PROGRAM PROFILAKTYKI Dla Publicznego Gimnazjum w Zespole Szkół im. Jana Pawła II w Lutyni LUTYNIA 2013 PROGRAM PROFILAKTYKI DLA PUBLICZNEGO GIMNAZJUM w Zespole Szkół im. Jana Pawła II w Lutyni Spis treści: Rozdział I 1
Podstawy prawne Rozdział II Założenia i cele programu Rozdział IV Zadania szczegółowe Rozdział V Metody i formy działań Rozdział VI Sposób ewaluacji Aneks Plan Pracy Szkoły w latach 2013-2016 ROZDZIAŁ I PODSTAWY PRAWNE Konstruując nasz program profilaktyki oparliśmy się na następujących aktach prawnych: 1. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dn.02.04.1997r. Każdy ma prawo żądać od organów władzy publicznej ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją (art.72) Dziecko pozbawione opieki rodzicielskiej ma prawo do opieki i pomocy władz publicznych (art. 72) 2. Konwencja o Prawach Dziecka z dn. 20.11.1989r. ratyfikowana przez Polskę w dniu 30.04.1991r. Obowiązkiem wszystkich osób i instytucji jest ochrona dziecka przed wszelkimi formami przemocy fizycznej i psychicznej, krzywdy lub zaniedbania, bądź złego wyzysku (art. 19) Każde dziecko ma prawo do najwyższego poziomu zdrowia oraz do informacji i oświaty w zakresie promocji zdrowia (art. 24) Wszystkie osoby I instytucje są zobowiązane podejmować kroki oraz środki w celu zapewnienia ochrony dzieciom przed używaniem środków narkotycznych i substancji psychotropowych (art. 33)
3. Ustawa o Wychowaniu w Trzeźwości i Przeciwdziałanu Alkoholizmowi z dnia 26.10.1986r. Instytucje państwowe są zobowiązane do podejmowania działań na propagowania trzeźwości i abstynencji oraz przeciwdziałania nadużywaniu alkoholu poprzez działalność wychowawczą i informacyjną, w szczególności dla dzieci i młodzieży. (art. 1, 2, 4) 4. Polska Deklaracja w Sprawie Młodzieży i Alkoholu z dn. 18.02.2000r....można i trzeba przeciwstawić się z całym zdecydowaniem zjawisku picia i upijania się przez dzieci i młodzież Wszystkie dzieci i młodzież mają prawo do życia w środowisku rodzinnym, szkolnym i lokalnym wolnym od zagrożeń związanych z piciem alkoholu, a obowiązkiem dorosłych jest im to zapewnić..dzieci i młodzież mają prawo do wartościowej informacji o negatywnych skutkach picia alkoholu oraz do edukacji promującej styl życia bez alkoholu 5. Ustawa o Ochronie Zdrowia przed Następstwami Używania Tytoniu i Wyrobów Tytoniowych z dn. 09.11.1995r. Instytucje państwowe są zobowiązane podejmować działania mające na celu ochronę zdrowia przed następstwami używania tytoniu, a w szczególności prowadzić działalność wychowawczą i informacyjną, promocję zdrowia oraz propagowanie stylu życia wolnego od nałogów. (art. 1, 3) 6. Ustawa o Przeciwdziałaniu Narkomanii z dn. 24.04.1997r. Placówki oświatowe oraz inne instytucje państwowe są zobowiązane do podejmowania zadań w zakresie przeciwdziałania narkomanii. (art.3) Działalność wychowawcza i zapobiegawcza powinna polegać na promocji zdrowia psychicznego i zdrowego stylu życia oraz szerzenia informacji o szkodliwości środków i substancji, których używanie może prowadzić do narkomanii. (art. 7) 7. Podstawa Programowa Kształcenia Ogólnego dla Szkół Podstawowy i Gimnazjów. Nauczyciele w pracy wychowawczej powinni zmierzać do tego, aby uczniowie znajdowali w szkole środowisko wszechstronnego rozwoju osobowego w wymiarze intelektualnym, psychicznym, społecznym, zdrowotnym, estetycznym, moralnym i duchowym." 3
8. Ustawa o Postępowaniu w Sprawach Nieletnich z dn. 26.10.1982 z późniejszymi zmianami Każdy, kto stwierdzi istnienie okoliczności świadczących o demoralizacji nieletniego ma społeczny obowiązek przeciwdziałania temu, a przede wszystkim zawiadomienia o tym rodziców lub opiekuna, sądu rodzinnego, policji lub innego właściwego organu. (art. 4) 9. Polska Deklaracja w Sprawie Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie z grudnia 1995r. Dzieci i młodzież mają prawo do wzrastania w bezpiecznym środowisku wolnym od przemocy, a obowiązkiem dorosłych jest im to zapewnić. Każdy człowiek ma prawo do wiedzy potrzebnej do radzenia sobie z przemocą. ROZDZIAŁ II ZAŁOŻENIA I CELE PROGRAMU Założenia programu Program profilaktyki: - adresatami programu są: uczniowie Gimnazjum w ZS im. Jana Pawła II w Lutyni, ich rodzice oraz nauczyciele; - realizowany przez wszystkich nauczycieli placówki przy współpracy z instytucjami wspierającymi szkołę; - koordynowany przez dyrektora szkoły konsultowanyi z pedagogiem i psychologiem szkolnym oraz liderami zespołów przedmiotowych; - program powstał na podstawie ewaluacji wcześniejszych działań szkoły w dziedzinie profilaktyki z uwzględnieniem zjawisk, które w opinii uczniów, rodziców i nauczycieli wymagają zintensyfikowania działań o charakterze naprawczym. Cele programu: - stałe wdrażanie istniejących norm i zasad zachowania się w szkole oraz stosowanie konsekwencji za ich łamanie;
- przeciwdziałanie postawom i zachowaniom agresywnym (przejawy agresji fizycznej, psychicznej, słownej); - wyposażenie uczniów w umiejętności interpersonalne, które będą sprzyjały budowaniu satysfakcjonujących relacji społecznych (ze szczególnym uwzględnieniem umiejętności konstruktywnego rozwiązywania konfliktów, skutecznego porozumiewania się); - zwiększenie wiedzy uczniów, rodziców i nauczycieli na temat konsekwencji zdrowotnych, społecznych i prawnych zachowań niepożądanych; - wzmocnienie relacji koleżeńskich uczniów oraz relacji uczniów z wychowawcą i innymi nauczycielami - eliminowanie zjawiska stresu szkolnego; - kształtowanie umiejętności adekwatnej samooceny; - podnoszenie kultury języka uczniów; - czuwanie nad realizacją obowiązku szkolnego; - przeciwdziałanie niszczeniu mienia prywatnego i szkolnego; - wzbogacenie bazy lokalowej szkoły; - wzbogacenie bazy dydaktycznej o publikacje edukacyjne do pracy dydaktyczno - wychowawczej z uwzględnieniem w/w zagrożeń; - kontynuacja działań związanych z promocją zdrowego stylu życia; - zacieśnienie współpracy z rodzicami w zakresie wspólnego rozwiązywania problemów szkolnych uczniów. Kryteria sukcesu: uczniowie/rodzice znają regulaminy szkolne/przepisy prawa oraz posiadają wiedzę na temat konsekwencji za ich naruszanie; nauczyciele stosują konsekwencje za łamanie istniejących norm i zasad zachowania w szkole; nastąpił wzrost wiedzy uczniów, rodziców i nauczycieli na temat agresji/przemocy i przeciwdziałania temu zjawisku; większość uczniów nie obawia się w szkole zachowań agresywnych ze strony rówieśników jak i starszych kolegów oraz niszczenia mienia prywatnego; uczniowie znają i stosują zasady konstruktywnego rozwiązywania konfliktów; 5
nastąpiła lepsza integracja w obrębie zespołów klasowych / większość uczniów czuje się w swojej klasie/szkole dobrze; uczniowie mają świadomość swoich mocnych i słabych stron; uczniowie znają skutki zachowań przeciwko zdrowiu / większość uczniów nie podejmuje zachowań przeciwko zdrowiu; uczniowie i ich rodzice wiedzą, gdzie zgłaszać się po pomoc w sytuacjach trudnych i korzystają z tej pomocy.
ROZDZIAŁ III ZADANIA SZCZEGÓŁOWE DLA GIMNAZJUM Cele zawarte w programie realizować będziemy poprzez następujące zadania: 1. Przygotowanie nauczycieli do realizacji programu profilaktyki poprzez udział w szkoleniach wewnętrznych i zewnętrznych oraz poprzez samokształcenie. 2. Realizowanie profesjonalnych programów profilaktyczno wychowawczych: Spójrz inaczej, Spójrz inaczej na agresję elementy, Dziękuję NIE, Porozumienie bez Przemocy wg M. Rosenberga. 3. Diagnozowanie sytuacji wychowawczej oraz opracowanie i realizowanie przez nauczycieli własnych programów profilaktyczno wychowawczych dostosowanych do potrzeb klasy/szkoły. 4. Opracowanie klasowych programów pracy wychowawczej z uwzględnieniem aktualnych potrzeb wychowawczych na podstawie diagnoz i realizowanie ich przez wychowawców również we współpracy z pedagogiem i psychologiem szkolnym. 5. Planowanie działań pedagoga i psychologa szkolnego z uwzględnieniem obszarów, w których występuje najwięcej zagrożeń i aktywne wspieranie pracy wychowawczej nauczycieli w klasach. 6. Zorganizowanie zajęć o charakterze socjoterapeutycznym dla uczniów zaniedbanych dydaktycznie i wychowawczo. 7. Nawiązanie współpracy ze środowiskiem lokalnym. Wspólne organizowanie imprez i uroczystości. 8. Stwarzanie możliwości prezentacji swoich osiągnięć przez uczniów poprzez udział w konkursach, zawodach sportowych i olimpiadach. 9. Podejmowanie działań związanych z promocją zdrowia. Współpraca z pielęgniarką szkolną. 10. Realizowanie programów zdrowotnych we współpracy z Powiatową Stacją Sanitarno - Epidemiologiczną oraz innymi organizacjami. 11. Opracowanie i wdrażanie procedur postępowania w przypadkach nierealizowania obowiązku szkolnego i niedostosowania społecznego. 7
12. Wspieranie rodziców w procesie dydaktyczno-wychowawczym poprzez pedagogizację oraz dostęp do informacji i powszechnych form poradnictwa. 13. Nawiązanie współpracy z placówkami niosącymi pomoc dzieciom, młodzieży i rodzinom funkcjonującym w sposób zaburzony i patologiczny. 14. Podejmowanie działań zmierzających do rozwijania umiejętności związanych z funkcjonowaniem w grupie. 15. Wyłonienie i objęcie pomocą grupy dzieci i młodzieży wychowującej się w niekorzystnych warunkach. 16. Podejmowanie działań zapobiegających niepowodzeniom szkolnym poprzez dostosowywanie wymagań do indywidualnych możliwości uczniów, poprzez organizowanie pomocy koleżeńskiej, nauczycielskiej oraz zajęć wyrównawczych. 17. Organizowanie imprez i uroczystości klasowych i szkolnych. 18. Gromadzenie literatury i materiałów edukacyjnych związanych z profilaktyką i świadomym rodzicielstwem w bibliotece szkolnej. ROZDZIAŁ IV METODY I FORMY PRACY lekcje przedmiotowe i godziny wychowawcze; warsztaty integracyjne, interpersonalne i inne; programy wychowawcze i profilaktyczne; spotkania ze specjalistami, wykłady, prelekcje, pogadanki; indywidualne rozmowy z wychowawcą, pedagogiem i psychologiem; teatry i przedstawienia profilaktyczne; zajęcia pozalekcyjne, koła zainteresowań, zajęcia sportowe, chór; konkursy szkolne, gminne, powiatowe, olimpiady; wycieczki, zielone szkoły; zabawy, dyskoteki, ogniska i inne spotkania rekreacyjne;
konsultacje indywidualne dla rodziców; zebrania klasowe z rodzicami; gazetki ścienne, plakaty, ulotki; wydawanie gazetki szkolnej; kontrakty (indywidualne i klasowe); wystawy i ekspozycje prac uczniów; apele, akademie; akcje ekologiczne; akcje promujące zdrowie; udział w szkoleniach wewnątrzszkolnych i zewnętrznych; nauczanie indywidualne; zajęcia korekcyjno kompensacyjne i wyrównawcze; działalność Samorządu Uczniowskiego; imprezy integracyjne (pasowanie na ucznia, otrzęsiny klas I) i kulturalno-oświatowe; współpraca z instytucjami związanymi z pomocą, opieką i nadzorem dla dzieci/młodzieży i rodzin (GOPS, policja, sąd, Poradnia Odwykowa, Centrum Interwencji Kryzysowej, PCPR, Gminna Komisja ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Caritas, Poradnia Zdrowia Psychicznego, PPP itp.); system oceniania zachowania uczniów wyjazdy do instytucji związanych z kulturą; współpraca z Radą Rodziców. ROZDZIAŁ V EWALUACJA PROGRAMU Ewaluacji programu służyć będą: monitorowanie przebiegu realizacji zadań oraz cykliczna (co trzy lata) ocena ich skuteczności. Celom ewaluacji służyć mogą następujące narzędzia: analiza dokumentacji szkoły; rozmowy i dyskusje z nauczycielami na spotkaniach indywidualnych z dyrekcją, pedagogiem szkolnym; na zebraniach rady pedagogicznej; spotkaniach zespołów samokształceniowych - sformułowanie wniosków; 9
rozmowy z uczniami na spotkaniach indywidualnych z wychowawcami/pedagogiem szkolnym, podczas zajęć lekcyjnych i godzin wychowawczych sformuowanie wniosków; rozmowy z rodzicami uczniów podczas zebrań klasowych/konsultacji/ zebrań ogólnych z uwzględnieniem opinii i sugestii; obserwacja zachowań uczniów, bieżące monitorowanie ich problemów oraz wykaz podejmowanych interwencji; ankiety. Program opracowały na podstawie dokonanej we wrześniu 2013r. ewaluacji: Agata Czarnecka Taisa Więznowska Jolanta Łoziuk