SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI w Gimnazjum nr 11 im. Jana III Sobieskiego w Tychach Uczymy się nie dla szkoły, lecz dla życia. PODSTAWA PRAWNA Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej art. 72 Rzeczpospolita Polska zapewnia ochronę praw dziecka. Każdy ma prawo żądać od organów władzy publicznej ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją Konwencja o prawach dziecka: art. 3 We wszystkich działaniach dotyczących dzieci, podejmowanych przez polityczne lub prywatne instytucje opieki społecznej, sądy, władze administracyjne lub ciała ustawodawcze, sprawą nadrzędną będzie najlepsze zabezpieczenie interesów dziecka - art. 19 Państwa Strony będą podejmowały wszelkie właściwe kroki w dziedzinie ustawodawczej, administracyjnej, społecznej oraz wychowawczej dla ochrony dziecka przed wszelkimi formami przemocy fizycznej bądź nadużyć, zaniedbania bądź niedbałego traktowania - art.33 Państwa Strony będą podejmowały wszelkie odpowiedzialne kroki, w tym środki ustawodawcze, administracyjne, socjalne oraz środki w dziedzinie oświaty, w celu zapewnienia ochrony dzieci przed nielegalnym używaniem środków narkotycznych i substancji psychoaktywnych, zgodnie z ich zdefiniowaniem w odpowiednich umowach międzynarodowych, oraz w celu zapobiegania wykorzystywaniu dzieci do nielegalnej produkcji tego typu substancji i handlu nimi. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich z późniejszymi zmianami (tekst jednolity: Dz. Ust. z 2014r. poz. 382) Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty z późniejszymi zmianami (tekst jednolity: Dz. Ust. z 2015 r. poz.2156) Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994 r. 1
Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z późniejszymi zmianami (tekst jednolity: Dz. Ust. z 2015r. poz. 1286) Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii z późniejszymi zmianami (Dz. Ust. z 2015r. poz. 875) Rozporządzenie MEN z dnia 18 czerwca 2014r. w sprawie podstawy programowej wychowania przed oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. Ust. z 2014r. poz. 803) Rozporządzenie MEN z dnia 21 maja 2001r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół z późniejszymi zmianami (tekst jednolity: Dz. Ust. nr 61 poz. 624) Rozporządzenie MENiS z dnia 12 sierpnia 1999 r. w sprawie sposobu nauczania oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego z późniejszymi zmianami (tekst jednolity: Dz. Ust. z 2013r. poz. 395) Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Krajowy Program Przeciwdziałania Narkomanii Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz. Ust. z 2003 r. nr 26 poz. 226) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 czerwca 2015 w sprawie realizacji Rządowego programu wspomagania w latach 2015-2018 organów prowadzących szkoły w zapewnieniu bezpiecznych warunków nauki, wychowania i opieki w szkołach Bezpieczna + (Dz. Ust. z 2015r. poz. 972) Rozporządzenie MEN z dnia 18.08.2015r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (Dz. Ust. z 2015r. poz. 1249). I. WPROWADZENIE 1. Skuteczność i jakość działań wychowawczych nauczycieli zależy od uświadamiania sobie przez nich, że: 1. wychowanie jest podstawowym składnikiem wszelkich działań pedagogicznych 2. wychowawca jest każdy nauczyciel, niezależnie od tego, czy pełni funkcję owego 3. akceptacja przez rodziców poszczególnych zasad i celów wychowania jest niezbędnym warunkiem ich realizacji co wiąże się z koniecznością stałej z nimi współpracy 4. zachowanie zgodności poczynań wychowawczych z zasadami i celami przyjętymi w niniejszym programie jest obowiązkiem każdego nauczyciela. II. CELE I ZADANIA PROGRAMU PROFILAKTYKI 2
2.1 Niniejszy program profilaktyki powstał, by przeciwdziałać negatywnym zjawiskom, takim jak: 1. wagary, 2. wulgaryzmy, 3. wandalizm, 4. agresja fizyczna i słowna, 5. palenie papierosów, 6. zagrożenie narkomanią i alkoholizmem. 2.2 Nadrzędnym celem programu jest zwiększenie ilości i jakości oddziaływań profilaktycznych, w szczególności w zakresie ochrony zdrowia i redukcji antyspołecznych zachowań młodzieży. Szkolny Program Profilaktyki jest to program działań dydaktycznych i wychowawczych obejmujących całą społeczność szkolną (uczniów, rodziców, nauczycieli) w zakresie profilaktyki problemów młodzieży realizowany przez całą kadrę pedagogiczną szkoły. Realizacja programu winna spoczywać w rękach wszystkich nauczycieli i wychowawców, którzy przy pomocy pedagoga, pracowników poradni psychologiczno pedagogicznej i innych instytucji wspomagających pracę szkoły będą realizować treści ujęte w programie. 3. Cele programu: 1. Tworzenie bezpiecznej atmosfery w szkole, 2. Działania zmierzające do zwiększenia zaufania, poczucia własnej wartości oraz wzajemnego poszanowania, 3. Ograniczenie zachowań agresywnych i przemocy w szkole, 4. Uczenie zachowań dotyczących kultury życia, 5. Nauka i ćwiczenie zachowań asertywnych, konstruktywnego rozwiązywania problemów, alternatywnego postępowania wobec agresji, 6. Pogłębienie wiedzy w zakresie zagrożeń (sekty, przemoc, media, manipulacje), 7. Informowanie o szkodliwości używek oraz ukazywanie zagrożeń jakie niosą ze sobą uzależnienia, 8. Propagowanie zdrowego stylu życia, 9. Zwiększenie aktywności rodziców, 10. Zapewnienie młodzieży pomocy wychowawczej i terapeutycznej. 4. Proponowane metody pracy: 1. rozmowy, 2. pogadanki, 3. dyskusje, 4. prelekcje, 5. dzielenie się doświadczeniami, 6. filmy, 7. warsztaty, 8. ankiety, 9. metody aktywizujące. 5. Formy pracy: zbiorowa, grupowa, indywidualna. 3
IV. PLAN REALIZACJI DZIAŁAŃ 6. Działania skierowane do młodzieży Zadania Sposoby realizacji Odpowiedzialni termin 1.Zapoznanie uczniów z obowiązującymi regulaminami 1. zapoznanie uczniów na godzinach wychowawczych ze Statutem, WSO, Programem Wychowawczym, Programem Profilaktyki Wychowawcy klas IX/X 2.Szerzenie wśród młodzieży znajomości prawa i wyrabianie nawyku poszanowania go 1. prelekcje Policji nt odpowiedzialności karnej nieletnich, 2. lekcje dotyczące praw i obowiązków ucznia, praw dziecka i praw człowieka, 3. informowanie uczniów w jaki sposób sami mogą zadbać o swoje bezpieczeństwo oraz do kogo mogą się zwrócić o pomoc w sytuacji zagrożenia 4. jak radzić sobie w sytuacjach trudnych ze swoimi emocjami. przedstawiciele KMP, Straży Miejskiej 3.Przeciwdziałanie wagarom oraz dbałość o dyscyplinę 4.Propagowanie zdrowego stylu życia (anoreksja, bulimia, zdrowe żywienie, higiena) 1. Prowadzenie ciekawych lekcji metodami aktywizującymi, 2. Spotkania informacyjne z rodzicami, 1. Zajęcia integracyjne, 2. Zajęcia pozalekcyjne (wycieczki, rajdy) 3. Zachęcanie młodzieży do udziału w akcjach profilaktycznych (Dzień bez Papierosa, Światowy Dzień Walki z AIDS itp.) 4. Promowanie sportów, 5. Koła zainteresowań i inne zajęcia pozalekcyjne Wszyscy nauczyciele Wychowawcy klas nauczyciele wf, biologii i inni, pielęgniarka, pedagog Według planu W trakcie 4
5.Poznanie systemu rodzinnego i środowiska, w którym przebywa uczeń 1. Ankieta diagnozująca, 2. Sporządzenie listy uczniów wymagających pomocy, 3. Rozmowy z uczniami, 4. Rozmowy z rodzicami, 5. współpraca z MOPS Wychowawcy klas Pedagog szkolny IX-X 6. Współdziałanie wszystkich pracowników szkoły i rodziców w zakresie wychowania, profilaktyki i interwencji 1. Spotkania z Rada Rodziców, 2. Konsultacje indywidualne, 3. Wzajemna wymiana informacji Dyrektor szkoły Wychowawcy klas Pedagog szkolny Wg potrzeb 7.1 Działania profilaktyczne skierowane do uczniów klas pierwszych gimnazjum: 1) Główne zadania do realizacji w klasie pierwszej to: poznanie uczniów, a) integracja zespołu klasowego oraz zespołu rodziców, b) wypracowanie form współpracy z rodzicami. Zadania Sposoby realizacji Odpowiedzialni Termin 1.Zintegrowanie zespołu klasowego. 1. ustalenie z klasą kontraktu, który uwzględnia zasady obowiązujące obie strony uczeń nauczyciel 2. godziny wychowawcze poświęcone lepszemu Wychowawcy klas IX-X 2.Kształtowanie i wzmacnianie poczucia własnej wartości, budowanie postaw empatii, tolerancji i zaufania. 3.Budowanie pozytywnych relacji koleżeńskich, zapobieganie agresji. 4.Kształtowanie umiejętności pracy w grupie. poznaniu się uczniów. 1. organizowanie imprez klasowych w celu bliższego poznania się (wycieczki, dyskoteki, Andrzejki, Mikołajki, wigilia itp.) 1. Gry i zabawy psychologiczne, 2. Zajęcia integracyjne dla klas, 3. Wycieczki, rajdy, 4. Zajęcia z zakresu komunikacji. 1.zajęcia z zakresu komunikacji werbalnej i niewerbalnej, 2. budowanie zaufania do innych, 3. poszanowanie odmienności. wg planu zgodnie z planem wychow awczym X-XI 5
7.2 Działania profilaktyczne skierowane do uczniów klas drugich gimnazjum: 1) Istotnymi tematami do realizowania w klasie drugiej są: a) profilaktyka uzależnień, b) profilaktyka zachowań agresywnych. Zadania Sposoby realizacji Odpowiedzialni Termin 1. zajęcia z asertywności, 2. realizacja na godzinach wychowawczych 1.Kształtowanie asertywnych postaw wobec środków uzależniających poprzez: sztukę odmawiania, wzajemne wspieranie, werbalizację potrzeb. 2.Kształtowanie pozytywnego obrazu siebie poprzez: poznawanie swoich mocnych stron, docenianie własnych sukcesów. 3.Uświadamianie młodzieży zagrożeń związanych z uzależnieniami. tematów o systemie wartości, 3. spotkania z pedagogiem 4. projekcje filmów i ich omawianie 1. organizowanie kół zainteresowań umożliwiających uczniom rozwijanie talentów, umiejętności, uzdolnień, 2. promowanie sukcesów młodzieży (artystycznych, naukowych, sportowych) poprzez nagrody, pochwały, stypendia. 1. projekcje filmów o tematyce profilaktycznej, 2. organizacja i udział uczniów w programach profilaktycznych, 3. omawianie tematyki dbałości o zdrowie na wszystkich zajęciach. 4. Nomofobia, uzależnienie od Internetu. wszyscy nauczyciele wszyscy nauczyciele 4.Przeciwdziałanie nadużyciom związanym z technologią informacyjną i multimedialną. Profilaktyka w zakresie agresji elektronicznej. 1. Uświadamianie uczniom korzyści i zagrożeń wynikających z korzystania z Internetu, 2. Informowanie rodziców o możliwych zabezpieczeniach przed wchodzeniem młodzieży na niewłaściwe strony wszyscy nauczyciele 6
7.3 Działania profilaktyczne skierowane do uczniów klas trzecich gimnazjum: 1) Istotnymi elementami działań do realizacji w klasie trzeciej są: a) podejmowanie przez młodzież decyzji o wyborze kierunku swojego kształcenia, czyli pierwszej decyzji zawodowej, b) egzamin gimnazjalny. Zadania Formy realizacji Odpowiedzialni Termin 1.Kształtowanie odpowiedzialności za siebie i innych, za podejmowane decyzje i zachowania. 1. godziny wychowawcze dotyczące właściwych wyborów, 2. działalność w organizacjach szkolnych wychowawcy klas 2.Kształtowanie właściwych postaw wobec uzależnień poprzez: informowanie o społecznych i zdrowotnych skutkach uzależnień, zwalczanie mitów na temat uzależnień. 3.Przygotowanie uczniów do wyboru szkoły ponadgimnazjalnej. 1. godziny wychowawcze na temat społecznych i zdrowotnych skutków uzależnień, 2. filmy o uzależnieniach i dyskusje na godzinach wychowawczych 1. spotkania z psychologiem z Poradni Psychologiczno - Pedagogicznej, 2. udział w Dniach Otwartych Szkół, Targach Edukacyjnych, 3. udostępnianie aktualnych informacji o szkolnictwie ponadgimnazjalnym (gazetki informacyjne, informatory), 4. przeprowadzenie przez pedagoga zajęć z orientacji zawodowej. wychowawcy klas wychowawcy klas pracownicy PPP 4.Wspieranie rozwoju kształcenia zawodowego i ustawicznego dostosowanego do wymogów lokalnego rynku pracy 1. organizowanie spotkań z przedstawicielami Powiatowego Urzędu Pracy, 2. zapraszanie na zebrania rodziców doradców zawodowych z PPP dyrekcja szkoły 7
8. Działania skierowane do rodziców Zadania 1.Informowanie rodziców o pracach szkoły. 2. Informowanie rodziców o funkcjonowaniu dziecka w szkole. 3.Współpraca z rodzicami. Sposoby realizacji 1. zapoznanie ze Statutem Szkoły (w tym z WSO), Programem Wychowawczym, Programem Profilaktyki, regulaminami organizacyjnymi, 2. organizowanie Dni Otwartych Drzwi 1. informowanie o wynikach w nauce i zachowaniu na zebraniach z rodzicami, 2.indywidualne spotkania z wychowawcą i pedagogiem, 3. pisma informujące o wynikach w nauce, 4. spotkania z pedagogiem dla rodziców uczniów klas I na temat adaptacji i pracy pedagoga. 1. pomoc rodziców przy organizacji imprez szkolnych, 2. systematyczna współpraca z Radą Rodziców. 9. Działania skierowane do nauczycieli Zadania Sposoby realizacji 1.informowanie o kursach i szkoleniach, 1. Propagowanie kursów i szkoleń promowanie nauczycieli doskonalących się w profilaktyce i wychowaniu, 2. Organizacja szkoleń i warsztatów 1. spotkania z pracownikami Poradni z zakresu opieki, wychowania i profilaktyki, w tym nabycie umiejętności pracy z młodzieżą ze specjalnymi potrzebami 3. Propagowanie literatury dotyczącej profilaktyki uzależnień edukacyjnymi. 1. pozyskiwanie i udostępnianie materiałów dotyczących profilaktyki uzależnień 8
V. EWALUACJA 10. Program zakłada badanie sytuacji wychowawczej uczniów przed i po zakończeniu ich nauki w szkole przez: 1. ankiety, 2. Wskaźniki ilościowe (aktywność uczniów na kołach zainteresowań, imprezach klasowych i szkolnych, udział w programach, konkursach itp.), 3. Wskaźniki jakościowe (zaangażowanie uczniów w działalność szkoły), 4. obserwacja oraz rozmowy nauczycieli z uczniami i rodzicami (pozyskanie informacji zwrotnych). 11. Niniejszy program profilaktyczny wchodzi w życie z dniem 1.09.2016 i zastępuje wszelkie inne akty prawne w zakresie, którego dotyczy. 9