PROGRAM PROFILAKTYKI Szkoły Podstawowej w Zespole Szkół im. Jana Pawła II w Lutyni
LUTYNIA 2013 PROGRAM PROFILAKTYKI Szkoły Podstawowej w Zespole Szkół im. Jana Pawła II w Lutyni Spis treści: Rozdział I Podstawy prawne Rozdział II Założenia i cele programu Rozdział III Zadania szczegółowe Rozdział IV Metody i formy działań Rozdział V Ewaluacja Aneks Plan Pracy Szkoły w latach 2013-2016 2
ROZDZIAŁ I PODSTAWY PRAWNE 1. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej: Każdy ma prawo żądać od organów władzy publicznej ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją. (art.72) Dziecko pozbawione opieki rodzicielskiej ma prawo do opieki i pomocy władz publicznych. (art. 72) 2. Konwencja o Prawach Dziecka: Obowiązkiem wszystkich osób i instytucji jest ochrona dziecka przed wszelkimi formami przemocy fizycznej i psychicznej, krzywdy lub zaniedbania, bądź złego wyzysku (art. 19) Każde dziecko ma prawo do najwyższego poziomu zdrowia oraz do informacji i oświaty w zakresie promocji zdrowia (art. 24). Wszystkie osoby I instytucje są zobowiązane podejmować kroki oraz środki w celu zapewnienia ochrony dzieciom przed używaniem środków narkotycznych I substancji psychotropowych. (art. 33) 3. Ustawa o Wychowaniu w Trzeźwości i Przeciwdziałaniu Alkoholizmowi: Instytucje państwowe są zobowiązane do podejmowania działań na propagowania trzeźwości i abstynencji oraz przeciwdziałania nadużywaniu alkoholu poprzez działalność wychowawczą i informacyjną, w szczególności dla dzieci i młodzieży. (art. 1, 2, 4) 4. Polska Deklaracja w Sprawie Młodzieży i Alkoholu:...można i trzeba przeciwstawić się z całym zdecydowaniem zjawisku picia i upijania się przez dzieci i młodzież Wszystkie dzieci i młodzież mają prawo do życia w środowisku rodzinnym, szkolnym i lokalnym wolnym od zagrożeń związanych z piciem alkoholu, a obowiązkiem dorosłych jest im to zapewnić. 3
..dzieci i młodzież mają prawo do wartościowej informacji o negatywnych skutkach picia alkoholu oraz do edukacji promującej styl życia bez alkoholu. 5. Ustawa o Ochronie Zdrowia przed Następstwami Używania Tytoniu i Wyrobów Tytoniowych: Instytucje państwowe są zobowiązane podejmować działania mające na celu ochronę zdrowia przed następstwami używania tytoniu, a w szczególności prowadzić działalność wychowawczą i informacyjną, promocję zdrowia oraz propagowanie stylu życia wolnego od nałogów. (art. 1, 3) 6. Ustawa o Przeciwdziałaniu Narkomanii: Placówki oświatowe oraz inne instytucje państwowe są zobowiązane do podejmowania zadań w zakresie przeciwdziałania narkomanii. (art.3) Działalność wychowawcza i zapobiegawcza powinna polegać na promocji zdrowia psychicznego i zdrowego stylu życia oraz szerzenia informacji o szkodliwości środków i substancji, których używanie może prowadzić do narkomanii. (art. 7) 7. Podstawa Programowa Wychowania Przedszkolnego i Kształcenia Ogólnego: Nauczyciele w pracy wychowawczej powinni zmierzać do tego, aby uczniowie znajdowali w szkole środowisko wszechstronnego rozwoju osobowego w wymiarze intelektualnym, psychicznym, społecznym, zdrowotnym, estetycznym, moralnym i duchowym." 8. Ustawa o Postępowaniu w Sprawach Nieletnich: Każdy, kto stwierdzi istnienie okoliczności świadczących o demoralizacji nieletniego ma społeczny obowiązek przeciwdziałania temu, a przede wszystkim zawiadomienia o tym rodziców lub opiekuna, sądu rodzinnego, policji lub innego właściwego organu. (art. 4) 9. Polska Deklaracja w Sprawie Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie: Dzieci i młodzież mają prawo do wzrastania w bezpiecznym środowisku wolnym od przemocy, a obowiązkiem dorosłych jest im to zapewnić. Każdy człowiek ma prawo do wiedzy potrzebnej do radzenia sobie z przemocą. 4
ROZDZIAŁ II ZAŁOŻENIA I CELE PROGRAMU Założenia programu Program profilaktyki: - adresatami programu są: uczniowie Szkoły Podstawowej w Lutyni, ich rodzice oraz nauczyciele; - realizowany przez wszystkich nauczycieli placówki przy współpracy z instytucjami wspierającymi szkołę; - koordynowany przez dyrektora szkoły w konsultacji z pedagogiem i psychologiem szkolnymi oraz liderami zespołów przedmiotowych; - program powstał na podstawie ewaluacji wcześniejszych działań szkoły w dziedzinie profilaktyki z uwzględnieniem zjawisk, które w opinii uczniów, rodziców i nauczycieli wymagają zintensyfikowania działań o charakterze naprawczym. Cele programu: - stałe wdrażanie istniejących norm i zasad zachowania się w szkole oraz stosowanie konsekwencji za ich łamanie; - przeciwdziałanie postawom i zachowaniom agresywnym (przejawy agresji fizycznej, psychicznej, słownej); - wyposażenie uczniów w umiejętności interpersonalne, które będą sprzyjały budowaniu satysfakcjonujących relacji społecznych (ze szczególnym uwzględnieniem umiejętności konstruktywnego rozwiązywania konfliktów, skutecznego porozumiewania się oraz sposobów radzenia sobie ze stresem); - zwiększenie wiedzy uczniów, rodziców i nauczycieli na temat konsekwencji zdrowotnych, społecznych i prawnych zachowań niepożądanych; - wzmocnienie relacji koleżeńskich uczniów oraz relacji uczniów z wychowawcą i innymi nauczycielami - eliminowanie zjawiska stresu szkolnego; 5
- kształtowanie umiejętności adekwatnej samooceny; - podnoszenie kultury języka uczniów; - czuwanie nad realizacją obowiązku szkolnego; - przeciwdziałanie niszczeniu mienia prywatnego i szkolnego; - wzbogacenie bazy lokalowej szkoły; - wzbogacenie bazy dydaktycznej o publikacje edukacyjne do pracy dydaktyczno - wychowawczej z uwzględnieniem w/w zagrożeń; - kontynuacja działań związanych z promocją zdrowego stylu życia; - zacieśnienie współpracy z rodzicami w zakresie wspólnego rozwiązywania problemów szkolnych uczniów. Kryteria sukcesu: uczniowie/rodzice znają regulaminy szkolne/przepisy prawa oraz posiadają wiedzę na temat konsekwencji za ich naruszanie; nauczyciele stosują konsekwencje za łamanie istniejących norm i zasad zachowania się w szkole; nastąpił wzrost wiedzy uczniów, rodziców i nauczycieli na temat agresji/przemocy i przeciwdziałania temu zjawisku; większość uczniów nie obawia się w szkole zachowań agresywnych ze strony rówieśników jak i starszych kolegów oraz niszczenia mienia prywatnego; uczniowie znają i stosują zasady konstruktywnego rozwiązywania konfliktów; nastąpiła lepsza integracja w obrębie zespołów klasowych/większość uczniów czuje się w swojej klasie/szkole dobrze; uczniowie mają świadomość swoich mocnych i słabych stron; uczniowie znają skutki zachowań przeciwko zdrowiu/większość uczniów nie podejmuje zachowań przeciwko zdrowiu; uczniowie i ich rodzice wiedzą, gdzie zgłaszać się po pomoc w sytuacjach trudnych i korzystają z tej pomocy. 6
ROZDZIAŁ III ZADANIA SZCZEGÓŁOWE Zadania do realizacji celów: 1. Przygotowanie nauczycieli do realizacji programu profilaktyki poprzez udział w szkoleniach wewnętrznych i zewnętrznych oraz poprzez samokształcenie. 2. Realizowanie profesjonalnych programów profilaktyczno wychowawczych: 3. Diagnozowanie sytuacji wychowawczej oraz opracowanie i realizowanie przez nauczycieli własnych programów profilaktyczno wychowawczych dostosowanych do potrzeb klasy/szkoły. 4. Opracowanie klasowych programów pracy wychowawczej z uwzględnieniem aktualnych potrzeb wychowawczych na podstawie diagnoz i realizowanie ich przez wychowawców również we współpracy z pedagogiem szkolnym. 5. Planowanie działań pedagoga szkolnego z uwzględnieniem obszarów, w których występuje najwięcej zagrożeń i aktywnie wspieranie pracy wychowawczej nauczycieli w klasach. 6. Zacieśnianie współpracy ze środowiskiem lokalnym. Wspólne organizowanie imprez i uroczystości. 7. Stwarzanie możliwości prezentacji swoich osiągnięć przez uczniów poprzez organizowanie udziału w konkursach, zawodach sportowych i olimpiadach. 8. Podejmowanie działań związanych z promocją zdrowia. Współpraca z pielęgniarką szkolną. 9. Realizowanie programów prozdrowotnych we współpracy z Powiatową Stacją Sanitarno - Epidemiologiczną oraz innymi instytucjami. 10. Wspieranie rodziców w procesie dydaktyczno-wychowawczym poprzez pedagogizację oraz dostęp do informacji i powszechnych form poradnictwa. 11. Nawiązanie współpracy z placówkami niosącymi pomoc dzieciom, młodzieży i rodzinom funkcjonującym w sposób zaburzony i patologiczny. 12. Podejmowanie działań zmierzających do rozwijania umiejętności związanych ze współżyciem w grupie. 7
13. Wyłonienie i objęcie pomocą grupy dzieci i młodzieży wychowującej się w niekorzystnych warunkach. 14. Podejmowanie działań zapobiegających niepowodzeniom szkolnym poprzez dostosowywanie wymagań do indywidualnych możliwości uczniów, poprzez organizowanie pomocy koleżeńskiej, nauczycielskiej oraz zajęć wyrównawczych. 15. Organizowanie imprez i uroczystości klasowych i szkolnych. 16. Gromadzenie literatury i materiałów edukacyjnych związanych z profilaktyką w bibliotece szkolnej. 8
ROZDZIAŁ IV METODY I FORMY PRACY lekcje przedmiotowe i godziny wychowawcze; warsztaty integracyjne, interpersonalne i inne; programy wychowawcze i profilaktyczne; spotkania ze specjalistami, wykłady, prelekcje, pogadanki; indywidualne rozmowy z wychowawcą i pedagogiem; teatry i przedstawienia profilaktyczne; zajęcia pozalekcyjne: koła zainteresowań, zajęcia sportowe, chór szkolny; konkursy szkolne, gminne, powiatowe, olimpiady; wycieczki, zielone szkoły; zabawy, dyskoteki, ogniska i inne spotkania rekreacyjne; konsultacje indywidualne dla rodziców; zebrania klasowe z rodzicami; gazetki ścienne, plakaty, ulotki, filmy; kontrakty (indywidualne i klasowe); wystawy i ekspozycje prac uczniów; apele, akademie; akcje ekologiczne; akcje promujące zdrowie; udział w szkoleniach wewnątrzszkolnych i zewnętrznych; indywidualne zajęcia korekcyjno-wyrównawcze; zespoły wyrównawcze; działalność Samorządu Uczniowskiego; imprezy integracyjne o zasięgu klasowym i ogólnoszkolne lub środowiskowe; współpraca z instytucjami związanymi z pomocą, opieką i nadzorem dla dzieci/młodzieży i rodzin; system oceniania zachowania uczniów; wyjazdy do instytucji związanych z kulturą; 9
współpraca z Radą Rodziców. ROZDZIAŁ V EWALUACJA PROGRAMU Ewaluacji programu służyć będą: monitorowanie przebiegu realizacji zadań oraz cykliczna (co trzy lata) ocena ich skuteczności. Celom ewaluacji służyć mogą następujące narzędzia: analiza dokumentacji szkoły; rozmowy i dyskusje z nauczycielami na spotkaniach indywidualnych z dyrekcją, pedagogiem szkolnym; na zebraniach Rady Pedagogicznej; spotkaniach przedmiotowych - sformułowanie wniosków; rozmowy z uczniami na spotkaniach indywidualnych z wychowawcami/pedagogiem szkolnym, podczas zajęć lekcyjnych i godzin wychowawczych sformułowanie wniosków; rozmowy z rodzicami uczniów podczas zebrań klasowych/konsultacji/zebrań ogólnych z uwzględnieniem opinii i sugestii; obserwacja zachowań uczniów, bieżące monitorowanie ich problemów oraz wykaz podejmowanych interwencji; ankiety. Program opracowały na podstawie dokonanej we wrześniu 2013 r. ewaluacji: 10
11 Agnieszka Kubinka Halina Tomala Małgorzata Bibrowicz