PROGRAM PROFILAKTYCZNY PUBLICZNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ W LASKACH Rok szkolny 2016/2017 Profilaktyka to proces, który wspiera człowieka w prawidłowym rozwoju i zdrowym życiu" (Z. B. Gaś) Struktura programu: 1. Wstęp. 2. Prawne podstawy programu. 3. Założenia teoretyczne. 4. Treści programu. 5. Strategie oddziaływań na uczniów. 6. Cele i zadania oddziaływań profilaktycznych 7. Zasady ewaluacji programu. 8. Spodziewane efekty. 9. Uwagi końcowe. 1
1. Wstęp Program profilaktyki szkolnej powstał jako modyfikacja poprzedniego obowiązującego w naszej placówce po wielu latach funkcjonowania. W niektórych punktach będzie on przypominał poprzedni, ale zawarte będą w nim już doświadczenia wyciągnięte z dotychczasowej praktyki. Program profilaktyki Publicznej Szkoły Podstawowej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Laskach jest nieodłącznym elementem statutu Szkoły i wspólnie z programem wychowawczym realizuje cele wychowawczo-opiekuńcze oraz profilaktyczne. Głównym założeniem programu profilaktyki jest szeroko rozumiana działalność Szkoły na rzecz zapobiegania zachowaniom ryzykownym oraz interwencja w sytuacjach wymagających zdecydowanej reakcji na niepożądane zjawiska i zachowania uczniów. Program profilaktyki w swoich założeniach ma na celu wspomóc wychowawczą rolę rodziców, dostarczać wiedzy i przykładów na temat przestrzegania norm współżycia społecznego oraz przygotować uczniów do życia w dorosłym świecie ludzi odpowiedzialnych za swoje zachowania. Zmiany będą się opierały o aktualny wynik diagnozy zachowań problemowych w naszej placówce widzianych zarówno oczami uczniów, nauczycieli jak i ankietowanych rodziców. 2
2. Prawne podstawy programu. Wykaz aktów prawnych zobowiązujących szkołę do prowadzenia działań profilaktycznych: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipca 1997 r. (t.j. Dz.U. z 1997 r. Nr 78 poz. 483 ze zm.), Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 124), Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, ze zm.) Rozporządzenie Ministra edukacji i Sportu z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. Nr 51, poz. 458 ze zmianami). Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2008r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół ( Dz. U. z 2009r. poz. 17 ) Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 191), Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi ( tekst jednolity Dz. U. z 2002r.Nr 147, poz. 1231; Dz. U z 2007r. Nr 70, poz. 473) Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26 października 1982 ( tekst jednolity: Dz.u. z 2002r.Nr11,poz.109 z późniejszymi zmianami) Konwencja o Prawach Dziecka uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych 20 listopada 1989r. ratyfikowana przez Polskę 30 kwietnia 1991r Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005r. ( Dz. U. z 2005r. Nr 179, poz.1485 z późniejszymi zmianami: DZ. U. z 2006r. Nr 7 poz. 47 i 48 ; Dz. U. z 2006r Nr 66 poz.469; Nr 120 po. 826 Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 231 poz. 1375 ze zm.), Ustawa z 9 listopada 1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. Nr 10, poz. 55 z późniejszymi zmianami) Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2003r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniem ( Dz. U. Nr 26 z 2003r., poz.226 ) Rozporządzenie MENiS z dnia 11 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych (Dz. U. z 2003 r. Nr 5, poz. 46) Rozporządzenie MENiS z dnia 7 stycznia 2003r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 11 poz. 114). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. z 2012 r. poz. 977 ze zm.). 3
3. Założenia teoretyczne programu. Program profilaktyczny Publicznej Szkoły Podstawowej im. Marszałka J. Piłsudskiego w Laskach obejmuje swym zasięgiem wszystkich uczniów poprzez zaplanowane działania nauczycieli prowadzone przy wsparciu rodziców. Cele operacyjne programu są zgodne z misją szkoły. Program szkolnej profilaktyki jest spójny z programem wychowawczym Publicznej Szkoły Podstawowej im. Marszałka J. Piłsudskiego w Laskach. Program wychowawczy był punktem wyjściowym w precyzowaniu celów profilaktycznych wynikających ze szczegółowej diagnozy potrzeb środowiska szkolnego. Program szkolnej profilaktyki w żadnym razie nie zastępuje programu wychowawczego, a raczej współgra z nim, opiera się na nim i wspomaga go. Za realizację programu są odpowiedzialni wszyscy nauczyciele podejmując świadome zobowiązanie wspierania wszechstronnego rozwoju ucznia. Program realizowany jest w oparciu o własną baz, kadrę zatrudnioną w PSP w Laskach i bez dodatkowych środków finansowych. 4.Treści programu. W ramach szkolnego programu profilaktyki szkoła realizuje program prewencyjno profilaktyczny,,znajdź właściwe rozwiązanie Trzymaj formę przy współpracy z Wojewódzką Stacją Sanitarno- Epidemiologiczną w Radomiu, Nie pal przy mnie proszę, Dzieciństwo bez próchnicy, Akademia bezpiecznego Puchatka. 4
5. Strategie oddziaływań na uczniów: Działanie informacyjno edukacyjne skierowane na: - kształtowanie postaw, wartości i umiejętności prozdrowotnych; - skuteczne wykorzystywanie programów profilaktycznych. Działania alternatywne polegające na: - organizowaniu zajęć: sportowych, artystycznych, pozalekcyjnych, społecznych wdrażających uczniów do aktywnego i twórczego trybu życia. Działania interwencyjne: - praca indywidualna z dzieckiem i rodziną; zajęć wspierających rozwój; - wsparcie pedagogiczno psychologiczne; - interwencje wychowawcze; - korzystanie z pomocy specjalistów. 6. Cele i zadania oddziaływań profilaktycznych Klasa I - III Cele Zadania Metody i formy pracy dla wskazanych zadań Zapobieganie niepowodzeniom szkolnym poprzez wyrabianie postawy uczciwego, rzetelnego i odpowiedzialnego stosunku do nauki. Realizowanie programu nauczania skoncentrowanego na dziecku, na jego indywidualnym tempie rozwoju i możliwościach uczenia się. - rozmowy z uczniami - wytwory plastyczne - konkursy szkolne - realizacja treści programowych Efekty ( wskaźniki skuteczności programu dla ewaluacji) : - chętnie chodzi do szkoły. -odnosi sukcesy na miarę swoich możliwości. - potrafi ocenić efekty uczenia się Kształtowanie u dziecka pozytywnego stosunku do nauki. - lekcje biblioteczne - praca z komputerem - jest przekonany o konieczności uczenia się - określa źródła, w których można znaleźć różne informacje 5
Rozwijanie predyspozycji i zdolności dziecka, jego ciekawości poznawczej i kreatywności. - zaj. w kołach - wspólne oglądanie filmów - chętnie prezentuje wytwory własnej pracy na forum szkoły. - posługuje się zdobytą wiedzą i umiejętnościami w życiu codziennym. Rozwijanie ekspresji plastycznej, muzycznej i ruchowej, aktywności badawczej, a także działalności twórczej. Udział w konkursach plastycznych, muzycznych i sprawnościowych. - potrafi wykorzystać wskazówki do doskonalenia własnej pracy. Umożliwienie dziecku dostępu do różnych źródeł wiedzy (biblioteka, Internet) - lekcje biblioteczne - zaj. w pracowni komputerowej - dostrzega rolę aktywności własnej i docenia możliwość korzystania z pomocy rówieśników w uczeniu się. Kształtowanie prawidłowej postawy społecznej w nawiązywaniu i utrzymywaniu kontaktów z innymi dziećmi oraz osobami dorosłymi. Poszanowanie godności dziecka; zapewnienie mu przyjaznych, bezpiecznych i zdrowych warunków do nauki i zabawy, działania indywidualnego i zespołowego. Kształcenie umiejętności współpracy w grupie i pełnienia w niej ról zgodnie z przyjętymi regułami. różnych form zdobywania wiedzy różnych form miłego spędzania czasu pracy w organizacjach uczniowskich i kołach - wspólne wykonywanie projektów integracyjnych imprez szkolnych - dostrzega możliwość zdobywania wiedzy w przyjaznej atmosferze : - nie ulega presji rówieśników, zachowuje własną autonomię. - potrafi rzeczowo, nieinwazyjnie rozwiązywać konflikty. - potrafi opanować negatywne emocje, 6
nie jest agresywny. Kształcenie umiejętności opierania się naciskom środowiska. Wyrabianie postawy tolerancji wobec odmiennych opinii i przekonań. - spotkania z policją w klasie - przedstawienia profilaktyczne związane z tematem - odgrywanie scenek rodzajowych - wspólne oglądanie filmów profilaktycznych związanych z tematem - posiada umiejętności prawidłowego porozumiewania się, jest życzliwy, okazuje innym szacunek, zachowuje się asertywnie. - potrafi być asertywny - uczy się mówić nie - słucha bez uprzedzeń i osądzania - jest tolerancyjny wobec innych wyznań Kształtowanie postawy bezpiecznego reagowania w sytuacji zagrożenia. Wyrabianie umiejętności okazywania szacunku ludziom, zwyczajom, tradycjom i symbolom narodowym. Kształtowanie odpowiedzialności, wytrwałości, wiarygodności, uczciwości. Wyrabianie nawyków przestrzegania wszelkich przepisów bhp dla osobistego bezpieczeństwa. - udział w akademiach - udział w uroczystościach państwowych - prowadzenie pogadanek i dyskusji na zaj. lekcyjnych -dyskusje - spostrzeżenia - spotkania z policją - spotkania ze strażakami na lekcjach - wytwory plastyczne związane z zagadnieniem - realizacja programu i pomocy: Ratujemy i uczymy ratować - chętnie uczestniczy w życiu społecznym. - nawiązuje pozytywne kontakty z rówieśnikami i osobami dorosłymi. - bierze udział w uroczystościach patriotycznych - jest samodzielny, potrafi wziąć odpowiedzialność za siebie i najbliższe otoczenie : - umie bawić się bezpiecznie. - potrafi zachować się bezpiecznie w miejscach publicznych 7
Kształcenie świadomości zagrożeń związanych z uzależnieniami (nikotyna, alkoholizm, dopalacze, narkomania, uzależnienie od komputera). - spotkania z lekarzem i pielęgniarką szkolną - udział w konkursach o tematyce uzależnień szkolne - konkurs na najciekawszy plakat o uzależnieniach - świadomie dobiera audycje telewizyjne i radiowe. - ma poczucie dystansu do świata reklam i fikcji. - zna rodzaje zagrożeń. Kształcenie nawyków stosowania się do podstawowych zasad zachowania się pieszego oraz znaków i sygnałów drogowych. Kształcenie odpowiedniego do wieku zachowania się w razie wypadku. Wzmacnianie poczucia własnej wartości; doskonalenie umiejętności unikania bezkrytycznego naśladowania innych. - prowadzenie zaj. z wychowania komunikacyjnego - spotkania z policją - spotkania z policją - spotkania z lekarzem i pielęgniarką szkolną w szkole - odgrywanie scenek rodzajowych związanych z tematem - zna zgubny wpływ nikotyny na organizm człowieka - jest świadomy zagrożeń związanych ze spożywaniem alkoholu i środków psychoaktywnych. - potrafi bezpiecznie poruszać się po drodze i w miejscach czasowego pobytu. - pamięta ważne telefony (policja, straż pożarna, pogotowie ratunkowe) - zna podstawowe zasady umiejętnego reagowania w sytuacjach zagrożenia i udzielenia pierwszej pomocy. - jest świadomy prawidłowości swojej reakcji na niebezpieczeństwa - buduje pozytywny obraz siebie - posiada swój punkt widzenia - ma swoje zdanie na dany temat i potrafi go bronić. 8
Wyrabianie postawy odpowiedzialności za zdrowy styl życia. Uświadamianie uczniom konieczności dbania o własne zdrowie fizyczne i psychiczne. z nauczycielem przedmiotu - spotkania z lekarzem, pielęgniarką - zajęcia w kołach : -umie rozplanować zajęcia własne w ciągu dnia. Kształcenie umiejętności odpowiedniego planowania dnia oraz zachowania właściwych proporcji między czynnym i biernym wypoczynkiem Uczenie świadomego i umiejętnego korzystania ze współczesnych środków audiowizualnych. Utrwalanie zasad właściwego odżywiania się Utrwalanie zachowań związanych z zachowaniem higieny osobistej. - koła imprez szkolnych, wycieczek, na tematy związane z organizacją wypoczynku. - rozmowy - zajęcia komputerowe - robienie i degustacja kanapek, sałatek, deserów. - wytwory plastyczne związane z tematem - potrafi organizować gry i zabawy ruchowe. - umie bezpiecznie korzystać z komputera i Internetu. - zna zagrożenia wynikające z długotrwałego oglądania telewizji, pracy i zabawy z komputerem -higienicznie spożywa posiłki, -właściwie odżywia się, pamięta o drugim śniadaniu. - utrzymuje higienę osobistą Klasy IV- VI Cele Zadania Metody i formy realizacji zadań Efekty 9
Wspieranie wszechstronnego rozwoju ucznia Rozwijanie uczniów - rozwijanie poprzez uczestnictwo w kołach - korzystanie z internetu - korzystanie z publikacji - korzystanie z biblioteki szkolnej - odczuwa potrzebę ciągłego doskonalenia się i pracy nad sobą - poszerza swoje zainteresowania - potrafi korzystać z różnych źródeł informacji - uczestniczy w wybranych zajęciach pozalekcyjnych Rozwijanie uzdolnień muzycznych, plastycznych itp. wyjazdów do kina, teatru, muzeum - konkursy szkolne i poza szkolne - praca w zespole muzycznym Laskowianie -potrafi uczestniczyć w różnych formach kultur(koncerty, kino, teatr, muzeum) - wzbogaca swoją wiedzę na temat kultury Stworzenie sytuacji możliwości prezentacji własnych i osiągnięć. - zajęcia w kołach - udział w konkursach - chętnie bierze udział w konkursach plastycznych, recytatorskich itp.. -potrafi publicznie występować - bierze udział w prezentacjach klasowych i szkolnych Dbanie o prawidłowy rozwój fizyczny. - zajęcia UKS - wie jaki jest zdrowy tryb życia 10
- dba o rozwój swojej kondycji fizycznej Umacnianie więzi społecznych z rodzicami Wspomaganie ucznia w poczuciu więzi z rodziną. - prelekcje -potrafi wybrać właściwą dla siebie dyscyplinę sportu - zna i szanuje tradycje rodzinne Integrowanie rodziców i uczniów w celu budowy wzajemnego zaufania - drzewo genealogiczne wspólnych z rodzicami imprez - obchody dnia matki, ojca, dziadka i babci - wie jakie obowiązki ma w domu - ma poczucie swoich korzeni -w trudnych sytuacjach potrafi zwrócić się do rodziców Modelowanie prawidłowych zachowań prospołecznych Poszanowanie przepisów zawartych w regulaminach szkoły - postanowienia statutu szkoły - regulaminy szkolne - WSO - rozmowy z wychowawcami klas - rozmowy z rzecznikiem praw ucznia - uczeń szanuje swoich rodziców - zna i przestrzega regulaminów obowiązujących w szkole - dba o bezpieczeństwo swoje i innych dzieci -wie do kogo może zwrócić się o pomoc Przeciwdziałanie łamaniu norm społecznych, prawnych, szkolnych. na l. wychowawczych - spotkania Samorządu Uczniowskiego - zna ogólnie przyjęty system wartości - zna swoje prawa i obowiązki - umie zwrócić uwagę na łamanie praw dziecka 11
Kształtowanie właściwych zachowań w szkole i poza szkołą - prelekcje - szanuje siebie, młodszych, rówieśników i dorosłych Kształtowanie prawidłowych postaw wobec uzależnień (alkohol, narkotyki, dopalacze, nikotyna) Dbałość o poprawną realizację obowiązku szkolnego. Kształtowanie umiejętności - spotkania z lekarzem, pielęgniarką, policją na temat uzależnień - udział w konkursach o uzależnieniach - analiza WSO - analiza dzienników lekcyjnych - analiza dzienników uwag poszczególnych -zna i stosuje zwroty grzecznościowe -potrafi właściwie zachowywać się w różnych miejscach i sytuacjach - potrafi pomagać innym w potrzebie - potrafi odmówić, nie ulega nałogom - potrafi dokonywać właściwych wyborów - posiada wiedzę na temat wpływu środków odurzających (narkotyki, dopalacze) na organizm człowieka - posiada wiedzę na temat skutków spożywania alkoholu - ma świadomość użyteczności wiedzy - chętnie podejmuje się zadań szkolnych - poprawnie realizuje obowiązek szkolny 12
pokojowego rozwiązywania konfliktów. klas - rozmowy z uczniami i ich rodzicami - potrafi rozwiązywać konflikty na drodze dialogu - potrafi wyrażać własną, obiektywną ocenę swojego postępowania i innych Wspieranie uczniów w radzeniu sobie z zagrożeniami Pomoc w radzeniu sobie z emocjami i napięciami - prace zespołowe -organizowanie wspólnych gier i zabaw wspólnej nauki - liczy się ze zdaniem kolegów - potrafi opanować w sposób kontrolowany swoje emocje - potrafi cieszyć się z sukcesów swoich i innych Kształcenie umiejętności opierania się naciskom środowiska. -spotkania z policją, - oglądanie filmów edukacyjnych - wymiana poglądów i spostrzeżeń - radzi sobie z porażkami - potrafi przewidywać skutki działań własnych i innych -dostrzega zły wpływ innych osób Zachęcanie do wyboru takich sposobów spędzania czasu, które służą prawidłowemu rozwojowi społecznemu, moralnemu, intelektualnemu. Stwarzanie bezpiecznej, przyjaznej uczniowi atmosfery. wycieczek, obozów, - wyjazdy na basen -wyjazdy do kina i teatru - konkursy szkolne i międzyszkolne - praca w kołach - potrafi być asertywny - zna różne formy spędzania wolnego czasu - potrafi efektywnie wykorzystać wolny czas -potrafi nawiązywać i pielęgnować 13
Wzmacnianie poczucia wartości. - wspólne organizowanie imprez szkolnych - rozmowy z katechetą - wyrabianie poczucia własnej wartości - odgrywanie scenek rodzajowych zgodnych z tematyką - udział w akademiach szkolnych. przyjaźń - bezpiecznie czuje się w szkole - lubi swoją szkołę i identyfikuje się z nią - buduje pozytywny obraz siebie - umie wyrażać uczucie miłości, uznania, szacunku itp.. za pomocą słów i gestów - potrafi obiektywnie ocenić własną pracę i umiejętności - potrafi określić swoje zalety i wady - potrafi zaprezentować siebie w grupie rówieśniczej i szkolnej 7. Zasady ewaluacji programu. Szkolny Program Profilaktyki będzie monitorowany na bieżąco i uaktualniany w razie pojawienia się sytuacji problemowych w szkole. Wskaźnikami do ewaluacji są założone efekty, ocena stopnia ich osiągnięcia jest oceną skuteczności założonego programu. obserwacje, wywiad środowiskowy, w tym wywiad z rodzicami, rozmowy wychowawcze, opinie uczniów i rodziców, 14
analiza dokumentów Szkoły. 8. Spodziewane efekty: zmniejszenie liczby zachowań agresywnych w Szkole, wzrost poprawności językowej w mowie potocznej (rzadziej używane wulgaryzmy), utrwalenie zachowań asertywnych, empatia, wzrost wiedzy uczniów oraz rodziców na temat uzależnień i przeciwdziałania im, dbanie o zdrowie fizyczne i psychiczne, umiejętność organizowania czasu wolnego, świadome i umiejętne korzystanie z komputera, Internetu, prawidłowe reakcje w sytuacjach zagrożenia, zachowanie higieny osobistej, sukcesy uczniów w Szkole 9.Uwagi końcowe. Profilaktyka szkolna to oprócz działań wynikających z harmonogramu wychowawców i specjalistów szkolnych również Procedury postępowania w sytuacjach kryzysowych i wszelkie regulaminy organizujące życie szkolne. Program jest skonsultowany z Radą Pedagogiczną, Radą Rodziców i Samorządem Uczniowskim. Program Profilaktyczny został znowelizowany i przyjęty do realizacji uchwałą Rady Pedagogicznej w dniu 30 września 2016r. 15