M. Gawrońska, Wroclaw University of Economics Planowanie przychodów ze sprzedaży na podstawie przedsiębiorstwa z sektora 24.42.B. working paper Słowa kluczowe: planowanie finansowe, prognoza sprzedaży Streszczenie: Niniejsze opracowanie to próba skonstruowania prognozy sprzedaży dla przedsiębiorstwa z sektora 24.42.B. przy wykorzystaniu metody stabilnego wzrostu. W pracy wykorzystano dane z rzeczywistych sprawozdań finansowych firmy.
Wstęp W dobie chwiejnej koniunktury na rynku niezwykle istotną kwestią dla każdego przedsiębiorstwa staje się planowanie finansowe. Odpowiednio wykonany plan finansowy dostarcza przedsiębiorcom informacji o tym w którym kierunku firma powinna się rozwijać, jakie koszty, czy produkcje czego ograniczyć oraz jakie decyzje podejmować aby wpłynąć na maksymalizacje zysku przedsiębiorstwa. Niniejsza praca stanowi wprowadzenie do omawianego tematu planowania finansowego. Celem pracy jest zaprognozowanie przyszłorocznej sprzedaży dla przedsiębiorstwa z sektora PKD 24.42.B, tj. produkcji wyrobów z aluminium i stopów aluminium. W pracy posłużono się danymi finansowymi zamieszczonymi w Monitorze Polskim B dostępnym poprzez bazę danych EMIS Polska. Przy szacowaniu przyszłorocznej sprzedaży wzięto pod uwagę także prognozy dotyczące kształtowania się cen surowca sporządzone przez Główny Urząd Statystyczny oraz informacje płynące bezpośrednio od spółki. Dla oszacowania prognozowanych zmian w poziomie sprzedaży wykorzystano metodę stabilnego wzrostu, a następnie posługując się metodą proporcjonalnych zmian skonstruowano sprawozdanie finansowe pro forma dla roku 2012. Analizowane przedsiębiorstwo działa w omawianym sektorze skupiając się na działalności usługowej. Sprzedaż odbywa się głównie na rynek krajowy. Do produkcji wykorzystuje się surowiec zamawiany u zagranicznych dostawców zewnętrznych, jest to istotne ponieważ koszty zakupu surowca stanowią około 70 % kosztów produkcji. Przedsiębiorstwo jest narażone na ryzyko zmiany cen surowca, jak i ryzyko walutowe przed którymi odpowiednio się zabezpiecza. Na podstawie dostępnych analiz można przypuszczać, że ceny surowca będą wykazywały tendencje wzrastającą, przedsiębiorstwo na taką ewentualność posiada zabezpieczenie w postaci odpowiednich umów z dostawcami.
Opis teoretyczny metody z praktycznym przykładem zastosowania Metoda stabilnego wzrostu wykorzystywana przy planowaniu sprzedaży jest odpowiednia dla przedsiębiorstw o silnej i stabilnej sytuacji finansowej, bowiem intensyfikacja poziomu sprzedaży odbywa się poprzez wzrost poziomu produkcji, co wymaga zwiększania majątku przedsiębiorstwa. 1 Omawiane przedsiębiorstwo posiada wymienione wyżej cechy a przyjęta strategia rozwoju firmy na najbliższe lata zapowiada zwiększenie udziałów w rynku, co w pełni odpowiada przyjętym założeniom metody. Jak podaje Pluta istotą metody stabilnego wzrostu jest ustalenie maksymalnej rocznej stopy wzrostu sprzedaży, przy wykorzystaniu jedynie środków w postaci zysku zatrzymanego. Dodatkowym założeniem jakie należy przyjąć jest to, że firma w pełni wykorzystuje zdolności produkcyjne, a wzrost poziomu sprzedaży pociąga za sobą wprost proporcjonalne wzrosty w zakresie składników bilansu. 2 W metodzie ponadto należy przyjąć, że wszelkie inne wartości takie jak poziom marży, czy też np. wypłaty dywidend pozostają w ciągu roku na stałym niezmienionym poziomie. W celu prawidłowego obliczenia stopy wzrostu sprzedaży przedsiębiorstwa wykorzystano dane historyczne ze sprawozdania finansowego spółki za 2011 r. Wybrane dane zaprezentowano w poniższej tabeli. Tabela 1. Wybrane dane finansowe spółki za 2011 r. Nazwa pozycji Wartość w tys. PLN Przychody ze sprzedaży 107 920,92 Suma aktywów 79 570,37 Zysk zatrzymany 1 920,64 Zysk netto 1 920,64 Kapitały własne 44 731,30 Kapitały obce 34 493,00 Źródło: opracowano na podstawie danych finansowych z bazy danych EMIS Polska 1 W. Pluta, Planowanie finansowe w przedsiębiorstwie, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2003, str. 204 2 Por. tamże, s. 208
Następnie podstawiono powyższe dane do odpowiednich wzorów wyliczając dla spółki niezbędne wielkości wskaźników finansowych wykorzystanych w dalszej części pracy do określenia prognozowanego przyrostu sprzedaży, tj. wielkość wskaźnika rotacji aktywów, wskaźnik zysku zatrzymanego, wskaźnik marży zysku netto i wskaźnik zadłużenia. Otrzymane wyniki jak i sposoby obliczeń wymienionych wskaźników zaprezentowano w tabeli drugiej. Tabela 2. Wybrane wskaźniki finansowe spółki za 2011 r. Nr Wybrane wskaźniki i sposoby ich obliczania Wynik 1. Wskaźnik rotacji aktywów = Przychody ze sprzedaży / Suma aktywów 1,3562 2. Wskaźnik zysku zatrzymanego= Zysk zatrzymany / Zysk netto 1 3. Wskaźnik marży zysku netto= Zysk netto / Przychody ze sprzedaży 0,0178 4. Wskaźnik zadłużenia= Kapitały obce / Kapitały własne 0,7711 Źródło: opracowano korzystając z książki W. Pluta, Planowanie finansowe w przedsiębiorstwie, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2003 Na podstawie powyższych danych obliczono prognozowaną stopę wzrostu sprzedaży posługując się poniższym wzorem: gdzie, - to stopa wzrostu sprzedaży, to wskaźnik rotacji aktywów, b to wskaźnik zysku zatrzymanego, - to wskaźnik marży zysku netto, to wskaźnik zadłużenia Źródło: W. Pluta, Planowanie finansowe w przedsiębiorstwie, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2003, str. 209
Po odpowiednim podstawieniu danych otrzymano prognozowaną stopę wzrostu sprzedaży na poziomie 4,47%. Otrzymany wynik przy obecnej niestabilnej sytuacji na rynku jest możliwy do zrealizowania i zgodny z przyjętą strategią firmy zakładającą stały wzrost sprzedaży. Metoda procentu od sprzedaży zakładająca, że zmiany wartości sprzedaży pociągają za sobą wprost proporcjonalne zmiany w większości pozycji bilansu pozwala na skonstruowania na podstawie otrzymanych wyników sprawozdania finansowego pro forma na 2012 r. Wybrane pozycje tak skonstruowanego bilansu przedstawiono w tabeli trzeciej. Tabela 3. Elementy sprawozdania finansowego pro-forma na 2012 r. w porównaniu do roku bazowego. AKTYWA PASYWA ROK BAZOWY 2011 ZA ROK ROK BAZOWY 2011 ZA ROK 11 923,67 Aktywa trwałe 12 456,66 11 264,50 Kapitał własny 11 768,02 8 238,89 zapasy 8 607,17 4 246,75 Kapitał obcy 4 436,58 17 003,63 należności i 17 763,69 21 998,64 Zobowiązania 22 981,98 roszczenia 197,90 Inwestycje krótkoterminowe 206,75 2,04 Rezerwy na zobowiązania 2,131188 147,84 krótkotermino we rozliczenia międzyokresowe 154,45 37 511,93 39 188,71 37 511,93 39 188,71 Źródło: opracowano na podstawie danych finansowych z bazy danych EMIS Polska Korzystając z powyższych danych oraz z danych finansowych spółki z poprzednich lat można obliczyć prognozowane przychody ze sprzedaży na 2012 r., czy też określić wielkość wolnych przepływów pieniężnych w przedsiębiorstwie (Tab. 4). Tabela 4. Metoda procentu od sprzedaży zastosowana w analizowanej spółce. Wskaźniki ROK/STAN BAZOWY 2011 PROGNOZOWANY STAN ZA ROK Przychody ze sprzedaży CR 107 920,92 112 744,99 Koszty wydatkowe CE 97 721,71 102 089,87 Koszty bezwydatkowe NCE 6 107,71 6 107,71 Zysk przed odsetkami i opodatkowaniem EBIT =CR-CE-NCE 4 091,50 4 547,40 Zysk po opodatkowaniu NOPAT = 0,81% z EBID 3 314,12 3 683,40 Koszty bezwydatkowe (+) NCE 6107,71 6 107,71 Przyrost kapitału pracującego netto (-) delta NVC 62,61 275,61 Operacyjne wydatki inwestycyjne (-) CAPEX 6 640,70 6 481,41 Wolne przepływy pieniężne FCF 2 718,52 3 034,09 Źródło: opracowano na podstawie danych finansowych z bazy danych EMIS Polska i analizy literatury
Prognozowane przychody przedsiębiorstwa w 2012 r. wzrosną o 4,47%, tj. o 4 824,07 tys. zł osiągając poziom 112 744,99 tys. zł, zysk po opodatkowaniu wzrośnie o 369,28 tys. zł do poziomu 3 683,40 tys. zł, dodatkowe wygenerowane przez przedsiębiorstwo wolne środki przedsiębiorstwo będzie mogło przeznaczyć na nowe inwestycje, bądź wypłaty dywidend. Podsumowanie Przy konstruowaniu planów sprzedaży bardzo ważną kwestią jest wszechstronna analiza czynników wewnętrznych jak i zewnętrznych wpływających na funkcjonowanie jednostki. Wadą zastosowanej metody jest przyjęcie założenia, że poziom marży w analizowanym okresie będzie się utrzymywał na stałym, niezmienionym poziomie, co jest w zasadzie niemożliwe do wykonania. Aby zachować powyższy warunek przedsiębiorstwo musiałoby odpowiadać na wzrosty kosztów produkcji wzrostem ceny wykonywanych usług, co niewątpliwie miałoby wpływ na obniżenie poziomu konkurencyjności firmy. Omawiane przedsiębiorstwo niweluje ryzyko zmiany cen poprzez zawieranie długoletnich umów z dostawcami surowca, jak i poprzez zawieranie kontraktów terminowych z bankami, przez co zmiany koniunktury na rynku mają mniejszy wpływ na poziom kształtowania się marż w spółce. Na podstawie powyższych rozważań stwierdzono, że zastosowana metoda okazała się trafna w przypadku omawianego podmiotu gospodarczego. Podsumowując, skonstruowanie prognozy sprzedaży stanowi początkowy element planu działania zmierzającego do poprawy wyników firmy. Na podstawie posiadanej prognozy sprzedaży, a tym samym mając określony cel, dużo łatwiej jest zarządzać firmą. Tak więc pomimo pewnej subiektywności, czy też występowania czynników losowych, których często nie możemy przewidzieć, lepsze wyniki osiągniemy opierając swoje działania na określonym z góry, elastycznym planie.
Spis tabel Tabela 1. Wybrane dane finansowe spółki za 2011 r. Tabela 2. Wybrane wskaźniki finansowe spółki za 2011 r. Tabela 3. Elementy sprawozdania finansowego pro-forma na 2012 r. w porównaniu do roku bazowego. Tabela 4. Metoda procentu od sprzedaży zastosowana w analizowanej spółce. Bibliografia Michalski Grzegorz, Ocena finansowa kontrahenta na podstawie sprawozdań finansowych, ODDK, Gdańsk 2008. Michalski Grzegorz, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach, PWN, Warszawa 2013. Michalski Grzegorz, Strategie finansowe przedsiębiorstw, ODDK, Gdańsk 2009. Michalski, Grzegorz Marek, Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstw, Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1934041 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1934041 Michalski Grzegorz (2007), Portfolio Management Approach in Trade Credit Decision Making, Romanian Journal of Economic Forecasting, Vol. 3, pp. 42-53, 2007. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1081269 Michalski Grzegorz (2011), Financial Analysis in the Enterprise: A Value-Based Liquidity Frame-work. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1839367, 177-262. Pluta Wiesław, Planowanie finansowe w przedsiębiorstwie, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2003. Polak Petr, Robertson, D. C. and Lind, M. (2011), The New Role of the Corporate Treasurer: Emerging Trends in Response to the Financial Crisis (December 12, 2011). International Research Journal of Finance and Economics, No. 78, Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1971158 Michalski, Grzegorz Marek, Value-Based Inventory Management, Value-Based Inventory Management, Journal of Economic Forecasting, 9/1, 82-90, 2008. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1081276 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1081276