Przedmiotem profilaktyki może być każdy problem, w odniesieniu do którego odczuwamy potrzebę uprzedzającej interwencji oraz wobec którego można zastosować środki zaradcze. Krzysztof Wojcieszek SZKOŁA PODSTAWOWA IM. MARII KONOPNICKIEJ W STANISŁAWOWIE SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI W ZDROWYM CIELE ZDROWY DUCH REALIZOWANY W ROKU SZKOLNYM 2013-2014 Opracowanie: Ewa Knap Aleksandra Kusztykiewicz
WYCHOWANIE I PROFILAKTYKA W SZKOLE WPROWADZENIE PROFILAKTYKA jest chronieniem człowieka w rozwoju przed zagrożeniami i reagowaniem na nie. Jej celem jest ochrona człowieka, dziecka, ucznia, wychowanka przed wszelkimi zakłóceniami rozwoju. Na pozór może się wydawać, że wszelkie zagrożenia czyhają na człowieka w świecie zewnętrznym, gdy w istocie to sam człowiek dokonuje takich wyborów, które zakłócają jego rozwój. Człowiek niedojrzały sam dla siebie może być zagrożeniem. Dlatego prowadzenie dziecka ku dojrzałości jest zarówno wychowaniem, jaki i profilaktyką. Takie widzenie wychowania i profilaktyki stawia szczególne wymagania wychowawcom. Do dobrego wypełnienia własnych zadań niezbędna jest wiedza nie tylko o współczesnych, cywilizacyjnych zagrożeniach, ale przede wszystkim o naturze człowieka, celu życia ludzkiego, jak również o mechanizmach psychologicznych prowadzących do destrukcji. Program opiera się na założeniu, że efektywną formą jest praktyczne działanie, promowanie zdrowego stylu życia, dobrego funkcjonowania w sferze fizycznej, psychicznej, oraz rozwoju osobowości. Realizacji programu mają służyć działania szkoły, oddziaływania nauczycieli skierowane na osobowość wychowanka. Dostarczanie uczniom specyficznych informacji dotyczących mechanizmów przeciwdziałania uzależnieniom i wyposażenie w umiejętności służące lepszemu radzeniu sobie z problemami życiowymi. UWAGI O PROGRAMIE Program profilaktyczny naszej szkoły powstał w oparciu o podstawę programową, misję szkoły i program wychowawczy. Treści dotyczące psychoprofilaktyki zapisane w podstawie programowej kształcenia ogólnego zawierają: promocję zdrowego stylu życia, rozwijanie najważniejszych umiejętności psychologicznych i społecznych, prawidłowości i trudności rozwojowych okresu dojrzewania oraz profilaktykę uzależnień. Opracowując ten program staraliśmy się, aby był: Dostosowany do potrzeb i problemów uczniów, do ich poziomu wiedzy, umiejętności, wrażliwości; Skierowany do wszystkich uczniów, we wszystkich etapach kształcenia; Skoncentrowany na wielu obszarach; 1
Obejmujący cały okres nauki; Zapewniający ciągłość i systematyczność działań; Uwzględniający współprace z rodzicami. IDEA I CELE PROGRAMU Profilaktyka zawarta w programie ma odbywać się poprzez rozwój osobowości młodego człowieka, jak i poprzez wskazywanie umiejętności kierowania swoim postępowaniem. Program profilaktyki obejmować będzie następujące obszary: 1. Zachowanie w sytuacjach wypadkowych 2. Higiena 3. Agresja 4. Uspołecznienie 5. Rodzina Za realizację działań profilaktycznych odpowiedzialni będą: - dyrekcja szkoły - - Współpracować będziemy również z osobami reprezentującymi środowisko lokalne. Będą to: rodzice, lekarz, higienistka szkolna, policjanci, pedagodzy i psychologowie z PPP, strażacy. UWAGI O REALIZACJI PROGRAMU Program podlegać będzie ewaluacji. Program jest otwarty i może podlegać modyfikacjom w zależności od wyników ewaluacji. Przedstawione działania realizują wszyscy pracownicy szkoły. 2
Kształtowanie postaw dbałości o bezpieczeństwo własne i innych OBSZAR I ZACHOWANIA W SYTUACJACH WYPADKOWYCH Cel ogólny Zadania Formy realizacji Odpowiedzialni Termin 1. Uświadomienie skutków zdrowotnych niebezpiecznych i brawurowych zachowań na przerwach, w szatni i wycieczkach. 2. Zapobieganie panice i zachowaniom histerycznym 3. Powiadamianie o wypadkach osób kompetentnych. 4. Nabywanie umiejętności zachowania się w przypadkach kontaktu z przedmiotami niebezpiecznymi (petardy, niewybuchy, substancje toksyczne i inne) - Pogadanki apele porządkowe wszyscy dyrektor - Zapoznanie z regulaminami obowiązującymi na terenie szkoły klas (klasopracowni, sali gimnastycznej, wrzesień boiska szkolnego, świetlicy, biblioteki, szatni. - Zapoznanie z planem ewakuacji szkoły i wrzesień z zachowaniem na wypadek pożaru - Próba ewakuacji uczniów Dyrektor październik kwiecień - Eksponowanie w widocznym miejscu Dyrektor telefonów alarmowych A.T.Lal - Spotkania z przedstawicielami policji, P. Kusztykiewicz maj straży pożarnej. A.T. Lal - Ćwiczenia w rozpoznawaniu sygnałów w miarę potrzeb alarmowych - Omawianie prawdziwych sytuacji w miarę potrzeb kontaktu z przedmiotami niebezpiecznymi (skutki postępowania) - Film edukacyjny w miarę potrzeb - Pogadanki w okresie największego grudzień zainteresowania młodzieży z artykułami pirotechnicznymi (Święta Bożego Narodzenia, Nowy Rok) 5. Bezpieczna droga do szkoły. - Pogadanki na zajęciach lekcyjnych 3
- Przyprowadzanie i odbieranie ze szkoły uczniów oddziału przedszkolnego - Udział w programie Klub Bezpiecznego Puchatka - Przeprowadzenie kursu na kartę rowerową dyrektor szkoły rodzice A. T. Lal A.T.Lal P. Kusztykiewicz czerwiec 4
Kształcenie postaw prozdrowotnych OBSZAR II HIGIENA Cel ogólny Zadania Formy realizacji Odpowiedzialni Termin 1. Wdrażanie zasad dbałości o higienę - Uczenie i przypominanie prawidłowej wszyscy postawy w czasie nauki i zabawy - Spotkanie z higienistką szkolną higienistka szkolna w miarę potrzeb pogadanki M. Rysztak - Fluoryzacja zębów higienistka szkolna co 6 tygodni - Udział w akcji Sprzątanie Świata wszyscy wrzesień - Udział w programie Czyste powietrze A. Lal wokół nas 2. Kształtowanie postaw związanych z ochroną środowiska 3. Sposoby organizacji czasu wolnego i uświadomienie znaczenia czynnego wypoczynku 4. Uświadomienie skutków uzależnień od gier komputerowych, telewizji, internetu. 5. Ukazywanie wpływu reklam i środowiska masowego przekazu na zachowania młodych ludzi. - Pogadanki na zajęciach lekcyjnych wg planów wychowawczych - Wędrówki piesze, rajdy rowerowe, wycieczki, gry i zabawy ruchowe, zajęcia terenowe - Pogadanki na zajęciach lekcyjnych, lekcjach informatyki - udział w Dniu Bezpiecznego Internetu - udział w programie Nie pal przy mnie, proszę nauczyciel informatyki A. T. Lal - Debaty na godzinach wychowawczych. 5
Kształtowanie umiejętności uczniów w relacjach interpersonalnych OBSZAR III AGRESJA Cel ogólny Zadania Formy realizacji Odpowiedzialni Termin 1.Uczenie konstruktywnego rozwiązywania konfliktów, negocjowania, przepraszania i przebaczania. 2. Zapobieganie przyzwalaniu na zachowania nieakceptowane społecznie, agresywne i dewastujące otoczenie. 3. Wskazywanie możliwości unikania agresji. 4. Uczenie rozładowywania napięć: zdrowych przynoszących ulgę, dopuszczalnych społecznie. 5. Edukacja rodziców z zakresu zjawiska przemocy. - Organizowanie zabaw z zachowaniami grzecznościowymi, odgrywanie ról, pogadanki - Trening poprawnej komunikacji - Promowanie zasad uczciwego sprawiedliwego i honorowego postępowania wszyscy dyżurujący - Dyskusje, pogadanki - Analiza lektur ukazujących pozytywne relacje człowiek-człowiek - Zabawy integrujące, dyskoteki, spotkania klasowe, uroczystości klasowe i szkolne - Omawianie przypadków agresywnych, dyskusja na ten temat i natychmiastowe reagowanie j. polskiego wszyscy wszyscy dyrektor - Rozmowy z rodzicami i - Uczenie poprzez przykłady właściwego i rozumienia solidarności grupowej 6
Podnoszenie poziomu kultury uczniowskiej Cel ogólny OBSZAR IV USPOŁECZNIENIE Zadania Formy realizacji Odpowiedzialni Termin 1. Uczenie współdziałania w grupie rówieśniczej z nastawieniem na szacunek dla różnic między ludźmi. 2. Dostrzeganie osób niepełnosprawnych, podeszłych wiekiem, samotnych i potrzebujących. 3. Dostrzeganie pozytywnych wzorców, organizowanie integracyjnych zabaw szkolnych. 4. Wspieranie prawidłowego rozwoju emocjonalnego i społecznego, w tym koleżeństwa i przyjaźni. 5.Stwarzanie sytuacji do przeżycia sukcesu. 6. Wyrabianie umiejętności akceptacji, uczenie odpowiedzialności za siebie i innych. - Praca w zespołach zadaniowych wszyscy - Zabawy i spotkania integrujące zespoły wszyscy uczniów - Wspólny udział klas w wycieczkach szkolnych wszyscy - Pogadanki na lekcjach wychowawczych klas w kl. IV-VI i zajęciach edukacyjnych 0-III - Uroczystość szkolna. Dzień Babci klas styczeń i Dzień Dziadka. 0-III - Prezentowanie własnych zainteresowań wszyscy - Stwarzanie sytuacji do prezentowania swojego wizerunku (hobby, wszyscy zainteresowania) - wystawka - Organizowania pomocy i wsparcia koleżeńskiego - Pogadanki wychowawcze i zajęcia edukacyjne, zajęcia wyrównawcze - Konkursy szkolne, zawody sportowe nauczyciel w-f - Zajęcia edukacyjne i pogadanki wychowawcze, scenki dramowe wszyscy 7
Integracja środowiska rodzinnego ze szkołą Cel ogólny OBSZAR V RODZINA Zadania Formy realizacji Odpowiedzialni Termin 1. Integrowanie wychowawczych działań szkoły i rodziny 2. Ochrona praw dziecka w sytuacjach niewydolności rodziny. 3. Zapobieganie niepowodzeniom szkolnym poprzez wczesne wykrywanie trudności w nauce i problemów wychowawczych. - Zebrania rodziców dyrektor wrzesień, listopad, styczeń, kwiecień - Angażowanie rodziców do sprawowania opieki w czasie uroczystości szkolnych, wycieczek i rajdów - Prezentacje uczniów podczas Cały rok uroczystości szkolnych - Współpraca z instytucjami wspierającymi rodzinę MOPS, Policja dyrektor - Pogadanki na temat praw dziecka wg planów wychowawczych - Współpraca z PPP wszyscy - Badanie środowiska rodzinnego uczniów wywiad środowiskowy - Wskazywanie dróg uzyskiwania pomocy w sytuacjach dysfunkcyjności środowiska rodzinnego - Rozmowy z rodzicami uświadomienie konieczności przeprowadzania badań w PPP - Prowadzenie zajęć dydaktyczno- wyrównawczych - Praca w grupach koleżeńskich - Prowadzenie zindywidualizowanych 8
i indywidualnych zajęć z dziećmi mającymi deficyty rozwojowe. - Poradnictwo dla rodziców w sprawie metod postępowania z uczniem mającym trudności w nauce, zachowaniu Nauczyciele 1. Zaopiniowano na zebraniu Rady Rodziców w dniu:...... 2. Zaopiniowano na zebraniu Samorządu Uczniowskiego w dniu:...... 3.Zaopiniowano na zebraniu Rady Pedagogicznej w dniu:...... 9