GIMNAZJUM PUBLICZNE IM. PAPIEŻA JANA PAWŁA II W GRUDUSKU 1 / 31
SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYCZNY Podstawa prawna: 1. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku (Dz.U. nr 78 poz. 483) art. 72; 2. Ustawa z dnia 7 września 1991r o Systemie Oświaty (Dz.U. nr 67 poz.329 z póź. zmianami); 3. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 31 stycznia 2003 roku w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród młodzieży zagrożonej uzależnieniem (Dz. U. nr 24 poz. 128); 4. Konwencja Praw Dziecka art. 3,19,33; 5. Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26 października 1982 r ( Dz.U. nr 35 poz.228 z póź. zmianami) 6. Rozporządzenie MEN z dnia 31 stycznia 2002r zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz.U. nr 10, poz.96 z póź. zmianami); 7. Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994 r (Dz.U. nr 111, poz. 535); 2 / 31
8. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 sierpnia 1996r w sprawie organizowania i prowadzenia działalności w dziedzi-nie promocji zdrowia psychicznego i zapobiegania zaburzeniom psychicznym (Dz.U. nr 112, poz. 537); 9. Ustawa z dnia 26 października 1982r o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi ( Dz.U. nr 35, poz. 230 z póź. zmianami); 10. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 24 kwietnia 1997r (Dz.U. nr 75, poz. 468); 11. Ustawa z dnia 9 listopada 1995r o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz.U. nr 10, poz. 55); 12. Rozporządzenie MEN z dnia 29 marca 1986r w sprawie odrębnych form działalności profilaktyczno-wychowawczej dla młodzieży zagrożonej uzależnieniem (Dz.U. nr 19, poz. 100 z póź. zmianami); 13. Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2008 roku w sprawie podstawy programowej wychowania przed-szkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. nr 4 poz. 17); 14. Rozporządzenie MEN zdn.30kwietnia2013rw sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U.07. 05. 13 poz. 532); 15. Krajowy Program Przeciwdziałania Narkomanii; 16. Statut ZPO. 3 / 31
WSTĘP Przez termin "profilaktyka" rozumieć należy odpowiednie działanie, które ma na celu zapobieganie pojawieniu się lub rozwojowi danego zjawiska w konkretnej społeczności. Profilaktyka jest jednym ze sposobów reagowania na rozmaite zjawiska społeczne, które oceniane są jako szkodliwe i nie-pożądane. Działania profilaktyczne są procesem wspomagania człowieka w radzeniu sobie z trudnościami, które zagrażają jego prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu. Celem tych działań jest ograniczanie i likwidowanie czynników niekorzystnych dla życia i zdrowia człowieka. Oddziaływanie profilaktyczne ma szczególne znaczenie w odniesieniu do dorastającego pokolenia. Okres adolescencji to pomost pomiędzy dzieciństwem a dorosłością, to czas intensywnych zmian biologicznych i psychicznych, emocjonalnych młodych ludzi. Jest to również okres podejmowania wielu ryzykownych zachowań pierwszy kontakt z substancjami psychoaktywnymi, pierwsze doświadczenia seksualne. Odpowiedzialność za wychowanie swoich dzieci ponoszą rodzice. To oni pełnią podstawowe funkcje zapobiegawcze. Jednak szkoła jako instytucja musi wspierać działania rodziców i podejmować działania mające na celu promowanie zdrowego stylu życia, zapobieganie zagrożeniom, a także rozwijanie umiejętności radzenia sobie przez młodzież z wymogami współczesnego świata. I. Diagnoza środowiska szkolnego 4 / 31
Program profilaktyki szkolnej obejmuje działania podejmowane w trakcie realizacji programów nauczania i Programu Wychowawczego Gimnazjum w Grudusku. Szkolny Program Profilaktyki opracowany został na podstawie dokonanej diagnozy sytuacji dydaktyczno-wychowawczej w szkole przy użyciu narzędzi: - analizy wyników ankiety dotyczącej bezpieczeństwa w szkole; - obserwacji uczniów na zajęciach dydaktycznych, wy-cieczkach, uroczystościach szkolnych, na korytarzach w czasie przerw, na boiskach i hali sportowej, w drodze do i ze szkoły; - analizy dokumentacji pedagoga szkolnego; - analizy dokumentacji wychowawców klas, zapisów w dziennikach lekcyjnych; 5 / 31
- wywiadów z rodzicami, wychowawcami i nauczycielami. Na podstawie w/w dokumentów w Gimnazjum w Grudusku zdiagnozowano następujące problemy występujące w szkole: - agresja uczniów w stosunku do rówieśników, nauczycieli oraz pozostałych pracowników szkoły; - używanie przez uczniów wulgaryzmów, brak kultury osobistej; - palenie papierosów, spożywanie alkoholu; 6 / 31
- brak zainteresowania nauką. Do głównych przyczyn problemów występujących w naszej placówce zaliczyć możemy: - kryzysy rozwojowe młodych ludzi, które mogą mieć wpływ na ich zachowanie w środowisku szkolnym; - brak umiejętności rozwiązywania konfliktów przez uczniów, co w konsekwencji prowadzi do agresji; 7 / 31
- niezaspokojenie podstawowych potrzeb psychicznych przez rodziców miłości, bezpieczeństwa, akceptacji co powoduje większą podatność dziecka na różne zagrożenia; - duże bezrobocie wśród rodziców; - brak zainteresowania rodziców czasem wolnym swoich dzieci; - słaba stymulacja środowiska rodzinnego dotycząca aspiracji życiowych dzieci; - patologie społeczne w rodzinach uczniów, negatywne wzorce postępowania szczególnie uzależnienie wielu rodziców od alkoholu oraz przemoc fizyczna i psychiczna; - brak motywacji do nauki; 8 / 31
- stres wywołany przez obowiązki szkolne; - wzorce zachowania kreowane przez współczesne media; II. Cele programu profilaktycznego Cele programu profilaktycznego zbieżne są z celami ogólnowychowawczymi. Istotą profilaktyki szkolnej jest ochrona uczniów przed zagrożeniami oraz reagowanie w sytuacjach pojawiania się zachowań ryzykownych poprzez podejmowanie szerokiej gamy działań nastawionych na przeciwdziałanie negatywnym skutkom tych zagrożeń. Zapobieganie i szybka reakcja na zachowania ryzykowne jest szczególnie ważna, ponieważ jak zauważyliśmy obserwując uczniów naszej szkoły, niepożądane zachowania starszej młodzieży - palenie papierosów, picie alkoholu, zażywanie narkotyków oraz agresja psychiczna i fizyczna, są bardzo szybko przechwytywane przez coraz młodszą wiekowo grupę uczniów. Tak więc, celem głównym działań profilaktycznych podejmowanych w naszej placówce będzie kształtowanie w uczniach ważnych psychologicznych i społecznych umiejętności, które w znacznym stopniu obniżą ryzyko występowania zachowań godzących w zdrowie fizyczne i psychiczne dorastającego ucznia. 9 / 31
Uszczegółowieniem powyższego celu głównego programu profilaktycznego będą następujące c ele szczegółowe : 1. Budowanie poczucia własnej wartości każdego ucznia; 2. Kształcenie umiejętności radzenia sobie z negatywnymi emocjami; 3. Ćwiczenia umiejętności zachowań asertywnych; 4. Poznawanie sposobów rozwiązywania konfliktów; 5. Zrozumienie mechanizmu i przyczyn powstawania agresji; 6. Kształcenie umiejętności komunikowania się; 7. Dostarczenie wiedzy na temat uzależnień i substancji uzależniających, ich negatywnego wpływu na życie człowieka; 8. Wzmacnianie przekonań, że życie bez środków uzależniających jest wartościowe i ciekawsze; 9. Promocja zdrowego stylu życia. 10. Kształcenie umiejętności dokonywania wyborów; 11. Wskazanie możliwości unikania zagrożeń i sposobów radzenia sobie z nimi; 12. Rozpoznawanie indywidualnych potrzeb i możliwości psychofizycznych uczniów. Powyższe cele realizowane będą poprzez: 1. wplatanie treści profilaktycznych w codzienne działania dydaktyczno-wychowawcze wychowawców i nauczycieli; 10 / 31
2. realizację przedmiotu - wychowanie do życia w rodzinie; 3. realizację projektów edukacyjnych; 4. aranżowanie spotkań ze specjalistami z dziedziny profilaktyki 5. pedagogizację rodziców; 6. konsultacje dla rodziców; 7. gazetki ścienne. III. Kierunki działań profilaktycznych Program profilaktyczny Gimnazjum w Grudusku kierowany jest do uczniów i ich rodziców oraz nauczycieli pracujących w Gimnazjum. Działania profilaktyczne zostały zaplanowane na trzech poziomach: 1. Działania w wymiarze szkoły: 1.doskonalenie umiejętności nauczycieli w obszarze działań profilaktycznych (zapobieganie agresji, sięganie po środki psychoaktywne, praca z uczniami o specyficznych --potrzebach edukacyjnych) organizowanie szkoleń i warsztatów. 2. zaangażowanie do współpracy środowiska lokalnego związanego z problematyką profilaktyczną; 3. zorganizowanie imprez profilaktycznych o charakterze ogólnoszkolnym; 4. udział uczniów w pozaszkolnych imprezach kulturalnych i konkursach o tematyce profilaktycznej;- 5. wzbogacanie biblioteki szkolnej i biblioteczki pedagoga w literaturę fachową oraz filmy edukacyjne; 6. realizowanie programów profilaktycznych przez specjalistów d/s profilaktyki i pedagoga szkolnego; 7. stała współpraca z rodzicami uczniów w celu zapoznania ich z działaniami szkoły; 8. organizowanie zajęć edukacyjnych w ramach godzin do dyspozycji wychowawcy, zajęć z pedagogiem, zastępstw; 9. podejmowanie działań w kierunku zapewnienia uczniom alternatywnych możliwości spędzania czasu wolnego zajęcia pozalekcyjne, zajęcia rekreacyjno-sportowe, ---wycieczki; 10. organizowanie różnych form pomocy psychologicznej dla uczniów, nauczycieli i rodziców spotkania ze specjalistami na ternie szkoły; 11. promocja zdrowego stylu życia; 12. zaangażowanie rodziców w realizację zaplanowanych działań profilaktycznych. 11 / 31
2. Działania w wymiarze klasy: 1. organizacja samopomocy klasowej; 2. współpraca wychowawcy klasy z rodzicami uczniów-spotkania klasowe i indywidualne; 3. możliwość korzystania przez rodziców z pomocy i wsparcia pedagoga, wychowawców, nauczycieli, dyrekcji; 4. zajęcia profilaktyczne na lekcjach wychowawczych; 5. zajęcia adaptacyjno -integracyjne szczególnie w klasach I 6. zapoznanie uczniów z punktami Statutu Gimnazjum zakazującymi używania środków odurzających, stosowania agresji i przemocy, opuszczania szkoły podczas zajęć ---oraz procedurami postępowania w sytuacjach ryzykownych zachowań; 7. informowanie o społecznych i zdrowotnych skutkach uzależnień; 8. kontrakty klasowe; 3. Działania dotyczące indywidualnych osób: Organizowanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów z różnymi deficytami rozwojowymi (zaburzenia zachowania, obniżony poziom inteligencji, niepełnosprawność umysłowa i fizyczna). Uczniowie ci są w większym stopniu narażeni na uleganie wszelkiego rodzaju niekorzystnym wpływom i podejmowanie zachowań ryzykownych, uzależnienie się od 12 / 31
substancji psychoaktywnych. IV. Działania profilaktyczne 1. Integracja środowiska szkolnego i kształtowanie kultury osobistej uczniów Osoby Zadania Sposób realizacji odpowiedzialne Termin - Kształtowanie umiejętności nawiązywanie kontaktów - wpajanie uczniom takich wartości jak życzliwość szacunek dla drugiego człowieka, (kolegi nauczyciela - uczenie uczniów dbania o własną godność, szanowania siebie samego, a także szanowania pracy sw 13 / 31
- kształcenie umiejętności prowadzenia skutecznej komunikacji międzyludzkiej ukazanie uczniom różn -rozwijanie w uczniach empatii i wrażliwości na potrzeby innych ludzi. - rozwijanie współodpowiedzialności uczniów za porządek w klasach i na korytarzach udział uczn - doskonalenie umiejętności współżycia w zespole i przestrzeganie obowiązujących w nim zasad -( - zapobieganie niepowodzeniom szkolnym - godziny wychowawcze; - spotkania z pedagogiem - rozmowy indywidualne; - zajęcia warsztatowe; - wycieczki; - dawanie przykładu osobistego przez nauczycieli 14 / 31
- Zajęcia dydaktyczno- wyrównawcze, organizowanie pomocy koleżeńskiej. Wychowawcy klas, wszyscy nauczyciele, pedagog szkolny 15 / 31
wychowawcy klas, pedagog, wszyscy nauczyciele Cały rok szkolny 16 / 31
cały rok szkolny 2. Przeciwdziałanie agresji i przemocy Zadania Sposób realizacji Osoby odpowiedzialne Termin 17 / 31
- zapoznanie uczniów z etiologią zjawiska agresji i przemocy oraz skutkami tych zjawisk; - ukazywanie młodzieży konieczności stosowania samokontroli własnych zachowań; - przedstawianie młodym ludziom sposobów radzenia sobie z negatywnymi emocjami i stresem; - uwrażliwienie uczniów na konieczność przeciwstawiania się agresywnym zachowaniom kolegów oraz szukania najlepszych sposobów niesienia pomocy ofiarom przemocy; - kształcenie podstawowych wartości społecznych takich jak: przyjaźń, koleżeństwo, szacunek dla drugiego człowieka, 18 / 31
szacunek do życia, zdrowia oraz odpowiedzialności za drugiego człowieka; - dostarczanie uczniom wiedzy na temat skutecznej i nieskutecznej komunikacji międzyludzkiej; - kształcenie postaw prospołecznych i nieagresywnych strategii rozwiązywania problemów życia codziennego; - kształtowanie umiejętności konstruktywnego rozwiązywania konfliktów rówieśniczych, rodzinnych; - rozwijanie w uczniu poczucia własnej wartości; - zapoznanie uczniów z prawami wynikającymi z faktu bycia człowiekiem, uczniem (nietykalność osobista, prawo do poszanowania jego godności); 19 / 31
- uczenie bezpiecznego korzystania z technik informacyjnych, w tym rozpoznawania i przeciwdziałania cyberprzemocy - przedstawienie młodzieży prawnych skutków stosowania agresji i przemocy wobec innych ludzi. - godziny wychowawcze -pogadanki, dyskusje, debaty; - warsztaty ćwiczenia rozładowujące stres, negatywne emocje; - rozmowy indywidualne z uczniami(sprawcami, 20 / 31
ofiarami i świadkami przemocy) - wzmożone dyżury nauczycieli podczas przerw; - zebrania z rodzicami; - spotkania uczniów z pracownikami Poradni Psychologiczno -Pedagogicznej; 21 / 31
- pogadanki z policjantami z Komendy Powiatowej Policji Dyrekcja szkoły, -wychowawcy klas, pedagog szkolny, -wszyscy nauczyciele 22 / 31
Cały rok szkolny 3. Profilaktyka uzależnień Zadania Sposób realizacji Osoby - realizowanie specjalnych programów profilaktycznych lub ich elementów dotyczących uzależnień; - dostarczanie uczniom wiedzy na temat wpływu środków psychoaktywnych na organizm młodeg - uświadamianie uczniom skutków zażywania substancji psychoaktywnych; - przedstawienie młodzieży przebiegu procesu uzależnienia; - kształcenie umiejętności świadomego dokonywania wyboru; 23 / 31
- wzmacnianie przekonania, że życie bez środka uzależniającego jest ciekawsze, bardziej war - ćwiczenie umiejętności skutecznego odmawiania( postawa asertywności); - propagowanie zdrowego stylu życia; - nawiązanie współpracy z organizacjami zajmującymi się profilaktyką uzależnień w środowisk - ukazanie prawnych skutków zażywania substancji psychoaktywnych; - godziny wychowawcze-pogadanki, debaty;- lekcje biologii, chemii- spektakle profilaktyczne o te - projekcja filmów profilaktycznych; - udostępnienie uczniom gazetek, ulotek informacyjnych i literatury zgromadzonej w bibliotece - organizowanie kół zainteresowań; - zajęcia z osobami zajmującymi się terapią uzależnień; - spotkania prewencyjne z policjantami; - imprezy sportowe, konkursy,olimpiady; 24 / 31
- obserwacja uczniów podczas zajęć i przerw międzylekcyjnych dyskotek szkolnych; - rozmowy indywidualne z uczniami; - pedagogizacja rodziców, Dyrekcja,- wychowawcy klas, - wszyscy nauczyciele, - pedagog szkolny Cały rok szkolny 4. Zapobieganie niepowodzeniom szkolnym uczniów Zadania 25 / 31
Sposób realizacji Osoby odpowiedzialne Termin - realizacja zaleceń zawartych w opiniach i orzeczeniach Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej dot - wspieranie i motywowanie uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi do pracy i samokontro - aktywizowanie uczniów do nauki przez stosowanie aktywnych metod pracy; 26 / 31
- uzupełnianie braków w wiedzy i umiejętnościach uczniów z poszczególnych przedmiotów -godziny wychowawcze; -dydaktyczno zajęcia -wyrównawcze, - wyposażenie rodziców w wiedzę na temat niepowodzeń szkolnych dzieci, udzielanie wskazówek do -pedagog szkolny; 27 / 31
- wszyscy nauczyciele Cały rok szkolny 28 / 31
V. SPODZIEWANE EFEKTY: W wyniku realizacji powyższego programu uczniowie Gimnazjum w Grudusku, będą mieli możliwość refleksji nad swoim dotychczasowym życiem i postawami wobec otaczającego ich świata. Zostaną wyposażeni w wiedzę i umiejętności, które pomogą im uporządkować własny świat wartości i przygotować się do pełnienia różnych ról społecznych w dorosłym życiu. Rodzice uczniów bardziej zaangażują się w proces wychowania i działania profilaktyczne wobec własnych dzieci oraz uświadomią sobie fakt, że sposób w jaki będzie funkcjonowało ich potomstwo w społeczeństwie w przyszłości zależy przede wszystkim od ich postaw, sposobu przekazywania wzorców osobowych i wartości. Nauczyciele podwyższą swoje kompetencje w dziedzinie wychowania i profilaktyki. VI. EWALUACJA: Program powyższy jest zapisem oczekiwań dotyczących efektów profilaktyki szkolnej. Nie jest 29 / 31
dokumentem zamkniętym może podlegać zmianom, które zweryfikuje rzeczywistość szkolna. Program będzie poddawany ewaluacji na zakończenie każdego roku szkolnego. Ocena efektów realizacji Szkolnego Programu Profilaktycznego dokonywana będzie w trakcie posiedzeń Rady Pedagogicznej podsumowującej dany rok szkolny. Wykorzystane do tego zostaną sposoby i środki stosowane w ramach wewnątrzszkolnego mierzenia jakości pracy szkoły. Aneks do Programu Profilaktycznego Gimnazjum Publicznego im. Papieża Jana Pawła II w Grudusku Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii. Dodaje się do Programu Profilaktycznego: 1 0. Drugi cel główny: zwiększenie skuteczności działań wychowawczych, edukacyjnych, informacyjnych i profilaktycznych wśród 7uczniów, ich rodziców (opiekunów) oraz nauczycieli i pracowników szkoły na rzecz bezpieczeństwa i tworzenia przyjaznego środowiska w szkole. 2 0. Cel szczegółowy: dostarczanie aktualnych informacji rodzicom i uczniom na temat: 30 / 31
- skutecznych sposobów prowadzenia działań wychowawczych i profilaktycznych związanych z przeciwdziałaniem używania środków i substancji psychoaktywnych, - ofert pomocy specjalistycznej dla uczniów używających środków odurzających i ich rodziców konsekwencji prawnych zachowań ryzykownych młodzieży, bezpiecznego korzystania z mediów przez uczniów - promowania zdrowego stylu życia wśród uczniów - informowanie rodziców o obowiązujących procedurach postępowania nauczycieli oraz metodach współpracy szkół z policją w sytuacjach zagrożenia narkomanią ze szczególnym zwróceniem uwagi na tzw. Dopalacze. 31 / 31