WSTĘP Wychowanie dziecka to proces świadomy, celowy, bardzo złożony i trudny, który polega na planowym wpajaniu dzieciom przez rodziców, nauczycieli i wychowawców zasad oraz reguł, którymi mają się kierować w swoim życiu. Podstawowym i naturalnym środowiskiem społecznym i wychowawczym życia dzieci jest rodzina, którą szkoła powinna wspierać w dziedzinie wychowania. Program Wychowawczy Szkoły Podstawowej w Mariance opisuje treści i zadania o charakterze wychowawczym i jest ściśle powiązany ze Szkolnym Programem Profilaktycznym. Został opracowany po wcześniejszym rozpoznaniu potrzeb uczniów, oczekiwań rodziców oraz nauczycieli z uwzględnieniem specyfiki placówki. Działalność wychowawcza naszej szkoły jest jednolitym, zintegrowanym z nauczaniem procesem dydaktyczno-wychowawczym realizowanym przez wszystkich nauczycieli za pośrednictwem wszystkich zajęć lekcyjnych i pozalekcyjnych w ścisłej współpracy z rodzicami i prawnymi opiekunami uczniów, jak również ze środowiskiem lokalnym. Szkoła oraz poszczególni nauczyciele są zobowiązani do podejmowania działań mających na celu zindywidualizowane wspomaganie rozwoju każdego ucznia dostosowanie do jego potrzeb i możliwości. Treści programu zgodne są ze Statutem Szkoły. W oparciu o Program Wychowawczy Szkoły wychowawcy oddziałów przedszkolnych i klas I VI opracowują plany wychowawcze na dany rok szkolny, które mają służyć realizacji zamierzonych celów wychowawczych. 1. PODSTAWĄ PRAWNĄ PROGRAMU WYCHOWAWCZEGO SĄ NASTĘPUJĄCE DOKUMENTY: Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe 2 kwietnia 1997r. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka. Konwencja o prawach dziecka, uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych 29 listopada 1989 r., ratyfikowana przez Polskę 30 kwietnia 1991 r.- art. 3, 19, 28, 33. Ustawa o Systemie Oświaty z dnia 7 września 1991 r. z późniejszymi zmianami, z dnia 20 lutego 2015 r. Karta Nauczyciela. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. z późniejszymi zmianami z dnia 30 maja 2014 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. 1
Programy rządowe: Bezpieczna i przyjazna szkoła i Bezpieczna + i Ochrona cyberprzestrzeni. Statut Szkoły. 2. MISJA SZKOŁY Kształcimy uczniów na miarę XXI wieku, chcemy by nasi podopieczni radzili sobie w zmieniającym się współczesnym świecie oraz potrafili sprostać coraz bardziej wymagającej rzeczywistości. Będziemy postępować tak, by w sposób najbardziej efektywny i wydajny umożliwić młodym ludziom wszechstronny i harmonijny rozwój. Zapewniamy dzieciom bezpieczeństwo i opiekę. Promujemy zdrowy styl życia oraz zachęcamy do współdziałania ze środowiskiem lokalnym. 3. WIZJA SZKOŁY Szkoła w Mariance jest szkołą przyjazną, bezpieczną i promującą zdrowy styl życia. Otwarta, mocno związana ze środowiskiem lokalnym. Pamięta o przeszłości. Panuje w niej klimat sprzyjający twórczej pracy uczniów i nauczycieli. Stwarza uczniom możliwość rozwijania wszechstronnych zainteresowań i talentów. W działaniach na rzecz wszechstronnego rozwoju dziecka współpracuje z rodziną, instytucjami i środowiskiem lokalnym. Wspomaga uczniów potrzebujących na wielu płaszczyznach życia ich i ich rodzin. Kształtuje samodzielność myślenia i działania oraz odpowiedzialność za siebie i innych. 4. SYLWETKA ABSOLWENTA: Jest samodzielny w myśleniu i działaniu, ma poczucie własnej godności i wartości. Jest dobrze przygotowany do następnych etapów szkolnictwa. Zdobytą wiedzę i umiejętności potrafi zastosować w praktyce. Jest odpowiedzialny za swoje postępowanie, nie boi się podejmowania nowych wyzwań. Jest otwarty, potrafi efektywnie i twórczo współdziałać w zespole oraz umiejętnie komunikuje się z otoczeniem. Jest asertywny, tolerancyjny, szanuje godność własną i drugiego człowieka, poglądy i zdanie innych, nie ma uprzedzeń religijnych i rasowych. 2
Jest wrażliwy na krzywdę innych. Zna swoje mocne i słabe strony, potrafi zachować się w trudnych sytuacjach. Preferuje zdrowy styl życia, potrafi dbać o własne zdrowie i otoczenie. Jest członkiem społeczności lokalnej, zna i kultywuje tradycje regionu. Jest patriotą, zna i szanuje symbole narodowe. Jest dobrym organizatorem. Jest wysportowany. Zna zagrożenia w cyberprzestrzeni oraz możliwości pozytywnego wykorzystania świata wirtualnego. 5. CELE WYCHOWAWCZE SZKOŁY Najważniejszym celem wychowawczym szkoły jest: Wspomaganie wszechstronnego rozwoju osobowości dziecka w wymiarze intelektualnym, etycznym, emocjonalnym, społecznym i zdrowotnym. Przygotowanie uczniów do właściwego funkcjonowania w grupie rówieśniczej i społeczności szkolnej, życia w rodzinie, społeczności lokalnej, ojczyźnie, Europie i świecie. Internalizacja wpajanych uczniom zasad i norm, to znaczy takie ich utrwalanie w świadomości uczniów, by autentycznie się z nimi utożsamiali, rozumieli je i przyjmowali wszystkie konsekwencje wynikające z ich przestrzegania. Powyższe cele zawierają w sobie następujące działania: rozwijanie samodzielności w zdobywaniu wiedzy, informacji i umiejętności, kształtowanie poczucia odpowiedzialności za własne decyzje, kształtowanie osobowości zdolnej do krytycznego myślenia, gotowości do niesienia pomocy innym, nabycie umiejętności dokonywania samooceny, uczenie zachowania autentyzmu własnych postaw i działań, nauczanie zasad kultury, dbałości o kulturę języka, nauka bezpiecznego zachowania na terenie szkoły i poza nią, kształtowanie postawy dialogu i klimatu zaufania między nauczycielami, uczniami i rodzicami, uczenie szacunku dla dobra wspólnego, 3
przygotowanie do życia w rodzinie, przekazanie wiedzy z zakresu spraw związanych z byciem dzieckiem w rodzinie, rozumienie znaczenia rodziny w życiu człowieka i swojej w niej roli, wzmacnianie prawidłowych relacji w rodzinie opartych na miłości i wzajemnym poszanowaniu, kształtowanie postawy patriotyzmu, uczenie szacunku dla tradycji szkoły, regionu, państwa, przygotowanie wychowanków do aktywnego i świadomego uczestnictwa w życiu demokratycznego społeczeństwa, kształtowanie szacunku dla symboli narodowych (hymnu państwowego, flagi, godła) oraz dla głównych świąt narodowych, kształtowanie postawy zaangażowania w życie społeczne, m.in. poprzez udział w akcjach charytatywnych, pracach społecznych na rzecz szkoły i środowiska, kształtowanie postawy i nawyków dbałości o własne zdrowie i zdrowie innych, wyrabianie nawyków higienicznych, kształtowanie sprawności fizycznej, odporności i hartu, rozwijanie własnych predyspozycji z zakresu dyscyplin sportowych, wyrabianie u uczniów nawyków systematyczności i obowiązkowości w pracy, wspomaganie uczniów z potrzebami pomocą psychologiczno - pedagogiczną, umożliwienie uczniom rozwijania zainteresowań poprzez organizację różnych zajęć i kół zainteresowań w zależności od potrzeb uczniów i możliwości szkoły, utrzymanie bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki w szkole, pomoc dzieciom z rodzin niewydolnych wychowawczo, czy będących w szczególnie trudnej sytuacji materialnej, współpraca z instytucjami lokalnymi w celu rozwijania i promowania wartości kulturowych wspólnoty lokalnej, współpraca z instytucjami świadczącymi poradnictwo i specjalistyczną pomoc dzieciom i rodzicom. Współczesna cywilizacja stawia przed nami wymóg rozszerzenia tradycyjnych celów wychowawczych o nowe cele, wynikające z zachodzących wokół dynamicznych zmian cywilizacyjnych. Do tych celów zaliczamy konieczność wpojenia wychowankom norm i sposobów postępowania w zakresie ekologii, świata mediów, czytelnictwa. 4
Działania wychowawcze z tego zakresu: uświadomienie sensu i wagi szacunku dla środowiska naturalnego, wytworzenie nawyku szacunku dla wszystkich form otaczającej przyrody, rozwijanie wrażliwości na problemy środowiska naturalnego, uświadomienie wychowankom przyczyn, mechanizmów i skutków powstawania niepożądanych i szkodliwych zmian w środowisku naturalnym, wytwarzanie nawyków aktywnego uczestnictwa w działaniach na rzecz ekologicznej odnowy zniszczonego lub zanieczyszczonego środowiska naturalnego, np. zbiórka surowców wtórnych, uczenie wychowanków samodzielnego poszukiwania potrzebnych im informacji i materiałów; rozwijanie umiejętności korzystania z szerokiej oferty medialnej; uczenie krytycznego i selektywnego korzystania z różnych form medialnych; kształtowanie postawy szacunku dla polskiego dziedzictwa kulturowego w dobie globalizacji przekazu oraz kultury masowej; wyrabianie w uczniach nawyku sięgania po książkę, jako unikalną formę kontaktu a dorobkiem kultury, myśli i słowa, co jest ważne w dobie ekspansji mediów elektronicznych. 6. ZADANIA WYCHOWAWCY KLASOWEGO: Kierowanie zespołem pedagogicznym, pracującym z klasą, koordynowanie jego działań, integracja zespołu klasowego, angażowanie w życie klasy wszystkich uczniów. Realizacja opracowanego przez siebie planu pracy wychowawczej. Zapewnienie uczniom i ich rodzicom wszechstronnej informacji na temat wymagań stawianych przez szkołę, podejmowanych przez nią działań oraz osiągnięć uczniów. Wspomaganie zespołu uczniowskiego, w razie potrzeby inspirowanie i kierowanie realizacją podjętych działań. Bieżące rozwiązywanie problemów wychowawczych. Wspomaganie uczniów mających problemy w nauce. Zapoznanie rodziców i uczniów z dokumentami szkoły, z zasadami klasyfikowania, oceniania i promowania przyjętymi przez szkołę. 5
Planowanie i organizowanie we współpracy z rodzicami różnych form życia zespołowego rozwijających jednostkę i integrujących w zespół uczniowski. Rozpoznawanie potrzeb opiekuńczo- wychowawczych swoich wychowanków. Współpraca ze specjalistami świadczącymi pomoc w rozpoznawaniu potrzeb i trudności, także zdrowotnych oraz zainteresowań i szczególnych uzdolnień uczniów. Kontrolowanie systematyczności uczęszczania uczniów na zajęcia lekcyjne. 7. ZADANIA WYCHOWAWCZE NAUCZYCIELI: Wprowadzania do tematyki swojego przedmiotu elementów programu wychowawczego, prowadzenie działań wychowawczych także podczas zajęć pozalekcyjnych oraz podczas innych kontaktów i spotkań z uczniami. Wspomaganie wychowawców w ich szczególnej roli, jaką jest troska o rozwój osobowy ucznia we wszystkich sferach jego osobowości. Integrowanie zespołów klasowych. Wspieranie swoim działaniem rozwoju psychofizycznego uczniów, ich zdolności i zainteresowań. Bezstronne i obiektywne traktowanie wszystkich uczniów. Kierowanie się w swojej pracy przede wszystkim dobrem uczniów oraz troska o ich zdrowie i bezpieczeństwo podczas pobytu w szkole. Punktualność i obowiązkowość, uczenie i wymaganie punktualności od uczniów. Odpowiednie reagowanie na wszelkie przejawy dobrego i złego zachowania uczniów w szkole i poza nią. Rozwijanie postaw patriotycznych, obywatelskich i świadomości regionalnych. 8. WSPÓŁPRACA Z RODZICAMI Formy współpracy z rodzicami: Spotkania informacyjne na początku roku szkolnego. Spotkania śródokresowe. Spotkania na koniec semestru. Spotkania indywidualne rodziców z wychowawcami i nauczycielami przedmiotów. Rozmowa z rodzicami w obecności dyrektora szkoły w sytuacjach problemowych. Korespondencja służbowa. 6
Włączanie rodziców w organizowanie imprez klasowych i szkolnych o charakterze integracyjnym. Opiniowanie przez rodziców dokumentacji szkolnej. Pedagogizacja. Udział rodziców w badaniach ankietowych prowadzonych przez szkołę. 9. WSPÓŁPRACA Z RADĄ RODZICÓW: Reprezentowanie ogółu rodziców szkoły oraz podejmowanie działań wspierających proces wychowawczy szkoły. Współuczestniczenie w opracowaniu programu wychowawczego szkoły. Pozyskiwanie sponsorów w celu wspierania działalności szkoły. Organizowanie form aktywności rodziców na rzecz wspomagania realizacji celów i zadań szkoły. 10. WSPÓŁPRACA Z SAMORZĄDEM UCZNIOWSKIM: Reprezentowanie postaw i potrzeb środowiska uczniowskiego wobec Dyrekcji i Grona Pedagogicznego. Inicjowanie działań dotyczących życia uczniów. Propagowanie idei samorządności oraz wychowania w duchu demokracji. Angażowanie uczniów do wykonywania niezbędnych prac na rzecz klasy i szkoły. Dbanie o dobre imię i honor szkoły oraz wzbogacanie jej tradycji. Wyrażanie za pośrednictwem swojego opiekuna opinii dotyczących problemów społeczności uczniowskiej. 11. WSPÓŁPRACA Z INSTYTUCJAMI: GOKSiR w Niedrzwicy Dużej - aktywny udział w imprezach kulturalno- oświatowych, - prowadzenie Klubu Przedszkolaka. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej - korzystanie z profilaktyki stomatologicznej na terenie szkoły, - pogadanki w ramach edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia. 7
Policja - korzystanie z pomocy w sytuacjach problemowych, - pogadanki na temat bezpieczeństwa. Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna - kierowanie uczniów na badania diagnostyczne, - udział uczniów w proponowanych przez poradnię formach terapii, - korzystanie z pomocy psychologa, - pogadanki pedagogizujące rodziców. Ośrodek Pomocy Społecznej w Niedrzwicy Dużej - korzystanie uczniów i ich rodzin z form pomocy socjalnej (dożywianie, zapomogi). Szkoły Podstawowe i Gimnazja w Gminie - udział w konkursach i zawodach sportowych, - udział w imprezach okolicznościowych, - udział w dniach otwartych organizowanych przez Gimnazja. 10. EWALUACJA PROGRAMU WYCHOWAWCZEGO 1. Ewaluacja Szkolnego Programu Wychowawczego będzie przeprowadzana według potrzeb. 2. W procesie ewaluacji Szkolnego Programu Wychowawczego udział biorą uczniowie, rodzice, nauczyciele. 3. Po każdym zakończeniu roku szkolnego Program Wychowawczy może być modyfikowany w zależności od wniosków wynikających z ankiet ewaluacyjnych. 4. Zmiany w Szkolnym Programie Wychowawczym zatwierdzane są na posiedzeniach Rady Pedagogicznej. a. SPOSOBY EWALUACJI analiza wyników ankiet przeprowadzanych wśród uczniów, rodziców i nauczycieli dotyczących różnych zagadnień wychowawczych, poglądów uczniów, udział uczniów w różnego rodzaju imprezach na terenie szkoły i poza nią, własna inicjatywa uczniów i podejmowanie działań, analiza trudnych przypadków wychowawczych, podejmowanych działań zaradczych i postępów w tym zakresie, 8
analiza wytworów pracy, działalność samorządowa na terenie klasy, szkoły i poza nią, rozmowy i wywiady z uczniami, rodzicami i nauczycielami, analiza kwestionariuszy do samooceny uczniów, podsumowania udziału uczniów w konkursach, turniejach itp., obserwacja zachowań w różnych sytuacjach typowych i nowych, wgląd w zapisy w dzienniku. Kryteria efektywności: Zmniejszenie ilości zachowań ryzykownych w szkole. Zwiększenie motywacji do zdobywania lepszych ocen Wzrost inicjatywy i samodzielności w działaniach Identyfikacja ucznia z klasą i szkołą. Osoby odpowiedzialne za realizacje programu: Dyrektor Wychowawcy i nauczyciele przedmiotów Pielęgniarka szkolna Psycholog (pedagog) 9
Ankieta ewaluacyjna dla uczniów dotycząca Szkolnego Programu Wychowawczego Zapoznaj się z podanymi poniżej pytaniami dotyczącymi pracy wychowawczej w naszej szkole i odpowiedz na nie poprzez wstawienie znaku X, wpisanie uwag lub propozycji. Twoje szczere wypowiedzi będą wskazówką do takiego doskonalenia Szkolnego Programu Wychowawczego, by spełniał Twoje i nasze oczekiwania. TAK NIE 1. Czy zajęcia wychowawcze są, Twoim zdaniem ciekawe?...... 2. Czy lubisz godziny wychowawcze z Twoim wychowawcą?...... 3. Czy dzięki lekcjom wychowawczym mogłeś rozwiązad swoje problemy?...... 4. Czy znasz prawa ucznia?...... 5. Czy wiesz jakie masz obowiązki?...... 6. Czy wiesz jak bronid swoich praw?...... zawsze często rzadko nigdy 7. Czy uwagi i propozycje uczniów są uwzględniane przez nauczycieli?............ 8. Czy uczniowie uczestniczą w przygotowywaniu zajęd wychowawczych?............ 9. Czy organizowane były klasowe zajęcia pozalekcyjne (uroczystości, imprezy, wycieczki)?............ 10. Czy zajęcia wychowawcze miały pozytywny wpływ na atmosferę w Twojej klasie?............ 11. Czy poza wychowawcą wychowują Cię inni nauczyciele?............ Potwierdź odpowiedź znakiem X 10
12. W jakich formach zajęd pozalekcyjnych brałeś udział? biwak... kino... rajd... koncert... wycieczka... spotkanie... wyjazd... teatr... inne(jakie?)... występ... 13. W jakiej formie były prowadzone zajęcia wychowawcze? pogadanka... wykład... prelekcja... drama... inscenizacja... spotkanie... inne(jakie?)... 14. Czy na lekcjach wychowawczych poruszane były sprawy związane: a) z Twoim rozwojem fizycznym, umysłowym i emocjonalnym?... b) ze stosunkami między ludźmi (w grupie rówieśniczej, szkole, rodzinie)?... c) z otaczającym Cię środowiskiem kulturalno przyrodniczym (kinem, teatrem, telewizją, ekologią itp.)?... d) inne (jakie?)... 15. Czy masz jakieś propozycje lub uwagi dotyczące zajęd wychowawczych?............ 11
Arkusz ewaluacyjny dotyczący Szkolnego Programu Wychowawczego uczniowie Rok szkolny... Liczba ankietowanych... numer pytania liczba odpowiedzi TAK % liczba odpowiedzi NIE % brak odpowiedzi % 1 2 3 4 5 6 numer pytania 7 8 9 10 11 12 13 14 odpowiedź najczęściej występująca odpowiedź najrzadziej występująca 12
numer pytania często występująca propozycja lub uwaga Słabe strony: Mocne strony: Wnioski: 13
Ankieta ewaluacyjna dla rodziców dotycząca szkolnego programu wychowawczego Bardzo prosimy Panią(a) o wypełnienie ankiety. Zależy nam na szczerych odpowiedziach. Dzięki nim będziemy mogli lepiej i skuteczniej oddziaływad na dzieci, a także w większym stopniu spełniad Pani(a) oczekiwania dotyczące ich wychowania. Oceo w skali 1 6 zakreślając odpowiednią cyfrę. 1. Jak ocenia Pan(i) swoją znajomośd Programu Wychowawczego naszej szkoły? 2. W jakim stopniu akceptuje Pan(i) ten Program? 3. Jak ocenia Pan(i) kontakty ze szkołą w sprawach dotyczących swojego dziecka? 4. W jakim stopniu nasza szkoła służy wszechstronnemu rozwojowi ucznia? 5. Jak szkoła rozwiązuje problemy zdrowotne uczniów, zagrożenia z tym związane i uzależnienia? 6. W jakim zakresie nasza szkoła wpływa na odpowiedni stosunek dzieci do otaczającego środowiska? 7. W jakim stopniu przestrzegane są prawa Pana(i) dziecka w naszej szkole? 14
8. Jak ocenia Pan(i) system nagród i kar w naszej szkole? 9. Jak bardzo szkoła jest przyjazna, życzliwa i wyrozumiała w stosunku do Pana(i) dziecka? 10. Jak ocenia Pan(i) starania wychowawcy wobec swojego dziecka? 11. Jak ocenia Pan(i) działania wychowawcze dyrektora szkoły? 12. Czy jest Pan(i) zadowolony(a) ze szkoły? Dziękujemy! 15
Arkusz ewaluacyjny dotyczący Szkolnego Programu Wychowawczego rodzice Rok szkolny - Liczba ankietowanych - Numer pytania 7 8 9 10 11 12 Średnia ocen Liczba ocen zbieżnych 1 2 3 4 5 6 Słabe strony: Mocne strony: Wnioski 16
18