PUBLICZNA SZKOŁA PODSTAWOWA w LUBICHOWIE RAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ Przeprowadzonej w roku szkolnym 2018/2019 PRZEDMIOT: UCZNIOWIE NABYWAJĄ WIADOMOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI OKREŚLONE W PODSTAWIE PROGRAMOWEJ. WYMAGANIE: W SZKOLE REALIZUJE SIĘ PODSTAWĘ PROGRAMOWĄ Z UWZGLĘDNIENIEM OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW Z POPRZEDNIEGO ETAPU EDUKACYJNEGO. Autorzy: Maria Łojewska Justyna Adrych Beata Deptulska Ambroziak Magdalena Czaplewska Mariusz Gaca Grażyna Klonecka-Barrett Iwona Liczmańska Zgoda Jolanta Michna Justyna Szarmach Data sporządzenia: 02.04.2019 r. Raport przeznaczony jest dla: 1. Dyrektora szkoły 2. Rady Pedagogicznej 3. Rady Rodziców 4. Samorządu Uczniowskiego 5. Opublikowany na stronie internetowej szkoły. 1
Wstęp: 1. Cel ewaluacji Zebranie informacji w jaki sposób w szkole realizuje się podstawę programową z wykorzystaniem osiągnięć uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego. 2. Narzędzia i metody, grupa badawcza: - analiza dokumentacji szkolnej, - analiza strony internetowej szkoły, - ankieta kierowana do nauczycieli, - ankieta kierowana do uczniów, - ankieta kierowana do rodziców, - wywiad z Dyrektorem szkoły, Grupę badawczą stanowili nauczyciele, uczniowie i rodzice oraz Dyrektor szkoły. 3. Warunki w jakich dane były zbierane: Działania naszego zespołu były ukierunkowane na pozyskanie informacji na temat w jaki sposób w szkole realizuje się podstawę programową z wykorzystaniem osiągnięć uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego. Przeprowadzając ewaluację chcieliśmy uzyskać odpowiedź na pytania kluczowe: w jaki sposób nauczyciele uwzględniają osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego, planując swoją pracę; w jaki sposób odbywa się diagnozowanie osiągnięć uczniów oraz jakie efekty przynosi wdrażanie wniosków z analizy osiągnięć uczniów. Kryteriami naszych badań były założenia, że nauczyciele znają podstawę programową na I i II etap edukacyjny; uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej i wykorzystują je podczas wykonywania zadań i rozwiązywania problemów; działania nauczycieli odpowiadają potrzebom uczniów oraz 2
oczekiwaniom rodziców; w szkole monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia z uwzględnieniem jego możliwości; w szkole przeprowadza się diagnozy badające poziom osiągnięć uczniów; uczniowie i rodzice informowani są o wynikach z przeprowadzanych diagnoz; szkole formułowane są i wdrażane wnioski oraz rekomendacje osiągnięć uczniów oraz wdrażane wnioski przyczyniają się do wzrostu wyników w nauce. Badania zostały przeprowadzane w warunkach szkolnych od listopada 2018 roku do stycznia 2019 roku. Materiały zbierano poprzez stosowanie następujących metod: ankiety do uczniów, rodziców, nauczycieli oraz wywiad z Dyrektorem szkoły. Ponadto w grudniu i styczniu przeprowadzono analizę zarówno strony internetowej jak i dokumentacji szkolnej ( protokołów Rady Pedagogicznej, dziennika elektronicznego oraz Planu Pracy Szkoły). Celem zebrania wyczerpujących informacji zaangażowani zostali wszyscy nauczyciele. Skonstruowana została dla nich ankieta składająca się z 15 pytań. Mimo, że kwestionariusz zawierał pytania zamknięte, to w niektórych punktach pozwalano respondentom, czyli nauczycielom, na zaprezentowanie własnych spostrzeżeń i uwag. W badaniu wzięło udział całe grono nauczycieli. Dla potrzeb ewaluacji skonstruowana została również ankieta dla rodziców. Kwestionariusz zawierał podobnie 15 pytań zamkniętych, ale w niektórych punktach również pozwalano respondentom na zaprezentowanie własnych spostrzeżeń i uwag. Ankieta została przeprowadzona wśród rodziców uczniów klas II c, III a, IV a, V b, VI b i VII c. Wypełniło ją 116 rodziców obecnych 22 listopada 2018 r. na spotkaniu rodziców z wychowawcą. Ankietowanych było również 123 uczniów klas IV a, IV b, V a, V c, VI a i VII b. Wszyscy badani byli informowani o celach badań, sposobie wykorzystania ich wyników oraz całkowitej anonimowości uzyskanych informacji. 3
Zgromadzony materiał został wykorzystany w analizie niniejszego raportu. Podczas badania nie było przeszkód technicznych i udało się zebrać wszystkie dane. W analizowaniu zebranych danych brali udział wszyscy członkowie zespołu ds. ewaluacji. Prezentacja wyników badań Na podstawie przeprowadzonej ankiety dla nauczycieli wynika, że prawie wszyscy nauczyciele pracujący w szkole (93%) znają Rozporządzenie MEN w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego. Wśród ankietowanych nauczycieli 32% zna podstawę wychowania przedszkolnego, 57% kształcenia ogólnego I etapu, 84% kształcenia ogólnego II etapu, a 36% kształcenia ogólnego III etapu. Wszyscy nauczyciele uwzględniają osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego planując swoją pracę. Ankietowani nauczyciele przy wyborze programu nauczania kierują się najczęściej zgodnością programu z podstawa programową (98%), jak również z dostosowaniem programu do potrzeb i możliwości uczniów, środowiska (82% respondentów). 77% wybierając program zwraca uwagę na poprawność pod względem merytorycznym, dydaktycznym i wychowawczym, 43% kieruje się opracowanymi kryteriami oceniania i metodami sprawdzania osiągnięć uczniów, a 42% podanymi szczegółowymi celami kształcenia i wychowania. Zdecydowana większość nauczycieli (84%) analizuje podstawę programową podczas tworzenia rozkładu materiału, 68% w trakcie opracowywania dostosowywania programu do potrzeb i możliwości uczniów, 61% planując zajęcia, 57% opracowując wymagania edukacyjne a 45% opracowując scenariusze lekcji. Monitorowanie realizacji podstawy programowej na każdej lekcji deklaruje 84% ankietowanych, przed rozpoczęciem nowego cyklu 4
tematycznego 14%, 11% respondentów robi to raz w miesiącu, a 7% raz w semestrze lub na koniec roku. Dyrektor szkoły również na bieżąco monitoruje realizację podstawy poprzez obserwacje lekcji ( kontrolę zeszytów, zeszytów ćwiczeń, kart pracy i sprawdzianów) oraz kontrolę wpisów w dzienniku elektronicznym. Ankietowani wypowiedzieli się również, co do zalecanych warunków podstawy programowej i sposobów ich realizacji w szkole. Większość ankietowanych nauczycieli -95% stwierdziło, że w szkole docenia się sukcesy wychowanków, 67% uważa, że wyposażenie sal odpowiada liczebności uczniów, a 70% potwierdza odpowiednie warunki do nauczania, istniejące w placówce. Zdecydowana większość( 88%) uważa, że Szkoła w wysokim stopniu zapewnienia dostęp do księgozbioru biblioteki szkolnej i środki dydaktyczne potrzebne do realizacji PP. W szkole wykorzystuje się urządzenia TIK w wysokim stopniu według 67% ankietowanych, natomiast 33 % respondentów uważa, że wykorzystywane są one w stopniu średnim. Badani stwierdzają, ze placówka przygotowuje 5
uczniów do właściwego odbioru i wykorzystywania mediów, oraz tworzy możliwości rozwijania uczniowskich zainteresowań (79%). Wszyscy nauczyciele stwierdzają, że realizacja podstawy programowej ma wpływ na osiągnięcia edukacyjne uczniów. Z przeprowadzonej ankiety wynika, że niemal wszyscy ankietowani nauczyciele (98%) dokonują diagnozy umiejętności i wiadomości oraz analiz osiągnięć edukacyjnych uczniów. Przeprowadzają diagnozę m.in.: gotowości szkolnej uczniów klas I, diagnozę wstępną na początku etapu kształcenia, diagnozę wiadomości i umiejętności na koniec etapu kształcenia, diagnozy z poszczególnych przedmiotów, ponadto bieżącą diagnozę podczas codziennych zajęć. Po przeprowadzonych diagnozach nauczyciele opracowują Analizę ilościową i jakościową wyników diagnozy, którą przedstawiają na posiedzeniach Rady Pedagogicznej. Wspólne omawianie wyników diagnoz służy opracowaniu programów poprawy efektywności kształcenia uwzględnianych w bieżącej pracy dydaktyczno-wychowawczej. Podobna analiza dotyczy egzaminu ósmoklasisty mimo, że wnioski wypracowane podczas tej analizy nie mogą być do końca wyznacznikami pracy z kolejnym rocznikiem uczniów, to jednak wskazują one obszary, które potencjalnie są dla uczniów najłatwiejsze lub najtrudniejsze do opanowania i dają nauczycielom wskazówkę do zwrócenia szczególnej uwagi na daną umiejętność. Wyciągnięte wnioski z osiągnięć poprzedniego etapu edukacyjnego, pozwalają poznać mocne i słabe strony, obszary, konkretne zadania i umiejętności, w których pojawiają się szczególne trudności, aby przez to w przyszłości je wyeliminować. Prowadzona obserwacja zespołów klasowych pozwala na wyłonienie uczniów, którym trzeba pomóc w nauce (kierując ich np. na zajęcia dydaktycznowyrównawcze), ale również tych szczególnie uzdolnionych, z którymi pracuje się dodatkowo, przygotowując ich do konkursów wiedzy, artystycznych i zawodów sportowych. Na podstawie analizy osiągnięć uczniów, nauczyciele planują prace w ramach kół zainteresowań, a także w ramach zajęć, do których zostały napisane programy autorskie. 6
Wszystkie wymienione w ankiecie sposoby badania osiągnięć uczniów są wykorzystywane w pracy przez respondentów, gdzie 70% badanych wykorzystuje prace pisemne i referaty, 68 % aktywność na lekcjach, 66 % odpowiedzi ustne, 59% obserwacje ucznia, 41% analizę wytworów uczniów (np. prace plastyczne, multimedialne), 23% testy sprawnościowe i 18% prace domowe. Większość ankietowanych - 63% przeprowadza wstępną diagnozę na początku etapu kształcenia oraz diagnozę wiadomości i umiejętności na koniec etapu kształcenia, ponad połowa - 58% ankietowanych przeprowadza diagnozę bieżącą podczas codziennych zajęć, 49% przeprowadza diagnozę z poszczególnych przedmiotów a 14% nauczycieli diagnozę gotowości szkolnej. Wszyscy ankietowani zdecydowanie stwierdzili, że badając osiągnięcia uczniów uwzględniają ich możliwości rozwojowe jednocześnie formułują i wdrażają wnioski z analizy osiągnięć uczniów oraz wykorzystują je w doskonaleniu swojej pracy. W związku z tym podejmują następujące działania: 91% dobiera właściwe metody pracy, 80 % zwiększa indywidualizację nauczania i organizuje dodatkowe zajęcia, 66% modyfikuje własny plan wynikowy, testy i sprawdziany, 64% określa mocne i słabe strony ucznia oraz bierze udział w szkoleniach, by zwiększyć własną wiedzę, 59% tworzy informację zwrotną dla rodzica i ucznia a 43% organizuje dodatkowe zajęcia. Respondenci wykorzystują wszystkie wymienione w ankiecie sposoby motywacji uczniów: 98% zachęca uczniów podczas rozmów indywidualnych, 95% chwaląc uczniów za osiągnięcia, 86% dając szansę poprawy oceny, 80% zachęcając do udziału w konkursach, zawodach, 77% zachęcając do udziału w konkursach, zawodach, 75% stosując różnorodne metody pracy, 70% dając szansę poprawy oceny, 69% eksponując sukcesy uczniów na forum klasy i szkoły a 41% wprowadzając dodatkowe zadania domowe. Po analizie wyników, przeprowadzonej wśród uczniów ankiety stwierdzić należy, iż wszyscy uczniowie naszej szkoły zostają zapoznani z przedmiotowym systemem oceniania. 7
Niemal wszyscy uczniowie zapewnili, że w szkole nauczyciele stosują się do podawanych kryteriów (98%). Ankietowani uczniowie uważają, że przekazywane przez nauczycieli wiadomości dla 55% z nich raczej zrozumiałe a w 40% zdecydowanie zrozumiałe. Ponadto uczniowie mają możliwość wykazania się na lekcjach swoją wiedzą i umiejętnościami, a nauczyciele oceniają ich sprawiedliwie, przy czym 47% uważa tak zdecydowanie, 46% przychyla się raczej do takiego stwierdzenia, a 7% raczej jest przeciwna temu stwierdzeniu. Wszyscy ankietowani uczniowie przyznali, że w szkole nauczyciele sprawdzają wiedzę stosując różnorodne formy oceniania uczniów. Najczęściej stosowane formy oceniania wg uczniów, to: prace domowe - 91%, prace pisemne 85%, odpowiedzi ustne 85%, aktywność na zajęciach 77%, testy sprawnościowe 62%, analiza wytworów -49%. Oprócz tego uczniowie są informowani przez nauczycieli o tym, co już umieją, a nad czym powinni jeszcze popracować. Większość ankietowanych potwierdziła, że mają możliwość poprawienia swoich ocen. 8
Jak nauczyciele motywują uczniów do uzyskiwania lepszych wyników w nauce? 61% 59% 58% 53% 41% pochwała zach.do zaj. dod. zach. do konk. inf. dla rodz. rozm. indyw. Uczniowie zauważają, że nauczyciele motywują ich do uzyskania lepszych wyników w nauce poprzez: chwalenie za dobrze wykonane zdania -61%, zachęcanie do udziału w dodatkowych zajęciach - 59%, zachęcanie do udziału w konkursach, zawodach itp. -58%, przekazywanie informacji o sukcesach rodzicom i na forum klasy lub szkoły -53%, zadawanie dodatkowych zadań 52%, przeprowadzanie rozmów indywidualnych -41%. Zaznaczyli, że mają możliwość prezentowania swoich osiągnięć na terenie szkoły, (tak uważa 84% ankietowanych, a 16% uważa, że szkoła nie daje im takich możliwości). Podobne zdanie mieli rodzice, którzy potwierdzają kształtowanie tych umiejętności, przy czym główny nacisk kładą na czytanie, rozumowanie, myślenie matematyczne i umiejętność pracy zespołowej, natomiast najmniejszy na myślenie naukowe i umiejętność formułowania wniosków. Po analizie ankiety dla rodziców stwierdzić należy, iż 90% rodziców potwierdziło, że zostało zapoznanych z przedmiotowym 9
systemem oceniania. Prawie wszyscy badani (99%) stwierdzili również, że w szkole nauczyciele stosują się do podawanych kryteriów. Ankietowani rodzice uważają, że nauczyciele informują: o postępach w nauce, nabytych wiadomościach i umiejętnościach ich dziecka - 97 %, możliwościach uczestniczenia w zajęciach rozwijających i wyrównawczych 86 %, umiejętnościach i zdolnościach, jakie posiada ich dziecko- 82%, zaleceniach do dalszej pracy z dzieckiem w domu 82, trudnościach dziecka w nauce - 81%, a o planach do dalszej pracy z dzieckiem w szkole 77%. Najczęściej stosowaną formą przekazywania informacji wg rodziców są: zebrania ogólne 80%, część z nich 44% uzyskuje ją w formie pisemnej, na spotkaniach indywidualnych informacje otrzymuje 28% rodziców, a pozostali, ok.9% podczas dyżurów nauczycieli. Większość ankietowanych 97% uważa, że w szkole dokonuje się analizy osiągnięć edukacyjnych uczniów, zaledwie 3% odpowiedziało przecząco. Nauczyciele stosują różnorodne formy oceniania uczniów ( prace pisemne, kartkówki, odpowiedzi ustne, prace domowe, aktywność na lekcji). Najczęściej stosowane formy oceniania wg badanych to: prace pisemne 89%, prace domowe 84% i tyle samo odpowiedzi ustne, aktywność na zajęciach 72%, analiza wytworów uczniów 47%, testy sprawnościowe 33%, najrzadziej referaty 20%. Rodzice zauważają, że nauczyciele w różny sposób motywują uczniów do uzyskiwania lepszych wyników w nauce. 47% nauczycieli - zachęca do udziału w konkursach i zawodach, 44% - chwali za dobrze wykonane zadanie, 43% - rozmawia indywidualnie z uczniem, 32%- zachęca do udziału w zajęciach dodatkowych, 27% - mówi o sukcesach na zebraniach i na forum klasy lub szkoły, 26% - zadaje dodatkowe a 20% - stosuje ciekawe metody pracy. Ponad 87% rodziców twierdzi, że uczniowie mają możliwość prezentowania swoich osiągnięć, 13% jest przeciwnego zdania. 10
Zdaniem respondentów szkoła najbardziej kształtuje u uczniów umiejętność: czytania 78%, rozumowanie 61%, umiejętność pracy zespołowej 55% i tyle samo procent myślenie matematyczne, komunikowania się w języku ojczystym 51%, uczenia się 47%,komunikowanie się w języku obcym- 36%, korzystania z technologii informacyjnej 33, przygotowanie do dalszej edukacji 30%. Rodzice zauważają, że szkoła najmniej kształtuje umiejętności formułowania wniosków, myślenia naukowego oraz wyszukiwanie i korzystanie z informacji (wszystkie poniżej 25%). Wiedzą, że szkoła organizuje różne formy aktywności dla dzieci. Najczęściej wg rodziców, ich dzieci uczestniczą w: wycieczkach turystyczno krajoznawczych 74%, zajęciach poza szkołą 49%, wyjazdach na spektakle teatralne 35%, wyjazdach do kina 29%. Jako inne przykłady aktywności podano zajęcia chóru, uczestnictwo w konkursach i uroczystościach. Nadmienić należy, iż wszystkie wyniki ankiet znalazły potwierdzenie w analizie dokumentacji szkolnej. 11
Na podstawie protokołów rady pedagogicznej stwierdzono, że wychowawcy klas, dokonują analizy ocen zachowania, frekwencji i postępów w nauce swoich wychowanków (analiza średnich ocen semestralnych i rocznych). Nauczyciele po każdym półroczu przygotowują sprawozdania, które przedstawiają na zebraniu rady pedagogicznej. W sprawozdaniu zamieszczone są dane dotyczące realizacji planów dydaktyczno-wychowawczych, analizy mocnych i słabych stron zespołów klasowych oraz wnioski do dalszej pracy. Ponadto podczas rad pedagogicznych szczegółowo analizuje się zarówno osiągnięcia poszczególnych uczniów i zespołów klasowych w danym semestrze nauki, jak i szczegółowo diagnozuje się przygotowanie uczniów klas VIII do egzaminu. Kilkakrotnie w ciągu roku przeprowadza się diagnozy próbne. Następnie szczegółowo analizuje się i przedstawia wyniki oraz wnioski nauczycielom podczas spotkań rady pedagogicznej. Poszczególni nauczyciele monitorują osiągnięcia uczniów i gromadzą karty pracy, sprawdziany w teczkach i segregatorach. Nadmienić należy, iż wszechstronną diagnozę i opiekę stosuje się również wobec uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego. Otoczeni są oni specjalną opieką na terenie szkoły i wobec nich podejmowane są szczególne oddziaływania dydaktycznowychowawcze, które pozwalają im osiągać sukcesy na miarę swoich możliwość, jednocześnie wykorzystując osiągnięcia z poprzedniego etapu kształcenia. Z dokumentacji wynika, że w szkole istnieje także system motywacyjny taki jak: nagrody książkowe za bardzo dobre wyniki w nauce, nagrody rzeczowe za osiągnięcia sportowe i działania podejmowane przez uczniów na rzecz szkoły, listy gratulacyjne dla rodziców itp. Znalazły się też zapisy zawierające informacje dla rodziców o zasadach egzaminu w kl. VIII, informacje o działalności Szkoły w tym o osiągnięciach uczniów w konkursach i zawodach, informacje 12
o sprawowanym nadzorze pedagogicznym w tym o monitorowaniu oceniania zgodnie z WSO, stosowaniu szerokiego wachlarza form oceniania, informacje wychowawców klas o klasyfikacji okresowej i rocznej (średnia klasy, frekwencja, uczniowie najlepsi, średnie z przedmiotów, średnie uczniów, typowania do nagród wójta gminy i dyrektora Szkoły, typowania do stypendiów za wyniki w nauce i osiągnięcia sportowe). We wspomnianej dokumentacji zawarto również analizy: wyników sprawdzianów próbnych przygotowanych przez Wydawnictwo WSiP, szkołę, CKE itp. w kl. IV-VIII, diagnozy w klasach I na rozpoczęcie nauki w szkole, diagnozy OBUT dla kl. III na zakończenie pierwszego etapu edukacji, diagnozy DUMA z matematyki w kl. V, wyników klasyfikacji okresowej i rocznej. Ponadto nauczyciele prowadzą diagnozy przedmiotowe (analizy i wnioski zawarte w dokumentacji nadzoru pedagogicznego). Wszystkie analizy w zakończeniu zawierały wypływające z nich wnioski oraz rekomendacje. Analiza dziennika elektronicznego wykazała, że uczniowie w większości uzyskują oceny pozytywne, co świadczy o opanowaniu wiadomości i umiejętności określonych w podstawie programowej. Wszyscy nauczyciele w e-dziennikach wpisują tematy, które realizują w oparciu o podstawę programową. W dziennikach klas obok tematu są odnotowywane numery PP. Ponadto nauczyciele systematycznie oceniają uczniów, a ilość stawianych ocen jest z reguły proporcjonalna do ilości godzin dydaktycznych. W informacji Dyrektora Szkoły podczas rad pedagogicznych wiemy, że znajdują się arkusze monitoringu realizacji podstawy programowej i szkolny zestaw programów nauczania. Wszyscy nauczyciele dokonują rozliczenia godzin podstawy programowej, a z arkuszy realizacji podstawy programowej wynika, że nauczyciele w pełni realizują podstawę programową, co do ilości wymaganych godzin oraz co do treści podstawy dla danego przedmiotu. 13
W Publicznej Szkole Podstawowej w Lubichowie monitoruje się osiągnięcia uczniów oraz prezentuje je w różny sposób. Zespół ewaluacyjny dokonał analizy strony internetowej. Na tejże stronie znajduje się wiele hiperłączy (odnośników), w których znajdują się informacje związane z osiągnięciami uczniów. W zakładce o nazwie Konkursy umieszczono informacje w postaci sprawozdań z przebiegu oraz zajętych przez uczniów lokatach w konkursach. Są to konkursy od szczebla szkolnego po ogólnopolski, często poparte dokumentacją fotograficzną. W zakładce Szkoła w mediach umieszczono skany artykułów prasowych omawiające osiągnięcia uczniów naszej szkoły nie tylko w konkursach, ale i dydaktyce. Zakładka Diagnozy jest bogata w zasób treściowy. Umieszczono w niej informator o sprawdzianie na koniec kl. VIII, szczegółowe informacje dla rodziców, specjalny film dla uczniów o przebiegu sprawdzianu. Internauci korzystają najczęściej z prezentowanych wyników diagnoz prowadzonych przez Szkołę. Zamieszczone analizy dotyczą diagnoz na poziomie różnych klas oraz całościowo Szkoły, wskazane są najlepsze wyniki indywidualne uczniów oraz wypływające z analizy wnioski i rekomendacje. Kolejną zakładką są Wydarzenia. Tu przedstawia się bieżące informacje o prowadzonych diagnozach (beneficjentach i zakresie tematycznym), prezentuje się podsumowania i analizy wyników klasyfikacji okresowej i rocznej. Biblioteka to zakładka, w której także prowadzi się monitorowanie aktywności uczniów w czytelnictwie, prezentuje osiągnięcia w konkursach bibliotecznych, literackich w ujęciu okresowym i rocznym. Dodatkowo prowadzona w Szkole gazetka Szkolne Echo umieszcza rożnego rodzaju informacje o osiągnięciach uczniów. Oprócz strony internetowej innymi sposobami prezentacji osiągnięć uczniów są gazetki na korytarzach szkolnych oraz w salach lekcyjnych ( To cieszy, Wyniki klasyfikacji ). Sposobem na wdrażanie wniosków z analiz osiągnięć uczniów jest coroczna wnikliwa analiza Planu Pracy Szkoły a potem opracowanie na 14
bieżący rok szkolny. W przygotowaniach tego dokumentu bierze udział cale grono pedagogiczne, które podaje swoje propozycje na dany rok szkolny, kierując się predyspozycjami i uzdolnieniami uczniów naszej szkoły. O przedstawienie swoich spostrzeżeń i wniosków poprosiliśmy w wywiadzie Panią Dyrektor. Pytana potwierdziła, że każdy nauczyciel na początku danego roku szkolnego przeprowadza wewnętrzną diagnozę wstępną, którą opiera na wnioskach z poprzedniego roku szkolnego. Ponadto na podstawie uzyskanych informacji ustala treści do planu nauczania opierając się na podstawie programowej. Ponieważ podstawa programowa to zakres treści nauczania, umiejętności oraz wymagania. Dyrektor szkoły potwierdza, że stosowanie zalecanych warunków i sposobów realizacji podstawy programowej przyczynia się do polepszenia wyników pracy przez: - rozwijanie umiejętności krytycznego, logicznego myślenia, rozumowania wnioskowania praca na lekcji, - rozbudzanie ciekawości poznawczej uczniów oraz motywowanie do nauki ( organizowanie wycieczek poznawczych, wyjazdy na zajęcia pozaszkolne teatr, kino, muzea, Centrum Nauki Eksperyment, udział w wszelkich konkursach szkolnych i pozaszkolnych), - ukazywanie wartości wiedzy jako podstawy do rozwoju umiejętności, - wspieranie w rozpoznawaniu własnych predyspozycji (udział w kołach zainteresowań), - ukierunkowanie ucznia ku wartościom (Szkolny wolontariat, udział w wszelkich akcjach charytatywnych), - monitorowanie przez dyrekcję szkoły realizacji podstawy programowej, - tworzenie bogatej oferty zajęć pozalekcyjnych. Podawane przez Panią Dyrektor sposoby analizowania osiągnięć uczniów z uwzględnieniem ich możliwości rozwojowych pokrywają się z wcześniejszymi ustaleniami zespołu ewaluacyjnego. Na kolejnym etapie edukacyjnym uczniowie radzą sobie dobrze, osiągają wyniki adekwatne do swoich możliwości podobnie jak w szkole podstawowej. Kontynuują 15
również rozwój swoich uzdolnień, a uczniowie ze słabymi możliwościami nabywczymi objęci są odpowiednim wspomaganiem. Efektem wdrażanych wniosków z analizy osiągnięć uczniów jest: udział w Wojewódzkich Konkursach Przedmiotowych (j. polski, matematyka, biologia, chemia zakwalifikowanie się uczniów do etapu rejonowego, laureaci konkursów j. polski), wzrost laureatów we wszelkich konkursach pozaszkolnych, wzrost średniej szkoły, spadek uczniów ze zwolnieniami z zajęć wychowania fizycznego, wzrost zaangażowania uczniów w realizację Szkolnego Wolontariatu, wzrost uczniów w kołach zainteresowań, stała współpraca z Rodzicami/prawnymi opiekunami. Podsumowanie Z ankiet i analizy dokumentów wynika, że wszyscy nauczyciele znają podstawę programową. Część nauczycieli brało udział w zewnętrznych szkoleniach dotyczących podstawy programowej, część brała udział w szkoleniach RP, pozostali zapoznali się z nią poprzez publikacje MEN lub serwisy internetowe. Deklarują oni znajomość podstawy programowej nauczanego przedmiotu również na wcześniejszych etapach edukacyjnych i kierują się nią przy wyborze programu nauczania. Programy nauczania, według których nauczyciele sporządzają własne plany nauczania i opracowują wymagania edukacyjne w pełni realizują wymagania podstawy programowej i znajdują się w dokumentacji. Nauczyciele monitorują realizację podstawy programowej. Dyrektor szkoły potwierdza znajomość podstawy programowej wśród nauczycieli. W ramach nadzoru pedagogicznego obserwuje lekcje nauczycieli, prowadzi kontrolę stopnia realizacji podstawy programowej, bada i sprawdza w tym celu zapisy w e-dzienniku. Na podstawie analizy dokumentów i ankiet dla nauczycieli można stwierdzić, że nauczyciele uwzględniają osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego planując swoją pracę. Na początku 16
każdego roku szkolnego przeprowadzają diagnozę wiadomości i umiejętności. W szkole, co roku przeprowadza się diagnozę wstępną i końcoworoczną uczniów oraz diagnozę z poszczególnych przedmiotów. Organizuje się badania wyników w klasie I. Trzecioklasiści biorą udział w ogólnopolskim sprawdzianie wiedzy. Na drugim etapie kształcenia, przeprowadza się diagnozy próbne. Ponadto przeprowadza się badania wyników nauczania z wiodących przedmiotów. Wspólne omawianie wyników diagnoz służy opracowaniu programów poprawy efektywności kształcenia uwzględnianych w bieżącej pracy dydaktyczno-wychowawczej. Wyciągnięte wnioski z osiągnięć poprzedniego etapu edukacyjnego, pozwalają poznać słabe strony, obszary, konkretne zadania i umiejętności, w których pojawiają się szczególne trudności, aby przez to w przyszłości je wyeliminować. Prowadzona obserwacja zespołów klasowych pozwala na wyłonienie uczniów szczególnie uzdolnionych, z którymi pracuje się dodatkowo, przygotowując ich do konkursów wiedzy, artystycznych i zawodów sportowych. Szkoła w wysokim stopniu zapewnia środki dydaktyczne potrzebne do realizacji PP. Placówka przygotowuje uczniów do właściwego odbioru i wykorzystywania mediów. Z przeprowadzonych obserwacji wynika, że na zajęciach, uczniowie mają możliwość kształtowania umiejętności czytania, rozumowania, myślenia matematycznego i naukowego, porozumiewania się w języku ojczystym i obcym, pracy zespołowej, odkrywania własnych zainteresowań i posługiwania się technologiami informacyjnokomunikacyjnymi. Podobne zdanie mają ankietowani rodzice, którzy potwierdzają kształtowanie tych umiejętności. Ankietowani uczniowie twierdzą, że wiedza przekazywana im na lekcjach jest dla nich zrozumiała i pomaga im w wykonywaniu zadań oraz rozwiązywaniu problemów. Ponadto większość, uważa, że ma możliwość wykazania się nią podczas zajęć oraz ma możliwości rozwijania kompetencji kluczowych. Analiza dokumentacji wykazała, że zgodnie z zaleceniami podstawy programowej, uczniowie zdobywają wiedzę i nowe umiejętności na zajęciach organizowanych poza budynkiem szkolnym. Uczestniczą 17
w seansach filmowych, spektaklach teatralnych, wyjściach na obiekty sportowe i do miejsc użyteczności publicznej itp. Wszyscy ankietowani nauczyciele potwierdzają, że w swojej pracy uwzględniają możliwości rozwojowe uczniów. Duża część nauczycieli korzysta z informacji przekazywanych na ten temat od wychowawcy lub innych nauczycieli uczących danego ucznia lub rodziców uczniów. Monitorowanie osiągnięć wychowanków odbywa się podczas zajęć szkolnych, imprez i uroczystości pozaszkolnych, poprzez obserwacje, aktywność podczas zajęć, odpowiedzi ustne, prace pisemne, analizę wytworów oraz testy sprawnościowe. Podobnego zdania są rodzice i uczniowie. Na zebraniach Rady Pedagogicznej prowadzi się analizę osiągnięć poszczególnych uczniów jak i zespołów klasowych, zwracając uwagę na średnią ocen, frekwencję, oceny z poszczególnych przedmiotów i uczniów z trudnościami w nauce. Dokonuje się analizy osiągnięć uczniów na konkursach, zawodach, turniejach i wyciąga wnioski do dalszej pracy. Konsekwencją takich analiz jest indywidualizacja pracy na lekcji, dodatkowa kontrola i wspomaganie ucznia. Nauczyciele realizują również indywidualne programy, opracowane dla uczniów posiadających orzeczenia poradni psychologiczno-pedagogicznej. Nauczyciele, aby dostosować oddziaływania i wymagania dydaktyczne do potrzeb wychowanków, przygotowują dla uczniów zdolnych dodatkowe zadania, proponując udział w kołach zainteresowań. Z wywiadu z dyrektorem szkoły wynika, że zbierane są dane statystyczne na podstawie raportu Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej dotyczące stopnia przygotowania uczniów. Przeprowadzona jest analiza jakościowa i ilościowa zadań. Nauczyciele poszczególnych przedmiotów oraz wychowawca analizują wyniki swoich uczniów, a także porównują wyniki sprawdzianów z ocenami końcowymi. Dokonywana jest analiza wykonywalności poszczególnych zadań, a wnikliwie analizuje się te zadania, które sprawiły uczniom szczególną trudność. Na spotkaniach z rodzicami poruszane są tematy związane z efektami pracy dydaktycznowychowawczej klas, omawiane są zasady WO. Zarówno rodzice jak i 18
uczniowie zgodnie potwierdzili, że zostali zapoznani z przedmiotowym systemem oceniania, a nauczyciele stosują się do podawanych kryteriów. Wychowawcy informują o wynikach sprawdzianów próbnych, przedstawiają statystyki. Rodzice są systematycznie informowani o ocenach i sposobach ich poprawienia. Dokładnie omawia się wyniki klasyfikacji śródrocznej. Analiza osiągnięć uczniów stanowi podstawę do formułowania wniosków służących doskonaleniu pracy. W szkole formułuje się i wdraża wnioski z analizy osiągnięć uczniów. Potwierdza to zarówno badanie ankietowe jak i analiza dokumentacji szkolnej. Nauczyciele przedstawiają wnioski w swoich sprawozdaniach z realizacji zajęć dydaktycznych z poszczególnych przedmiotów, w sprawozdaniach z realizacji zajęć pozalekcyjnych, z analizy badania wyników nauczania, testów kompetencji, analizy wyników próbnych i właściwych diagnoz próbnych ósmoklasistów. Wnioski przedstawiane są na zebraniach Rad Pedagogicznych oraz Rady Rodziców. Nauczyciele danego przedmiotu formułują wnioski o charakterze dydaktycznym, a wychowawcy formułują wnioski dotyczące pracy z danym zespołem klasowym. Wnioski wynikające z analizy osiągnięć uczniów nauczyciele wykorzystują w doskonaleniu swojej pracy. Rodzice twierdzą, że nauczyciele wskazują możliwość uczestniczenia uczniów w zajęciach rozwijających. Informacje te zostają im przekazywane na zebraniach ogólnych lub podczas spotkań indywidualnych. Uczniowie deklarują, że czują się oceniani sprawiedliwie, wiedzą, co powinni poprawić i mają taką możliwość. Nauczyciele podejmują różnorodne działania, aby uczniowie uzyskiwali lepsze wyniki w nauce. Podobne odczucia mają ankietowani rodzice i uczniowie, przy czym według nich nauczyciele dodatkowo motywują jeszcze właśnie poprzez zachęcanie do udziału w zajęciach dodatkowych. Takie zajęcia jak m. in.: koło teatralne, zajęcia z języka angielskiego, dodatkowe zajęcia matematyczne, informatyczne, sportowe i muzyczne, pozwalają chętnym uczniom na budzenie zainteresowań i rozwijanie uzdolnień. Zachęcanie 19
uczniów do udziału w konkursach i różnego typu imprezach szkolnych zwiększa ich aktywność i poczucie własnej wartości. Z dokumentacji wynika, że w szkole istnieje także system motywacyjny taki jak: nagrody książkowe za bardzo dobre wyniki w nauce, podziękowania na apelach szkolnych, nagrody rzeczowe za osiągnięcia sportowe i działania podejmowane przez uczniów na rzecz szkoły, listy gratulacyjne dla rodziców. Wnioski W naszej szkole monitoruje się i analizuje osiągnięcia uczniów, z uwzględnieniem ich możliwości rozwojowych. Formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz. Nauczyciele znają i realizują podstawę programową z uwzględnieniem osiągnięć uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego. Podstawa programowa jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji. Do badania przyrostu wiedzy i umiejętności uczniów stosuje się różne formy pomiaru dydaktycznego. Uczniowie naszej szkoły mają możliwość odnoszenia sukcesów, rozwijania swoich uzdolnień i zadowolenia z siebie w różnych sferach działalności (konkursy, imprezy, występy, zajęcia pozalekcyjne itp.) Rekomendacje Położyć nacisk na dobór metod i form nauczania, wymagających od uczniów samodzielnego myślenia i formułowania wniosków. Stworzyć jeszcze więcej możliwość odnoszenia sukcesów i zadowolenia z siebie w różnych sferach działalności uczniów (konkursy, występy, sukcesy dydaktyczne itp.). W dalszym ciągu kontynuować prowadzenie zajęć dodatkowych zgodnie z aktualnymi potrzebami i uzdolnieniami uczniów. 20
Kontynuować monitorowanie i analizowanie osiągnięć uczniów naszej szkoły, formułować odpowiednie wnioski i systematycznie wdrażać je do pracy. Wzmacniać pozytywne cechy ucznia poprzez podkreślanie jego osiągnięć oraz wskazywać jego możliwości. Nadal na bieżąco przekazywać rodzicom wszystkie informacje dotyczące postępów w nauce i zachowaniu dzieci ze szczególnym uwzględnieniem osiągnięć. Motywować rodziców do jeszcze większego zaangażowania w rozwijanie uzdolnień dzieci, samych zaś uczniów (szczególnie z klas starszych) motywować do systematycznej nauki i podwyższania swoich wyników. Załączniki: nr 1 sprawozdanie z wywiadu przeprowadzonego z p. Dyrektor Publicznej Szkoły Podstawowej w Lubichowie, nr 2 analiza ankiety dla rodziców, nr 3 analiza ankiety dla uczniów, nr 4 analiza ankiety dla nauczycieli, nr 5 analiza dokumentacji szkolnej, nr 6 analiza strony internetowej szkoły, nr 7 protokoły ze spotkania zespołu ds. ewaluacji wewnętrznej, nr 8 projekt ewaluacji wewnętrznej. 21