Planowane działania związane z budowaniem prawidłowych relacji z rodzicami

Podobne dokumenty
SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI

SZKOŁA PODSTAWOWA IM. STEFANA ŻEROMSKIEGO W PONIATOWEJ PROGRAM PROFILAKTYKI PEDAGOGICZNEJ PONIATOWA. Rok szkolny 2013/2014

Program Profilaktyczny Gimnazjum im. Na Bursztynowym Szlaku w Mikoszewie w roku szkolnym 2015/16

PROGRAM PROFILAKTYKI W BURSIE NR 6 W WARSZAWIE na rok szkolny 2016/ /2018

Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Masłowie

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI ZESPOŁU SZKÓŁ NR Opracowała: Maria Sobocińska

WPROWADZENIE DIAGNOZA ŚRODOWISKA

SZKOŁA PODSTAWOWA IM. STEFANA ŻEROMSKIEGO W PONIATOWEJ PROGRAM PROFILAKTYKI PEDAGOGICZNEJ PONIATOWA. Rok szkolny 2014/2015

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI ZESPOŁU SZKÓŁ NR Opracowała: Maria Sobocińska

Szkolny Program Profilaktyki Szkoły Podstawowej nr 4 im. Adama Mickiewicza w Siedlcach na lata

PROGRAM PROFILAKTYKI W SPECJALNYM OŚRODKU SZKOLNO WYCHOWAWCZYM NR 2 W PŁOCKU ROK SZKOLNY 2013/2014 ORAZ 2014/2015

PROGRAM PROFILAKTYKI I BEZPIECZEŃSTWA

PROGRAM PROFILAKTYKI W SPECJALNYM OŚRODKU SZKOLNO WYCHOWAWCZYM NR 2 W PŁOCKU

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYCZNY ZESPOŁU SZKÓŁ I PLACÓWEK OŚWIATOWYCH W NYSIE

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI PLAN DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH W ROKU SZKOLNYM 2014/2015

S A M O R Z Ą D O W A S Z K O Ł A P O D S T A W O W A im. por. JANA PENCONKA W GOWINIE

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYCZNY ZESPOŁU SZKÓŁ NR 14 W TORUNIU

W ZESPOLE SZKÓŁ W PRZYROWIE

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI

Działania Zadania Sposoby realizacji Odpowiedzialni Czas realizacji Uwagi

Podstawy prawne programu. 3. Kodeks postępowania karnego z dnia 6 kwietnia 1997 r. Art. 304.

PROGRAM PROFILAKTYKI PUBLICZNEGO GIMNAZJUM W SUCHOŻEBRACH ROK SZKOLNY 2015/2016

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 8 W DĄBROWIE GÓRNICZEJ

Program Wychowawczy Szkoły rok szkolny 2007/2008

PLAN DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNO WYCHOWAWCZYCH ROK SZKOLNY 2015/2016 DZIAŁANIA ZADANIA FORMY DZIAŁAŃ ODPOWIEDZIALNI

Szkolny Program Profilaktyczny. Gimnazjum nr 39 im rtm. Witolda Pileckiego we Wrocławiu

PROGRAM PROFILAKTYKI. Zespołu Szkół Zawodowych im. Stefana Bobrowskiego w Rawiczu 2011/2012

PROGRAM PROFILAKTYKI

GIMNAZJUM W SKROBOWIE PROGRAM PROFILAKTYKI. Skrobów, wrzesień 2011 r.

Działania profilaktyczne na rok szkolny 2015/2016

(do realizacji w roku szkolnym 2017/2018)

PROGRAM PROFILAKTYKI SAMORZĄDOWEGO ZESPOŁU SZKOLNEGO im. DZIECI ZAMOJSZCZYZNY W BISZCZY

PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ

PROGRAM PROFILAKTYCZNY SZKOŁY PODSTAWOWEJ W PSTRĄGOWEJ NA ROK SZKOLNY 2013/2014

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI Szkoła Podstawowa nr 31 im. Lotników Polskich w Lublinie

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ W DZIADOWEJ KŁODZIE NA ROK SZKOLNY 2015/16

Szkolny Program Profilaktyki

PROGRAM PROFILAKTYCZNY ZESPOŁU SZKÓŁ PLASTYCZNYCH W KOLE

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI ZESPOŁU SZKÓŁ IM. STEFANA KARDYNAŁA WYSZYŃSKIEGO W ŻALNIE

Program Profilaktyczny Zespołu Szkół w Lędzinach

PROGRAM PROFILAKTYKI ŚRODOWISKA SZKOLNEGO

PROGRAM PROFILAKTYKI

Szkoła Podstawowa Nr 2 PROGRAM PROFILAKTYKI. SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 im. Marii Skłodowskiej - Curie W NOWYM TOMYŚLU

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI

PROGRAM PROFILAKTYKI ŚRODOWISKA SZKOLNEGO. ZESPÓŁ SZKÓŁ SZKOŁA PODSTAWOWA NR 1 I GIMNAZJUM im.jana Pawła II W SUCHEJ BESKIDZKIEJ GIMNAZJUM

(artystyczną, społeczną, sportową itp.). Strategie interwencyjne pomagają w rozwiązywaniu problemów, wspierają w sytuacjach kryzysowych.

Szkolny Program Profilaktyki Gimnazjum nr 37 z Oddziałami Integracyjnymi im. K.K. Baczyńskiego w Warszawie

Cel I: Zapobieganie zachowaniom agresywnym.

PROGRAM PROFILAKTYKI

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI

PROGRAM PROFILAKTYKI. Gimnazjum Mistrzostwa Sportowego USTECKIEGO TOWARZYSTWA OŚWIATOWEGO W USTCE

SZKOŁA PODSTAWOWA W DUCHNICACH SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI. W roku szkolnym 2016/2017

PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 7 W TYCHACH NA LATA

Szkolny Program. Profilaktyki

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI

Program Profilaktyki Szkoły Podstawowej nr 5. im. Króla Jana III Sobieskiego w Zabrzu

Podstawa prawna. 3. Ustawa z dnia 26 października 1982r.o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu

Zmiany do szkolnego Programu Profilaktyki

Czuję się zdrowo i bezpiecznie

Szkolny Program Profilaktyki. Szkoły Podstawowej w Rychtalu

PROGRAM PROFILKATYCZNY SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. J. ROGERA W SOŚNICOWICACH ROK SZKOLNY

Szkolny Program Profilaktyki. Zespołu Szkół Elektrycznych Nr 2 w Poznaniu

Profilaktyka w szkole według Z.B. Gasia rozumiana jest jako kompleksowy system rozwiązań obejmujący równolegle trzy nurty działania:

PROGRAM PROFILAKTYKI. Szkoła Podstawowa ( klasy IV-VI) im. Jana Pawła II w Michałowicach rok szk. 2014/2015

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI ZESPOŁU SZKÓŁ LICEALNYCH I TECHNICZNYCH NR 1 W WARSZAWIE. Rozdział I Podstawy prawne programu

ZESPÓŁ SZKÓŁ NR 1. PROGRAM PROFILAKTYKI Rok szkolny 2016/2017. Wrocław, r.

ZESPÓŁ SZKÓŁ OGÓLNOKSZTAŁCĄCYCH im. Jana Kilińskiego w Mogielnicy

Program Profilaktyczny Zespołu Szkół Ogólnokształcących w Żorach

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYCZNY PUBLICZNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. TADEUSZA KOŚCIUSZKI W BODZANOWIE

Profilaktyka uzależnień

Liceum Ogólnokształcącego im. Janka z Czarnkowa w Czarnkowie. SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI okres

PROGRAM PROFILAKTYKI

Cel I: Zapobieganie zachowaniom agresywnym.

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI

PROGRAM PROFILAKTYKI PUBLICZNEGO GIMNAZJUM NR 5 W SIEDLCACH NA LATA 2014/2017

PROGRAM PROFILAKTYKI

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI ZESPÓŁ SZKÓŁ ZAWODOWYCH NR 1 W BIAŁEJ PODLASKIEJ

PUBLICZNEGO GIMNAZJUM IM. HELENY MNISZEK W SABNIACH. na rok szkolny 2015/2016

Szkolny program profilaktyki

PROGRAM PROFILAKTYCZNY

Samorządowa Szkoła Podstawowa im. Jana Brzechwy w Orlu SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI

Załącznik nr 2 do Statutu Publicznej Szkoły Podstawowej w Brynicy

ZDROWA l BEZPIECZNA SZKOŁA

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYCZNY

PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY Zdrowo i bezpiecznie żyć

PROGRAM PROFILAKTYKI w Szkole Podstawowej im. Jana Pawła II w Rozogach

Program profilaktyki Szkoły Podstawowej nr 1. im. Armii Krajowej w Gostyninie CELE PROGRAMU

PLAN ODDZIAŁYWAŃ PROFILAKTYCZNYCH NA ROK SZKOLNY 2014/2015 w GIMNAZJUM W Zespole szkół im. Jana Pawła II w Ulanie-Majoracie

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI. w III Liceum Ogólnokształcącym im. prof. T. Kotarbińskiego w Zielonej Górze na cykl kształcenia

PROGRAM PROFILAKTYKI

PROGRAM PROFILAKTYKI

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYCZNY

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI na lata

PROGRAM PROFILAKTYKI Szkoły Podstawowej Nr 3 w Wieliczce na lata

Razem w naszej szkole

Program Profilaktyczny Zespołu Szkół Nr 2 im. 9. Pułku Strzelców Konnych w Grajewie

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI Szkoła Podstawowa w Tursku

Szkolny Program Profilaktyki. w Szkole Podstawowej Nr 1 z Oddziałami Integracyjnymi im. Marii Dąbrowskiej w Gryfinie na rok szkolny 2015/2016

Transkrypt:

SPIS TREŚCI: Wprowadzenie Podstawy prawne Szkolnego Programu Profilaktyki Cel główny Cele szczegółowe Zadania szkoły Proponowane formy i metody pracy Zakładane efekty Założenia programowe Planowane działania profilaktyczne dotyczące uczniów Planowane działania związane z budowaniem prawidłowych relacji z rodzicami Rozwój kadry pedagogicznej Instytucje wspierające szkołę w działaniach profilaktycznych Harmonogram działań profilaktycznych dla Publicznej Szkoły Podstawowej nr 1 im. Polskich Podróżników w Aleksandrowie Kujawskim w roku szkolnym 2014 / 2015. Ewaluacja

WPROWADZENIE Profilaktyka to proces wspierania dziecka w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi rozwojowi oraz eliminacji czynników zagrażających zdrowiu. Celem programu jest kształtowanie postaw zdrowego i bezpiecznego stylu życia bez potrzeby stosowania używek i agresji, kształtowanie umiejętności życiowych, jak również zapobieganie sytuacjom i zachowaniom problemowym w szkole. Program jest rozwinięciem programu profilaktyki jaki funkcjonuje w Publicznej Szkole Podstawowej im. Polskich Podróżników od kilku lat. W wyniku przeprowadzonych w latach poprzednich ewaluacji wprowadzono w programie zmian, zachowując jednak jego podstawową strukturę. Założenia programu są zgodne z : Programem Wychowawczym Szkoły Statutem Szkoły Rządowym programem Bezpieczna i przyjazna szkoła na lata 2014-2016 wytycznymi MEN na rok szkolny 2015/2016

PODSTAWY PRAWNE I. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dn. 9 lutego 2007 r.- zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół II. Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dn. 19 sierpnia 1994 r. III. Ustawa z dn. 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. IV. Ustawa z dnia 4 stycznia 2013r. o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi V. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 sierpnia 2015r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii. VI. Ustawa z dn. 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych z późniejszymi Rozporządzeniami MEN i S z dn. 31 stycznia 2003r.w sprawie szczegółowych form działalności wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem.

CEL GŁÓWNY Prowadzenie dziecka ku dojrzałości i ochrona przed zagrożeniami, jakie niesie ze sobą współczesny świat. CELE SZCZEGÓŁOWE I. Kształtowanie pozytywnych postaw społecznych i umiejętności radzenia sobie z problemami, ze zwróceniem szczególnej uwagi na przeciwdziałanie przemocy i agresji oraz szkodliwość dla organizmu człowieka środków odurzających. II. Zapobieganie niepowodzeniom szkolnym poprzez objęcie uczniów pomocą psychologiczno pedagogiczną na terenie szkoły, wzmacnianie pozytywne dzieci, współpracę ze środowiskiem rodzinnym oraz organizację pomocy koleżeńskiej. III. Utworzenie grupy wsparcia dla uczniów nieradzących sobie w trudnych sytuacjach życiowych. IV. Pomoc dzieciom nadpobudliwym mającym kłopoty w nauce i zachowaniu. V. Wspieranie dzieci młodszych na pierwszym i kolejnych etapach edukacyjnych w związku z obniżeniem wieku realizacji obowiązku szkolnego. VI. Włączanie w proces edukacyjny uczniów niepełnosprawnych. VII. Przygotowanie uczniów do przejścia na następny etap rozwoju (II etap edukacji, gimnazjum) VIII. Podtrzymywanie tradycji ciągłego otwarcia szkoły na kulturę, sztukę, sport jako czynniki wspomagające kształtowanie właściwych postaw prospołecznych. ZADANIA SZKOŁY I. Wspomaganie rozwoju dziecka w przyjaznym, bezpiecznym i zdrowym środowisku (szkoła, dom).

II. Budowanie właściwych relacji pomiędzy uczniami najmłodszymi a pozostałą społecznością szkolną. III. Wyrabianie u uczniów postawy odpowiedzialności za swój rozwój i postępowanie. IV. Rozbudzanie potrzeby aktywnego uczestnictwa w życiu szkoły oraz środowiska lokalnego. PROPONOWANE FORMY I METODY PRACY praca w grupach, praca indywidualna, spotkania i pogadanki, wywiady, spacery, zajęcia terenowe, wycieczki, obserwacje kierowane i spontaniczne, wystawy, praktyczne działanie, inscenizacja, apele, uroczystości szkolne i imprezy klasowe, koncerty, przedstawienia teatralne, metoda modelowania (przykład, naśladownictwo), metoda zadaniowa (powierzanie dzieciom zadań do wykonania, które mają prowadzić do zmian w ich zachowaniu, wzbogacanie wiedzy i doświadczenia), metoda perswazyjna (uświadamianie dzieciom różnych obowiązków i powinności, jakie mają nie tylko wobec siebie, ale także wobec innych ludzi, społeczeństwa oraz przekazywanie im, jakie mają prawa), metoda organizowania działalności zespołowej i samorządowej, metody strukturalne (nauczanie obyczajów) i sytuacyjne (nagradzanie i karanie). ZAKŁADANE EFEKTY

Uczeń: 1. Rozładowuje sytuacje agresywne za pomocą asertywnego zachowania. 2. Ma wiedzę, zdobył umiejętności i doświadczenie potrzebne w życiu. 3. Posiadł umiejętności i nawyki służące poprawie bezpieczeństwa osobistego w życiu publicznym. 4. Uczeń uczestnicząc w ciągłym procesie doskonalenia, rozwija się i usprawnia swoje ludzkie zdolności do bycia w pełni człowiekiem. 5. Potrafi w sytuacji dla niego trudnej poprosić o pomoc i wsparcie oraz wie gdzie tej pomocy szukać. 6. Nabył kompetencje będące podwaliną do aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym. 7. Posiadł wiedzę na temat zdrowego stylu życia oraz zagrożeń płynących z palenia tytoniu oraz zażywania substancji psychoaktywnych, 8. Potrafi umiejętnie korzystać z urządzeń multimedialnych, w tym telefonu komórkowego oraz internetu. ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE I. Program adresowany jest do uczniów klas 0-6 Publicznej Szkoły Podstawowej nr 1 im. Polskich Podróżników w Aleksandrowie Kujawskim. II. Program ma charakter profilaktyczny. W programie profilaktyki wyodrębniono czynniki, które zwiększają prawdopodobieństwo pojawienia się niekorzystnych konsekwencji o charakterze psychologicznym, społecznym lub zdrowotnym, zaburzających prawidłowy rozwój. Czynniki te mogą prowadzić do zachowań dysfunkcyjnych takich, jak: palenie tytoniu, używanie alkoholu, używanie innych środków psychoaktywnych, wczesna inicjacja seksualna, zachowania agresywne i przestępcze. Na ogół zjawiska te połączone są z niskimi wynikami w nauce. Jako jedno z priorytetowych działań uznano zapobieganie niepowodzeniom szkolnym poprzez ścisłą współpracę ze środowiskiem rodzinnym, w tym również

poradnictwo i konsultacje oraz objęcie uczniów pomocą psychologiczno pedagogiczną na terenie szkoły. W programie zwrócono również uwagę na czynniki, które zwiększają odporność człowieka: silną więź emocjonalną z rodzicami, dobrą atmosferę w szkole, działania integracyjne, różnorodność zajęć pozalekcyjnych, wskazywanie alternatyw, jak również dobra współpraca ze środowiskiem rodzinnym. W wyniku ewaluacji programu realizowanego w szkole w roku szkolnym 2014/2015 wyodrębniono główne problemy występujące w szkole : agresja i przemoc fizyczna, agresja i przemoc słowna, agresja bez użycia słów i kontaktu fizycznego, niewłaściwe zachowania bieganie po szkole, palenie tytoniu, brak szacunku dla innych osób, nieumiejętne korzystanie z telefonu komórkowego. Problemy te oraz wnioski z oceny sytuacji wychowawczej stały się podstawą nowelizacji Programu Profilaktyki na rok szkolny 2015/2016. III. Program będzie realizowany: w trakcie zajęć wychowawczych, pozalekcyjnych oraz zajęć prowadzonych w świetlicy szkolnej, zgodnie z inwencją wychowawców i nauczycieli, z wykorzystaniem treści zawartych w podstawach programowych wszystkich przedmiotów, w czasie przerw, podczas spotkań z pracownikami Poradni Psychologiczno - Pedagogicznej, na spotkaniach z rodzicami, w czasie wyjść poza teren szkoły,

na imprezach okolicznościowych. PLANOWANE DZIAŁANIA PROFILAKTYCZNE DOTYCZĄCE UCZNIÓW I. Zapoznanie uczniów z obowiązującymi regulaminami: Zapoznanie uczniów na godzinach wychowawczych ze Statutem, WSO, Programem Wychowawczym, Programem Profilaktyki Zapoznanie uczniów z procedurami postępowania w sytuacji zagrożenia dzieci i młodzieży przestępczością i demoralizacją II. Tworzenie bezpiecznego, wolnego od uzależnień środowiska wychowawczego szkoły: Zapoznanie uczniów z punktami statutu dotyczącymi zakazu używania środków uzależniających i opuszczania szkoły podczas zajęć lekcyjnych. Systematyczna kontrola boiska, toalet i pomieszczeń szkoły w ramach dyżurów nauczycieli oraz pracowników szkoły Stały monitoring terenu szkoły III. Propagowanie zdrowego stylu życia. Zachęcanie uczniów do udziału w akcjach profilaktycznych np. Światowy Dzień bez Papierosa. Zachęcanie dzieci do udziału w programach, projektach propagujących zdrowy styl życia np. Zachowaj Trzeźwy Umysł, Trzymaj Formę, Znajdź właściwe rozwiązanie. Tworzenie plakatów tematycznych.

Tworzenie gazetek tematycznych. Organizowanie konkursów. Organizowanie, w miarę potrzeb, spotkań ze specjalistami z zakresu profilaktyki uzależnień. Organizowanie zajęć propagujących zdrowe odżywianie, ruch na świeżym powietrzu. PLANOWANE DZIAŁANIA ZWIĄZANE Z BUDOWANIEM PRAWIDLOWYCH RELACJI Z RODZICAMI I. Informowanie rodziców o pracach szkoły. Zapoznanie ze: Statutem Szkoły (w tym z WSO), Programem Wychowawczym, Programem Profilaktyki. Zapoznanie z regulaminami i procedurami pracy szkoły np. procedury kontaktów z rodzicami. II. Informowanie rodziców o funkcjonowaniu dziecka w szkole. Informowanie o wynikach w nauce i zachowaniu na zebraniach z rodzicami. Indywidualne spotkania z wychowawcą, psychologiem i pedagogiem. Pisma informujące o wynikach w nauce. Informacje pisemne do rodziców poprzez zeszyt korespondencji między szkołą a domem. Udzielanie wskazówek w zakresie nawiązania kontaktu z innymi instytucjami mogącymi wesprzeć rodziców w rozwiązywaniu trudnych sytuacji wychowawczych, jak również wspomagających działania na rzecz niwelowania niepowodzeń szkolnym. III. Współpraca z rodzicami. Włączenie rodziców do organizacji imprez szkolnych.

Systematyczna współpraca z Radą Rodziców. Organizacja przez wychowawców spotkań warsztatowych dla rodziców. Popularyzacja wśród rodziców, wiedzy na temat przeciwdziałania agresji, poprawy komunikacji z dziećmi oraz ważnych aspektów wychowawczych. ROZWÓJ KADRY PEDAGOGICZNEJ W ramach programu profilaktyki planowane są działania: Propagowanie kursów i szkoleń w ramach WDN. Informowanie o kursach i szkoleniach w pokoju nauczycielskim. Pozyskiwanie i udostępnianie literatury dotyczącej profilaktyki w bibliotece szkolnej. INSTYTUCJE WSPIERAJĄCE SZKOŁĘ W DZIAŁANIACH PROFILAKTYCZNYCH Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna ul. Sikorskiego 3; tel. 54 282-55 55 Centrum Pomocy Rodzinie ul. Sikorskiego 3; tel. 54 282 61 54 Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej ul. Słowackiego 12; tel. 54 282 61-49 Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej ul. Słowackiego 12; tel. 54 282 20-59 Komenda Powiatowa Policji ul. Wojska Polskiego 15; tel. 54 231 82-00 Powiatowa Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna

ul. Słowackiego 8 a; 54-282 23-34