PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁY PODSTAWOWEJ W POGORZELI Przyjęty do realizacji... Podstawa prawna: 1. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dniem 26 lutego 2002r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. ( Dz. U. Nr 51 z 2002r., poz. 458 ) 1
CHCEMY WYCHOWAĆ CZŁOWIEKA: ODPOWIEDZIALNEGO ZA SWOJE CZYNY, ZWIĄZANEGO Z RODZINĄ I SWOIM ŚRODOWISKIEM, DĄśĄCEGO DO ROZWIJANIA SIĘ POPRZEZ NAUKĘ. szkoły jako środowiska wychowawczego: - opieka wychowawców nad wszechstronnym rozwojem osobowym wychowanków, - wdraŝanie do działalności w Ŝyciu róŝnych społeczności, - przygotowanie wychowanka do samodzielnego Ŝycia, - skoordynowanie oddziaływań wychowawczych: szkoły, domu i środowiska rówieśniczego. Nauczyciele w pracy wychowawczej, wspierając w tym zakresie obowiązki rodziców, zmierzają do tego, aby uczniowie w szczególności: 1) znajdowali w szkole środowisko wszechstronnego rozwoju osobowego (w wymiarze intelektualnym, psychicznym, społecznym, zdrowotnym, estetycznym, moralnym, duchowym), 2) rozwijali w sobie dociekliwość poznawczą, ukierunkowaną na poszukiwanie prawdy, dobra i piękna w świecie, 3) mieli świadomość Ŝyciowej uŝyteczności zarówno poszczególnych przedmiotów nauczania, jak i całej edukacji na danym etapie, 4) stawali się coraz bardziej samodzielni w dąŝeniu do dobra w jego wymiarze indywidualnym i społecznym, godząc dąŝenie do dobra własnego z dobrem innych, odpowiedzialność za siebie z odpowiedzialnością za innych, wolność własną z wolnością innych, 5) poszukiwali, odkrywali i dąŝyli na drodze rzetelnej pracy do osiągnięcia celów Ŝyciowych i wartości waŝnych dla odnalezienia własnego miejsca w świecie, 6) uczyli się szacunku dla dobra wspólnego jako podstawy Ŝycia społecznego oraz przygotowywali się do Ŝycia w rodzinie, w społeczności lokalnej i w państwie, 7) przygotowywali się do rozpoznawania wartości moralnych, dokonywania wyborów i hierarchizacji wartości oraz mieli moŝliwość doskonalenia się, 8) kształtowali w sobie postawę dialogu, umiejętność słuchania innych i rozumienia ich poglądów; umieli współdziałać i współtworzyć w szkole wspólnotę nauczycieli i uczniów. 2
nauczyciela wychowawcy: - kreowanie sytuacji, w których dziecko aktywnie rozwija wszystkie sfery swojej osobowości, - kształtowanie umiejętności współistnienia i współdziałania w grupie rówieśniczej i społecznej przez wspólną naukę, zabawę i wybór właściwych form spędzania wolnego czasu, - budowanie obrazu własnej osoby w oparciu o rzetelną samoocenę, - kształtowanie umiejętności komunikowania się, postaw dialogu i kompromisu, - przygotowanie do wdraŝania własnych uczuć, poglądów w duchu poszanowania praw człowieka, - zaszczepianie pozytywnych postaw oraz właściwego sposobu wyraŝania ocen i sądów aprobujących róŝne zachowania swoje i innych osób. Metody pracy: - gry i zabawy, - dyskusje na forum grupy, - scenki rodzajowe, - twórczość plastyczna i techniczna dzieci, - gry dramatyczne, - spektakle, - treningi umiejętności, - projektowanie dokumentów, - symulacje, - wycieczki tematyczne, - wycieczki turystyczno krajoznawcze, - udział w imprezach i uroczystościach szkolnych - pogadanki, - ćwiczenia myślowo refleksyjne, - spotkania z policjantem, pedagogiem, - konkursy. Formy pracy: - praca w zespołach zadaniowych, - praca w grupach, - praca indywidualna. 3
I. Przygotowanie do Ŝycia w zespole. oddziaływań - uczeń ma poczucie przynaleŝności do klasy jako zespołu, - współtworzy i respektuje normy grupowe, - uczy się odpowiedzialności za powierzone mu zadanie, - szanuje kolegów i dorosłych. - gry i zabawy integracyjne, - udział w uroczystościach klasowych i szkolnych, - ustalenie zakresu obowiązków dyŝurnego i samorządu klasowego, - prowadzenie kroniki klasowej, - wystawy prac wykonanych przez uczniów, - organizowanie przedstawień słowno muzycznych i kukiełkowych. - wychowawca, - nauczyciele, - organizatorzy imprez, - opiekunowie kół zainteresowań, - rodzice. - obserwacja, - eksperyment, - rozmowy, - tworzenie dokumentów. 4
II. Zna normy dobrego wychowania i według nich postępuje. Oddziaływań - uczeń stosuje zwroty grzecznościowe, nie uŝywa wulgaryzmów, jest odpowiedzialny za słowa, - poznaje regulaminy zachowań w miejscach publicznych, - zna symbole narodowe, regionalne i wie jak się wobec nich zachować, - zna i stosuje formy dobrego zachowania w miejscach publicznych, - tworzy i uczestniczy w kultywowaniu tradycji szkoły, regionu i państwa. - wiemy jak zachować się w miejscach publicznych, - korzystamy z biblioteki szkolnej i publicznej, - bierzemy udział w waŝnych uroczystościach szkolnych, - poznajemy piękno naszego miasta, regionu, ojczyzny. - wychowawca, - rodzice, - bibliotekarz. - obserwacja i ocena zachowań, - wycieczka na pocztę, do ośrodka zdrowia, biblioteki, - analiza dokumentów szkolnych. 5
III. Dziecko umie zachować się w trudnych sytuacjach. Oddziaływań - uczeń zna i rozumie pojęcia; norma, prawo, obowiązek, tolerancja, godność, - dostrzega róŝnice między ludźmi i akceptuje je, - rozróŝnia dobro i zło w sytuacjach codziennych i odpowiednio reaguje, - jest świadome swoich praw, - wie, do kogo moŝna zwrócić się o pomoc. - wymyślamy i zapisujemy prawa waŝne dla dzieci, - sporządzamy dziecięcy słowniczek praw, - przedstawiamy na gazetce osoby i instytucje pomagające dzieciom, - oceniamy sytuacje gry dramatyczne umoŝliwiające rozróŝnienie dobra od zła, - trenujemy umiejętności reagowania w róŝnych sytuacjach, - wychowawca, - uczniowie, - nauczyciele przedmiotów artystycznych i technicznych, - rodzice. - sondaŝ wśród uczniów, - analiza pracy uczniów, - rozmowy z rodzicami, - rozmowy z dyrektorem szkoły. - zapoznajemy dzieci i dorosłych, z prawami dziecka róŝne formy ekspresji; teatralna, plastyczna, muzyczna, słowna, - urządzamy Sejmik KoleŜeński odgrywanie zamienionych ról uczniów, nauczycieli przez nich samych. IV. Dziecko wie, jak komunikować się z rówieśnikami i dorosłymi. Oddziaływań 6
- uczeń kształci się w umiejętności aktywnego słuchania, - umie się porozumieć, jasno formułując swe oczekiwania, - uczymy się mówić, co czujemy i rozumieć uczucia innych, - uczymy się wyraŝać prośby, sądy i oczekiwania. -poznajemy sposoby koncentrowania uwagi, ćwiczenia rysunkowe, gry liczbowe, - poznajemy techniki ułatwiające aktywne słuchanie, - poznajemy istotę procesu komunikacji i przyczyny zakłóceń; gra Głuchy telefon analiza przyczyn błędów w odbiorze komunikatu, - wychowawcy, - nauczyciele przedmiotów. - rozmowy z nauczycielami, - rozmowy z uczniami, - sondaŝ wśród odbiorców, - obserwacje. - określenie cech jasnego wypowiadania się intonacja głosu, szybkość mówienia, język wypowiedzi, - uczymy się uŝywać komunikatu JA w sytuacjach trudnych; Ja czuję... wskazanie swojego uczucia, Kiedy ty... przedstawienie konkretnego zachowania wywołującego emocję, - ćwiczenia typu: Co mówi ta twarz, Co czuł, co myślał, - symulacja sytuacji domowych, szkolnych, ćwiczenia umiejętności wyraŝania i obrony swoich praw. 7
V. Uczeń zna swoje mocne i słabe strony, potrafi nad nimi pracować. oddziaływań - uczeń posiada umiejętność samoobserwacji i uświadamia sobie własne stany emocjonalne, - jest świadom swoich zalet i wad, - dostrzega wpływ innych osób na własne postępowanie, - odnosi się krytycznie do rozmaitych wzorców, - samodzielnie i krytycznie korzysta z informacji, odróŝnia opinie i oceny od informacji, - dostrzega świat własnych potrzeb i zasób swoich moŝliwości. - odgrywanie scenek i analiza uczuć uczestników, - wywiad z otoczeniem Jaki jestem?, - mapa mentalna Moje mocne i słabe strony, - udział w wyborach samorządowych, - analiza tekstów reklamowych ( opinie a fakty, słownictwo nakłaniające ), - ćwiczenia innego punktu widzenia ( opis dyskoteki szkolnej z punktu widzenia: ucznia, nauczyciela, rodzica ), - przygotowanie ulotek reklamujących kandydata na gospodarza klasy, - piszemy księgę marzeń. - wychowawcy, - rodzice, - uczniowie. - obserwacja, - ankieta dla uczniów, - kwestionariusz samooceny, - wywiad. 8
VI. Uczeń potrafi planować działanie i przewidzieć jego efekt. oddziaływań - uczeń świadomie stawia sobie cele i realizuje je, - analizuje i poddaje modyfikacji własne działanie, - podejmuje decyzje we własnym imieniu oraz zna procedury decydowania grupowego, - analiza własnych potrzeb i zainteresowań, - wyznaczanie sobie celów krótkoterminowych, - ustalenie planu zajęć, - giełda pomysłów formy spędzania wolnego czasu, - wychowawcy, - nauczyciele, - rodzice, - dyrektor szkoły. - studium przypadku, - obserwacja, - ankiety, - obserwacja własnych dokonań. - umie zanalizować konflikt, znaleźć jego przyczyny oraz podjąć środki zaradcze, - planuje swój czas pracy, - planuje swój wypoczynek, - kontroluje i ocenia swoją pracę. - planowanie i organizacja wyjazdów grupowych, planowanie kosztów, przygotowanie bazy, - ćwiczenie róŝnych sposobów podejmowania decyzji w grupie, ( consensus decyzja lidera, głosowanie), - tworzenie katalogu zachowań sprzyjających rozwiązywaniu konfliktów. 9
VII. Uczeń zna niebezpieczeństwa groŝące dzieciom. oddziaływań - potrafi określić i podać przykłady niebezpiecznych sytuacji, - wie, jak zachować się i kogo prosić o pomoc w niebezpieczeństwie, - gry sytuacyjne, - poznaje miejsca zagroŝeń i niebezpieczeństw, - ćwiczenia praktyczne w poruszaniu się po drodze, - wychowawcy, - policjant, - straŝak, - pedagog, - obserwacja, - ankiety, - zapisy w dzienniku. - zna sposoby wynikania niebezpiecznych sytuacji, - zna zasady pierwszej pomocy, - przygotowanie plakatów, tablic ostrzegających, znaków drogowych, - karta rowerowa. - nauczyciele, - dyrektor szkoły, - rodzice. - zna zasady ruchu drogowego. 10
VIII. Uczeń rozumie zgubne dla zdrowia skutki nałogów. oddziaływań - wie co jest nałóg, - poznaje sposoby odmawiania, - ceni własne zdrowie, - zna wpływ uŝywek na zdrowie człowieka. - uświadomienie uczniom ewentualnych skutków uzaleŝnień, - poznawanie etapów uzaleŝnień, - plakat, - ćwiczenia dramowe, - pogadanka z psychologiem, policjantem, - wychowawcy, - policjant, - pedagog, - nauczyciele, - dyrektor szkoły, - rodzice. - ankieta, - wystawy prac, - zapisy w dzienniku, - obserwacja. - prezentacja filmów, - ćwiczenie asertywności. 11
IX. Dziecko rozumie potrzeby troski o środowisko. oddziaływań - zna znaczenie słowa ekologia, degradacja, - dostrzega skutki zanieczyszczeń. - rozumie potrzeby troski o środowisko, - uczestniczy w Sprzątaniu świata - dba o swoje najbliŝsze otoczenie - obserwuje zachowania rodziców, kolegów degradacji środowiska, - szuka zmian w środowisku swojej miejscowości, - wycieczka do Puszczy Rominckiej, Parku Krajobrazowego, - wycieczka do oczyszczalni ścieków, - konkursy, - wychowawcy, - nauczyciele przedmiotów, - rodzice. Opiekun ZHP Gazetka ekologiczna Plakat Udział w akcjach Sprzątania świata - spotkanie z leśnikiem. 12
X. Uczeń nabywa umiejętności dbania o swoje zdrowie. oddziaływań Osoby odpowiedzialne - uczeń umie organizować własną pracę i czas wolny, - wskazuje czynniki wpływające pozytywnie i negatywnie na zdrowie, - utrwala nawyki dbania o higienę. - sporządzanie planu dnia, - poznaje formy czynnego wypoczynku, - bierze udział w grach ruchowych, - spotkanie z pielęgniarką, - higienistka, - nauczyciele przedmiotów, - wychowawcy, - opiekun PCK. Plakaty Gazetki Protokoły Konkursów PCK - plakat, - układa hasło, wiersz promujący zdrowie. 13
XI. Uczeń zna najbliŝsze środowisko i specyfikę swojego regionu. oddziaływań - określa połoŝenie miejscowości i regionu na mapie Polski, opracowuje plan wycieczki; - zna połoŝenie geograficzne miejscowości i usytuowanie jej w regionie i kraju, folder; wszyscy nauczyciele rodzice rozmowy ankieta - zna historię, wskazuje zabytkowe obiekty, opowiada legendy, podania; - dostrzega związki tradycji rodzinnych z kulturą, obyczajami, religią, miejscowości regionu, tworzy drzewo genealogiczne swojej rodziny; - zna urzędy, miejsca uŝyteczności publicznej, przemysł, rzemiosło, sztukę i oświatę w regionie. - poznaje historię miejscowości, szkoły, obyczaje, legendy, podania, wycieczki krajoznawcze po regionie, poezji regionalnej; - poznaje tradycje, święta, obyczaje, plakat; - wycieczka do urzędu miejskiego, biblioteki, zakładów pracy, domu kultury i izby regionalnej, muzealnej; - poznaje pracę i zadania radnego twórcy ludowi pracownicy domu kultury analiza wyników konkursu prace uczniów 14
XII. Uczeń wie, co to patriotyzm i reprezentuje postawę patriotyczną. oddziaływania - zna hymn narodowy i symbole narodowe, zna kodeks ucznia; - umie zachować się w czasie uroczystości szkolnych i państwowych; - udział w uroczystościach i świętach szkolnych, regionalnych i państwowych; - poznawanie praw ucznia; wszyscy nauczyciele rodzice ZHP SU rozmowy obserwacje analiza pracy uczniów - dostrzega i rozwiązuje problemy i zadania w najbliŝszym otoczeniu; - poznawanie ( hymn, godło Polski ) symboli, uczy się hymnu; - uczestniczy w obchodach świąd narodowych; - czci msc. Pamięci narodowej; - zna sylwetki wielkich Polaków. - reprezentowanie szkoły podczas uroczystości państwowych na szczeblu gminy i powiatu; - opieka nad opuszczonymi cmentarzami; - szanowanie dobra wspólnego. 15