Program profilaktyczny Bezpieczeństwo uczniów w sieci Internet Publicznej Szkoły Podstawowej nr 1 w Nowe Soli Uchwała Rady Pedagogicznej z dn 24.08.2004 - w sprawie wprowadzenia do programu profilaktyki szkoły tematyki związanej z bezpieczeństwem dzieci w sieci Internet Celem głównym programu jest wdrażanie uczniów do bezpiecznego korzystania z zasobów sieci Internet. Program realizowany jest w ciągu całego roku nauki w każdej klasie. Szczegółowe działania zamieszczone są opracowywane na początku każdego roku szkolnego. I. Cele programu 1. Cel bezpośredni odnoszący się do ucznia W wyniku realizacji programu uczeń potrafi dokonać odpowiedniego wyboru zachowań w celu zapewnienia bezpieczeństwa własnego i innych w sieci Internet. Cel ten może być osiągnięty poprzez: Podniesienie świadomości społecznej na temat zagrożeń w Internecie Informowanie i wymiana doświadczeń w zakresie działań na rzecz bezpieczeństwa i możliwościach ich eliminowania lub minimalizowania Przekazywanie i utrwalanie zasad bezpiecznego korzystania z Internetu Kształtowanie umiejętności postępowania w sytuacjach zagrażających bezpieczeństwu w sieci Nagłaśnianie problemów związanych z zagrożeniami internetowymi i wspólne poszukiwanie rozwiązań Współpraca przy realizacji inicjatyw mających na celu podniesienie poziomu bezpieczeństwa Internautów Wymiana informacji o działaniach podejmowanych w celu zwiększenia bezpieczeństwa w sieci Internet 2. Cel pośredni odnoszący się do środowiska domowego i szkolnego ucznia W wyniku realizacji programu zostanie podniesiona jakość działań podejmowanych na rzecz bezpieczeństwa ucznia w sieci Internet przez osoby sprawujące nad nim opiekę. Cel ten można osiągnąć poprzez: Wzbogacenie wiedzy rodziców i opiekunów na temat bezpieczeństwa i zagrożeń w sieci. 1
Wspieranie dziecka w działaniach na rzecz bezpieczeństwa. Zapoznanie z możliwościami unikania i radzenia sobie w sytuacjach zagrażających bezpieczeństwu w sieci Internet. II. Stan obecny Niska świadomość zagrożeń wynikających z użytkowania sieci Internet Sporadyczne przypadki podawania danych osobowych dzieci, osobom przypadkowym w sieci, wirusów komputerowych, instalowania oprogramowania bez licencji Zachowania bardzo ufne wobec nieznajomych poznanych w sieci, wynikające z braku poczucia zagrożenia i niebezpieczeństwa III. Przewidywane efekty Wzrost wiedzy i świadomości uczniów, rodziców i nauczycieli na temat bezpieczeństwa w sieci Internet Nauczenie podejmowania odpowiednich decyzji w sytuacjach zagrażających bezpieczeństwu utrwalanie nawyku bezpiecznego i świadomego wykorzystania usług internetowych umiejętne radzenie sobie w sytuacjach zagrożeń wykorzystanie Internetu w celu poszerzenia zainteresowań uczniów budowanie wizerunku szkoły sprzyjającej bezpieczeństwu dziecka w sieci IV. Narzędzia stosowane do osiągnięcia w/w celów Ankiety dla uczniów, rodziców i nauczycieli Zajęcia warsztatowe, pogadanki, prelekcje indywidualne porady Program wychowawczy szkoły Scenariusze zajęć 2
Prezentacje tematyczne Literatura i wykaz stron internetowych poświęconych bezpieczeństwu w sieci Internet Procedury osiągania celów: - Promowanie bezpiecznego i świadomego korzystania z usług internetowych w ramach lekcji informatyki, lekcji wychowawczych, kółek zainteresowań - Prowadzenie zajęć warsztatowych przez nauczycieli informatyki, pedagogów i innych profesjonalistów pracujących z dziećmi - Spotkania z przedstawicielami policji i innych instytucji przeciwdziałających przestępczości w Internecie - Spotkania z dostawcami usług internetowych oraz właścicielami kawiarenek internetowych, - Pedagogizacja rodziców - Udzielanie młodzieży i rodzicom informacji o charakterystyce zagrożeń w Sieci, dostępnych formach porad i konsultacji z informatykami, pedagogami i psychologami - Konsultacje internetowe z przedstawicielami Fundacji Dzieci Niczyje, portalem Dziecko w Sieci, Sieciaki - Popularyzacja stron wśród rodziców i dzieci: www.dzieckowsieci.pl - niebezpieczeństwa, które grożą dzieciom w Internecie oraz sposoby ich unikania. www.beniamin.pl, www.opiekun.com.- programy (do ściągnięcia), które blokują dostęp do szkodliwych dla dzieci stron internetowych www.dzieci.org.pl - bezpieczeństwo i higiena pracy z komputerem www.sieciaki.pl strona dla dzieci utrwalanie nawyku bezpiecznego i świadomego wykorzystania Internetu www.fdn.pl- Fundacja Dzieci Niczyje jest organizacją pozarządową o charakterze non-profit zajmującą się szeroko rozumianą pomocą dzieciom krzywdzonym, ich rodzinom i opiekunom. 3
www.kidprotect.pl strona zajmująca się działalnością na rzecz porządku i bezpieczeństwa publicznego oraz przeciwdziałania patologiom społecznym, a w szczególności przestępczości seksualnej skierowanej przeciwko dzieciom, programy (do ściągnięcia), które blokują dostęp do szkodliwych dla dzieci stron internetowych Czynniki chroniące przed zachowaniami niepożądanymi: Instalacja programów antywirusowych i blokujących dostęp do szkodliwych dla dzieci stron internetowych Świadomość zagrożeń czyhających w Internecie Wykorzystywanie komputera i Internetu w celu poszerzenia zainteresowań uczniów Utrwalany nawyk bezpiecznego i świadomego wykorzystania usług internetowych Szacunek i poszanowanie cudzej własności (prawa autorskie) Silna więź z rodzicami lub opiekunami dziecka, Czynniki ryzyka: Duże zaufanie w stosunku do dorosłych Ciekawość Niedojrzałość emocjonalna Niewłaściwe relacje rodzinne Niskie poczucie własnej wartości Poczucie odrzucenia Tolerancja wobec piractwa komputerowego 4
Celem działań profilaktycznych jest wzmocnienie czynników chroniących przy jednoczesnej redukcji czynników ryzyka. Stosowane strategie profilaktyczne 1. Strategie normatywne Opierają się na wykorzystaniu uznawanych przez dzieci wartości, wzmacnianiu ich i odwoływaniu się do nich w pracy profilaktycznej. Nieufność wobec nieznanych osób, podejrzliwość i rozumna analiza ofert przedstawianych przez obcych. Poszanowanie cudzej własności w sytuacjach chęci posiadania danego programu, wobec nacisku składanych propozycji. Strategia normatywna nawiązuje do przeciwstawienia się naciskom, stać mnie na to by nie ulegać innym. 2. Strategie osobistych postanowień Opierająca się na zobowiązaniach i deklaracjach złożonych z rzeczywistego pragnienia ich realizacji. Postanowienia zadeklarowane publicznie: nie będę korzystać z oprogramowania pirackiego, w trosce o swój komputer nie będę komunikował się z nieznajomymi, nie będę im podawał żadnych danych osobowych o wszystkich swych niepokojach zawsze powiadomię rodziców lub osoby dorosłe z mojego najbliższego otoczenia ma znacznie większy skutek niż odwoływanie się do szkodliwości Internetu i komputera. 3. Strategie związane z systemem wartości zewnętrznych Opieranie się na ujawnianiu rzeczywistych wartości uznawanych przez otoczenie (np. nigdy nie ufam nieznajomym, nie korzystam z cudzej własności, w trosce o swoje dane w komputerze nie otwieram nieznanej korespondencji). Postawa nauczycieli informatyki, osób prowadzących program czy postaci np. Sieciaki. 4. Edukacja. 5
Strategie odwołujące się do wiedzy o zagrożeniach czyhających w Internecie, wrusów, pornografii, wykorzystania nieletnich uświadomienie ryzyka związanego z nieświadomym wykorzystaniem usług internetowych. 5. Uczenie postaw asertywnych Nauka skutecznego odmawiania z uwzględnieniem poszanowania uczuć drugiej strony, podkreślenie własnych priorytetów bez kwestionowania praw innych do uznania odmiennych wartości i postaw. Dokumenty prawne, na których opiera się Szkolny Program Profilaktyczny Bezpieczeństwo uczniów w sieci Internet Ustawa o systemie oświaty Podstawa programowa Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego Konwencja Praw Dziecka Ustawa o ochronie praw autorskich Program ten sporządza się na podstawie Rozporządzenia MEN z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz.U. nr 61, poz 624 oraz z 2002 r. Nr 10, poz.96, ramowy statut: &2, ust.1 pkt 1) i ma na celu zapobieganie zjawiskom niepożądanym oraz wspieranie procesu wychowawczego w środowisku dzieci i młodzieży PSP nr 1 w Nowej Soli. Celem działań wszystkich nauczycieli, wychowawców i rodziców jest pełne włączenie się w działania wychowawcze i zapobiegawcze, aby prawidłowo: 1) zdiagnozować problemy młodzieży Wychowawcy, Rodzice 2) prowadzić profesjonalne działania wychowawczo profilaktyczne, wykorzystując: przedmioty, ścieżki edukacyjne, godziny z wychowawcą klasy, zajęcia pozalekcyjne w których jest wykorzystywany komputer i Internet, biblioteka szkolna 3) tworzyć bezpieczne środowisko w pracowniach komputerowych i komputerach z dostępem do Internetu 4) budować świadomość zagrożeń w Internecie oraz nawyk bezpiecznego i świadomego wykorzystania usług internetowych 6
Wykaz źródeł wykorzystywanych podczas opracowywania dokumentu: Rozporządzenia MEN z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz.U. nr 61, poz 624 oraz z 2002 r. Nr 10, poz.96), Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 26 lutego 2002r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2002 nr 51, poz.458), Program wychowawczy szkoły, Wyniki ankiet diagnostycznych przeprowadzonych w ubiegłym roku szkolnym, Program profilaktyki szkoły Strony internetowe: www.dzieckowsieci.pl www.beniamin.pl, www.opiekun.com www.dzieci.org.pl www.sieciaki.pl www.fdn.pl www.kidprotect.pl Program opracowały: Jolanta Pańczak informatyk PSP nr 1 w Nowej Soli Magdalena Jeda - informatyk PSP nr 1 w Nowej Soli 7
Lucyna Sieledczyk - pedagog PSP nr 1 w Nowej Soli 8
ZADANIA DO WYKONANIA ODBIORCY TERMIN ODPOWIEDZIALNI Wykonanie badań diagnostycznych (rodziców, uczniów, nauczycieli) nauczyciele, Wrzesień 2005 Pedagog, informatycy Opracowanie materiałów szkoleniowych nauczyciele, Wrzesień - listopad Pedagog, informatycy Pedagogizacja rodziców rodzice Styczeń 2006 Pedagog, informatycy Rada pedagogiczna nauczyciele Styczeń 2006 informatycy Warsztaty dla uczniów z uwzględnieniem przedziału wiekowego Uczniowie klas I III, IV, V, VI Styczeń 2006 informatycy Szkolny Konkurs dla kl. 1-3 plastyczny "Sieciaki moi przyjaciele" Szkolny Konkurs dla klas 4 6 literacki "Napisz do 100 słów jak przestrzegasz bezpieczeństwa w sieci Internet" Wykonanie gabloty informacyjnej poświęconej Bezpieczeństwu w sieci Internet Popularyzacja akcji w lokalnej prasie Uczniowie klas I III Styczeń 2006 informatycy Uczniowie klas IV VI Styczeń 2006 informatycy nauczyciele, Mieszkańcy Nowej Soli i okolic Grudzień 2005 Luty 2006 Pedagog, informatycy informatycy 9
ZADANIA DO WYKONANIA ODBIORCY TERMIN ODPOWIEDZIALNI Wykonanie badań diagnostycznych nauczyciele, Wrzesień 2006 Pedagog, informatycy (rodziców, uczniów, nauczycieli) Opracowanie materiałów szkoleniowych nauczyciele, Wrzesień - listopad Pedagog, informatycy Pedagogizacja rodziców rodzice Styczeń 2007 wychowawcy, pedagog, informatycy Rada pedagogiczna nauczyciele Styczeń 2007 informatycy Warsztaty dla uczniów z uwzględnieniem przedziału wiekowego Szkolny Konkurs dla kl. 1 plastyczny "Jestem bezpieczny w Internecie"." Uczniowie klas I III, IV, V, VI Luty 2006 informatycy Uczniowie klas I Luty 2007 Informatycy i wychowawcy Przedstawienie pt. "Na czatach", Uczniowie klas I - III Luty 2007 Informatycy i wychowawcy Projekt symboli dotyczących Uczniowie klas IV Luty 2007 Informatycy i wychowawcy bezpiecznego Internetu. Slogany dotyczące bezpiecznego Uczniowie klas V Luty 2007 Informatycy i wychowawcy Internetu. Współczesne media: Internet - Uczniowie klas VI Luty 2007 Informatycy i wychowawcy przyjaciel czy wróg?". Wykonanie gabloty informacyjnej poświęconej Bezpieczeństwu w sieci Internet nauczyciele, Styczeń 2007 Informatycy i wychowawcy Popularyzacja akcji w lokalnej prasie Mieszkańcy Nowej Soli i okolic Luty 2007 informatycy 10