Imię, nazwisko NACIONALINIS EGZAMINŲ CENTRAS. Klasa Kod ucznia

Transkrypt

1 2018 Imię, nzwisko NACIONALINIS EGZAMINŲ CENTRAS Kls Ko uzni

2 Przezytj tekst i wykonj zni. 2 kls 6. Gy po śniegiem jśnieją kwity Spją płty śniegu. Jest ił sierpniow półno. Bił o śniegu i o nonego świtł. W powietrzu znowu słyhć lekie głosy gęsi. Ih sznury leą jeen z rugim n wyrzeżem szlkiem węrownyh ptków. I ngle, łkowiie l mnie niespoziewnie, ziemi zzyn wołć gęsim głosem. Ogląm się. Nigzie nie wić sieząyh gęsi. Gęgnie się powtrz. Ohozę ookoł. Słuh mnie nie oszukł. Rzezywiśie są tu zikie iłe gęsi. Tyle że zmknięte w klte. Do ziemi są wite ple, n tyh plh skrzyżowne eski, n eski jest niągnięt ruin sitk. Z sitką n ziemi rozmiękłej po zeptniu puszystego śniegu stoi kilknśie iłyh gęsi. Biene niewolnie. Więźnirki iłej noy... To one, słyszą i wizą sznury oltująyh wolnyh sióstr, również zwołły poróżnym głosem może w nziei, że się wyrwą, może w rozpzy pożegnni. Drzwi omku znjująego się w oli, wioznie tylko lekko przymknięte, otworzyły się o pomuhu witru. Zliżm się o uhylonyh rzwi. Może i l mnie znjzie się miejse, y się ogrzć i zrzemnąć. Pozątkowo zozyłem rękę, sięgjąą po klmkę, nstępnie i smego złowiek w rzwih. Niskiego, ość zgrionego mężzyznę o ługih jsnyh włosh, tkiej smej jsnej rozie i wąsh orz użyh nieieskih ozh. Dorej półnoy! Ską iziesz, węrowu? Czy nie hesz się ogrzć? Człowiek wył mi się równie niezwykły jk i ł t no, pełn iłyh zrów i jśniejąyh kwitów. Wyglą mężzyzny i jego łgony głos również kryły w soie jkąś tjemnię. Był on w pokoju sm, hoć stło tu kilk łóżek. Przy śinie stół, n którym połyskiwły mikroskop i proówki, leżło kilk książek. Poonie jk i wszęzie n półnoy, nie pytł on, ską i kim jestem, lez wziął z kuhenki imryk, nlł jeszze iepłej herty, postwił n stole hle i ukier. Witr zzął skrzypieć rzwimi. Chiłem je zmknąć. A tu gość! Powiez, jk leko niosą ię nogi? N Czerwone Wyrzeże Mew. Oho!... Dleko. Zzynm nprwę wierzyć, że ten złowiek jest szzególny. Wle się nie zziwił, że hę otrzeć n to wyrzeże. Wszk nikt opróz mnie nie wieził, że w ogóle istnieje tkie wyrzeże. Ten krnie fioru ook Purpurowej Doliny nwet nie m nzwy, nikt go tk nie nzyw. Wywło mi się jenk, że Purpurow Dolin może mieć tylko zerwone wyrzeże, n którym ytują jeynie mewy i isz. A on, nwet nie pytją, gzie to się znjuje, mówi: Dleko. Czrownik, nie inzej. A pn... o tu roi? pytm ostrożnie. Jestem otnikiem. Moi kolezy też są otnikmi, terz włśnie wyruszyli o tunry, żey nrć ziół. A mm n imię Artur. Z oknem ni się rziej śiemni, ni jśnieje. Nl utrzymuje się tk sm ił no, spją iągle pojeynze płtki śniegu, otykją o zsu o zsu szkł. Dopóki piłem hertę, Artur sieził n rugim rzegu stołu, opierją poróek n łokih i ptrzą prosto n mnie, jky hą zgnąć moje myśli. Znowu wiziłem jego nieieskie ozy, i wywło mi się, że ten złowiek nosi w soie inny świt jsnośi, nie mniejszy niż ten ielejąy z oknem. Artur wstje, nrzu n pley kożuszek, kieruje się o rzwi i mówi: Gęsi leą. Nie wszystkie jenk ptki oltują opowim Arturowi. Oto iene gęsi

3 w ruinej klte... One są przeznzone o piezeni. Te słow Artur mnie zskkują. Myślłem, że te złpne gąski zostną przekzne o ogrou zoologiznego lu wykorzystne w jkimkolwiek innym elu. Tk, tk. Zrżną je i upieką. Jkie święt ez piezonej gęsi... Jk to? Zwyzjnie. Nsi sąsiezi uwżją te gąski z włsne, omowe. Złpli je w tunrze, gy one zrzuły piór i nie mogły ltć. J też rłem uził w tym polowniu. Z wykorzystniem smohou terenowego nie jest to wle trune. W równinnej tunrze to rzezywiśie nie jest skomplikowne. Zrzło mi się wizieć tką ołwę. Smohó terenowy terkoze w śl z gromą gęsi. Gęsi iegną, jk potrfią ih ptsie nogi, mhją ezsilnymi skrzyłmi i jeynie poskkują. Gąski zzynją się męzyć, smohó terkoze, nie potrzeują opozynku. Dozekwszy się opowieniego momentu, luzie zeskkują z smohou i rzują się n gęsi jk lisy. Po przywiezieniu gąsek umieśili je w tej klte znowu mówi mój rozmów. Piór im n skrzyłh wkróte orosły, wzmoniły się. Mogłyy leieć. Skrzył rosną i w końu lt tęsknot z wolnośią również rośnie. Lez ookoł sitk, zmist nie również tylko ok sitki... Posłuhj, jk wołją z żlu... Nie mm ni o powiezeni. Śpiew gromy gęsi płynie w l iłej noy. Głowę Artur oprószył śnieg, jego żółte włosy również łyszzą po śniegiem jk złote mki. Poprwi on kożuszek nrzuony n rmion i mówi: Wiesz, po o szełem, gy spotkliśmy się w rzwih? Nie, nie wiesz. Szełem, żey wypuśić ptki. Tylko wpłem n tę myśl, rzwi sme zzgrzytły! Znzy to, że pojąłem słuszną eyzję. Mówi on jky wierszem, ookoł po śniegiem tyle kwitów... Wszystko to tk psuje o iłej noy... I j, ulegją zrom, mówię: Choźmy wię szyiej! Wkłm rękę o kieszeni, ostję swój ory, pozerniły w poróżh syzoryk. Pójzie on przez ok sitki jk ogień. Stop... ztrzymuje mnie Artur. Nie w ten sposó... I zpmiętj: nikomu ni słow! Artur onjuje szew, gzie wzłuż jenego pl ok sitki są połązone sznurkiem. Rozwiązuje sznurek i roi ziurę, y możn yło przeisnąć się o kltki. Artur przeostje się o kltki. J pozostję przy otworze. Czekmy, ż nlei grom wolnyh gęsi, wtey wypuśimy i nsze, y leiły rzem. Znowu z l oltuje śpiew i wić migotnie ptków. Artur zwinnie łpie miotjąe się gęsi. Chwyt jeną i poje mi przez otwór. Chwyt rugą znów poje... A j je rzum i rzum w powietrze... Gęsi zzynją łopotć i oltują... A ih skrzył, gy je rozpuszzą, ieleją tk smo jk i wolnyh gęsi. Oto oleił osttni. Artur strnnie związuje sznurkiem ok sitki tk, jk yło wześniej. Nieh wyglą, że gęsi sme uownie znikły! Kltk stoi tk ezsensownie pust i nieużytezn... I nie zrzyłoy się to, gyy ziemi tej noy nie miły tylu złotyh słonezek. Wszk wtey nie yłoy i zrów. Dzieje się tk ltego, że rozhozi się i rozhozi jsność o kwitów po śniegiem... N postwie książki R. Burys Ruons žuvėrų krnts, Vilnius, kls 6. 3

4 PYTANIA I ZADANIA 1 Kto jest nrrtorem tego tekstu? Artur. 2 Gzie tozy się kj? Węrowie. Czrownik. Botnik. W rezerwie gęsi. N Czerwonym Wyrzeżu Mew. N lekiej półnoy. W zzrownym królestwie. Urgumentuj swoją opowieź. 3 Jkie uzuie ogrni nrrtor, gy wizi zmknięte zikie gęsi? Cieszy się, że posłuh ih głosów. Poziwi, jk orze jest wykonn kltk. Mrtwi się, żey gęsi nie zmrzły. Smui się, że gęsi zostły pozwione wolnośi. 4 W jkim elu nrrtor pohozi o omku? Ay zpytć o zmknięte gęsi. Ay się ogrzć, opoząć i przespć. Ay się owiezieć, o roią otniy. Ay pomó Arturowi wypuśić gęsi. 5 Dlzego nikt nie może wiezieć, gzie znjuje się Czerwone Wyrzeże Mew? Poniewż jest ono rzo leko. Poniewż tkiego wyrzeż nie m. Poniewż luzie tm jeszze nie otrli. Poniewż jego nzwę wymyślił nrrtor. 4 kls 6.

5 6 Co oznzją słow ni się rziej śiemni, ni jśnieje? Że kj tozy się pozs iłyh noy. Że kj tozy się w zzrownym królestwie. Że npło rzo użo śniegu. Że n powórku pli się elekryzn żrówk. 7 Co o Arturze mówią słow:...i wywło mi się, że ten złowiek nosi w soie inny świt jsnośi, nie mniejszy niż ten ielejąy z oknem? Że jego sere jest zimne jk śnieg. Że jego włosy i ro są jsne. Że on m rzo wielką wiezę. Że jest on złowiekiem o szlhetnej uszy. 8 Wskż wie okoliznośi, które ujwniją gośinność Artur Które słow Artur o gęsih zskkują nrrtor i lzego? 10 Dlzego Artur postnwi wypuśić gęsi? 11 Artur nie m zufni o nrrtor. On nie opowi ni o soie. Nie. Artur kurt m zufnie o nrrtor... Mrek mówi, że Artur uf nrrtorowi. Uzsnij tę myśl Mrk. kls 6. 5

6 12 Połąz linimi opowienie przykły śroków rtystyznyh z ih nzwmi. Smohó terenowy terkoze. Porównnie Luzie rzują się n gęsi jk lisy. Epitet Ziemi zzyn wołć gęsim głosem. Czsownik ojąy źwięki Biłyh zrów i świtł kwitów Uosoienie (personifikj) 13 Chrkteryzują Artur, utor używ porównni: jego żółte włosy również łyszzą po śniegiem jk złote mki. Któr włśiwość jest postwą porównni włosów i mków? Mterił. Kolor Zph. Form. 14 Wypełnij telę wpisz, zego owiujemy się o Arturze z ponyh yttów. Cytt Czego owiujemy się o Arturze? Przy śinie stół, n którym połyskiwły mikroskop i proówki, leżło kilk książek.... nie pytł on, ską i kim jestem. Szełem, żey wypuśić ptki. 15 Dlzego w opowiniu rzo wżn jest jsność (jsn no, jsne włosy, iłe gęsi, iły śnieg, złoiste słonezk)? Pomg pokzć kolejność zrzeń. 16 Co określ tytuł tekstu? Temt tekstu. Pomg stworzyć niezwykły nstrój. Pomg wyjśnić zhownie ohterów. Pomg zrozumieć główny wątek. Opis ohter. Czs kji. Główny wątek. 6 kls 6.

7 Przezytj tekst i wykonj zni. CZYTANIE Zpoznjmy się: wilk szry Nie wiem, zy zrzyło się wm spotkć w lesie wilk zpewne nie. Zpytjie innyh, usłyszyie, że również nie wizieli i wiezą o nim tylko ze słyszeni. Ni w tym ziwnego, poniewż wilk szry jest rzo ostrożnym, zujnym, wręz inteligentnym zwierzęiem. M znznie lepszą niż my orientję w śroowisku nturlnym, które jest jego omem, wyzuw i słyszy złowiek wześniej, niż zostnie ostrzeżony przez niego. Nie próujie poejść o wilk o rzu usłyszy ogłos wszyh kroków i w okmgnieniu zniknie. Jenkże wilk, poonie jk i inne zujne zwierzęt leśne, nie ostrzeg nieruhomyh oiektów, niewyróżnijąyh się znząo n tle otozeni. Jeżeli złowiek stoi oprty o rzewo i nie rusz się, wilk może zliżyć się o niego n oległość kilku metrów. Wilk przypomin nm njrziej owzrk niemiekiego m tkie sme sterząe uszy, poone rozmiry ił, nwet poone urwienie. Pies i wilk pohozą o tyh smyh przoków, to pooieństwo jest owoem ih liskiego pokrewieństw. Jenkże psy omowe, któryh rs o njmniejszyh o njwiększyh, o nieowłosionyh o włohtyh jest n świeie około 800, yły stworzone i wyhoowne przez złowiek. Wilk jego rozmiry, urwienie, gęstość futr, nwet strukturę uzęieni stworzył przyro. Tym zwierzęiem przez wiele tysięy lt opiekowł się sm ntur. Wilk to hue, rzo łnie zuowne i mone zwierzę. M ługie nogi, stosunkowo nieuże łpy, wytną głowę o ługiej szzęe, któr jenk wle nie przypomin spizstego lisiego pysk. Uzęienie wilk jest rzo mone, może on nie tylko gryźć, lez i przegryźć twre kośi. Futro, zwłszz zimą, jest rzo gęste i iepłe, zwierzę może spć, leżą n śniegu. Pokryw włosow jest jsnoszr, n krku może yć lekko zrniw, pysk jest żółtwo zerwonwy. Ogon jest uży, włohty. Gy wilk śpi, skrę się i ogonem przykryw nos, żey yło ieplej. Młoe wilków są inne pozątkowo mją urwienie iemnoszre i zrny konie ogon, w końu lt, gy już porosną i zzynją węrowć z rozimi, stją się poone o nih. Wilki umieją pływć, kopć nory, zsmi nwet włżą n pohyłe rzew, stąpją po ienkim lozie. Njlepiej jenkże wilki śpiewją. Wilki słyszą innego osonik wyjąego wiezorem lu noą n oległość 5 kilometrów uwż się, że w tki sposó one się porozumiewją. Wyie tego zwierzęi uzi u luzi jeżeli nie lęk, to przynjmniej swoisty szunek. Nie wszysy znją głos wilk, nie wszysy go słyszeli, te zwierzęt owiem śpiewją wyłąznie wiezormi lu nomi, ih wyie rozleg się minut. Głos kżego wilk z roziny jest nieo inny: stry wilk wyje sem, wilzy wtóruje mu rytonem. Uiegłorozne młoe wyją n wyższyh nuth, z przerwmi, wyie końzą szzekniem. Tegorozne jeszze nie umieją wyć, tylko piszzą ienkimi głosmi i skomlą. Myśliwi w przeszłośi umieli nślowć wyie wilków wyhozili o lsu, znjowli wygone miejse o wyzekiwni, skłli łonie i używją rurki lu szkł lmpy nftowej, zzynli gwęzić z wilkmi. Wyie, nślowne przez myśliwego, nie może yć zlewie poone, powinno yć ientyzne, inzej zwierzę o rzu wykryje postęp i się nie oezwie. Jeżeli wilk się ozywł, myśliwy ostrożnie z nim pogywł i go wił. N postwie książki S. Pltnvičius Vilki, Vilnius, kls 6. 7

8 PYTANIA I ZADANIA 1 Co wskzuje n to, że wilk i pies pohozą o tyh smyh przoków? Różnoroność rs. Pooieństwo wygląu. Try żyi. Zhownie wzglęem złowiek. 2 Jką włśiwość hrkterystyzną l większośi zwierząt leśnyh wymieni utor? 3 Autor stwierz, że wilki njlepiej śpiewją. Zznz hzykiem ( ), które w z wymienionyh fktów poświzją to stwierzenie. Wyie wilków uzi w luzih lęk. Wyjąe wilki słyszą się wzjemnie n oległość 5 kilometrów. Głos kżego wilk w rozinie jest nieo inny. Głos wilk jest truno rozpoznwlny. 4 Dlzego rzko możn usłyszeć śpiewnie wilków? Poj wie przyzyny Co jest potrzene, żey nślująy wyie myśliwy zwił wilk? Nślowne wyie powinno yć rzo głośne. Nleży nślowć głosy wilków mjąyh różny wiek. Głosy powinny yć łkowiie tkie sme jk u wilk. Nślują wilk, nleży znjowć się lisko niego. 6 Jką przewgę jeen n rugim, zniem utor, mją wilk i złowiek? Wilk m tę przewgę n złowiekiem, że Człowiek m tę przewgę n wilkiem, że Nionlinis egzminų entrs 8 M. kls Ktkus 6. g. 44, Vilnius