PROGRAM PROFILAKTYCZNY Szkoły Podstawowej im. Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku 2013/2014-2015/2016 Motto:... ludzie w różny sposób zdążają do celu, jaki każdy ma przed sobą, to jest do sławy i bogactw, jeden oględnie, inny gwałtownie, jeden przemocą, inny podstępem, jeden cierpliwie, inny niecierpliwie, inny cierpliwie- a każdy różnymi sposobami może tam dojść. Henryk Sienkiewicz
1. PODSTAWA PRAWNA Prawo do włączania w wychowanie programów profilaktycznych dają szkołom rozporządzenia i ustawy. Rozporządzenie MENiS z 31 stycznia 2002r. wprowadza zapis o podejmowaniu przez rady pedagogiczne uchwał o wprowadzeniu programu profilaktyki spójnego z programem wychowawczym. W rozporządzeniu MENiS z 31 stycznia 2002r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola i publicznych szkół otrzymał brzmienie 2, ust. 1 pkt 1: 1. Cele i zadania szkoły wynikające z przepisów prawa oraz uwzględniające program wychowawczy szkoły i program profilaktyki dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb danego środowiska, o których mowa w odrębnych przepisach. 2. Program wychowawczy szkoły i program profilaktyki, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, uchwala rada pedagogiczna po zasięgnięciu opinii rady rodziców i samorządu uczniowskiego. 3. Profilaktyka związana jest z ochroną zdrowia psychicznego. Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994r. podaje w rozdziale 1, art. 1.1: ochronę zdrowia psychicznego zapewniają organy administracji rządowej i samorządowej oraz instytucje do tego powołane. Art. 2. Ochrona zdrowia psychicznego polega w szczególności na: 1. promocji zdrowia psychicznego i zapobieganiu zaburzeniom psychicznym, 2. zapewnieniu osobom z zaburzeniami psychicznymi wszechstronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym. Art. 4.1 Działania zapobiegawcze w zakresie ochrony zdrowia psychicznego są podejmowane przede wszystkim wobec dzieci, młodzieży, osób starszych i wobec osób znajdujących się w sytuacjach stwarzających zagrożenie dla zdrowia psychicznego czyli m.in. w sytuacjach stosowania środków uzależniających i pozostawania w sytuacjach szkodliwych dla równowagi psychicznej i emocjonalnej.
W zakres działań profilaktycznych wchodzą zadania przeciwdziałania narkomanii, alkoholizmowi i nikotynie. Ustawa z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi podaje w rozdz.1, art. 2.1: Zadania w zakresie przeciwdziałania alkoholizmowi wykonuje się przez odpowiednie kształtowanie polityki społecznej, a w szczególności: 1. tworzenie warunków sprzyjających realizacji potrzeb, których zaspokajanie motywuje do powstrzymywanie się od spożywania alkoholu, 2. działalność wychowawczą i informacyjną. Art. 4. 1. Prowadzenie działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych należy do zadań własnych gmin. W szczególności zadania te obejmują: 3. prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej, w szczególności dla dzieci i młodzieży. Art. 5. Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania uwzględnia problem trzeźwości i abstynencji wśród celów wychowania oraz zapewnia w programach nauczania wiedzę o szkodliwości alkoholizmu dla jednostki oraz w życiu rodzinnym i społecznym. Promocja zdrowego trybu życia bez nikotyny i narkotyków uwzględniona jest w zarządzeniach i zalecana w programowaniu pracy wychowawczej szkoły. W Ustawie z dnia 24 kwietnia 1997 roku o przeciwdziałaniu narkomanii znajduje się zapis: Art. 1.2. Przeciwdziałanie narkomanii obejmuje: 1. działalność wychowawczą i zapobiegawczą. Art. 3.2. Zadania dotyczące przeciwdziałaniu narkomanii są realizowane, w zakresie określonym w ustawie, również przez: 2. szkoły i placówki objęte systemem oświaty oraz szkoły wyższe. Rozdz. 2, Art. 7.1: Działalność wychowawcza i zapobiegawcza obejmuje: 1. promocję zdrowia psychicznego, 2. promocję zdrowego stylu życia, 3. informowanie o szkodliwości środków i substancji, których używanie może prowadzić do narkomanii, oraz o narkomanii i jej skutkach. Art. 7.2. Zadania, o których mowa w ust.1, są realizowane w szczególności przez: 1. Wprowadzenie problematyki zapobiegania narkomanii do programów szkół i innych placówek systemu oświaty.
Art. 8.1. Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania uwzględnia w podstawie programowej kształcenia ogólnego problematykę promocji zdrowia psychicznego i zdrowego stylu życia, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień dotyczących zapobiegania narkomanii. Ustawa z dnia 9 listopada 1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych wskazuje, że należy uwzględnić w programach wychowawczych i profilaktycznych szkodliwość nikotyny i uwrażliwić młodzież na jej zgubne skutki. W art. 3. czytamy: ochrona zdrowia przed następstwami używania tytoniu realizowana jest przez kształtowanie polityki zdrowotnej, ekonomicznej i społecznej, do której należy: 1. ochrona prawa niepalących do życia w środowisku wolnym od dymu tytoniowego, 2. promocja zdrowia przez propagowanie stylu życia wolnego od nałogu papierosów i używania wyrobów tytoniowych, 2a. działalność wychowawcza i informacyjna. Konwencja o Prawach Dziecka uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych 20 listopada 1989r., ratyfikowana przez Polskę 30 kwietnia 1991r. podaje: Art. 27. 1. Państwa Strony uznają prawo każdego dziecka do poziomu życia odpowiadającego jego rozwojowi fizycznemu, psychicznemu, duchowemu, moralnemu i społecznemu. Art. 29. 1. Państwa Strony są zgodne, że nauka dziecka będzie ukierunkowana na: a) rozwijanie w jak najlepszym zakresie osobowości, talentów oraz zdolności umysłowych i fizycznych dziecka. Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2003r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem.
Profilaktyka w zakresie uzależnień i zdrowego trybu życia Cele szczegółowe Sposób realizacji Odpowiedzialni Termin realizacji Organizacja Festynu Rodzinnego. Aktywny tryb życia Organizacja turniejów sportowych międzyklasowych, międzyszkolnych. Udział uczniów w zawodach i rozgrywkach proponowanych przez inne szkoły i instytucje. Umożliwienie uczniom udziału w zajęciach SKS oraz udostępnienie boiska szkolnego w godzinach popołudniowych. Udział młodzieży w rajdach oraz wycieczkach turystycznokrajoznawczych. Lekcje wychowawcze nt. zdrowego stylu życia, gazetki tematyczne. Spotkania z pielęgniarką szkolną. Zasady higieny Udział w zajęciach wychowania prorodzinnego. Szczotkowanie zębów w szkole. nauczyciele WF, nauczyciele, pielęgniarka szkolna wychowawcy, pielęgniarka szkolna, nauczyciel wdż, pe- Kontrola stroju szkolnego i czystości. dagog, opiekun SU Uwagi
Udział w różnych projektach profilaktycznych. pedagog, wycho- Uzależnienia Warsztaty dla uczniów prowadzone przez profilaktyków. wawcy, nauczyciele Godziny wychowawcze, gazetki tematyczne nt. środków uzależniających młody organizm ( alkohol, nikotyna). Projekcje filmów profilaktycznych. Pomoc dzieciom z rodzin zagrożonych alkoholem (wyjazdy na wycieczki, zieloną szkołę z fundacji lub GKds.RPA) Współpraca z Sądem, Kuratorami, GOPS. Zajęcia warsztatowe z udziałem specjalistów. Udział młodzieży w Zajęcia w ramach Spójrz inaczej. dyrektor, nauczycie- szkolnych i pozaszkolnych Współpraca z policją. le programach profilaktycznych. Współpraca z Gminną Komisją ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Profilaktyka w zakresie bezpieczeństwa Monitoring - zabezpieczenie uczniów przed skutkami nie- dyrektor, nauczycie- Bezpieczeństwo ucznia w pożądanych działań ludzi z zewnątrz. le, pedagog szkole. Dyskusje na godzinach wychowawczych nt. przestrzegania procedur i przepisów związanych z bezpieczeństwem. Szkolenie kadry pedagogicznej w zakresie znajomości i
przestrzegania przepisów. Udział w ćwiczeniach ewakuacja szkoły, drogi ewakuacyjne w szkole. Pełnienie dyżurów w celu zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy oraz odpoczynku między lekcjami. Godziny wychowawcze, na których uczniowie są zaznaja- nauczyciele Ukształtowanie umiejętno- miani z przepisami bhp. ści samodzielnego, co- Pogadanki nt. bezpiecznego poruszania się po drogach, dziennego dbania o własne podróżowania, nawiązywania znajomości, wypoczynku nad bezpieczeństwo. wodą itp. Udział w Turnieju o Bezpieczeństwie w Ruchu Drogowym Doskonalenie umiejętności Zajęcia nt. udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypad- nauczyciele rozpoznawania zagrożeń i kach. właściwego zachowania Szkolenia nt. właściwego zachowania się w sytuacjach nie- się w sytuacjach niebez- bezpiecznych. piecznych Profilaktyka w zakresie niedostosowania społecznego Diagnoza uczniów z problemami w nauce. nauczyciele, peda- Zapobieganie niepowo- Kierowanie uczniów do PPPj (dysleksja, dysortografia, gog
dzeniom szkolnym dysgrafia, trudności w nauce, problemy natury emocjonalnej). Organizowanie zajęć dydaktyczno-wyrównawczych, terapii pedagogicznej, rewalidacji dla uczniów. Kontrola obowiązku szkolnego. Indywidualne podejście i ocena ucznia z trudnościami w nauce. Zajęcia przygotowujące uczniów do sprawdzianów zewnętrznych. Analiza wyników sprawdzianów zewnętrznych. Warsztaty, spotkania prowadzone przez pracowników po- pedagog, wycho- Przeciwdziałanie agresji i radni. wawcy, nauczyciele, przemocy Zajęcia integracyjne. psycholog Zapoznawanie uczniów z zasadami dobrego zachowania i kulturalnego odnoszenia się do siebie oraz eliminowanie wulgaryzmów i niszczenia mienia. Drama na godzinach wychowawczych. Spotkania tematyczne z funkcjonariuszami policji ds. nieletnich na temat kar wymierzanych za stosowanie przemocy. Indywidualne spotkania z pedagogiem, psychologiem.
Godziny wychowawcze nt. przemocy i agresji. Szkolenia Rady Pedagogicznej. Wskazywanie możliwości i form pomocy, udzielanie wsparcia. Spotkania z pedagogiem. pedagog, psycholog, Trudności wychowawcze Spotkania, warsztaty z psychologiem. nauczyciele Zachęcanie uczniów do pracy na rzecz szkoły np. poprzez udział oraz pomoc w organizowaniu uroczystości. Wspieranie rodzin w ich funkcjach opiekuńczowychowawczych. Współpraca z sądem. Kształtowanie postaw i nawyków proekologicznych Lekcje wychowawcze nt. środowiska przyrod- nauczyciele, nauczyciel Uświadomienie cywiliza- niczego. przyrody cyjnych zagrożeń dla Udział w festynach Nadleśnictwa Kieleckiego człowieka i przyrody. w celu poznania współzależności między różnymi elementami środowiska naturalnego oraz rozumienia przyczyn i skutków ingerencji człowieka w świat przyrody.
Udział w akcjach ekologicznych (zbiórka baterii, puszek, makulatury itp.). Godziny wychowawcze nt. odpowiedzialności nauczyciele, nauczyciel Wypracowanie poszano- za dobrostan przyrody; troski o jej przyszłość, przyrody wania dla środowiska motywowanie do osobistego uczestnictwa w przyrodniczego. ochronie środowiska naturalnego. Udział w spotkaniach koła LOP. Dyskusje na godzinach wychowawczych nt. nauczyciel przyrody Osobiste zaangażowanie w zagrożeń środowiska naturalnego. działania proekologiczne. Pogadanki na temat potrzeby segregowania śmieci. Budowanie karmników, budek lęgowych, dokarmianie zwierząt zimą EWALUACJA PROGRAMU : Ewaluacja programu w postaci ankiet, wywiadów, analizy dokumentacji pracy pedagoga, pielęgniarki, analizy zapisów w dzienniku, analiza projektów edukacyjnych, pracy zespołu wychowawczego, udziału uczniów w konkursach, imprezach, olimpiadach.