PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ W ZARZECZU NA LATA 2013-2017

PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ W ZARZECZU NA LATA 2013-2017

SPIS TREŚCI: Podstawa Prawna Szkolnego Programu Profilaktyki... str. 3 Profilaktyka w szkole wprowadzenie. str. 4 Opis sytuacji wychowawczej szkoły i środowiska lokalnego-diagnoza zagrożeń str. 6 Cele szkolnej profilaktyki.. str. 7 Metody pracy... str. 10 Realizacja działań szkolnej profilaktyki 1. Plan realizacji str. 11 2. Zasady interwencji wobec uczniów szczególnie zagrożonych... str. 15 3. Nauczyciele i rodzice wobec zadań profilaktyki..... str. 15 Spodziewane efekty podjętych działań profilaktycznych.... str. 17 Ewaluacja programu profilaktyki...... str. 17 Procedury reagowania w sytuacjach kryzysowych.. str. 19 Zasady ewakuacji osób z obiektu zagrożonego... str. 22 2

Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. Nr 51, Poz. 458 z późniejszymi zmianami). Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U. z 2005r. Nr 179, poz. 1485 ze zmianami). Rozporządzenie MENiS z dnia 7 marca 2005r. w sprawie ramowych statutów placówek publicznych (Dz. U. z 2005r. Nr 52, poz. 466 ze zmianami). Ustawa z dnia 19. 08. 1994r.o ochronie zdrowia psychicznego (Dz.U. z 1994r. Nr 111, poz. 535 ze zmianami). Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz.U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55 ze zmianami). Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. (tekst jednolity: Dz. U. 2002 r. Nr 147 poz. 1231 ze zmianami). 3

PROFILAKTYKA W SZKOLE WPROWADZENIE Profilaktyka jest chronieniem człowieka w rozwoju przed zagrożeniami i reagowaniem na nie. Jej celem jest ochrona człowieka, dziecka, ucznia, wychowanka przed wszelkimi zakłóceniami rozwoju. Na pozór może się wydawać, że wszelkie zagrożenia czyhają na człowieka w świecie zewnętrznym, gdy w istocie to sam człowiek dokonuje takich wyborów, które zakłócają jego rozwój. Człowiek niedojrzały sam dla siebie może być zagrożeniem. Dlatego prowadzenie dziecka ku dojrzałości jest zarówno wychowaniem, jak i profilaktyką. Takie widzenie wychowania i profilaktyki stawia szczególne wymagania wychowawcom. Do dobrego wypełniania własnych zadań niezbędna jest wiedza nie tylko o współczesnych, cywilizacyjnych zagrożeniach, ale przede wszystkim o naturze człowieka, celu życia ludzkiego, jak również o mechanizmach psychologicznych prowadzących do destrukcyjnych zachowań. Program szkolnej profilaktyki to ogół działań chroniących dzieci i młodzież przed zakłóceniami w rozwoju w sytuacji pojawiających się zagrożeń. Obejmuje działania podejmowane w czasie realizacji programów nauczania i programu wychowawczego, gdy realizowane są zadania ogólne szkoły, a także działania specyficzne dla profilaktyki, np., zasady interwencji profilaktycznych, procedury pomocne w sytuacjach kryzysowych w szkole lub klasie. Szkoła jest miejscem profilaktyki pierwszorzędowej, tj. stosowanej do grupy niskiego ryzyka. Polega na promowaniu zdrowego stylu życia i zapobieganiu zagrożeniom, w szczególności na rozwijaniu umiejętności radzenia sobie z wymogami życia. W ramach programu profilaktyki stosuje się następujące formy oddziaływania: 1. Działanie informacyjne - czyli dostarczanie adekwatnych informacji na temat skutków zachowań ryzykownych. Zakłada się w nich, że znajomość konsekwencji spowoduje u wychowanka podjęcie racjonalnego wyboru, a co za tym idzie, zmianę postawy i zachowań. 2. Działanie edukacyjne - zatem uczenie ważnych umiejętności psychologicznych i społecznych, np.: radzenie sobie ze stresem, nawiązywanie kontaktów z ludźmi, 4

opieranie się naciskom otoczenia, rozwiązywanie konfliktów. Ta strategia jest najbardziej skuteczna w działaniach profilaktycznych. Trzeba pamiętać, że umiejętności te powinny być wpisane w całe życie człowieka, odnosić się do dojrzałego systemu wartości. Zatem w program musi być także wpisane wprowadzenie w świat wartości i norm. 3. Działanie alternatywne - tj. pomoc w zaspokajaniu ważnych potrzeb psychicznych. Polegają one na proponowaniu różnorodnych działań o pozytywnym charakterze (jak koła zainteresowań) i angażowaniu w nie wychowanków. Poprzez te działania dziecko ma szansę na zaspokojenie (choćby w części) zdeprymowanych potrzeb psychicznych, może realizować cele rozwojowe, uczy się radzić sobie z trudnymi sytuacjami życiowymi. Ważnym elementem tego rodzaju działalności jest możliwość nawiązania bliskiego kontaktu z drugim człowiekiem. Poniższy program uwzględnia w różnym stopniu wymienione kierunki pracy, kładąc jednak szczególny nacisk na kształtowanie osobowości dziecka i wspieranie jego rozwoju zarówno poprzez proponowane treści, jak również osobisty kontakt nauczyciela z dzieckiem. Wynika to z założenia, że jednym z podstawowych źródeł zachowań ryzykownych są deficyty rozwoju emocjonalnego oraz zła adaptacja do ról i warunków życiowych. Należy tutaj podkreślić, że działania uwzględnione w programie profilaktycznym, związane są ściśle z programem wychowawczym szkoły. Zadaniem szkolnej profilaktyki jest nie tylko chronienie dzieci przed zagrożeniami przez działania wychowawczo - profilaktyczne, ale również reagowanie w sytuacjach rozpoznania pierwszych prób podejmowania zachowań ryzykownych poprzez odwołanie się do specjalistycznej pomocy (wskazywanie, czasem pomoc w organizacji pierwszego kontaktu ze specjalistą, nawiązywanie kontaktu z rodzicami, motywowanie do podjęcia leczenia i terapii). Dlatego program obejmuje także zasady interwencji w przypadku uczniów szczególnie zagrożonych. Aby wytyczone zadania mogły zostać zrealizowane, program profilaktyczny musi być globalny i całościowy. Konieczne jest, aby oddziaływał na całe środowisko społeczne (nie tylko na dzieci, ale też na rodziców i nauczycieli). Założenie to zostało uwzględnione w programie. 5

OPIS SYTUACJI WYCHOWAWCZEJ SZKOŁY I ŚRODOWISKA LOKALNEGO-DIAGNOZA ZAGROŻEŃ Zidentyfikowanie mocnych i słabych stron funkcjonowania szkoły w dziedzinie wychowania i profilaktyki jest punktem wyjścia do tworzenia i poprawiania warunków dla realizacji działań profilaktycznych w szkole. Dlatego za podstawę diagnozy posłużyły: rozmowy z uczniami; wnioski ze spotkań przeprowadzonych w ramach zespołów przedmiotowych; wyniki ankiet dla nauczycieli; informacje nauczycieli o środowisku lokalnym. Treść działań profilaktycznych dostosowano przede wszystkim do problemów wychowawczych występujących na terenie szkoły. Są to mianowicie : a) używanie wulgaryzmów, przekleństw, b) zachowania agresywne (rozumiane jako zaczepne, wrogie, napastliwe zachowanie względem innych), w tym agresja słowna i fizyczna: wyzwiska, bójki, przepychanki; c) brak dyscypliny (klasy młodsze); d) brak asertywności; e) w mniejszym stopniu w klasach starszych: brak zainteresowania nauką. Jednakże wiedza o współczesnych, cywilizacyjnych zagrożeniach i zachowaniach ryzykownych podejmowanych przez młodych ludzi sprawia, że nie można ich pominąć w szkolnym programie profilaktycznym. Dlatego w programie uwzględniono także problemy uzależnień i zagadnienia związane z psychofizycznymi przemianami okresu dojrzewania. 6

CELE SZKOLNEJ PROFILAKTYKI CEL NADRZĘDNY: OCHRONA WYCHOWANKÓW PRZED ZAGROŻENIAMI ROZWOJU Celem programu jest taki wpływ na dziecko, aby lepiej radziło sobie w życiu, z rozwiązywaniem problemów, rozumiało siebie, umiało współżyć z innymi i potrafiło również znajdować w samym sobie oparcie w trudnych sytuacjach. 1. Cel ogólny: Dostarczenie adekwatnych informacji na temat skutków zachowań ryzykownych, by wychowanek mógł podjąć racjonalny wybór i zmieniać niewłaściwe postawy i zachowania. Cele szczegółowe: pokazanie czym jest agresja i jak ją rozpoznawać; uświadomienie zagrożeń, jakie niesie agresja; obalenie mitu silny może więcej ; pogłębienie wiedzy i świadomości na temat uzależnień; pokazywanie zagrożeń i konsekwencji zażywania narkotyków, alkoholu, palenia papierosów; obalenie mitów dotyczących alkoholu, a zwłaszcza nieszkodliwości piwa dostarczenie informacji na temat psychofizycznych zmian okresu dojrzewania zabezpieczenie oprogramowania, które ograniczy dostęp uczniów korzystających z Internetu do treści zagrażających ich rozwojowi psychicznemu; ograniczenie dostępu do brutalnych programów i gier komputerowych; uświadamianie zagrożeń wynikających z korzystania z komputera; 2. Cel ogólny: Uczenie ważnych umiejętności psychologicznych i społecznych, które pozwolą na lepsze radzenie sobie w trudnych sytuacjach. Cele szczegółowe: 7

doskonalenie umiejętności rozpoznawania i wyrażania emocji, uczuć; uczenie rozumienia i akceptowania własnych i cudzych uczuć; kształtowanie poczucia własnej tożsamości, wartości oraz pozytywnej samooceny; rozwijanie umiejętności nawiązywania kontaktów, budowania udanych relacji z innymi ludźmi; nabywanie umiejętności opierania się naciskom otoczenia; nabywanie umiejętności rozstrzygania problemów i rozwiązywania konfliktów; wdrażanie do wyrażania i uzasadniania swych sądów, do podejmowania samodzielnych decyzji, budowanie poczucia tożsamości i poczucia bezpieczeństwa jako sposób eliminowania frustracji stanowiącej poważne źródło agresji; kształcenie umiejętności radzenia sobie ze stresem; rozwijanie świadomości własnego ciała i umiejętności dbania o swoje zdrowie. 3. Cel ogólny: Wprowadzenie w świat wartości i norm, na których wychowanek może się oprzeć w swoich wyborach. Cele szczegółowe: ukazanie jak wiele wychowankowie mogą dać i jak wiele otrzymać: zrozumienie, wzajemne wsparcie, pomoc, życzliwość; otwarte dzielenie się swoimi myślami i odczuciami; zachęcanie do lepszego rozumienia i uszanowania odmiennych poglądów, sposobu życia; wpajanie zasad moralnych, etycznych; zapoznanie z normami, regułami kulturalnego współżycia i zasadami obowiązującymi w szkole; wzbudzanie poczucia odpowiedzialności za własne zachowanie; kształtowanie umiejętności krytycznej analizy wartości oferty mediów i dokonywanie właściwego wyboru w korzystaniu ze środków masowej komunikacji; uświadomienie i pokazanie perspektyw zdrowego stylu życia, bez uzależnień. 8

4. Cel ogólny: Pomoc w zaspokajaniu ważnych potrzeb psychicznych poprzez oferowanie alternatywnych form spędzania wolnego czasu. Cele szczegółowe: stwarzanie możliwości i zachęcanie do rozwijania zainteresowań i uzdolnień; pobudzanie potrzeby aktywnego, zdrowego stylu życia; kształtowanie umiejętności kulturalnego spędzania czasu wolnego; udzielanie pomocy uczniom z różnego rodzaju trudnościami; prowadzenie w szkole gier i zabaw ruchowych; umożliwienie uczniom uczestnictwa w atrakcyjnych formach aktywności ruchowej; działania integrujące społeczność szkolną: imprezy okolicznościowe, wycieczki, wspólna aktywność na rzecz środowiska lokalnego. 5. Cel ogólny: Podnoszenie wrażliwości i odpowiedzialności wszystkich podmiotów szkolnych w odniesieniu do wszystkich przejawów agresji i przemocy rówieśniczej. Cele szczegółowe: promowanie umiejętności rozwiązywania problemów i konfliktów bez przemocy; edukacja uczniów, nauczycieli i rodziców w zakresie przyczyn, skutków i sposobów radzenia sobie z agresją i przemocą; udzielanie pomocy ofiarom przemocy oraz oddziaływanie na sprawców przemocy; systematyczne diagnozowanie zjawisk agresji i przemocy. 9

METODY PRACY W realizacji programu wykorzystuje się różnorodne metody, przede wszystkim aktywne, by umożliwić uczniom aktywne doświadczenie i przeżywanie tego, co jest tematem zajęć. Wprowadzać można różne techniki, dostosowując je do wieku uczniów, zainteresowania tematem, umiejętności radzenia sobie z przedstawionymi problemami i poziomu ich aktywności. Poniżej wymieniono najważniejsze metody i techniki, spośród których prowadzący może wybrać takie, które najlepiej odpowiadają danemu tematowi: krąg uczuć (klasowe powitanie i pożegnanie); rysunek forma swobodnej ekspresji, umożliwiająca uczniom uzewnętrznianie swoich przeżyć, doświadczeń, emocji, wiedzy o otaczającym świecie; psychodrama odgrywanie scenek na wybrane tematy tak, by dać możliwość przeżycia sytuacji mogących wydarzyć się w życiu; dyskusja klasowa, rozmowa wymiana poglądów, dzielenie się doświadczeniami, wspólna praca nad problemami; burza mózgów, której celem jest stworzenie listy pomysłów na rozwiązanie określonego problemu; krótkie opowiadania stosowanie taj metody jest szczególnie przydatne przy tematach trudnych, budzących zawstydzenie, polega na opowiadaniu o sytuacjach życiowych prawdziwych lub wymyślonych, aby na przykładzie przeżyć bohaterów omówić daną sytuację; gry i zabawy - jako urozmaicenie prowadzonych zajęć; praca w małych grupach - (3-4 osobowych) efektywna zwłaszcza wtedy gdy temat dotyczy ważnych problemów emocjonalnych i wyjątkowych sytuacji, gdyż uczniom łatwiej wypowiedzieć się wobec mniejszej grupy; uzupełnianie zdań ( rundki ) ułatwiają samodzielną wypowiedź, gdyż uczeń ma za zadanie dokończyć zdanie zaczęte przez nauczyciela uzewnętrzniając swoją reakcję, uczucia; pogadanka; 10

1. Plan realizacji REALIZACJA DZIAŁAŃ SZKOLNEJ PROFILAKTYKI Cel ogólny Zadania Formy realizacji Osoby odpowiedzial ne Termin realizacji Dostarczanie adekwatnych informacji na temat skutków zachowań ryzykownych pokazanie, czym jest agresja, jak ją rozpoznawać i jakie niesie zagrożenia; obalenie mitu silny może więcej ; pogłębianie wiedzy i świadomości na temat uzależnień; pokazanie zagrożeń i konsekwencji zażywania narkotyków, alkoholu, palenia papierosów; obalenie mitów dotyczących alkoholu a zwłaszcza nieszkodliwości piwa dostarczenie informacji na temat psychofizycznych zmian okresu dojrzewania. zajęcia warsztatowe na godzinie wychowawczej pogadanki nt. szkodliwości nałogów: papierosów, alkoholu, narkotyków; pogadanki nt. agresji pogadanki nt. psychofizycznych przemian okresu dojrzewania wychowawcy wychowawcy, spotkanie z policjantem wychowawcy, spotkanie z policjantem nauczyciel od wychowania do życia w rodzinie według planu wych. klas zajęcia z zakresu przysposobienia do życia w rodzinie nauczyciel wychowania do życia w rodzinie akcje profilaktyczne: apele szkolne, plakaty wych. klas, opiekun SU według potrzeb Uczenie ważnych umiejętności psychologicznych i społecznych doskonalenie umiejętności rozpoznawania i wyrażania własnych uczuć oraz akceptowania uczuć ćwiczenia praktyczne na zajęciach zintegrowanych w kl. I-III i wychowawcy 11

innych; kształtowanie poczucia własnej wartości; rozwijanie umiejętności nawiązywania i utrzymywania kontaktów z ludźmi; nabywanie umiejętności opierania się naciskom innych; nabywanie umiejętności rozwiązywania problemów wdrażanie do wyrażania swoich sądów, podejmowania decyzji; kształcenie umiejętności radzenia sobie ze stresem; rozwijanie świadomości własnego ciała i umiejętności dbania o zdrowie. godzinach wychowawczych w kl. IV-VI zajęcia świetlicy szkolnej zajęcia z zakresu przysposobienia do życia w rodzinie lekcje języka polskiego akcje profilaktyczne; apele szkolne, plakaty wychowawcy świetlicy nauczyciel od wychowania do życia w rodzinie nauczyciel j. polskiego opiekun SU według potrzeb pogadanki, plakaty, konkursy, lekcje przyrody nauczyciel przyrody zgodnie z programem nauczania Wprowadzenie w świat wartości i norm ukazanie, jak wiele wychowankowie mogą dać i jak wiele otrzymać - zrozumienie, wzajemne wsparcie, pomoc; uczenie otwartości w dzieleniu się myślami i odczuciami, zachęcanie do lepszego rozumienia ludzi i do uszanowania odmiennych poglądów, sposobów życia; wpajanie zasad moralnych; zapoznanie z normami, regułami kulturalnego współżycia i zasadami obowiązującymi w szkole; wzbudzanie poczucia odpowiedzialności za siebie, odpowiedzialności za własny przykład nauczycieli, dostarczanie pozytywnego wzorca w codziennych kontaktach z uczniami formy warsztatowe i pogadanki na zajęciach zintegrowanych w klasach I-III i godzinach wychowawczych w klasach IV-VI rozmowy indywidualne wszyscy nauczyciele wychowawcy wychowawcy według potrzeb 12

swoje czyny; pokazanie perspektyw zdrowego stylu życia. z uczniami lektura literatury dostarczającej pozytywne wzorce zachowań nauczyciele j. polskiego, bibliotekarz lekcje religii katecheci Pomoc w zaspokajaniu ważnych potrzeb psychicznych poprzez oferowanie alternatywnych form spędzania czasu wolnego. stwarzanie możliwości i zachęcanie do rozwijania zainteresowań i uzdolnień zajęcia świetlicy szkolnej konkursy szkolne i pozaszkolne: plastyczne, przedmiotowe itp. wychowawcy świetlicy wszyscy nauczyciele wg terminów konkursów spotkania z ciekawymi ludźmi chętni nauczyciele według potrzeb koła zainteresowań gazetka szkolna opiekun SU, bibliotekarz co miesiąc szkolne inscenizacje chętni nauczyciele według potrzeb pobudzanie potrzeby aktywnego, zdrowego stylu życia pozalekcyjne zajęcia sportowe nauczyciel w.f. udział w międzyszkolnych rozgrywkach sportowych nauczyciel w.f. wg terminarza zawodów szkolne zawody sportowe, np. Szkolny Dzień nauczyciel w.f., nauczyciele wychowawcy czerwiec, według potrzeb 13

Sportu rajdy, wycieczki klasowe, itp. nauczyciel w.f. wychowawcy według potrzeb pogadanki nt. agresji wychowawcy, spotkanie z policjantem kształtowanie umiejętności kulturalnego spędzania czasu wolnego udział w szkolnych i gminnych imprezach kulturalno rozrywkowych wychowawcy wycieczki szkolne, wyjazdy do kina, teatru itp. Wychowawcy dyrektor szkoły w miarę potrzeb organizowanie występów artystycznych w szkole dyrektor szkoły w miarę potrzeb udzielanie pomocy uczniom różnego rodzaju kierowanie uczniów do poradni psychologiczno - pedagogicznej wychowawcy zajęcia świetlicowe wychowawcy świetlicy pomoc koleżeńska wszyscy naucz. i uczniowie Szczegółowy sposób realizacji danego zadania, tematyka zajęć czy ćwiczeń zależy od osób prowadzących je i uwzględniona jest w rocznych planach pracy wychowawczej. 14

2. Zasady interwencji wobec uczniów szczególnie zagrożonych Reagowanie w sytuacjach rozpoznania pierwszych prób podejmowania zachowań ryzykownych obejmuje odwołanie się do specjalistycznej pomocy, przy czym główną rolę odgrywa tu wychowawca dziecka. Jeżeli na podstawie obserwacji i zebranych informacji o uczniu okaże się, że jest on szczególnie zagrożony, ma za sobą już pierwsze doświadczenia w zakresie zachowań ryzykownych, trzeba podjąć oddziaływania specyficzne dla danego rodzaju zaburzenia. Nie może się to odbyć bez udziału rodziców dziecka. Do wychowawcy należy nawiązanie kontaktu z rodzicami, wskazywanie odpowiedniego specjalisty, a czasem pomoc w organizacji pierwszego kontaktu z nim, motywowanie do podjęcia leczenia i terapii. Podjęcia samych działań to już sprawa pomocy specjalistycznej na zewnątrz szkoły (poradnie psychologiczno pedagogiczne, organizacje pozarządowe działające na rzecz dzieci i młodzieży). 3. Nauczyciele i rodzice wobec zadań profilaktyki Najważniejszymi osobami wpływającymi na dzieci i młodzież są rodzice i nauczyciele. Dlatego właśnie oni muszą posiadać wiedzę na temat wszelkiego rodzaju zagrożeń i umiejętność wspierania dziecka w rozwoju. Zadaniem nauczycieli jest zatem poszerzanie wiedzy z zakresu profilaktyki, zapoznanie się z aktualnymi rozporządzeniami ministra, wybranymi aktami prawnymi dotyczącymi tej problematyki poprzez: Rozpoznanie istniejących problemów i potrzeb środowiska za pomocą różnorodnych metod (ankiet); Wymiana doświadczeń w dyskusjach; Konferencje szkoleniowe z udziałem osób wspierających pracę szkoły np. psychologa logopedy; Samokształcenie uczestnictwo w różnego rodzaju formach doskonalenia zawodowego związanego z tematyką profilaktyki, studiowanie odpowiedniej literatury. 15

Ponadto na spotkaniach wychowawców z rodzicami poruszane będą w formie prelekcji i dyskusji następujące zagadnienia: a) Wynoszące wiedzę z zakresu pedagogiki, psychologii, prawa: Rozporządzenia ministra, wybrane akty prawne np. z zakresu praw dziecka, bezpieczeństwa, prawa karnego i opiekuńczego. Podstawowe prawidłowości rozwojowe dzieci w określonym, interesującym rodziców wieku. Przyczyny niepowodzeń szkolnych uczniów i sposoby radzenia sobie z nimi. Przyczyny występujących obecnie zaburzeń w zachowaniu ( agresja, uzależnienia itp.) Deficyty rozwojowe i radzenie sobie z nimi (dysleksja, zaburzenia koordynacji wzrokowo ruchowej). Dysfunkcje społeczne (narkomania, alkoholizm, sekty). Rozwój seksualny człowieka (jak rozmawiać z własnym dzieckiem). b) Kształcące umiejętności wspierania rozwoju dziecka: Rozeznanie w potrzebach własnych dzieci. Poznanie sposobów zaspokajania potrzeb. Kierowanie procesem uczenia się. Organizowanie czasu dziecka (czas pracy i czas odpoczynku). Umiejętność porozumiewania się z dzieckiem i osobami dorosłymi. Wspólne planowanie i spędzanie czasu w domu i szkole. Radzenie sobie z konfliktami i negatywizmem dziecka. 16

SPODZIEWANE EFEKTY PODJĘTYCH DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH 1. Biblioteka jest wyposażona w materiały i publikacje dotyczące profilaktyki. 2. Nauczyciele wszystkich przedmiotów posiadają wiedzę z zakresu profilaktyki oraz umiejętności postępowania w konkretnych przypadkach i stosują różne formy pomocy. Następuje poprawa w zakresie relacji uczeń nauczyciele rodzice. 3. Zmniejsza się wskaźnik występowania agresji i przemocy oraz więcej uczniów radzi sobie ze stresem oraz innymi trudnymi sytuacjami. 4. Uczniowie chętnie i aktywnie uczestniczą w promocji zdrowego życia. 5. Nastąpiła poprawa wyników w nauce (oraz więcej uczniów bierze w różnych konkursach zawodach sportowych). 6. Coraz więcej uczniów uprawia różne dyscypliny sportowe. 7. Uczniowie są wyposażeni w wiedzę o środkach uzależniających. 8. Wszyscy w szkole przestrzegają kultury słowa. EWALUACJA PROGRAMU PROFILAKTYKI: Ewaluacja programu polega na bieżącym monitorowaniu podjętych działań. Ponadto na posiedzeniach Rady Pedagogicznej przedstawiane są oceny, wnioski do dalszej pracy. Podstawę oceny i wniosków stanowią sprawozdania z realizacji przedsięwzięć profilaktycznych, obserwacje, badania ankietowe. Ocenie podlegają: funkcjonowanie pomocy pedagogicznej, udział nauczycieli w formach zewnętrznego doskonalenia zawodowego z zakresu profilaktyki, występowanie czynników, rodzajów i przyczyn zachowań ryzykownych, realizacja tematyki profilaktyki zawartej w planach pracy wychowawców klas, 17

przeprowadzenie wśród uczniów kl. VI ankiety Stop agresji i przemocy w szkole oraz opracowanie wyników celem zdiagnozowania poczucia bezpieczeństwa uczniów, analiza frekwencji uczniów na zajęciach lekcyjnych, analiza przyczyn nieobecności, analiza wyników w nauce wykaz uczniów z trudnościami dydaktycznymi, obserwacja zachowania uczniów w czasie uroczystości, imprez szkolnych, w trakcie zajęć, na przerwach i wycieczkach. 18

PROCEDURY REAGOWANIA W SYTUACJACH KRYZYSOWYCH I. Procedura postępowania w przypadku stwierdzenia bądź zawiadomienia przez rodziców o wymuszeniu, kradzieży, bójce: 1. Zidentyfikowanie problemu odpowiedzialni: wychowawca, nauczyciele, dyrekcja. 2. Wezwanie rodziców do szkoły odpowiedzialni: dyrekcja, wychowawcy 3. Zawiadomienie policji odpowiedzialni: dyrekcja, nauczyciele - wysłuchanie ucznia odbywa się w obecności rodzica, dyrekcji lub wychowawcy. 4. Zgłoszenie sprawy do sądu d/s nieletnich odpowiedzialny: wychowawca, dyrektor. W realizacji każdego z wyżej wymienionych punktów sporządza się notatkę. II. Procedura postępowania w przypadku stwierdzenia przemocy w rodzinie: 1. Stwierdzenie śladów pobicia, liczne siniaki informacja wychowawca dyrektor lekarz rodzinny. 2. Rozmowa z uczniem. 3. Wezwanie rodziców rozmowa z dyrektorem i wychowawcą. 4. Przy powtarzającej się sytuacji pismo do sądu o wgląd w sytuację rodzinną. W realizacji każdego z wyżej wymienionych punktów sporządza się notatkę. III. Procedura postępowania w przypadku otrzymania informacji o molestowaniu dziecka w rodzinie lub środowisku: 1. Rozmowa informatora i dziecka przeprowadzana przez dyrektora i wychowawcę. 2. Wezwanie rodzica, który nie był domniemanym sprawcą. 3. Zgłoszenie się matki (ojca) z dzieckiem do lekarza (informacja na policję). 4. Wskazanie instytucji pomagającym ofiarom molestowania (psycholog). 5. Otoczenie dziecka w szkole szczególną opieką. W realizacji każdego z wyżej wymienionych punktów sporządza się notatkę. IV. Procedura postępowania w przypadku dłuższej, nieusprawiedliwionej nieobecności ucznia: 1. Wezwanie do szkoły rodziców. 2. Przeprowadzenie rozmowy nt. spełniania obowiązku szkolnego. 3. Wizyty domowe. 4. Wysłanie dwóch kolejnych upomnień. 5. Powiadomienie policji o nie realizowaniu obowiązku szkolnego. 19

6. Zgłoszenie sprawy do sądu d/s nieletnich. W realizacji każdego z wyżej wymienionych punktów sporządza się notatkę. 20

V. Procedura postępowania w przypadku częstych nieobecności usprawiedliwianych przez rodziców (pojedyncze dni). 1. Przeprowadzenie rozmowy z rodzicami na temat negatywnych skutków takiego postępowania: a) braki w opanowaniu wiedzy i umiejętności b) brak systematyczności, obowiązkowości i odpowiedzialności W realizacji każdego z wyżej wymienionych punktów sporządza się notatkę. VI. Procedura postępowania w przypadku problemów wychowawczych (w tym stwierdzenie palenia tytoniu lub picia alkoholu): 1. Rozmowa wychowawcy klasy z uczniem. 2. Rozmowa z rodzicami ucznia. 3. Rozmowa dyrektora szkoły z uczniem. 4. Udzielenie upomnienia na forum klasy. 5. Udzielenie nagany na apelu. 6. Informacja na policję o zagrożeniu demoralizacją. W realizacji każdego z wyżej wymienionych punktów sporządza się notatkę. VII. Procedura postępowania w przypadku pojawienia się w szkole problemu narkotyków: 1. Znalezienie narkotyku w szkole (np. pod ławką, na korytarzu, w szatni itp.): a) poinformować o zdarzeniu dyrekcję szkoły b) wezwać policję, która odbierze i zabezpieczy narkotyk. 2. Domniemanie o posiadaniu narkotyku przez ucznia: a) powiadomić wychowawcę, dyrektora b) odizolować ucznia c) powiadomić rodziców, wezwać ich do szkoły d) zaproponować opróżnienie tornistra e) zabezpieczyć dowody przy świadkach f) wezwać policję w celu zabezpieczenia narkotyku. Nauczyciel nie ma prawa przeszukać teczki ucznia ani jego rzeczy osobistych. g) wysłuchanie nieletniego przy rodzicach. 3. Dostrzeżenie u ucznia objawów odurzenia (zmiany nastroju, zachowanie nieadekwatne do sytuacji, zaburzenia koordynacji ruchowej, niepokój psychoruchowy, przysypianie na lekcji, powolne, bełkotliwe wypowiedzi lub słowotok, przekrwione lub szkliste oczy, zwężone lub bardzo rozszerzone źrenice, nie reagujące na światło, opadające powieki): a) zapewnić opiekę pielęgniarki lub lekarza b) zawiadomić rodziców i dyrekcję szkoły. W realizacji każdego z wyżej wymienionych punktów sporządza się notatkę. 21

Uwagi: Postępować dyskretnie, ale stanowczo w określeniu przyczyny i rozwiązaniu problemu na linii szkoła specjalista rodzina. W każdym przypadku dyrekcja przekazuje informacje radzie pedagogicznej, która analizuje problem i wyciąga wnioski co do dalszego postępowania. VIII. Procedura postępowania po otrzymaniu zgłoszenia o podłożeniu ładunku wybuchowego: 1. Telefoniczne odebranie zgłoszenia o podłożeniu ładunku wybuchowego: a) po przyjęciu informacji nie odkładać słuchawki, położyć ją obok aparatu telefonicznego b) powiadomić dyrekcję szkoły c) dyrektor szkoły podejmuje decyzję o: powiadomieniu policji tel. 997 przerwaniu lekcji przeprowadzeniu ewakuacji uczniów zabezpieczeniu dokumentów d) Do czasu przybycia policji akcją kieruje dyrektor, który: zarządza, aby użytkownicy pomieszczeń dokonali sprawdzenia, czy w pomieszczeniach znajdują się podejrzane rzeczy, paczki, przedmioty których wcześniej tam nie było; czy widoczne są ślady przemieszczenia elementów wyposażenia pomieszczeń; czy widoczne są zmiany w wyglądzie zewnętrznym przedmiotów; zarządza, aby pracownicy obsługi sprawdzili pomieszczenia ogólnodostępne: korytarze, toalety oraz otoczenie zewnętrzne; e) nie wolno dotykać przedmiotów, urządzeń, rzeczy, które budzą podejrzenie i mogą być ładunkami wybuchowymi. O ich umiejscowieniu powiadamia się policję, która podejmuje akcję. f) należy zachować spokój, nie dopuścić do przejawów paniki. W realizacji każdego z wyżej wymienionych punktów sporządza się notatkę. 22

ZASADY EWAKUACJI OSÓB Z OBIEKTU ZAGROŻONEGO 1. Decyzję o ewakuacji zagrożonego obiektu podejmuje dyrektor na wniosek uprawnionego policjanta kierującego akcją. 2. Przed ewakuacją należy w miarę możliwości otworzyć okna i drzwi pomieszczeń zagrożonych i sąsiednich, a urządzenia i odbiorniki wyłączyć z sieci zasilania. 3. Ewakuowane osoby przed opuszczeniem budynku powinny zabrać ze sobą rzeczy osobiste: tornistry, plecaki, ubrania itp., co pozwoli prowadzącym poszukiwanie uniknąć straty czasu na identyfikowanie pozostawionych przedmiotów tego rodzaju. 4. Klucze pozostawiane są w drzwiach. 5. Dyrekcja informuje ewakuowanych o miejscu zbiórki po zakończeniu akcji. 6. Ewakuację prowadzi się w sposób zorganizowany, według opracowanych dróg ewakuacji. 7. Należy sprawdzić, czy wszyscy ewakuowani opuścili pomieszczenia. 8. W czasie ewakuacji nauczyciele uczący w poszczególnych salach lekcyjnych zapewniają właściwą organizację ruchu osób opuszczających budynek szkoły. 9. Miejscem zbiórki osób ewakuowanych jest boisko szkolne. Zaopiniowano pozytywnie przez Radę Pedagogiczną w dniu 12.09.2013 r. 23