedzy Elektrycznej i Elektronicznej Rok szkolny 2013/2014. Zadania z teleinformatyki na zawody III stopnia

EUROELEKTRA Ogólnopolska Olimpiada Wiedzy Elektrycznej i Elektronicznej Rok szkolny 2013/2014. Zadania z teleinformatyki na zawody III stopnia EUROELEKTRA Ogólnopolska Olimpiada Wiedzy Elektrycznej i Elektronicznej Rok szkolny 2013/2014 Zadania z teleinformatyki na zawody III stopnia Lp. Zadanie 1. Dla wzmacniacza mikrofalowego o wzmocnieniu

Bardziej szczegółowo

(U.3) Podstawy formalizmu mechaniki kwantowej

(U.3) Podstawy formalizmu mechaniki kwantowej 3.10.2004 24. (U.3) Podstawy formalizmu mechanii wantowej 33 Rozdział 24 (U.3) Podstawy formalizmu mechanii wantowej 24.1 Wartości oczeiwane i dyspersje dla stanu superponowanego 24.1.1 Założenia wstępne

Bardziej szczegółowo