gospodarce globalnej i Unii Europejskiej wykład 03 dr Adam Salomon
: TENDENCJE NA RYNKU RO-RO dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki AM w Gdyni 2
Segmenty rynku ro-ro Rynek ro-ro (roll on/roll off) można podzielić na cztery kategorie: segment żeglugi dalekomorskiej, składający się (1) z transportu samochodów i (2) kontenerowej żeglugi liniowej z elementami przeładunku w systemie ro-ro; oraz segment żeglugi bliskiego zasięgu, składający się z (3) transportu promowego obejmującego zarówno pasażerów, jak i ładunki, oraz (4) transportu ro-ro obejmującego wyłącznie ładunki. dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki AM w Gdyni 3
Transport samochodów Około 20 25% światowej produkcji samochodów eksportuje się drogą morską z kraju produkcji. Prognozy na 2015 r. wskazują, że wielkość światowej produkcji wyniesie około 80 mln samochodów, a eksport drogą morską obejmie blisko 20 mln samochodów (ESPO, 2007 r.). Dane te opierają się na szacowanej stopie wzrostu na rynku produkcji samochodów wynoszącej 2% rocznie, nie uwzględniają jednak skutków kryzysu, który bardzo niekorzystnie wpłynął na produkcję samochodów. Wielkość światowej produkcji samochodów zmalała z 73,3 mln w 2007 r. do 70,5 mln w 2008 r. (OICA, 2009 r.). dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki AM w Gdyni 4
Kontenerowa żegluga liniowa z elementami przeładunku w systemie ro-ro (1/2) Choć niegdyś tzw. statki con-ro często wykorzystywano w żegludze liniowej do portów o dość ograniczonych możliwościach obsługi statków, obecnie znacznie utraciły one na znaczeniu. Wykorzystuje się je teraz przede wszystkim do transportu ładunków do niektórych zachodnioafrykańskich i południowoamerykańskich portów. Statki con-ro to statki, na które można załadować zarówno ładunki toczne (głównie pod pokładem), jak i kontenery (na pokładzie). dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki AM w Gdyni 5
Kontenerowa żegluga liniowa z elementami przeładunku w systemie ro-ro (2/2) Flota con-ro cechuje się znaczną liczbą starszych statków, przy czym większość statków con-ro wprowadzono na rynek w latach 70. i 80. XX w. Poza kilkoma nowymi zamówieniami (np. Delmas spółka zależna CMA CGM zamówiła niedawno cztery nowe statki conro o nośności 29 000 DWT) nowych statków w zasadzie już się nie buduje. W związku z tym przewiduje się, że ten segment rynku będzie dalej kurczyć się w przyszłości. dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki AM w Gdyni 6
Transport promowy obejmujący zarówno pasażerów, jak i ładunki toczne (1/2) Rynek ten cechuje się znaczącym spadkiem ruchu pasażerskiego w przypadku większości połączeń, czego powodem jest zwiększona konkurencja w postaci tanich przewozów lotniczych i połączenia kolejowego pod kanałem La Manche. dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki AM w Gdyni 7
Połączenie kolejowe pod kanałem La Manche średnica tunelu przewozowego wynosi 7,60 metrów; długość każdej nitki tunelu wynosi 50 km; tunele przebiegają od 45 do 70 metrów pod poziomem dna morza (La Manche); szybkość każdego pociągu w tunelu 160 km/h; czas przejazdu pociągu z terminalu na terminal 35 minut; turbulencje brak; składy pociągów Le'Shuttle przeznaczone do obsługi ruchu osobowego między Folkestone i Calais zabierają 120 samochodów osobowych i 12 autokarów; przez tunel przejeżdżają też składy towarowe z samochodami ciężarowymi oraz pociągi o zmiennym składzie kursujące między Paryżem, Brukselą i Londynem. dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki AM w Gdyni 8
Transport promowy obejmujący zarówno pasażerów, jak i ładunki toczne (2/2) W transporcie ładunków odnotowuje się z kolei wysoki wzrost, zwłaszcza w basenie Morza Śródziemnego. Skutkiem tego było zastąpienie przestrzeni pasażerskiej przestrzenią ładunkową i wprowadzenie na rynek szybszych i bardziej nowoczesnych statków. Niemniej niektóre połączenia wciąż odnotowują znaczny ruch pasażerski, zwłaszcza pomiędzy Szwecją a Finlandią i w basenie Morza Śródziemnego. dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki AM w Gdyni 9
Transport ro-ro obejmujący wyłącznie ładunki Rynek wyłącznego transportu ładunków rozwija się intensywnie w wielu regionach i charakteryzuje się użytkowaniem większych statków. W regionie Morza Północnego coraz ważniejszą rolę odgrywają już kontenery, które prawdopodobnie będą również coraz częściej stosowane na innych szlakach żeglugi bliskiego zasięgu i zastąpią drogowy i kolejowy transport samochodów. Niemniej region pomiędzy Europą Północną a Morzem Śródziemnym to wciąż trudny rynek dla transportu ro-ro obejmującego wyłącznie ładunki, a to ze względu na silną konkurencję ze strony transportu drogowego i kolejowego. dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki AM w Gdyni 10
Przeładunki ro-ro w portach UE Wielkość ruchu ro-ro w UE wynosiła 451,5 mln ton w 2006 r., co stanowi wzrost o 6,1% w porównaniu z poprzednim rokiem (ESPO, 2008 r.). Pięć krajów UE przodujących pod względem produkcji to Niemcy, Francja, Hiszpania, Wielka Brytania i Włochy. Największą część europejskiego ruchu ro-ro obsługują północnoeuropejskie porty. Ruch ro-ro i udział w rynku wg regionów portowych (2006 r.) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki AM w Gdyni 11
Największe porty ro-ro w Europie Duży statek typu PCTC (pure car/truck carrier) zazwyczaj zawija do pięciu lub sześciu portów w Europie. Największe porty ro-ro w Europie to Dover (Wielka Brytania), Calais (Francja), Lubeka (Niemcy), Zeebrugge (Belgia), Immingham (Wielka Brytania), Göteborg (Szwecja), Trelleborg (Szwecja), Dunkierka (Francja), Rotterdam (Holandia) i Londyn (Wielka Brytania). Najwięksi dalekomorscy przewoźnicy samochodów {np. NYK (Japonia), Mitsui OSK Lines (Japonia), K Line (Japonia), Eukor (Korea Południowa) i Wallenius Wilhelmsen (Szwecja)} silnie angażują się również w wewnątrzeuropejską żeglugę bliskiego zasięgu. dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki AM w Gdyni 12
Flota ro-ro (1/2) W 2006 r. pięciu największych przewoźników użytkowało ok. 60% statków. W 2007 r. flota liczyła 580 statków o łącznej ładowności 2,6 mln CEU (CEU - car equivalent unit - miara ładowności statku ro-ro). Jak wskazuje tabela 2.11, od lat 90. XX w. liczebność floty systematycznie wzrasta. Średni rozmiar statku zwiększył się z 4035 CEU w 1990 r. do 4550 CEU na początku 2007 r. dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki AM w Gdyni 13
Światowa flota do przewozu samochodów (tabela 2.11) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki AM w Gdyni 14
Flota ro-ro (2/2) Największe statki do przewozu samochodów dysponują obecnie ładownością ok. 8000 CEU, która w najbliższej przyszłości wzrośnie prawdopodobnie do 11000 CEU. Terminale wielu portów morskich nie mają infrastruktury niezbędnej do obsługi dużych statków do przewozu samochodów. Można przewidywać, że przewoźnicy samochodów zaczną nabywać udziały w terminalach samochodowych w celu zabezpieczenia obsługi portowej. dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki AM w Gdyni 15
Morska flota transportowa polskich armatorów i operatorów stanowiących polską własność lub współwłasność (stan na 31.XII.2013) a z wyłączeniem promów. dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki AM w Gdyni 16
Struktura przewozów morską flotą transportową polskich armatorów i operatorów stanowiących polską własność lub współwłasność według grup ładunkowych w 2013 roku dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki AM w Gdyni 17
Uwagi metodologiczne do statystyk (1/2) Ładunki toczne/ro-ro ładunki drobnicowe przeładowane systemem rollon, roll-off, np. samochody ciężarowe z ładunkiem lub bez, wagony z ładunkiem lub bez, ładunki na roll-trailerach (podwoziach niskich). dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki AM w Gdyni 18
Roll-trailery dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki AM w Gdyni 19
Uwagi metodologiczne do statystyk (2/2) Kryterium klasyfikacji ładunków tocznych do poszczególnych grup ładunkowych jest najbardziej zewnętrzna jednostka ładunkowa; np. kontener wjeżdżający na statek na wagonie kolejowym jest wykazywany jako wagon, a nie jako kontener. dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki AM w Gdyni 20
Produkcja statków i portfel zamówień w polskich stoczniach w 2013 roku (statki o pojemności brutto GT 100 i więcej) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki AM w Gdyni 21
(WN AM w Gdyni) dziękuję za uwagę dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki AM w Gdyni 22