PROGRAM PROFILAKTYKI ZESPOŁU SZKÓŁ NR 2 IM. KS. JÓZEFA TISCHNERA W KRAKOWIE Podstawa prawna programu profilaktyki: Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256. poz. 2572, z późn. zm. w tym z 11 kwietnia 2007 r.); Rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej; Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982r; Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994r; Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych z dnia 9 listopada 1995r; Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 24 kwietnia 1997r; Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawie nieletnich (tj. Dz. U. z 2002 r. Nr 11, poz. 109 ze zm.); Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem str. 1
Rozporządzenie MEN z dnia 10 maja 2013 zmieniające rozporządzenie w sprawie nadzoru pedagogicznego Statut szkoły; Konwencja o Prawach Dziecka Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 maja 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie nadzoru pedagogicznego Rządowy program na lata 2014 2016 : Bezpieczna i przyjazna szkoła I. PREAMBUŁA Głównym celem działań profilaktycznych jest kształtowanie u młodzieży dojrzałej postawy wobec życia, wolności i emocji, tak więc praca profilaktyczna powinna być skupiona na wychowanku, na jego cielesności, emocjonalności, myśleniu, duchowości i religijności oraz na uczeniu go pozytywnych umiejętności życiowych. Program profilaktyki jest skierowany do uczniów, rodziców i nauczycieli, a także innych pracowników szkoły. Profilaktyka jest procesem wspierania młodego człowieka w radzeniu sobie z trudnościami, zagrażającymi jego rozwojowi oraz ma na celu eliminowanie czynników zagrażających zdrowiu, a także promowanie zdrowego stylu życia i zapobieganie zachowaniom ryzykownym młodych ludzi. W programie przedstawiono działania mające na celu zapobieganie negatywnym zachowaniom, a promujące zachowania pozytywne. Głównym celem programu jest to, aby młodzież była świadoma zagrożeń i konsekwencji, z jakimi może spotkać się w szkole i poza nią, potrafiła dokonywać prawidłowych wyborów i radzić sobie w różnych trudnych sytuacjach. Planujemy wyposażyć uczniów w wiedzę i umiejętności z zakresu przystosowania do życia społecznego, profilaktyki uzależnień, umiejętności efektywnego uczenia się, promocji kultury osobistej i zdrowia. Profilaktyka jest procesem długofalowym i musi podlegać ewaluacji, dlatego przebieg realizacji zaplanowanych zadań będzie systematycznie monitorowany. II. DIAGNOZA ZAGROŻEŃ 1) Informacje uzyskane od wychowawców klas na temat problemów wychowawczych w danej klasie. 2) Przeprowadzenie ankiet wśród uczniów, rodziców. 3) Rozmowy z rodzicami, zarówno indywidualnie jak i zbiorowe podczas wywiadówek. 4) Analiza sytuacji rodzinnej i środowiskowej uczniów. 5) Wnioski z prac Rady icznej. III. CELE STRATEGICZNE DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH 1) Promowanie zdrowia i zdrowego stylu życia. 2) Kształtowanie odpowiedzialności i postawy asertywnej wobec negatywnych zjawisk społecznych 3) Uświadomienie konsekwencji używania środków psychoaktywnych. str. 2
4) Uświadomienie zagrożeń płynących z niewłaściwego używania Internetu. 5) Stworzenie alternatyw dla nadużywania alkoholu, narkotyków i innych zachowań ryzykownych, 6) Wspieranie dobrych relacji rodzinnych. 7) Budowanie poczucia więzi z klasą i szkołą. 8) Kształtowanie umiejętności radzenia sobie z trudnymi sytuacjami, presją, nadmiarem obowiązków przy jednoczesnym zachowaniu równowagi psychicznej. 9) Rozwijanie samorządności wśród społeczności uczniowskiej. 10) Wypracowanie właściwych form współpracy z rodzicami w zakresie rozwiązywania problemów dzieci i młodzieży. 11) Wspieranie pracy nauczycieli w działaniach wychowawczo profilaktycznych. 12) Poszerzanie wiedzy o potrzebie bezpieczeństwa własnego i innych. IV. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW 1) Organizowanie i prowadzenie zajęć dydaktyczno-wychowawczych. 2) Organizacja imprez otwartych dla dzieci i młodzieży. 3) Imprezy i zajęcia ułatwiające integracje zespołów klasowych 4) Aktywne metody wychowania i nauczania (np. gry, konkursy, zabawy, wycieczki, praca twórcza, rozwiązywanie problemów). 5) Różne formy aktywności uczniów. 6) Kultywowanie tradycji i obrzędowości. 7) Prezentacje wyników pracy, pokazy, wystawy. 8) Współpraca z rodzicami, szkołami. 9) Pogadanki z zaproszonymi gośćmi 10) Współpraca z innymi podmiotami V. ZADANIA I SPOSOBY REALIZACJI CELÓW OBSZAR 1. Zapobieganie przemocy i agresji L.p. Zadania Sposób realizacji - diagnoza środowiska rodzinnego i rówieśniczego dzieci oraz młodzieży (wywiady) Osoby odpowiedzialne wychowawcy, pedagog, psycholog 1. Analiza sytuacji wychowawczej szkoły i przedszkola - rozmowy indywidualne z uczniami i rodzicami stała kontrola zachowań pozytywnych i negatywnych dzieci i młodzieży na wszystkich zajęciach lekcyjnych i pozalekcyjnych. Dyrektor - ankiety dla klas pierwszych gimnazjum - analiza dokumentacji - organizowanie koniecznej pomocy materialnej, dydaktycznej i psychologicznej str. 3
- komisje dyscyplinujące, zawieranie kontraktów, - współpraca z rodzicami dzieci i młodzieży, Dyrektor,, Dyrektor 2. Szybka interwencja w przypadku zaistnienia zjawiska - monitoring w newralgicznych miejscach, Dyrekcja - dyżury nauczycieli podczas przerw, - badanie bezpieczeństwa w szkole, przedszkolu i okolicy (ankiety dla uczniów i rodziców), - współpraca z sądem, kuratorami, policją, strażą miejską zgodnie z przyjętymi procedurami dyrektor, pedagog, psycholog 3. Integracja zespołu klasowego, grupy przedszkolnej - zajęcia integracyjne - wycieczki grupowe i klasowe, uroczystości grupowe i klasowe - adaptacja w środowisku szkolnym i przedszkolnym wychowawca, pedagog, psycholog wychowawcy pedagog, psycholog - integracja środowiska uczniowskiego w klasach i w szkole (imprezy okolicznościowe, wycieczki) pedagog, psycholog wychowawcy 4. Budowanie więzi międzyludzkich - zapobieganie sytuacji zagrożeń między dziećmi i młodzieżą - organizowanie konkursów - pomoc uczniom z trudnościami wychowawczymi - pomoc uczniom z trudnościami w nauce - zaproszenie na zajęcia specjalistów zajmujących się problemem przemocy, współpraca z policją 5. Umiejętność radzenia sobie z napięciem pojawiającym się w sytuacjach trudnych - lekcje wychowawcze dotyczące agresji, zachowań agresywnych, chronienia siebie w sytuacjach nacisku grupowego - rozmowy indywidualne, - współpraca z Poradnią Psychologiczno- iczną -organizowanie i prowadzenie warsztatów związanych z prawidłowym rozumieniem i wyrażaniem emocji - prowadzenie zajęć z odreagowywania złości - realizowanie programu Przyjaciele Zippiego promującego zdrowie i odporność psychiczną dzieci, psycholog przedszkola 6. - zapoznanie ze Statutem Przedszkola oraz Szkoły Jasne sformułowanie zasad zachowania i współżycia - zapoznanie z regulaminami, wychowawcy społeczności przedszkolnej oraz szkolnej. - lekcje wychowawcze dotyczące praw człowieka - na prośbę wychowawcy str. 4
- rozmowy indywidualne -współtworzenie kodeksów grup przedszkolnych oraz zespołów klasowych, Edukacji Przedszkolnej i Wczesnoszkolnej - zajęcia pozalekcyjne 7. Umożliwienie uczniom ciekawych form spędzania czasu wolnego. - koła zainteresowań - akcje szkolne - konkursy OBSZAR 2. Profilaktyka uzależnień L.p. Zadania Sposób realizacji Osoba odpowiedzialna - pogadanki na lekcjach wychowawczych, zajęcia profilaktyczne zorganizowane przy współpracy z instytucjami oraz zaproszonymi gośćmi - wykład informacyjny dla rodziców, 1. Dostarczanie wiadomości - podanie rodzicom telefonów i adresów poradni, o których mogliby szukać fachowej pomocy, mechanizmach powstawania uzależnień - zajęcia warsztatowe dla dzieci i młodzieży - dostęp do ulotek, broszur, pozycji książkowych, filmów edukacyjnych Nauczyciel biblioteki - lekcje wychowawcze na temat asertywności na prośbę wychowawców 2. Wzmacnianie umiejętności asertywnego zachowania. - rozmowy indywidualne -organizowanie warsztatów dla grup przedszkolnych oraz zespołów klasowych - zapoznanie ze Statutem Przedszkola oraz Szkoły, 5. Jasne sformułowanie zasad zachowania w przedszkolu oraz szkole - zapoznanie z obowiązującymi regulaminami oraz kodeksami - lekcje wychowawcze oraz zajęcia z edukacji społecznej na temat zasad zachowania - rozmowy indywidualne 6. Wzmacnianie poczucia własnej wartości - lekcje wychowawcze oraz zajęcia z edukacji społecznej, dotyczące poczucia własnej wartości str. 5
- rozmowy indywidualne - koła zainteresowań 8. Zorganizowanie młodzieży czasu wolnego. - zajęcia pozalekcyjne - konkursy i akcje szkolne Samorząd szkolny Odpowiedzialne klasy OBSZAR 3. Zwiększenie efektów kształcenia L.p. Zadania Sposób realizacji Osoba odpowiedzialna 1. Pomoc uczniom mającym problemy w nauce. - wyodrębnienie uczniów z opiniami i orzeczeniami z Poradni Psychologiczno- icznej oraz kierowanie uczniów na badania specjalistyczne Zakładanie dokumentacji zgodnej z obowiązującymi przepisami - możliwość skorzystania z konsultacji, zorganizowanie samopomocy koleżeńskiej - współpraca z Poradnią Psychologiczno- iczną, - ścisła współpraca z rodzicami - indywidualna praca z uczniami mającymi trudności w nauce -indywidualizacja i dostosowanie metod pracy do potrzeb wychowanków - indywidualna praca z uczniami wyróżniającymi się w nauce 2. Promocja uczniów zdolnych. - udział w konkursach i olimpiadach na terenie szkoły i poza nią - koła zainteresowań - prezentacja osiągnięć uczniów w Zespole Szkół oraz w środowisku zewnętrznym, wychowawcy - zaostrzenie zasad rozliczania ilości godzin nieusprawiedliwionych Dyrekcja 3. Ograniczenie rozmiarów absencji. - współpraca z rodzicami - komisje dyscyplinujące, zawieranie kontraktów Dyrektor - rozmowy indywidualne str. 6
4. Podnoszenie motywacji do nauki. - systematyczna kontrola frekwencji uczniów - lekcje wychowawcze oraz zajęcia z edukacji społecznej dotyczące skutecznych metod uczenia się, przyszłości, pracy - rozmowy indywidualne, - współpraca z Poradnią Psychologiczno- iczną, - nagradzanie uczniów za osiągnięcia i umiejętności - organizacja konkursów przedmiotowych - stosowanie metod aktywizujących, 5. Doskonalenie zawodowe nauczycieli w zakresie profilaktyki - podnoszenie kwalifikacji zawodowych w zakresie profilaktyki, - awanse nauczycieli, - udział w kursach doskonalących z zakresu profilaktyki, OBSZAR 4. Podnoszenie kultury osobistej uczniów L.p. Zadania Sposób realizacji 1 Respektowanie norm poprawnego zachowania 2. Dbałość o kulturę słowa - rozmowy indywidualne Osoba odpowiedzialna - zawieranie kontraktu -nagradzanie właściwych zachowań poprzez ustalone formy graficzne - zwracanie uwagi na kulturalne zachowanie się podczas posiłków - konsekwentne zwracanie uwagi na stosowanie wyrazów niecenzuralnych - stosowanie zwrotów grzecznościowych Edukacji Przedszkolnej i Wczesnoszkolnej edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej - poszerzanie kompetencji językowych edukacji polonistycznej - rozmowy indywidualne - pogadanki, lekcje wychowawcze wychowawca, pedagog str. 7
3. Dbałość o wygląd i stosowny ubiór. - konsekwentne zwracanie uwagi na niewłaściwy strój ucznia - lekcje wychowawcze oraz zajęcia z edukacji społecznej, poświęcone higienie osobistej ucznia - rozmowy indywidualne - pogadanki, lekcje wychowawcze -spotkania z zaproszonymi gośćmi (stomatolog, pielęgniarka, lekarz) 4. Poszanowanie mienia przedszkola oraz szkoły. - surowe kary za dewastacje - monitoring Dyrekcja - zajęcia dotyczące poszanowania cudzego mienia - rozmowy indywidualne OBSZAR 5. Rozwijanie samorządności uczniowskiej, nauczyciele L.p. Zadania Sposób realizacji Osoba odpowiedzialna - wyposażenie dzieci i młodzieży w wiedzę o otaczającym ją świecie, życiu i zjawiskach zachodzących w społeczeństwie - rozmowy indywidualne - kształtowanie pożądanych cech osobowości (pracowitość, obowiązkowość, odpowiedzialność, uprzejmość itp) 1. Ukształtowanie wszechstronnie rozwiniętej osobowości - pokazywanie dzieciom możliwości dokonywania samooceny i samokontroli poprzez kąciki samooceny zachowania, drzewka sukcesów grupowych, tablice dyżurów, tablice nagród - pokazywanie dzieciom możliwości porównywania swoich prac i umiejętności z rówieśnikami poprzez wystawkę prac na korytarzach, w salach - włączanie dzieci w decydowanie o sprawach przedszkolnych np. w planowaniu przebiegu imprez przedszkolnych, wykonywaniu upominków dla najbliższych, pracy na rzecz innych grup jak przygotowanie teatrzyków i zabaw integracyjnych z młodszymi kolegami. edukacji przedszkolnej str. 8
- kampania wyborcza Opiekun SU - regularne zebrania Samorządu Opiekun SU 2. Działalność Samorządu Uczniowskiego - organizacja uroczystości i imprez szkolnych Opiekun SU - wspieranie i koordynowanie inicjatyw na rzecz społeczności uczniowskiej Opiekun SU OBSZAR 6. Edukacja prozdrowotna L.p. Zadania Sposób realizacji - lekcje wychowawcze, biologii, wychowania fizycznego, wychowania do życia w rodzinie na temat zdrowego stylu życia Osoba odpowiedzialna Nauczyciel biologii, wf, WDŻ - ukazanie ciekawych form rekreacji wf 1. Upowszechnianie i promowanie zdrowego stylu życia - ukazanie znaczenia ochrony środowiska naturalnego dla zdrowia człowieka - zapoznanie dzieci z akcjami ekologicznymi Zbieramy baterie, Zbieramy nakrętki, Zbieramy makulaturę, Sprzątanie świata, Dzień Ziemi, Kubusiowi przyjaciele natury - zorganizowanie konkursów ekologicznych Nauczyciel biologii, edukacji przedszkolnej oraz wczesnoszkolnej - zajęcia wychowania przedszkolnego na temat ekologii, - dbanie o higienę ciała i umysłu - przypomnienie zasad zdrowego odżywiania -dbałość o higienę jamy ustnej - wyrabianie nawyków higienicznych poprzez udział w programach profilaktycznych, np. Akademia Aquafresh - przeprowadzanie zajęć na temat dbania o higienę ciała, zębów - spotkania z pielęgniarką, stomatologiem - kształtowanie nawyków zdrowego odżywiania się poprzez przygotowywanie zdrowych posiłków takich jak: sałatki owocowa, kolorowe kanapki, szaszłyki owocowe, soki z owoców. edukacji przedszkolnej oraz wczesnoszkolnej - uczestnictwo w zabawach ruchowych na świeżym powietrzu str. 9
2. Uświadamianie uczniom zagrożeń XXI wieku 3. Zaznajomienie z zasadami pierwszej pomocy 4. Stop dopalaczom! podjęcie działań informujących o zagrożeniach wynikających z dostępności "dopalaczy" - procedury postępowania w sytuacjach zagrożenia młodzieży przestępczością i demoralizacją - ochrona uczniów przed niepożądanymi treściami w Internecie - uczenie odróżniania fikcji od rzeczywistości w przekazach medialnych - prelekcje z udziałem przedstawiciela Policji, Straży Miejskiej oraz innych instytucji - zorganizowanie zajęć z zakresu udzielania pierwszej pomocy - lekcje wychowawcze - zajęcia z udziałem ratowników medycznych - lekcje wychowawcze - rozmowy indywidualne z uczniami i rodzicami - współpraca z Policją - spotkanie z rodzicami wychowawcy, pedagog, nauczyciel informatyki, Policja nauczyciele wf wychowawcy wychowawcy edukacji przedszkolnej wychowawcy pedagog, psycholog OBSZAR 7. Bezpieczeństwo na co dzień Lp. Zadania Sposób realizacji Osoba odpowiedzialna 1. Wdrażanie do dbałości o bezpieczeństwo własne i innych 2. Uświadomienie niebezpieczeństw grożących na drodze - ustalenie kontraktu grupowego - ustalenie dyżurnych odpowiedzialnych za porządkowanie np. kredek, zabawek w celu wyeliminowania potencjalnych źródeł niebezpieczeństw w sali przedszkolnej -nauka bezpiecznego poruszania się po schodach - poznanie zasad bezpiecznej ewakuacji - przestrzeganie regulaminu placu zabaw -zachowanie ostrożności przy korzystaniu z urządzeń technicznych - zapoznanie z podstawowymi zasadami Kodeksu Ruchu Drogowego - praktyczne zajęcia przechodzenia przez jezdnię - stosowanie kamizelek odblaskowych i odblasków edukacji przedszkolnej edukacji przedszkolnej 3. Tworzenie sytuacji umożliwiających zdobycie wiedzy w zakresie dbania o bezpieczeństwo własne i innych - spotkanie z policjantem na temat bezpiecznego poruszania się po drodze - zapoznanie z numerami alarmowymi -spotkanie ze strażakiem na temat przeciwdziałania bezmyślnym zabawom, np. zapałkami, urządzeniami mogącymi wywołać pożar - spotkanie z pedagogiem i psychologiem na edukacji przedszkolnej str. 10
temat zagrożeń ze strony dorosłych - organizowanie zajęć o tematyce bezpieczeństwa - oglądanie teatrzyków i filmów edukacyjnych VI. PRZEWIDYWANE EFEKTY Dzieci i młodzież uczęszczające do Zespołu Szkół: radzą sobie w sytuacji przemocy, stresu i zagrożenia wiedzą do kogo mogą zwrócić się o pomoc uważają placówkę za bezpieczną znają konsekwencje zażywania narkotyków, picia alkoholu i wpływu używek na własne zdrowie oraz znają konsekwencje innych uzależnień. Inne efekty: potrafią zachowywać się asertywnie i tolerancyjnie. osiągają coraz lepsze wyniki w nauce. przestrzegają zasad wynikających z poprawnych relacji międzyludzkich dbają o właściwy wygląd, stosowny ubiór, nie używają wulgaryzmów dbają o własną higienę osobistą nie dewastują mienia przedszkola i szkoły dbają o interes społeczności uczniowskiej i szkolnej. potrafią w sposób racjonalny organizować czas wolny. starają się być dobrymi kolegami umieją nawiązywać więzi z rówieśnikami potrafią rozwiązywać konflikty bez agresji potrafią radzić sobie z porażkami i niepowodzeniami posiadają swój własny punkt widzenia i potrafią go bronić przejawiają troskę o innych są aktywni, kreatywni, śmiało wyrażają swoje myśli, swobodnie wypowiadają się na tematy dotyczące najbliższej społeczności. uczniowie i rodzice korzystają ze wsparcia pedagoga szkolnego oraz profesjonalnych instytucji. liczba uczniów wagarujących jest znacznie mniejsza. nauczyciele i rodzice wyposażeni są w wiedzę z zakresu profilaktyki uzależnień. wypracowane są lepsze relacje uczeń- nauczyciel- rodzic. rodzice postrzegają placówkę jako bezpieczną str. 11
VII. EWALUACJA PROGRAMU Skuteczność programu profilaktyki, obok bieżącego monitorowania oraz samooceny osób zaangażowanych w jego realizację, oceniana będzie w trakcie posiedzeń Rady icznej podsumowującej pracę w pierwszym i drugim półroczu oraz na spotkaniach szkolnego zespołu wychowawczego. Informacje niezbędne do ewaluacji będą uzyskiwane za pomocą takich narzędzi, jak: bezpośrednie rozmowy z uczniami i rodzicami, wywiady, dyskusje, ankiety, obserwacje uczniów prowadzenie dokumentacji przez wychowawców klas, nauczycieli i pedagoga hospitacje, ankiety przeprowadzane wśród uczniów, informacje zwrotne, analiza dokumentów istniejących w szkole (notatki, protokoły, plany pracy, sprawozdania), rozmowy z nauczycielami, spotkania zespołu wychowawczego - wymiana uwag, spostrzeżeń z zakresu działań profilaktycznych, Uzyskane wyniki czyli fakty wynikające z ewaluacji posłużą do analizy przeprowadzonych działań ich skuteczności, interpretacji wyników, słabych i mocnych stron, możliwości i zagrożeń na przyszłość oraz potrzeby wprowadzenia ewentualnych zmian. Na podstawie wyników i wniosków opracowane zostaną zalecenia propozycje do przyszłych działań, rodzaju i kierunku zmian. AUTOR PROGRAMU PROFILAKTYKI rok szkolny 2014/2015 mgr Monika Sienkiewicz (nauczyciel języka niemieckiego ) mgr Agnieszka Warzecha (nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej ) mgr Monika Majewska Grzonka (nauczyciel edukacji przedszkolnej) mgr Edyta Wójcik (nauczyciel edukacji przedszkolnej) str. 12