Planowanie nadzoru pedagogicznego przez dyrektorów szkół i placówek oświatowych Lublin, listopad 2009
Cele spotkania Omówienie podstawy prawnej nadzoru pedagogicznego Prezentacja koncepcji planu nadzoru pedagogicznego Przedstawienie przykładów dokumentowania nadzoru pedagogicznego
1. Podstawa prawna Planowanie nadzoru pedagogicznego przez dyrektorów szkól i placówek oświatowych 3
Ustawa o systemie oświaty Art. 33. 1. Nadzór pedagogiczny polega na: 1) ocenianiu stanu i warunków działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuoczej szkół, placówek i nauczycieli; 2) analizowaniu i ocenianiu efektów działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuoczej oraz innej działalności statutowej szkół i placówek; 3) udzielaniu pomocy szkołom, placówkom i nauczycielom w wykonywaniu ich zadao dydaktycznych, wychowawczych i opiekuoczych; 4) inspirowaniu nauczycieli do innowacji pedagogicznych, metodycznych i organizacyjnych. Planowanie nadzoru pedagogicznego przez dyrektorów szkól i placówek oświatowych 4
Ustawa o systemie oświaty Art. 33. 2. W zakresie wymienionym w ust. 1 pkt 1 i 2 nadzorowi podlega w szczególności: 1) zgodnośd zatrudniania nauczycieli z wymaganymi kwalifikacjami; 2) realizacja podstaw programowych i ramowych planów nauczania; 3) przestrzeganie zasad oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów oraz przeprowadzania egzaminów, a także przestrzeganie przepisów dotyczących obowiązku szkolnego oraz obowiązku nauki; 4) przestrzeganie statutu szkoły lub placówki; 5) (uchylony); 6) przestrzeganie praw dziecka i praw ucznia oraz upowszechnianie wiedzy o tych prawach; 7) zapewnienie uczniom bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki. Planowanie nadzoru pedagogicznego przez dyrektorów szkól i placówek oświatowych 5
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. Z 2009r. Nr 168, poz. 1324) Planowanie nadzoru pedagogicznego przez dyrektorów szkól i placówek oświatowych 6
2. Różnice w nadzorze pedagogicznym 2006-2009 Planowanie nadzoru pedagogicznego przez dyrektorów szkól i placówek oświatowych 7
Nadzór z dnia 15 grudnia 2006 r. Art. 33 Ustawy Nadzór z dnia 7 października 2009 Art. 33 Ustawy Ocena stanu i warunków działalności Analiza i ocena efektów Ocena stanu i warunków działalności Analiza i ocena efektów Udzielanie pomocy Udzielanie pomocy Inspirowanie nauczycieli Inspirowanie nauczycieli Planowanie nadzoru pedagogicznego przez dyrektorów szkól i placówek oświatowych 8
Porównanie rozporządzeo o nadzorze pedagogicznym Rozporządzenie 2006 Rozporządzenie 2009 Nadzór pedagogiczny Rozporządzenie 15.12.2006 Ocena stanu i warunków działalności Analiza i ocena efektów Udzielanie pomocy Inspirowanie nauczycieli Działalnośd diagnostyczno - oceniająca Działalnośd wspomagająca Kontrola przestrzegania przepisów prawa Kontrola i ocena działalności dydaktycznej, opiekuoczej i wychowawczej Gromadzenie informacji o pracy nauczycieli Wizytacja Hospitacja Badanie Nadzór pedagogiczn Rozporządzenie 2009 Ocena stanu i warunków działalności Analiza i ocena efektów Udzielanie pomocy Inspirowanie nauczycieli Kontrola Ewaluacja Wspomaganie Wewnętrzna Zewnętrzna Wewnętrzna Zewnętrzna Całościowa Problemowa Dyrektor szkoły Organ nadzoru pedag. Planowanie nadzoru pedagogicznego przez dyrektorów szkól i placówek oświatowych
Co zmieniło się w nadzorze pedagogicznym? Organizacja nadzoru pedagogicznego (ewaluacja, kontrola) Nowa terminologia porządkująca działania podejmowane w nadzorze pedagogicznym (kurator, dyrektor) Opisany został podstawowy poziom (D) spełniania przez szkołę wymagao w określonych obszarach Ustalanie stopnia spełniania przez szkołę określonego poziomu wymagao (A,B,C,D) w wyniku ewaluacji zewnętrznej Dokumentowanie nadzoru Planowanie nadzoru pedagogicznego przez dyrektorów szkól i placówek oświatowych
3. Zadania dyrektora Planowanie nadzoru pedagogicznego przez dyrektorów szkól i placówek oświatowych 11
Zadania dyrektora 20. 1. Dyrektor szkoły lub placówki publicznej we współpracy z innymi nauczycielami zajmującymi stanowiska kierownicze, w ramach sprawowanego nadzoru pedagogicznego: 1) przeprowadza ewaluację wewnętrzną i wykorzystuje jej wyniki do doskonalenia jakości pracy szkoły lub placówki; 2) kontroluje przestrzeganie przez nauczycieli przepisów prawa dotyczących działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuoczej oraz innej działalności statutowej szkół i placówek; 3) wspomaga nauczycieli w realizacji ich zadao, w szczególności przez: a) organizowanie szkoleo i narad, b) motywowanie do doskonalenia i rozwoju zawodowego, c) przedstawianie nauczycielom wniosków wynikających ze sprawowanego przez dyrektora szkoły lub placówki nadzoru pedagogicznego. Planowanie nadzoru pedagogicznego przez dyrektorów szkól i placówek oświatowych 12
Zadania dyrektora 2. Ewaluację wewnętrzną przeprowadza się w odniesieniu do wszystkich lub wybranych wymagao, o których mowa w 7 ust. 4, lub do innych zagadnieo uznanych w szkole lub placówce za istotne w działalności szkoły lub placówki. 3. W celu realizacji zadao, o których mowa w ust. 1, dyrektor szkoły lub placówki w szczególności obserwuje prowadzone przez nauczycieli zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuocze oraz inne zajęcia i czynności wynikające z działalności statutowej szkoły lub placówki. Planowanie nadzoru pedagogicznego przez dyrektorów szkól i placówek oświatowych 13
Ważne terminy 22. Do dnia 31 sierpnia każdego roku dyrektor szkoły lub placówki publicznej przedstawia radzie pedagogicznej wyniki i wnioski ze sprawowanego nadzoru pedagogicznego. 21. 1. Dyrektor szkoły lub placówki publicznej opracowuje na każdy rok szkolny plan nadzoru pedagogicznego, który przedstawia radzie pedagogicznej w terminie do dnia 15 września roku szkolnego, którego dotyczy plan. 2.Plan nadzoru, o którym mowa w ust. 1, zawiera w szczególności: 1) cele, przedmiot ewaluacji wewnętrznej oraz jej harmonogram; 2) tematykę i terminy przeprowadzania kontroli przestrzegania przez nauczycieli przepisów prawa dotyczących działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuoczej oraz innej działalności statutowej szkół i placówek; 3) tematykę szkoleo i narad dla nauczycieli. Planowanie nadzoru pedagogicznego przez dyrektorów szkól i placówek oświatowych 14
4. Przykład planu nadzoru pedagogicznego Planowanie nadzoru pedagogicznego przez dyrektorów szkól i placówek oświatowych 15
Etapy budowania planu nadzoru pedagogicznego Analiza obowiązujących aktów prawnych Tworzenie koncepcji nadzoru pedagogicznego wynikającej z koncepcji pracy szkoły uzasadnienie i wybór obszarów nadzoru cele pytania badawcze problemy badawcze metody, narzędzia plan i harmonogram Opracowanie planu nadzoru pedagogicznego Planowanie nadzoru pedagogicznego przez dyrektorów szkól i placówek oświatowych 16
Uzasadnienie i wybór obszarów nadzoru pedagogicznego Priorytety Ministra Edukacji 1. Monitorowanie przygotowania szkół i placówek do obniżenia wieku szkolnego. 2. Monitorowanie wdrażania podstawy programowej kształcenia ogólnego. Plan nadzoru Kuratora Oświaty; Analiza wyników sprawowanego nadzoru pedagogicznego przez Kuratora Oświaty w tym z ewaluacji zewnętrznych i kontroli; Wnioski ze sprawowanego nadzoru sprawowanego przez dyrektora w tym wyniki diagnoz, analiz, kontroli, monitoringu, hospitacji, sprawozdanie z nadzoru przeprowadzonego w poprzednim roku szkolnym, wnioski i uchwały rady pedagogicznej, wnioski i postulaty rady rodziców i samorządu uczniowskiego; Efekty działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuoczej; Np. Szkoła która od 3 lat jest w 1 staninie, środowisko po PGR lub trudne wychowawcze, brak współpracy z rodzicami niska frekwencja, niska motywacja uczniów, brak aspiracji. Np. Monitorowanie wdrażania podstawy programowej kształcenia ogólnego. Planowanie nadzoru pedagogicznego przez dyrektorów szkól i placówek oświatowych 17
Cele nadzoru pedagogicznego - przykłady zapisów Sprawne zarządzanie szkołą/placówką oświatową Doskonalenie działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuoczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki Sprawdzenie stopnia spełnienia postawionych wymagao Doskonalenie jakości pracy szkoły/placówki oświatowej Rozwój szkoły/placówki oświatowej Doskonalenie procesów edukacyjnych zachodzących w szkole Podnoszenie efektywności kształcenia Aktywizacja szkoły w środowisku lokalnym Planowanie nadzoru pedagogicznego przez dyrektorów szkól i placówek oświatowych 18
5. Ewaluacja pracy szkoły lub placówki oświatowej Planowanie nadzoru pedagogicznego przez dyrektorów szkól i placówek oświatowych 19
Ewaluacja w rozumieniu rozporządzenia Ewaluacja praktyczne badanie oceniające przeprowadzane w szkole lub placówce. Praktyczne, bo nie służy teorii, tylko zmianie wprowadzanej w rzeczywistości szkolnej, a w konsekwencji rozwojowi szkoły. Badanie, bo jest to proces systematycznego zbierania i analizowania danych odniesionych do ustalonych wymagao. Oceniające, bo służy ustaleniu poziomu spełniania przez szkołę wymagao opisanych w załącznikach do rozporządzenia. Przeprowadzane w szkole, bo to sprzyja osiągnięciu trafności oceny działao dydaktycznych, wychowawczych i opiekuoczych. Planowanie nadzoru pedagogicznego przez dyrektorów szkól i placówek oświatowych 20
Obszary wybrane do ewaluacji 1. I 1.1 i 1.2 2. II 2.2 3. III 3.3 4. IV 4.1 Obszary wymienione w załączniku do rozporządzenia /po 1-2 wymaganiu z obszaru/ Planowanie nadzoru pedagogicznego przez dyrektorów szkól i placówek oświatowych 21
1. EFEKTY DZIAŁALNOŚCI DYDAKTYCZNEJ, WYCHOWAWCZEJ I OPIEKUOCZEJ ORAZ INNEJ DZIAŁALNOŚCI STATUTOWEJ SZKOŁY LUB PLACÓWKI. Szkoła lub placówka osiąga cele zgodne z polityką oświatową paostwa. Szkoła lub placówka doskonali efekty swojej pracy. Wymaganie 1.2. Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności Charakterystyka wymagania na poziomie D Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej. W szkole lub placówce diagnozuje się i analizuje osiągnięcia uczniów, uwzględniając ich możliwości rozwojowe. Charakterystyka wymagania na poziomie B W szkole lub placówce formułuje się i wdraża wnioski z analizy osiągnięd uczniów, dostrzegane są możliwości uzyskiwania przez uczniów lepszych wyników w nauce. Wdrożone wnioski przyczyniają się do poprawy wyników w nauce uczniów. Planowanie nadzoru pedagogicznego przez dyrektorów szkól i placówek oświatowych 22
2. PROCESY ZACHODZĄCE W SZKOLE LUB PLACÓWCE. Procesy zachodzące w szkole lub placówce służą realizacji przyjętej w szkole lub placówce koncepcji pracy. W szkole lub placówce dba się o prawidłowy przebieg i doskonalenie procesów edukacyjnych. Wymaganie 2.2. Oferta edukacyjna umożliwia realizację podstawy programowej Charakterystyka wymagania na poziomie D Oferta edukacyjna wynika z podstawy programowej. Oferta edukacyjna odpowiada potrzebom uczniów i rynku pracy. Monitoruje się realizację podstawy programowej. Charakterystyka wymagania na poziomie B Oferta edukacyjna jest modyfikowana, wzbogacana i umożliwia rozwój zainteresowao uczniów. Szkoła lub placówka realizuje nowatorskie rozwiązania programowe. Planowanie nadzoru pedagogicznego przez dyrektorów szkól i placówek oświatowych 23
3. FUNKCJONOWANIE SZKOŁY LUB PLACÓWKI W ŚRODOWISKU LOKALNYM. Szkoła lub placówka jest integralnym elementem środowiska, w którym działa. Szkoła lub placówka współpracuje ze środowiskiem na rzecz rozwoju własnego i lokalnego. Szkoła lub placówka racjonalnie wykorzystuje warunki, w których działa. Wymaganie 3.3. Promowana jest wartośd edukacji Charakterystyka wymagania na poziomie D Szkoła lub placówka prezentuje i upowszechnia informacje o ofercie edukacyjnej oraz podejmowanych działaniach i osiągnięciach. Szkoła lub placówka informuje środowisko o celowości i skuteczności podejmowanych przez nią działao. Charakterystyka wymagania na poziomie B Szkoła lub placówka promuje w środowisku potrzebę uczenia się. Szkoła lub placówka jest pozytywnie postrzegana w środowisku. Planowanie nadzoru pedagogicznego przez dyrektorów szkól i placówek oświatowych 24
4. ZARZĄDZANIE SZKOŁĄ LUB PLACÓWKĄ. Zarządzanie zapewnia sprawne funkcjonowanie szkoły lub placówki. Wymaganie 4.1. Funkcjonuje współpraca w zespołach Charakterystyka wymagania na poziomie D Nauczyciele pracują zespołowo i analizują efekty swojej pracy. Charakterystyka wymagania na poziomie B Nauczyciele wspólnie planują działania podejmowane w szkole lub placówce, rozwiązują problemy i doskonalą metody i formy współpracy. Planowanie nadzoru pedagogicznego przez dyrektorów szkól i placówek oświatowych 25
Cel ewaluacji Ocena jakości działao nauczycieli na rzecz realizacji podstawy programowej /planowanie pracy, realizacja podstawy, ocenianie osiągnięd uczniów/. Ocena oferty edukacyjnej w aspekcie realizacji podstawy programowej. Ocena sposobów komunikowania się nauczycieli z rodzicami w zakresie informowania o realizacji podstawy programowej. Ocena efektywności pracy zespołowej nauczycieli pod kątem realizacji podstawy programowej Planowanie nadzoru pedagogicznego przez dyrektorów szkól i placówek oświatowych 26
Przedmiot ewaluacji Planowanie pracy nauczyciela, Zajęcia dydaktyczno wychowawcze Ocenianie osiągnięd uczniów Oferta edukacyjna Komunikowanie się nauczycieli z rodzicami Praca zespołów nauczycieli Planowanie nadzoru pedagogicznego przez dyrektorów szkól i placówek oświatowych 27
Projekt ewaluacji przykład dla sformułowanych celów Przedmiot ewaluacji /obiekt/ Pytania badawcze Kryteria ewaluacji Próba badawcza Sposoby zbierania danych Planowanie nadzoru pedagogicznego przez dyrektorów szkól i placówek oświatowych 28
Harmonogram ewaluacji Działania Opracowanie projektu ewaluacji wewnętrznej na rok szkolny2009/2010 Termin realizacji IX X XI XII I II III IV V VI VII VII x Źródła informacji tworzona dokumentacja Dokument w postaci projektu Przygotowanie narzędzi ewaluacji x Narzędzia Organizacja zbierania danych x Harmonogram lub opis Zbierania danych x x x x Opracowanie wyników x Elektroniczna baza danych Elektroniczna baza danych Opracowanie raportu x Raport Przedstawienie raportu radzie pedagogicznej Opracowanie programu poprawy efektywności kształcenia Wdrożenie programu poprawy efektywności kształcenia x x x x x Protokół posiedzenia Rady Pedagogicznej Program działao naprawczych Dokumentacja procesu kształcenia Ewaluacja programu x Raport Analiza sposobu realizacji PP w roku szkolnym 2009 x x Raport Planowanie nadzoru pedagogicznego przez dyrektorów szkól i placówek oświatowych 29
6. Kontrola Planowanie nadzoru pedagogicznego przez dyrektorów szkól i placówek oświatowych 30
Kontrola przestrzegania przez nauczycieli przepisów prawa dotyczących działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuoczej oraz innej działalności statutowej szkół i placówek Termin Tematyka/ zakres kontroli Sposób prowadzenia kontroli XII 2009 Zgodnośd programów nauczania i podręczników z podstawą programową I, VI 2010 Prowadzenie podstawowej dokumentacji nauczyciela i wychowawcy Analiza dokumentacji/ arkusz informacyjny Analiza dzienników lekcyjnych, arkuszy organizacyjnych II 2010 XI 2009, III 2010 Ocena warunków BHP oraz stanu technicznego i sanitarnego w pomieszczeniach dydaktycznych (sala sportowa, basen, pracownie przedmiotowe) i pomocniczych (stołówka, świetlica). Ochrona przed zagrożeniem. Uwzględnianie w pracy dydaktycznej, wychowawczej i opiekuoczej zaleceo PPP Przegląd, regulaminy i instrukcje, rozmowa Analiza planów pracy, obserwacja zajęd Planowanie nadzoru pedagogicznego przez dyrektorów szkól i placówek oświatowych 31
Wspomaganie Plan doskonalenia zawodowego nauczycieli szkoły/placówki Plan szkoleniowych rad pedagogicznych Hospitacja/obserwacja zajęd Planowanie nadzoru pedagogicznego przez dyrektorów szkól i placówek oświatowych 32
7. Wspomaganie Planowanie nadzoru pedagogicznego przez dyrektorów szkól i placówek oświatowych 33
Wspomaganie nauczycieli w realizacji ich zadao Termin Tematyka/ zakres wspomagania Cel wsparcia IX 2009 Opracowanie harmonogramu posiedzeo Rady Pedagogicznej i spotkao zespołów przedmiotowych Wspomaganie nauczycieli w realizacji zadao szkoły oraz doskonalenia jakości pracy szkoły Planowanie nadzoru pedagogicznego przez dyrektorów szkól i placówek oświatowych 34
Hospitacja/obserwacja 2004 2006 2009 Hospitacja należy przez to rozumied formę nadzoru pedagogicznego, polegającą na prowadzeniu bezpośredniej obserwacji realizowania przez nauczycieli statutowych zadao szkoły lub placówki, w szczególności zajęd prowadzonych z uczniami, Hospitacja jest bezpośrednią obserwacją realizowania przez nauczycieli statutowych zadao szkoły lub placówki, w szczególności zajęd prowadzonych z uczniami lub wychowankami Dyrektor szkoły lub placówki w szczególności obserwuje prowadzone przez nauczycieli zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuocze oraz inne zajęcia i czynności wynikające z działalności statutowej szkoły lub placówki. Planowanie nadzoru pedagogicznego przez dyrektorów szkól i placówek oświatowych 35
8. Dokumentacja nadzoru Planowanie nadzoru pedagogicznego przez dyrektorów szkól i placówek oświatowych 36
Wytwarzane dokumenty Plan nadzoru pedagogicznego dyrektora szkoły/placówki Projekty ewaluacji Dokumentacja wewnątrzszkolnych badao osiągnięd uczniów Narzędzia ewaluacji w postaci kwestionariuszy ankiet, wywiadów, arkuszy obserwacji, arkuszy analizy dokumentów Zebrane i opracowane bazy danych. Raporty z analizy wyników egzaminów zewnętrznych Raporty ewaluacyjne Sprawozdania z realizacji zadao nauczycieli Projekt/plan analizy efektów działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuoczej szkoły Arkusze analizy efektów dydaktycznej pracy nauczyciela Sprawozdanie z wyników sprawowanego nadzoru Dokumentacja w wersji papierowej i na nośnikach elektronicznych Planowanie nadzoru pedagogicznego przez dyrektorów szkól i placówek oświatowych 37
Dziękujemy Planowanie nadzoru pedagogicznego przez dyrektorów szkól i placówek oświatowych 38