PROGRAM PROFILAKTYKI W PUBLICZNEJ SZKOLE PODSTAWOWEJ W BISTUSZOWEJ W ROKU SZKOLNYM

Transkrypt

1 PROGRAM PROFILAKTYKI W PUBLICZNEJ SZKOLE PODSTAWOWEJ W BISTUSZOWEJ W ROKU SZKOLNYM

2 Przedmiotem profilaktyki może być każdy problem, w odniesieniu do którego odczuwamy potrzebę uprzedzającej interwencji oraz wobec którego można zastosować środki zaradcze Krzysztof Wojcieszek WYCHOWANIE I PROFILAKTYKA W SZKOLE WPROWADZENIE PROFILAKTYKA jest chronieniem człowieka w rozwoju przed zagrożeniami i reagowaniem na nie. Jej celem jest ochrona człowieka, dziecka, ucznia, wychowanka przed wszelkimi zakłóceniami rozwoju. Na pozór może się wydawać, że wszelkie zagrożenia czyhają na człowieka w świecie zewnętrznym, gdy w istocie to sam człowiek dokonuje takich wyborów, które zakłócają jego rozwój. Człowiek niedojrzały sam dla siebie może być zagrożeniem. Dlatego prowadzenie dziecka ku dojrzałości jest zarówno wychowaniem, jak i profilaktyką. Takie widzenie wychowania i profilaktyki stawia szczególne wymagania wychowawcom. Do dobrego wypełnienia własnych zadań niezbędna jest wiedza nie tylko o współczesnych, cywilizacyjnych zagrożeniach, ale przede wszystkim o naturze człowieka, celu życia ludzkiego, jak również o mechanizmach psychologicznych prowadzących do destrukcji. Oddziaływanie profilaktyczne ma szczególne znaczenie w odniesieniu do dzieci i młodzieży w okresie dorastania. Jest to faza rozwoju, w czasie której dokonuje się wiele intensywnych, jakościowych zmian w osobowości człowieka. Fazę tę najczęściej charakteryzuje brak integracji. Jest to czas podatny na zakłócenia i podejmowanie działań ryzykownych. Czynniki ryzyka to wszystkie elementy (cechy, sytuacje, warunki)zwiększające prawdopodobieństwo pojawienia się niekorzystnych konsekwencji zaburzających prawidłowy rozwój. 2

3 Należą do nich: Publiczna Szkoła Podstawowa w Bistuszowej środowisko społeczne i normy w nim obowiązujące, promujące dane wzorce zachowań; modelowanie takich zachowań w domu i szkole; grupy rówieśnicze i występujące w nich zachowania dysfunkcyjne; słabe wyniki w nauce; brak celów życiowych; wczesna inicjacja w zachowaniach ryzykownych; Program opiera się na założeniu, że efektywną formą jest praktyczne działanie, promowanie zdrowego stylu życia, dobrego funkcjonowania w sferze fizycznej, psychicznej, oraz rozwoju osobowości. Realizacji programu mają służyć działania szkoły, oddziaływania nauczycieli skierowane na osobowość wychowanka. Dostarczanie uczniom specyficznych informacji dotyczących mechanizmów przeciwdziałania uzależnieniom i wyposażenie w umiejętności służące lepszemu radzeniu sobie z problemami życiowymi. UWAGI O PROGRAMIE Program profilaktyczny naszej szkoły powstał w oparciu o podstawę programową, Statut Szkoły i Program Wychowawczy Publicznej Szkoły Podstawowej w Bistuszowej oraz uwzględnia treści kształcenia dostosowane do potrzeb rozwojowych uczniów naszego środowiska. Treści dotyczące psychoprofilaktyki zapisane w podstawie programowej kształcenia ogólnego zawierają: promocję zdrowego stylu życia, rozwijanie najważniejszych umiejętności psychologicznych i społecznych, prawidłowości i trudności rozwojowych okresu dojrzewania oraz profilaktykę uzależnień. 3

4 Opracowując ten program staraliśmy się, aby był: Dostosowany do potrzeb i problemów uczniów, do ich poziomu wiedzy, umiejętności, wrażliwości; Skierowany do wszystkich uczniów, we wszystkich etapach kształcenia; Skoncentrowany na wielu obszarach; Obejmujący cały okres nauki; Zapewniający ciągłość i systematyczność działań; Uwzględniający współpracę z rodzicami. DIAGNOZA ŚRODOWISKA SZKOLNEGO Publiczna Szkoła Podstawowa w Bistuszowej jest niewielką szkołą, co w połączeniu z przyjaznym i bezpiecznym otoczeniem sprawia, iż stwarzamy naszym uczniom poczucie bezpieczeństwa. Jednak przyczyny zachowań ryzykownych są obecne podobnie jak i w dużych środowiskach szkolnych. Diagnozy środowiska szkolnego dokonano na podstawie obserwacji zachowania uczniów, analizy dokumentacji wychowawców klas, rozmów z rodzicami i uczniami. Analiza wyników obserwacji i badań potwierdziła wstępne zidentyfikowanie obszarów zagrożeń występujących w naszej szkole i posłużyła do skonstruowania Szkolnego Programu Profilaktycznego. 4

5 IDEA I CELE PROGRAMU Profilaktyka zawarta w programie ma odbywać się poprzez rozwój osobowości młodego człowieka, jak i poprzez wskazywanie umiejętności kierowania swoim postępowaniem. Profilaktyka będzie koncentrować się na wzmocnieniu czynników chroniących ucznia: Rozwijaniu zainteresowań uczniów Zapoznanie uczniów z regulaminem szkoły oraz szczegółowymi kryteriami ocen z zachowania Dbanie o bezpieczeństwo uczniów podczas przerw i imprez szkolnych Wyrabianie umiejętności samodzielnego dokonywania wyboru oraz właściwych zachowań dla własnego zdrowia i innych Zapoznanie z konsekwencjami samowolnego opuszczania lekcji i terenu szkoły, które zagrażają życiu i zdrowiu uczniów Uwrażliwienie uczniów na potrzeby innych, akceptację odmienności Prowadzenie działań wśród uczniów i rodziców zmierzających do zapobiegania zjawiska pedofili i porwań dzieci Kształtowanie postaw tolerancyjnych i antydyskryminacyjnych Integrowanie społeczności klasowej i szkolnej Podejmowanie działań mających na celu wzmocnienie motywacji do własnego rozwoju Wdrażanie metod radzenia sobie w trudnych sytuacjach oraz wzmacnianie odporności uczniów na stres Wspomaganiu rozwoju moralnego uczniów(poszanowania norm, wartości, autorytetów) Stworzeniu uczniom możliwości uczestniczenia w kołach zainteresowań Wspomaganiu rodziców w pełnieniu przez nich funkcji wychowawczych. 5

6 Program profilaktyki obejmować będzie następujące obszary: Zachowanie w sytuacjach wypadkowych, w sytuacjach zagrożenia: powódź, pożar, zachowania na szkolnym korytarzu, szatniach, klasach szkolnych i boisku sportowym Zdrowie i higiena osobista udział w ogólnopolskich programach obejmujących problematykę chorób cywilizacyjnych: - walka z otyłością - choroby układu krążenia - cukrzyca - choroba wieńcowa - alergie - choroby psychiczne: anoreksja, nerwica, depresja, alkoholizm, narkomania - choroby przewodu pokarmowego: próchnica, choroby wrzodowe, refluksowa choroba przełyku - zagrożenia wynikające z używania alkoholu, nikotyny, narkotyków i substancji psychoaktywnych dopalaczy - zagrożenia płynące z internetu ( cyber przemoc) Agresja dzieci i młodzieży - profilaktyka uzależnień( problem narkotyków, dopalaczy, papierosów, alkoholu) Uspołecznienie Rodzina. 6

7 Zadania profilaktyczne w zakresie udzielania pomocy psychologiczno pedagogicznej. W szkole są organizowane zajęcia: - rewalidacyjne - korekcyjno kompensacyjne - dydaktyczno wyrównawcze - gimnastyka korekcyjna - zajęcia logopedyczne Za realizację działań profilaktycznych odpowiedzialni będą: Dyrekcja szkoły Wychowawcy Nauczyciele Zadania profilaktyczne nauczycieli szkoły - zwracanie podczas dyżurów szczególnej uwagi na miejsca tzw. Podwyższonego ryzyka ( toalety, szatnia, schody) - informowanie na bieżąco wychowawców o niewłaściwym zachowaniu ich wychowanków zarówno przez nauczycieli dyżurujących jak i pozostałych pracowników szkoły - obserwacja zachowania uczniów w miejscach publicznych i zwracanie uwagi na przejawy agresji - wdrażanie do świadomego unikania zagrożeń oraz kształtowania asertywności - natychmiastowa zgodna ze statutem szkoły reakcja na przejawy agresji rówieśniczej, przemocy i zachowania dyskryminacyjne - dawanie przykładów odpowiedzialności sumienności, umiejętności rozwiązywania konfliktów, radzenia sobie w trudnych sytuacjach - uświadamianie uczniów o potrzebie kształtowania prawidłowej postawy ciała 7

8 Zadania profilaktyczne rodziców Mając na uwadze, że wychowanie to główne zadanie rodziców, a wspierają ich w obszarze wychowania ustalono następujące zadania profilaktyczne dla rodziców: - każdy rodzic czuwa nad tym, aby jego dziecko wykazywało właściwą kulturę osobistą oraz sumienne realizowało obowiązek szkolny - rodzice utrzymują regularny kontakt z wychowawcą klasy, a w razie potrzeby z dyrektorem szkoły w celu zapobiegania niewłaściwych zachowań - rodzice biorą udział w przedsięwzięciach organizowanych przez szkołę mających na celu doskonalenie metod wychowawczych - rodzice uczniów sprawiających szczególne trudności wychowawcze powinni kontaktować się ze szkołą w każdym przypadku stwierdzenia naruszenia obowiązujących norm i zasad oraz wspólnie znajdować sposoby rozwiązywania problemów - rodzice zobowiązani są do systematycznej współpracy z nauczycielami i specjalistami prowadzącymi zajęcia w ramach pomocy psychologiczno pedagogicznej w celu korygowania występujących dysfunkcji Skutecznej realizacji założeń Szkolnego Programu Profilaktycznego sprzyjać będzie współpraca z różnymi instytucjami kulturalno-oświatowymi, placówkami oświatowo opiekuńczymi (psycholog, pedagog z PPP). Współpracować będziemy również z osobami reprezentującymi środowisko lokalne. Będą to: rodzice, strażacy, policjanci, lekarz, pielęgniarka środowiskowa. FORMY REALIZACJI PROGRAMU PROFILAKTYKI W realizacji programu łączącego nauczanie i rozwijanie umiejętności psychospołecznych oraz wspieranie wszechstronnego rozwoju uczniów wykorzystuje się: - Przedmioty nauczania - Ścieżki edukacyjne - Zajęcia sportowe 8

9 - Zajęcia pozalekcyjne Publiczna Szkoła Podstawowa w Bistuszowej - Uroczystości klasowe i szkolne - Konkursy regionalne - Zajęcia prowadzone przez specjalistów w z PPP w Tuchowie UWAGI O REALIZACJI PROGRAMU Program podlegać będzie ewaluacji. Program jest otwarty i może podlegać modyfikacjom w zależności od wyników ewaluacji. Przedstawione działania realizują wszyscy pracownicy szkoły. PLANOWANE EFEKTY Możliwie jak najmniej odczuwalne zaaklimatyzowanie się nowych uczniów w zastałej sytuacji lokalizacyjnej. Minimalizowanie zjawiska agresji w szkole (w tym agresji słownej i wulgaryzmów). Zwiększenie poziomu wiedzy dotyczącej stosowania używek i zachowań ryzykownych. Zbudowanie przyjaznych relacji pomiędzy uczniami i ich rówieśnikami, uczniami a osobami dorosłymi. Wykreowanie postaw społecznie pożądanych nastawionych na współdziałanie i drugiego człowieka. Wyposażenie uczniów w umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach życiowych i podejmowania odpowiedzialnych decyzji. 9

10 OBSZAR I ZACHOWANIA W SYTUACJACH WYPADKOWYCH Cel ogólny Zadania Formy realizacji Odpowiedzialni Termin 1. Uświadomienie skutków zdrowotnych niebezpiecznych i brawurowych zachowań na przerwach, w szatni i wycieczkach. Pogadanki apele porządkowe Zapoznanie z regulaminami obowiązującymi na terenie szkoły wszyscy dyrektor klas wrzesień 2. Zapobieganie panice i zachowaniom histerycznym. Zapoznanie z planem ewakuacji szkoły nauczyciel techniki wrzesień Próbna ewakuacja uczniów dyrektor raz do roku 3. Powiadamianie o wypadkach osób kompetentnych. Eksponowanie w widocznym miejscu telefonów alarmowych dyrektor Spotkania z przedstawicielami policji koordynator wg potrzeb 10

11 straży Spotkania z przedstawicielami koordynator raz do roku Ćwiczenia w rozpoznawaniu sygnałów alarmowych w miarę potrzeb 4. Nabywanie umiejętności zachowania się w przypadkach kontaktu z przedmiotami niebezpiecznymi (petardy, niewybuchy, substancje toksyczne i inne). Omawianie prawdziwych sytuacji kontaktu z przedmiotami niebezpiecznymi (skutki postępowania niezgodnego z zasadami bezpieczeństwa) w miarę potrzeb Film edukacyjny w miarę potrzeb Pogadanki w okresie największego zainteresowania dzieci i młodzieży artykułami pirotechnicznymi (Święta Bożego Narodzenia, Nowy Rok) grudzień Pogadanki na zajęciach lekcyjnych, wycieczki na ulicę celem obserwacji ruchu drogowego 5. Bezpieczna droga do szkoły. Przyprowadzanie i odbieranie ze szkoły dzieci oddziału przedszkolnego dyrektor szkoły rodzice Prelekcje prowadzone przez policjanta koordynator wrzesień 11

12 Przeprowadzenie egzaminów na kartę rowerową dyrektor szkoły nauczyciel techniki kwiecień czerwiec OBSZAR II ZDROWIE I HIGIENA OSOBISTA Cel ogólny Zadania Formy realizacji Odpowiedzialni Termin Uczenie i przypominanie prawidłowej postawy w czasie nauki i zabawy wszyscy 1. Wdrażanie zasad dbałości o higienę. Prowadzenie zajęć gimnastyki korekcyjnej. nauczyciel w-f Spotkania z pielęgniarką pogadanki. w miarę potrzeb Fluoryzacja zębów pielęgniarka co 6 tygodni 2. Kształtowanie postaw związanych z ochroną środowiska. Udział w akcji Sprzątanie Świata wszyscy wrzesień 12

13 Dzień Ziemi apel nauczyciel przyrody kwiecień Pogadanki na godzinach wychowawczych na temat właściwego odżywiania się wg planów wychowawczych Prelekcja na temat higienicznego trybu życia, odpowiedniego do wieku żywienia, zaburzeń odżywiania itp. pielęgniarka środowiskowa Cały rok 3. Propagowanie zdrowego stylu życia : W zdrowym ciele zdrowy duch Realizacja projektu Szkoła promująca zdrowie Propagowanie zdrowej żywności w szkole: owoce, warzywa Pedagogizacja rodziców uświadomienie roli i znaczenia okresowych B. Bawołek, M. Żyrkowski Wszyscy, nauczyciel przyrody badań profilaktycznych dziecka. Zorganizowanie wystawki dotyczącej zdrowej wg potrzeb żywności. 13

14 4. Sposoby organizacji czasu wolnego i uświadomienie znaczenia czynnego Pogadanki na zajęciach lekcyjnych wypoczynku. Wędrówki piesze, rajdy rowerowe, wycieczki, gry i zabawy ruchowe, zajęcia terenowe wg planów wychowawczych 5. Uświadomienie skutków uzależnień od gier komputerowych, telewizji, Internetu, telefonów komórkowych. Pogadanki na zajęciach lekcyjnych, lekcjach informatyki, nauczyciel informatyki wg potrzeb 6. Ukazywanie wpływu reklam i środków masowego przekazu na zachowania Debaty na godzinach wychowawczych wg planów wychowawczych młodych ludzi. Scenki darmowe, plakaty, wystawka klas, SU kwiecień - maj reklam. 7. Podejmowanie działań dla ochrony i poszanowania zdrowia własnego i innych negatywnego stosunku do napojów energetyzujących, alkoholu, dopalaczy tytoniu, narkotyków. Pogadanki na godzinach wychowawczych Przeprowadzenie ankiety dla uczniów klas wg planów wychowawczych IV VI nt. uzależnień SU II semestr Pogadanka n.t uzależnień dla klas IV VI. II semestr Pedagogizacja rodziców prelekcja specjalisty na temat uzależnień dyrektor szkoły na zebraniach rodziców 14

15 Zorganizowanie wystawki dotyczącej profilaktyki uzależnień. koordynator 2 razy w roku Konkurs plastyczny nt. uzależnień nauczyciel plastyki II semestr OBSZAR III AGRESJA DZIECI I MŁODZIEŻY Cel ogólny Zadania Formy realizacji Odpowiedzialni Termin 1. Uczenie konstruktywnego rozwiązywania konfliktów, negocjowania, przepraszania i przebaczania. Organizowanie zabaw z zachowaniami grzecznościowymi, odgrywanie ról, pogadanki. wszyscy 2. Zapobieganie przyzwalaniu na zachowania nieakceptowane społecznie, agresywne i dewastujące otoczenie. Trening poprawnej komunikacji dyżurujący, Promowanie zasad uczciwego 3. Wskazywanie możliwości unikania agresji. sprawiedliwego i honorowego postępowania. 4. Uczenie rozładowywania napięć: zdrowych, Dyskusje, pogadanki wg potrzeb 15

16 przynoszących ulgę, dopuszczalnych społecznie. Zabawy socjoterapeutyczne w klasach I III wg potrzeb Analiza lektur ukazujących pozytywne relacje człowiek człowiek Zabawy integrujące, dyskoteki, spotkania klasowe, uroczystości klasowe i szkolne 5. Edukacja rodziców z zakresu zjawiska przemocy. Omawianie przypadków agresywnych, dyskusja na ten temat i natychmiastowe reagowanie Wychowawcy, n-el j. polskiego bibliotekarz wszyscy, dyrektor wg potrzeb Rozmowy z rodzicami wg potrzeb Uczenie poprzez przykłady właściwego rozumienia solidarności grupowej wg potrzeb 16

17 OBSZAR IV USPOŁECZNIENIE Cel ogólny Zadania Formy realizacji Odpowiedzialni Termin Prace w zespołach zadaniowych wszyscy 1. Uczenie współdziałania w grupie rówieśniczej z nastawieniem na szacunek dla różnic między ludźmi Zabawy i spotkania integrujące zespoły uczniów Wspólny udział klas w wycieczkach szkolnych wszyscy wszyscy 2. Dostrzeganie osób niepełnosprawnych, w podeszłym wieku, samotnych i potrzebujących. Pogadanki na lekcjach wychowawczych w kl. IV VI oraz zajęciach edukacyjnych 0 III Uroczystość szkolna - Dzień Seniora wg kalendarza imprez styczeń 3. Dostrzeganie pozytywnych wzorcóworganizowanie integracyjnych zabaw szkolnych. Prezentowanie własnych zainteresowań wszyscy 17

18 Stwarzanie sytuacji do prezentowania swojego wizerunku (hobby, zainteresowania.) wystawka wszyscy 4. Wspieranie prawidłowego rozwoju emocjonalnego i społecznego, w tym koleżeństwa i przyjaźni-wykształcenie postawy tolerancji i szacunku do drugiego człowieka Organizowanie pomocy i wsparcia koleżeńskiego wg potrzeb Pogadanki wychowawcze i zajęcia edukacyjne opiekunowie kół 5. Stwarzanie okazji do przeżycia sukcesu. Konkursy szkolne, zawody sportowe zainteresowań nauczyciel w-f 6. Wyrabianie umiejętności akceptacji, uczenie odpowiedzialności za siebie i innych Zajęcia edukacyjne i pogadanki wychowawcze, scenki dramowe wszyscy 18

19 OBSZAR V RODZINA Cel ogólny Zadania Formy realizacji Odpowiedzialni Termin 1. Integrowanie wychowawczych działań szkoły i rodziny Zebrania rodziców dyrektor wg planu 2. Wzmacnianie prawidłowych relacji dziecka z rodziną Angażowanie rodziców do obecności w czasie uroczystości szkolnych, sprawowania opieki podczas wycieczek, dyskotek itp. wg potrzeb Zajęcia poświęcone rodzinie, jej roli w życiu człowieka, prawidłowym wg planu relacjom między członkami rodziny, nauczyciel przyrody 3. Współpraca z rodzicami w kształtowaniu pozytywnego stosunku do płciowości wychowanków. Pomoc w pokonywaniu trudności związanych z okresem dojrzewania. kształtowaniu postawy szacunku i wdzięczności bliskim Prezentacje uczniów w czasie uroczystości szkolnych, wywiadówek ( Jasełka, scenki rodzajowe itp.) nauczyciel WDŻWR (w przypadku zgody rodziców na udział dziecka w zajęciach ( WDŻ ) Zajęcia dydaktyczne 19

20 Konsultacje indywidualne dla rodziców wg grafiku Współpraca z instytucjami 4. Pomoc rodzinie w sytuacjach losowych, problemach materialnych i społecznych. wspierającymi rodzinę GOPS, Policja dyrektor wg potrzeb Organizowanie zbiórek pieniężnych oraz kiermaszu używanych podręczników szkolnych wszyscy wg potrzeb Pogadanki na temat praw dziecka (Konwencja Praw Dziecka) wg planów wychowawczych Współpraca z PPP wg potrzeb 5. Ochrona praw dziecka w sytuacjach niewydolności rodziny. Badanie środowiska rodzinnego uczniów wywiad środowiskowy wychowawczy wg potrzeb Wskazywanie dróg uzyskiwania pomocy w sytuacjach dysfunkcyjności środowiska wg potrzeb rodzinnego 20

21 Rozmowy z rodzicami uświadomienie konieczności przeprowadzania badań w PPP. wg potrzeb Prowadzenie zajęć dydaktyczno- wychowawczych Praca w grupach koleżeńskich wg potrzeb 6. Zapobieganie niepowodzeniom szkolnym poprzez wczesne wykrywanie trudności w nauce i problemów wychowawczych. Prowadzenie zindywidualizowanych i indywidualnych zajęć z dziećmi mającymi deficyty rozwojowe Poradnictwo dla rodziców w sprawie metod postępowania z uczniem mającym trudności - wg potrzeb w nauce, zachowaniu Zorganizowanie prelekcji na temat: Przyczyny niepowodzeń szkolnych. dyrektor styczeń 7. Wspieranie relacji rodzic-uczeń, uczeń-nauczyciel w celu tworzenia właściwego klimatu szkoły zapewniającego podmiotowość i bezpieczeństwo Rozmowy z rodzicami Cały rok ucznia 21

22 EWALUACJA SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI Opracowany program będzie realizowany w ciągu dwóch lat wrzesień 2015 r. - czerwiec 2017 r. Szkolny program profilaktyczny będzie poddany ewaluacji poprzez diagnozę wybranych obszarów na zakończenie roku szkolnego. Podstawową formą ewaluacji będą: ankiety skierowane do uczniów, rodziców, nauczycieli, obserwacja, wywiad, rozmowa, obserwacje prowadzone przez dyrekcję szkoły, metody socjometryczne. Wnioski z ewaluacji będą przedstawione Radzie Pedagogicznej, a planowane zmiany zatwierdzane uchwałą, po wcześniejszym zaopiniowaniu. 22