PROGRAM PROFILAKTYKI Akty prawne: 1. Konstytucja Rzeczypospolitej Art. 72 2. Konwencja o Prawach Dziecka Art. 3, 19 i 33 3. Ustawa z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty 4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. 5. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lipca 2002 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego. (DZ.U. z 2002r. Nr 121, poz.. 1037) 6. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej Sportu z dnia 7 stycznia 2003 w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno - pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003r. Nr 11, poz. 114) 7. Ustawa z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. 8. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 roku o ochronie zdrowia psychicznego. 9. Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 roku o przeciwdziałaniu narkomanii. 10. Ustawa z dnia 9 listopada 1995 roku o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. II Dokumentacja wewnątrzszkolna stanowiąca podstawę Szkolnego Programu Profilaktyki 1. Statut szkoły 2. Misja i Wizja szkoły 3. Program Wychowawczy 4. Szkolny Zestaw Programów Nauczania 5. Wewnątrzszkolny System Oceniania 1
I. Założenia teoretyczne programu 1. Profilaktyka, to proces wspierający zdrowie poprzez umożliwienie jednostce uzyskania pomocy potrzebnej do konfrontacji ze złożonymi, stresującymi warunkami życia. Profilaktyka to nie tylko działanie, które ma na celu zapobieganie pojawianiu się i rozwojowi danego zjawiska w konkretnej społeczności, ale również promowaniu alternatywnych zjawisk w stosunku do tych, które usiłuje się wyeliminować. 2. Harmonijny rozwój osobowości w profilaktyce oznacza wspieranie zdrowego życia, rozwijanie zdrowia psychicznego poprzez wzmacnianie czynników, które sprzyjają rozwojowi. 3. Profilaktyka w szkole powinna wynikać głównie z obserwacji i refleksji nad przyczyną niepowodzeń w realizacji określonych działań wychowawczych, a co za tym idzie zagrożeń dla prawidłowego procesu wychowania. 4. Skuteczne działania zapobiegające problemom młodzieży powinny kompleksowo uwzględniać doświadczenia nowoczesnej profilaktyki skoncentrowanej na: - JEDNOSTCE, - RODZINIE, - GRUPIE RÓWIEŚNICZEJ, - SZKOLE, - LOKALNEJ SPOŁECZNOŚCI, - SZEROKO POJĘTYM SPOŁECZEŃSTWIE. II. Cele programu Ochrona młodego człowieka przed podejmowaniem zachowań ryzykownych, hamujących i niszczących rozwój poprzez: 1. Przeciwdziałanie wszelkim zagrożeniom i odpowiednie reagowanie w przypadku pojawiania się ich na terenie szkoły i w środowisku uczniowskim. 2. Promowanie alternatywnych sposobów spędzania wolnego czasu i zdrowego stylu życia. III. Odbiorcy programu Program profilaktyki w naszej szkole obejmuje Uczniów, Nauczycieli i Rodziców. 2
IV. Diagnoza środowiska szkolnego Diagnoza środowiska szkolnego została przeprowadzona poprzez: o ankiety dla uczniów z wyodrębnieniem samooceny ucznia dla klas pierwszych, o wywiady z uczniami, nauczycielami i rodzicami, o obserwację zachowania uczniów, o analizę frekwencji w dziennikach lekcyjnych, o analizę dokumentacji wychowawczej, o analizę informacji wychowawczej, o analizę frekwencji rodziców na zebraniach organizowanych przez szkołę, o kontakty z policją, kuratorami sadowymi i rodzinnymi uczniów, o pracę komisji dyscyplinarnej dla uczniów i słuchaczy. V. Identyfikacja problemu Na podstawie obserwacji i diagnozy środowiska szkolnego zauważa się na terenie szkoły następujące problemy: 1. Problem przemocy i agresji (próby dominacji na terenie szkoły, drobne zaczepki, nieliczne próby zastraszania). 2. Brak motywacji do nauki, niskie potrzeby edukacyjne, wagary. 3. Palenie papierosów, spożywanie alkoholu. 4. Brak dyscypliny, niska kultura języka w szkole. 5. Niski stopień zainteresowania uczniów symbolami patriotycznymi i narodowymi. 6. Ubóstwo materialne rodziców (brak śniadania u grupy uczniów, podręczników, brak środków finansowych na wycieczki, wyjazd do kina). 7. Uzależnienie od wytworów szeroko pojętej kultury masowej, w tym środków masowego przekazu, brak zainteresowania tzw. kulturą wysoką". 8. Przedwczesne macierzyństwo uczennic. VI. Kierunki działań interwencyjnych i profilaktycznych wskazanych w wyniku diagnozy: 1. Realizacja współpracy z instytucjami oferującymi swą pomoc (zarówno finansową jak i merytoryczną). 2. Doskonalenie umiejętności nauczycieli, rozszerzanie ich wiedzy (szczególnie wychowawców klas) o takie zagadnienia jak: wiedza na temat uzależnień, sposoby walki z agresją, postępowanie w konkretnych przypadkach i stosownie form pomocy, regulacje prawne. 3
3. Stopniowe uzupełnianie zbiorów biblioteki szkolnej materiałami dotyczącym profilaktyki. 4. Włączenie przedstawicieli Samorządu Uczniowskiego do konkretnych działań (uczniowie mają prawo zgłaszania własnych pomysłów i inicjatyw, a także winni czuć się odpowiedzialni za to, co dzieje się w ich środowisku). 5. Organizowanie systematycznych i profilaktycznych zajęć edukacyjnych w ramach lekcji wychowawczych, zastępstw lub spotkań dodatkowych. 6. Stała współpraca z rodzicami w celu przekazywania im wiedzy na temat zagrożeń, a także zapoznanie ich z działaniami szkoły w tym zakresie. 7. Organizowanie w szkole imprez o tematyce związanej z profilaktyką uzależnień współczesnego młodego człowieka. 8. Realizowanie programów profilaktycznych przez wychowawców szkolnych, pedagoga szkolnego i wszystkich uczących. 9. Systematyczne omawianie w ramach spotkań wychowawców i posiedzeń Rady Pedagogicznej efektów realizacji Programu Profilaktycznego w szkole. 10. Promocja zdrowego stylu życia (kształtowanie postaw i zachowań chroniących zdrowie własne i innych) VI. Harmonogram działań w wybranych obszarach zagrożeń Obszar 1: Różne formy przemocy i agresji w szkole (próby dominacji na terenie szkoły, drobne zaczepki, nieliczne próby zastraszania) Działania informacyjno-profilaktyczne na terenie szkoły: Zespół wychowawców 1. sporządzenie tematycznego zestawienia bibliograficznego książek poruszających temat agresji Pedagog szkolny Nauczyciele wykaz instytucji, do których można się zwrócić jeśli spotkamy się z przemocą. bibliotekarze W zakres tych działań wchodziłoby również stwarzanie alternatywnych form spędzania wolnego czasu przez młodzież (szkolne koła i kluby zainteresowań) 2.. 3. Przeprowadzenie cyklu spotkań z młodzieżą, rodzicami, nauczycielami, oraz zaproszonym gośćmi Spotkania te miałby na celu uświadomienie zagrożeń i zaangażowanie we współpracę zarówno nauczycieli jak i rodziców. Dyrektor i pedagog szkolny Obserwacja zachowania uczniów Wszyscy uczący 4
Obszar 2: Brak motywacji do nauki, niskie potrzeby edukacyjne, wagary 1. Porady, konsultacje oraz porady indywidualne. Wychowawcy klas 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Pedagogizacja Rodziców. Pedagog szkolny, wyznaczeni nauczyciele Konsultacje indywidualne dla uczniów i Rodziców. Nauczyciele wychowawcy, pedagog szkolny Stosowanie aktywnych metod nauczania, wykorzystanie multimedialnych środków dydaktycznych: Nauczyciele przedmiotów stosowanie technologii informacyjnej na zajęciach szkolnych, organizacja lekcji koleżeńskich z ukierunkowaniem na pracę i zaangażowanie uczniów na lekcjach. Realizacja cyklu lekcji wychowawczych dotyczących Wychowawcy klas, pedagog szkolny(np. w/w problemu. w czasie zastępstw) Stała kontrola frekwencji uczniów na zajęciach. Wychowawcy, nauczyciele Mobilizacja zespołów klasowych. Pomoc koleżeńska. Wychowawca, samorząd klasowy Udział uczniów w zajęciach poza szkolnych. Kierowanie uczniów ze szczególnie niską frekwencją do komisji dyscyplinarnej. Obszar 3: Palenie papierosów, spożywanie alkoholu Opiekunowie szkolnych klubów i kół zainteresowań Komisja dyscyplinarna dla uczniów i słuchaczy Na bieżąco Realizacja w ramach godzin wychowawczych tematyki dotyczącej szkodliwości palenia. wychowawczym Nauczyciele wychowawcy Zgodnie z planem 1. klasy Ogłoszenie konkursu na najlepszą pracę plastyczną Pedagog szkolny Maj 2008 2. dotyczącą antyreklamy tytoniowej. Obszar 4: Brak dyscypliny i niska kultura języka w szkole Lp. Działania Odpowiedzialni Termin: 1. Stała kontrola pozytywnych i negatywnych zachowań Wychowawcy, uczniów, analiza zapisów dokumentacji szkolnej. pedagog 2. Przeprowadzenie zajęć dotyczących kultury słowa, uwrażliwianie uczniów na kulturę wysławiania się jako podstawowy element pozytywnego wizerunku młodego człowieka. Wychowawcy, wszyscy uczący ze szczególnym uwzględnieniem nauczycieli polonistósta 3. Organizacja kółka poetyckiego. Nauczyciel poloni- Wybrany termin 5
4. Comiesięczne spotkania uczniów z Dyrektorem na szkolnym apelu porządkowym. Dyrektor Pierwszy dzień danego miesiąca Obszar 5: Niski stopień zainteresowania uczniów symbolami patriotycznymi i narodowymi Lp. Działania Odpowiedzialni Termin: 1. Prowadzenie lekcji wychowawczych podejmujących tematykę symboli patriotycznych i narodowych. Wychowawca Zgodnie z plan wychowawczym klasy 2. Wycieczki w miejsca pamięci narodowej. Wychowawcy i nauczyciele Zgodnie z harmonogramem wycieczek 3. Zapoznanie uczniów z narodową kulturą, literaturą i historią 4. Współorganizowanie i uczestnictwo w szkolnych obchodach uroczystości narodowych i lokalnych. 5. Gromadzenie materiałów nt. symboli narodowych, świąt państwowych, polskich obrzędów i zwyczajów. Nauczyciele poloniści, historycy i Opiekunowie wychowawcy samorządu i wychowawcy Nauczyciel bibliotekarz Na zajęciach przedmiotowych Zgodnie z harmonogramem uroczystości szkolnych Na bieżąco Obszar 6: Ubóstwo materialne rodziców (brak śniadania u grupy uczniów, brak podręczników, brak środków finansowych na wycieczki, wyjazdy do teatru, kina) Lp. Działania Odpowiedzialni Termin: 1. Objęcie pomocą materialną (stypendialną) uczniów tej pomocy wymagających Członkowie komisji stypendialnej, członkowie Rady Rodziców 2. Pozyskiwanie sponsorów prywatnych Dyrektor, pedagog, wychowawcy Według terminarza pomocy stypendialnej, Obszar 7: Uzależnienie od wytworów szeroko pojętej kultury masowej, w tym środków masowego przekazu, brak zainteresowania tzw. kulturą wysoką" 1. Przeprowadzenie w ramach w ramach lekcji wychowawczych zajęć dotyczących wpływu kultury masowej na kształtowanie osobowości młodego człowieka Wychowawcy, Pedagog 2. Zwrócenie uwagi uczniów na świadome i kontrolowane korzystanie z zasobów internetu. 3. Kontynuacja spotkań Szkolnego Klubu Filmowego 4. Organizowanie spotkań z aktorami, wyjścia do teatru, kina Nauczyciele informatycy, Pedagog Nauczyciel prowadzący Nauczyciele poloniści Zgodnie z planami wychowawczymi poszczególnych klas. Lekcje poświęcone tworzeniu stron www. Zgodnie z harmonogramem Kilka razy w roku, zgodnie z harmonogramem wycieczek szkolnych. 6
Obszar 7: Przedwczesne macierzyństwo uczennic. 1. Poruszanie problemu przedwczesnego macierzyństwa na godzinach do dyspozycji wychowawcy. Wychowawca 2. Spotkanie z pracownikami Poradni Psychologiczno Pedagogicznej i Poradni Życia Rodzinnego 3. Powiększanie księgozbioru i filmoteki związanej z psychologią rodziny, miłością, poszanowaniem drugiego człowieka. VII. Przewidywane efekty podjętych działań profilaktycznych Pracownicy Poradni Nauczyciel bibliotekarz Zgodnie z planami wychowawczymi poszczególnych klas Dwa w ciągu roku szkolnego Na bieżąco 1. Nauczyciele wszystkich przedmiotów będą posiadali wiedzę z zakresu profilaktyki oraz umiejętności postępowania w konkretnych przypadkach i stosowania różnorodnych form pomocy. 2. Bibliotek szkolna będzie wyposażona w materiały i publikacje dotyczące profilaktyki. 3. Stworzony zostanie bank publikacji i scenariuszy opracowanych przez nauczycieli naszej szkoły. 4. Uczniowie i rodzice skorzystają ze wsparcia instytucji profesjonalnych. 5. Uczniowie będą wyposażeni w wiedzę o szkodliwości działania środków uzależniających. 6. Nastąpi poprawa z zakresie relacji: uczeń - nauczyciel rodzice. 7. Zmniejszy się wskaźnik uczniów opuszczających zajęcia lekcyjne. 8. Zmniejszy się wskaźnik występowania agresji i przemocy w szkole oraz poza nią. 9. W szkole realizowany będzie kalendarz imprez profilaktycznych i prozdrowotnych. 10. Nastąpi poprawa wyników w nauce (zwiększy się zaangażowanie uczniów w różnorodne konkursy, i zawody itp.) 11. Stopniowo poprawi się aktywność i samorządność uczniów. Uczniowie w pełni poczują się gospodarzami szkoły, wspólnie z nauczycielami organizują imprezy kulturalne i rozrywkowe. 12. Coraz więcej uczniów zacznie uprawiać różnorodne dyscypliny sportowe, co wiązać się będzie z sukcesami w lokalnych rozgrywkach i zawodach. 13. Uczniowie mniej czasu spędzać będą przed telewizorem, komputerem wybierając formy aktywne, oferowane im przez szkołę we współpracy z instytucjami lokalnymi. 14. Uczniowie będą wyposażeni w wiedzę o szkodliwości działania środków uzależniających. 15. Wszyscy w szkole przestrzegać będą kultury słowa. 7
VIII. Całościowa ewaluacja Szkolnego Programu Profilaktyki po zakończeniu cyklu kształcenia ( po 4 latach) 8