P R O G R A M PROFILAKTYKI

P R O G R A M PROFILAKTYKI ZESPOŁU SZKÓŁ im. J. i W. ZAMOYSKICH w ROKIETNICY Umysł jest jak spadochron. Nie działa kiedy nie jest otwarty Frank Zappa

1 OKREŚLENIE PROBLEMU I CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU 1. Zmiany społeczno-ekonomiczne oraz polityczne ostatnich lat sprawiły, iż zwiększyła się liczba czynników destrukcyjnych oddziałujących na dzieci i młodzież, skutkiem czego stale wzrasta liczba osób przejawiających różnego rodzaju dysfunkcje rozwojowe oraz poszukujących szybkiego i łatwego sposobu poradzenia sobie w trudnych sytuacjach życiowych. Niestety dla wielu młodych ludzi tym najlepszym sposobem jest sięganie po różnego rodzaju używki. Zjawisko uzależnień od środków psychoaktywnych takich jak: alkohol, narkotyki, dopalacze, leki, tytoń wśród dzieci i młodzieży staje się problemem społecznym, a hasło szkoła wolna od narkotyków promujące nowy styl życia uczniów pozostaje nadal w sferze marzeń i często jest tylko apelem nie mającym odzwierciedlenia w rzeczywistości. Poczucie bezradności, brak perspektyw na przyszłość i trudna sytuacja materialna uczniów i ich rodzin stanowią podatny grunt do powstawania sytuacji problemowych zarówno w środowisku rodzinnym, jak i w szkole. W obecnej sytuacji szkoła musi aktywnie przeciwdziałać zjawiskom problemowym i tworzyć własną strategię czynników chroniących. 2. Współczesna szkoła odgrywa szczególną rolę w zakresie zapobiegania i redukowania zagrożeń dzieci i młodzieży. Zadania szkoły w tym zakresie zostały dokładnie określone w Rozporządzeniu Ministra Oświaty i Wychowania z dnia 29 marca 1986 r. i obejmują: 1) prowadzenie edukacji uczniów w zakresie profilaktyki uzależnień; 2) informowanie rodziców o przyczynach, objawach i skutkach używania środków uzależniających; 3) tworzenie w szkole atmosfery i środowiska społecznego, które sprzyja dobremu samopoczuciu uczniów i nauczycieli, rozwojowi zainteresowań indywidualnych i uzdolnień uczniów, atrakcyjnemu spędzaniu czasu wolnego, kształtowaniu w uczniach umiejętności radzenia sobie ze stresem, współpracy z rodzicami; 4) udzielenie indywidualnej pomocy uczniom zagrożonym uzależnieniem. 3. Aby przeciwdziałać zagrożeniom i wszelkim patologicznym zjawiskom na terenie zespołu szkół i w środowisku uczniów konieczna jest modyfikacja procesu wychowania oraz podejmowania wielopoziomowych działań profilaktycznych. W zespole szkół istnieje program wychowawczy, którego celem jest wspieranie ucznia we wszechstronnym rozwoju, ukierunkowanym na osiąganie dojrzałości fizycznej, psychicznej i społecznej. Niezależnie od powyższego programu widziałyśmy konieczność opracowania i wdrożenia programu profilaktyki, którego celem jest promowanie zdrowego stylu życia, zapobieganiu uzależnieniom i przeciwdziałanie agresji wśród uczniów oraz szeroko rozumiana edukacja niezbędna do wyrobienia właściwych postaw i zachowań. Edukacja musi koncentrować się na bezpośrednich, psychospołecznych skutkach używania substancji psychoaktywnych. Ponadto konieczne wydaje się być odejście w profilaktyce od koncentracji na uzależnieniu jako głównym zagrożeniu. Używanie narkotyków to droga na skróty w zaspakajaniu potrzeb i zadań rozwojowych młodzieży, która zastępuje naukę ważnych umiejętności życiowych. Profilaktyka powinna, zatem zawierać ofertę innego życia, promować aktywne formy spędzania czasu wolnego zamiast picia alkoholu i zażywania narkotyków, stawiać na rozwój osobisty, a także rozwijać umiejętności społeczne uczniów. 4. Przy opracowaniu programu wzięliśmy pod uwagę min.: 1) wyniki przeprowadzonych dotychczas ankiet; 2) ewaluację istniejących programów: wychowawczego i profilaktycznego;

3) obserwację środowiska szkolnego; 4) uwagi i spostrzeżenia rodziców, uczniów i nauczycieli. 2 DIAGNOZA OBASZARÓW PROBLEMOWYCH 1. Program profilaktyki powstał w wyniku diagnozy ilościowej i jakościowej uczniów, rodziców oraz nauczycieli. Z uwzględnieniem rozwoju i nasilenia specyfiki zagrożeń występujących w środowisku szkolnym zdiagnozowałam następujące obszary problemowe: 1) alkohol - spożywa znaczna część badanych, uczniowie najczęściej piją piwo i wódkę; 2) palenie papierosów oraz e-papierosów; 3) zażywanie narkotyków incydentalne przypadki; 4) brak umiejętności społecznych, radzenia sobie ze stresem, poprawnej komunikacji interpersonalnej, radzenia sobie z pojawiającymi się emocjami; 5) problemy z koncentracją uwagi, z efektywnym wykorzystywaniem pamięci; 6) brak umiejętności zarządzania w kreatywny sposób swoim czasem wolnym; 7) brak sprecyzowanych zainteresowań; 8) wnikliwa analiza wniosków z obserwacji, wywiadów, rozmów i dokumentacja szkolnej pozwoliła wyodrębnić następujące płaszczyzny działania; 9) rozwijanie pozytywnej motywacji do sumiennego wykonywania obowiązków szkolnych; 10) promowanie zdrowego stylu życia wolnego od nałogów; 11) przeciwdziałanie wszelkim przejawom agresji i przemocy. 2. Szkolny program profilaktyki uzupełnia program wychowawczy zespołu szkół i jest zgodny z aktami prawa oświatowego. Obejmuje wszystkich uczniów zespołu szkół. 3 CELE PROGRAMU WYCHOWAWCZEGO 1. Cel główny: promowanie zdrowego stylu życia, rozwoju osobistego i zapobieganie zagrożeniom wśród uczniów zespołu szkół. 2. Cele szczegółowe: 1) kształtowanie umiejętności życiowych uczniów; 2) rzetelna informacja o skutkach przyjmowania środków psychoaktywnych i ukazywanie zagrożeń, jakie niosą ze sobą uzależnienia; 3) umożliwianie uczniom podejmowania świadomych decyzji w sprawie używek i uczenie jak odmawiać bez obawy przed odrzuceniem; 4) umożliwienie uczniom wycofania się z zachowań ryzykownych; 5) opóźnienie wieku inicjacji seksualnej; 6) dostarczenie informacji o pozytywnych wymiarach zdrowego stylu życia oraz właściwego odżywiania się; 7) kształtowanie zachowań i stylów życia korzystnych dla zdrowia psychicznego; 8) rozbudzenie zainteresowania własnym rozwojem osobistym i zdrowiem ułatwienie nabywania podstawowych umiejętności z zakresu profilaktyki i psychologii społecznej; 9) eliminowanie stresów i napięć;

10) poprawa koncentracji uwagi, spostrzegania, zapamiętywania, poprawa funkcjonowania koordynacji wzrokowo-ruchowej, przestrzenne. 4 ZAŁOŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI I PRZEWIDYWANE EFEKTY 1. Wysiłki podejmowane i starania w ramach szkolnej edukacji profilaktycznej przyniosą efekty jeżeli uczniowie: 1) będą wiedzieli, co to jest uzależnienie, dlaczego nie należy używać środków uzależniających oraz jaki mają wpływ na rozwój i życie człowieka; 2) potrafili przeciwstawić się negatywnym presjom społecznym; 3) potrafili aktywnie spędzać czas wolny i radzić sobie z trudnościami życiowymi bez używania substancji psychoaktywnych tj. narkotyki, dopalacze, leki; 4) będą wiedzieli gdzie znaleźć profesjonalną pomoc i wsparcie w sytuacji zagrożenia uzależnieniem oraz problemów osobistych; 5) będą potrafili dokonywać świadomych i odpowiedzialnych wyborów; 6) potrafili radzić sobie z przeżywanymi lękami, emocjami, stresem; 7) będą świadomi swojej odpowiedzialności za swoją postawę w stosunku do innych ludzi, za tworzenie i zachowanie swojego środowiska wolnego od przemocy i od środków odurzających, ciągły rozwój w życiu i poszerzanie swojej świadomości; 8) będą świadomi konsekwencji w przypadkach o posiadanie, rozprowadzanie i promocję środków psychoaktywnych, grożącej im odpowiedzialności karnej; 9) będą rozwijać swoje poczucie własnej wartości, akceptować pozytywne aspekty własnego dojrzewania i rozwoju; 10) będą potrafili rozpoznać swoje predyspozycje zawodowe, planować swój rozwój i doskonalić się w wybranym kierunku; 11) będą umieli zgodnie współżyć i współpracować w zespole, szanując pracę swoją i innych. 5 SPOSÓB REALIZACJI PROGRAMU 1. Metody i formy pracy: METODY FORMY PRACY DIAGNOZA I EWALUACJA - zajęcia - grupowa - rozmowy warsztatowe - indywidualna - wywiady - wykłady - obserwacja - prelekcje - analiza przypadków - pogadanki - sprawozdania wychowawców, pedagoga szkolnego, kierownika internatu podsumowujące stopień celów zawartych w szkolnym programie profilaktyki. - ankiety dla uczniów klas pierwszych, termin : grudzień/styczeń, wstępna diagnoza problemów, wychowawcy klas pierwszych we współpracy z pedagogiem zespołu szkół.

2. Realizacja programu odbywać się będzie w ramach: 1) specjalnych zajęć warsztatowych prowadzonych przez pedagoga, psychologa i innych specjalistów; 2) codziennych zajęć dydaktyczno-wychowawczych oraz opiekuńczych prowadzonych w szkole podczas zajęć edukacyjnych (zajęcia z wychowawcą) przez wychowawców i pedagoga; 3) spotkań psychoterapeutycznych prowadzonych przez psychologa bądź pedagoga z zakresu psychologii społecznej, komunikacji interpersonalnej; 4) zajęć warsztatowych prowadzonych przez specjalistów do spraw patologii i uzależnień mających na celu podniesienie poczucia własnej wartości oraz doskonaleniu umiejętności zastosowania zachowań asertywnych w sytuacjach nacisku ze strony kolegów i środowiska; 5) spotkań z przedstawicielami policji mającymi na celu informowanie uczniów o szkodliwości używek oraz ich wpływie na bezpieczeństwo swoje i innych osób. 3. Działania podejmowane w ramach programu obejmować będą trzy obszary: 1) działania skierowane do uczniów; 2) działania skierowane do rodziców; 3) działania skierowane do wychowawców. 4. Działania podejmowane w ramach programu profilaktyki są obowiązkowe dla wszystkich uczniów zespołu szkół. 6 SZCZEGÓLOWE PROPOZYCJE PRACY PROFILAKTYCZNEJ 1. Kształtowanie dojrzałej osobowości ucznia: Zadania 1. Uczenie umiejętności komunikacyjnych. 2. Kształtowanie zdolności do refleksji i autorefleksji a także obiektywnej oceny siebie i innych. 3. Kształtowanie umiejętności racjonalnego oceniania sytuacji oraz wydawania sprawiedliwych sądów. 4. Kształtowanie postaw asertywnych, szanujących godność własną i drugiego człowieka. 5. Pobudzanie do współpracy i wzajemnej pomocy. 6. Wyrabianie umiejętności pracy w grupie. 7. Kształtowanie postaw empatycznych. 8. Uczenie kultury osobistej. 9. Uczenie: tolerancji dla innych kultur, mniejszości etnicznych, wyznaniowych; poszanowani praw mniejszości seksualnych. 10. Zapoznanie z prawami i obowiązkami ucznia. 11. Kształtowanie poczucia odpowiedzialności za środowisko, w którym żyjemy (edukacja ekologiczna). 12. Wdrażanie uczniów do prac projektowych zespołu szkół Forma Odpowiedz ialni - zajęcia z wychowawcą, - warsztaty, - spotkania z pedagogiem, - rozmowy, -organizowanie pomocy koleżeńskiej wśród uczniów - prezentacje multimedialne, - dyskusje, -praca w ramach szkolnego wolontariatu wychowa wcy, pedagog według potrzeb

2.Kształtowanie postaw obywatelskich i samorządowych: Zadania 1. Wpajanie szacunku dla symboli narodowych, religijnych i miejsc pamięci. 2. Kształtowanie postaw i wartości obywatelskich i patriotycznych 3. Przygotowanie uczniów do życia społecznego i gospodarczego. 4.Rozwijanie samorządności wśród uczniów. 5. Kształtowanie postaw etyczno-moralnych w życiu codziennym. 6. Organizacja szkolnych imprez integracyjnych dla całej społeczności. 7. Rozbudzanie i rozwijanie potrzeb kulturowych uczniów. 8. Kultywowanie tradycji państwowych. 9. Tworzenie tradycji szkolnych. Forma - rozmowy; - dyskusje; - prezentacje. - wybór rady oddziałowej i samorządu szkolnego, dokumentowan ie życia szkoły w kronice szkolnej, -organizacja imprez szkolnych zgodnie z harmonograme m. - realizacja zajęć w ramach cyklu wystaw historycznych IP Odpowied zialni wychowa wcy nauczycie le historii, WOS, opiekun samorząd u uczniows kiego według potrzeb 3. Respektowanie praw człowieka w szkole: Zadania 1. Upowszechnianie wiedzy o prawach i obowiązkach przysługujących każdemu człowiekowi. 2. Wyrabianie umiejętności korzystania z przysługujących praw oraz ich obrony. Forma - zajęcia z wychowawcą Odpowied zialni nauczycie le

4. Współpraca z rodzicami: Zadania 1.Integrowanie wychowawczych działań szkoły i rodziny. 2. Diagnozowanie oczekiwań rodziców w stosunku do szkoły. 4. Zapoznanie rodziców z obowiązującymi programami, regulaminami, wynikami ankiet, statutem zespołu szkół. 5. Włączenie rodziców do rozwiązywania problemów wychowawczych. 6. Zindywidualizowanie współpracy i kontaktów miedzy rodzicami a wychowawcami. 7. Zrozumienie sytuacji rodzinnej ucznia, pomoc w sytuacjach losowych. 8. Pedagogizacja rodziców. Forma - wybór rady rodziców, - wybór rady oddziałowej, - spotkania indywidualne i telefoniczne, - spotkania grupowe (wywiadówki) - wychowawca pośrednikiem między rodzicami a nauczycielami przedmiotów - prelekcje zaproszonych gości Odpowiedzial ni według potrzeb 5.Doradztwo zawodowe: Zadania Forma Odpowiedzialni 1. Uświadomienie uczniom znaczenia pracy w życiu człowieka i ukształtowanie w nim właściwego stosunku do pracy własnej i innych. 2. Wskazywanie sposobów poszukiwania pracy. 3. Zachęcanie uczniów do ciągłego poszerzania swej wiedzy i uczestniczenia w różnorodnych formach doskonalenia zawodowego aktywna postawa na rynku pracy i rynku edukacyjnym. 4. Akcentowanie konieczności nauki języków obcych. 5. Zapewnianie pomocy uczniom w podejmowaniu decyzji w zakresie kierunku dalszego kształcenia - wyboru zawodu. 6. Zapoznanie ze strukturą szkolnictwa wyższego 7. Wyposażenie w umiejętność stworzenia dokumentacji aplikacyjnej, prowadzenia rozmowy z pracodawcą, własnej autoprezentacji. 8. Zapoznanie z problematyką bezrobocia. -spotkania z przedstawicielami Rejonowego Urzędu Pracy, Mobilnym Centrum Informacji Zawodowej, - informowanie o przydatnych adresach internetowych, - udostępnianie informacji o uczelniach i szkołach wyższych, -kwestionariusze i testy określające zainteresowania, predyspozycje i preferencje zawodowe, - uczestnictwo w Ogólnopolskim Tygodniu Karier, - uczestnictwo w Salonie Maturzystów, - zajęcia z doradztwa zawodowego. nauczyciel przedsiębiorczości, języków obcych, pedagog w zależnośc i od potrzeb

6. Integracja środowiska szkolnego: Zadania Forma Odpowiedzialni 1. Integracja oddziałów. 2. Organizacja imprez szkolnych integrujących środowisko szkolne. 3. Zwiększenie zaangażowania nauczycieli w organizację i udział w imprezach i uroczystościach szkolnych. 7. Zespół szkół a środowisko lokalne: - organizacja zajęć integracyjnych dla klas pierwszych - organizacja wycieczek, wyjazdów oraz imprez klasowych, - organizacja imprez szkolnych. Zadania Forma Odpowiedzialni zgodnie z kalendarzem imprez 1. Integracja ze społecznością lokalną. 2. Dbałość o prestiż zespołu szkół. 3. Promocja zespołu szkół. 4. Gazetka szkolna. 5. Współpraca z mediami lokalnymi. - udział młodzieży w imprezach organizowanych na terenie Rokietnicy - udział młodzieży w konkursach, - udział młodzieży w działaniach na rzecz promocji zespołu szkół, - udział młodzieży w Kiermaszu Świątecznym oraz Majówce u Zamoyskich, - internetowa strona zespołu szkół i pracownicy zespołu szkół zgodnie z kalendarz em imprez 8. Bezpieczeństwo w szkole: Zadania Forma Odpowiedzialni 1. Przeciwdziałanie powstaniu zjawiska fali. 2. Ściślejsza współpraca wychowawców z młodzieżą z klas pierwszych. 2. Zapewnienie bezpieczeństwa młodzieży podczas lekcji oraz na przerwach. 3. Zapewnienie bezpieczeństwa na terenie zespołu szkół. - reagowanie na każdy przejaw agresji i niewłaściwego zachowania, - informowanie pedagoga o niepokojących zjawiskach, - dyżury nauczycieli na korytarzu i terenie szkoły, - organizacja zastępstw lub zajęć opiekuńczo - wychowawczych - monitoring na terenie szkoły, - konsekwentne reagowanie na obecność obcych osób na terenie szkoły. i pracownicy zespołu szkół

9. Profilaktyka zagrożeń: Zadania Forma Odpowiedzialni 1.Zmniejszenie skali zachowań - prowadzenie programów z zakresu patologicznych profilaktyki zdrowotnej i profilaktyki wśród młodzieży i zapobieganie im zagrożeń: Światowy Dzień Bez (przemoc psychiczna, fizyczna, Tytoniu, Światowy Dzień Walki uzależnienia). z AIDS, Wybierz życie-pierwszy 3. Dostarczanie wiedzy o krok, KIK 34, III Elementarz szkodliwości substancji czyli program 7 kroków:, psychoaktywnych. - spotkania ze specjalistami z 4. Uświadomienie Poradni Psychologicznoodpowiedzialności karnej za Pedagogicznej, Powiatowej Stacji naruszanie zasad Sanitarno Epidemiologicznej, w świetle obowiązujących Policji, przepisów. - pedagogizacja rodziców, 5. Zwiększanie kompetencji - szkolenia Rady Pedagogicznej, rodziców w zakresie oddziaływań - omawianie problemów na zajęciach profilaktycznych. z wychowawcą 6. Przygotowanie ucznia do - korzystanie z gotowych propozycji skutecznego radzenia sobie zajęć z wychowawcą na płytach CD ze stresem. o tematyce profilaktycznej, 7. Wyrabianie umiejętności radzenia - przekazanie wiedzy o anoreksji sobie w sytuacjach trudnych, i bulimii, konfliktowych. - zajęcia sportowe, 8. Kształtowanie - gazetki informacyjne, prezentacje poczucia własnej wartości. multimedialne, 10. Współpraca z instytucjami - spotkania z pedagogiem, wspierającymi -konsekwentne reagowanie na działalność zespołu szkół negatywne zachowanie i 11. Działalność Samorządu postępowanie zgodne z Uczniowskiego propagująca opracowanymi procedurami w pozytywne wzorce zachowań wśród przypadku sytuacji problemowych, młodzieży. - wykorzystanie kontraktu jako 12. Propagowanie wśród uczniów metody pracy z młodzieżą zasad zdrowego stylu życia. sprawiającą problemy wychowawcze, 13. Ścisła współpraca wychowawcy, - kontrola frekwencji uczniów i rodziców i pedagoga szkolnego. reagowanie na nieuzasadnione 14. Zmniejszenie skali wagarów nieobecności, i ucieczek z lekcji. - stosowanie ciekawych metod pracy 15. Kształtowanie świadomości na lekcji, indywidualizacja wymagań, zagrożeń związanych z Internetem. - jasne kryteria ocen z 16. Wyjazdy profilaktyczne poszczególnych przedmiotów, 17. Usprawnianie pamięci - system ocen z zachowania, i koncentracji uwagi. - warsztaty realizowane w Centrum Profilaktycznym dla Młodzieży w Rogoźnie - Biofeedback zajęcia dla młodzieży. i pracownicy zespołu szkół w zależności od potrzeb

7 IMPREZY TOWARZYSZĄCE REALIZACJI PROGRAMU 1. Imprezy towarzyszące programu profilaktyki: 1) Zajęcia sportowo rekreacyjne, zapoznanie z zasadami gier zespołowych, wzmacnianie zdrowej rywalizacji w grupie i zasad fair play, rozwijanie zdolność, sprawności oraz zainteresowań sportowych; 2) Zajęcia kulturalno rozrywkowe, rozwój funkcji poznawczych, stwarzanie warunków do lepszej integracji grupy, nawiązywaniu pozytywnych relacji i komunikacji w grupie; 3) Zajęcia turystyczno krajoznawcze, stwarzanie możliwości pełnego wypoczynku fizycznego i psychicznego, dbałość o własny rozwój ducha i ciała, aktywne spędzanie czasu wolnego; 4) Zajęcia w Regionalnym Centrum Profilaktyki Uzależnień dla Dzieci i Młodzieży w Rogoźnie; 5) Zajęcia w ramach kół zainteresowań i przedmiotowych, uczestnictwo w konkursach, olimpiadach, wystąpieniach. 8 POSTANOWIENIA KOŃCOWE 1. Program pozostaje otwarty i podlega corocznie weryfikacji przez radę rodziców i radę pedagogiczną w terminie do 30 września danego roku szkolnego. 2. Podstawa prawna: 1) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 30 sierpnia 2012 r., poz. 977); 2) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dn. 26.02.2002 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. Nr 51, poz. 458 z 2002 r.); 3) Ustawa z dnia 26.10.1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. Z 12.11.1982 r.) z późniejszymi zmianami; 4) Ustawa z dnia 19.08.1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Z 20.10.1994 r.) z późniejszymi zmianami; 5) Ustawa z dnia 09.11.1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. Z 30.01.1996 r.) z późniejszymi zmianami; 6) Ustawa z dnia 24.04.1997 r. o przeciwdziałaniu narkomani (Dz. U. Z 1995) z późniejszymi zmianami; 7) Artykuł 72.1 i 72.1 konstytucji RP z dnia 02.04.1997 r. (Dz. U. Nr 78/1997 r.); 8) Konwencja o prawach dziecka z dnia 20.11.1989 r. (Dz. U. Nr 120/1991 r.); 9) Ustawa z dnia 14.03.85 r. o Państwowej inspekcji sanitarnej art. 27, 31a, 29; 10) Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomani (nowelizacja); 11) Uchwała Rady Powiatu z dnia 21 czerwca 2012 r. w sprawie przyjęcia Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego Powiatu Poznańskiego na lata 2012-2015. Przewodniczący Rady Rodziców.. Przewodniczący Rady Pedagogicznej