EKONOMETRYCZNY MODEL GOSPODARKI RYBACKIEJ JEZIORA CHARZYKOWSKIEGO. RÓWNANIA EMPIRYCZNE DLA HIPOLIMNIONU

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "EKONOMETRYCZNY MODEL GOSPODARKI RYBACKIEJ JEZIORA CHARZYKOWSKIEGO. RÓWNANIA EMPIRYCZNE DLA HIPOLIMNIONU"

Transkrypt

1 EKONOMETRYCZNY MODEL GOSPODARKI RYBACKIEJ JEZIORA CHARZYKOWSKIEGO. RÓWNANIA EMPIRYCZNE DLA HIPOLIMNIONU MAREK A. RAMCZYK CZESAW GIRYN Sreszczenie Insrumenem wykorzysywanym w analizie wpywu degradacji rodowiska przyrodniczego na efeky gospodarowania moe by model ekonomeryczny. W pracy przedsawiono rezulay bada wpywu zanieczyszcze wód jeziornych na efeky gospodarki rybackiej. Skonsruowano uogólnione modele ekonomiczno-ekologiczne wyjaniajce zmiany efeków ekonomicznych ryboówswa jeziornego w warunkach pospujcego zanieczyszczenia wody w hipolimnionie na przykadzie odowów poci leszcza krpia sielawy siei wgorza i szczupaka. Sowa kluczowe: model ekonomeryczny gospodarka rybacka efeky gospodarowania odowy ryb jako wód jeziornych. Wprowadzenie Wzros zanieczyszczenia rodowiska sanowi zagroenie nie ylko biologicznego byu czowieka ale równie dla ekonomiki kraju. Sd isona jes m. in. analiza wpywu pogarszania si jakoci wód jeziornych na efeky ekonomiczne gospodarki rybackiej. Z powodu znacznych rudno- ci zgromadzenia komplenych informacji saysycznych o ekonomicznych efekach pyncych z wykorzysania okrelonego akwenu ograniczono analiz do rezulaów w gospodarce rybackiej. Obserwacje i analiza zalenoci midzy efekami gospodarki rybackiej a zmianami jakoci wody w jeziorze moliwe s wic ylko am gdzie sopie jej zanieczyszczenia jes relaywnie nieznaczny wskuek czego prowadzi si odowy ryb. Niezbdny jes e zorganizowany sysem rejesrowania zarówno zmian jakoci wód jak równie rozmiarów odowów ryb. Warunki e spenione s w sosunku do Jeziora Charzykowskiego w wojewódzwie pomorskim. Dlaego e w niniejszym arykule przedsawione zosan rezulay analizy obejmujce o wanie jezioro. W lieraurze pojawiy si modele ekonomeryczne opisujce oddziaywania zanieczyszcze rodowiska przyrodniczego na elemeny ekonomiki paswa [ 3]. Celem niniejszej pracy jes analiza wpywu zmian jakoci wód Jeziora Charzykowskiego na odowy ryb. W pracy przedsawiono rezulay realizowanych bada w zakresie wpywu zanieczyszcze wód jeziornych na efeky gospodarki rybackiej. Skonsruowane modele ekonomiczno-ekologiczne wyjaniaj zmiany efeków ekonomicznych ryboówswa jeziornego w warunkach rosncego zanieczyszczenia wody hipolimnionu. 80

2 Sudies & Proceedings of Polish Associaion for Knowledge Managemen Nr Meoda W Polsce dugo próby szacowania sra odrodowiskowych opare byy na uogólnieniach fragmenarycznych bada empirycznych. Do 989 roku dla uchwycenia ego ypu szkód nie sosowano meod modelowania deerminisycznego ani sochasycznego. Opublikowany w 989 roku aryku [4] da poczek zaineresowaniu ekonomeryków modelowaniem szkód z yuu degradacji wód jeziornych. W naspswie ej pracy ukaza si m. in. aryku Ramczyka i Winiewskiego [5] prace Ramczyka [6 8 i 0-] oraz prace Ramczyka i Giryna [9 i ]. Przedmioem zaineresowania w niniejszej pracy jes analiza wpywu pogarszania si jakoci wód jeziornych na efeky ekonomiczne gospodarki rybackiej. Model ekonomeryczny moe by precyzyjnym insrumenem analizy wpywu degradacji rodowiska nauralnego na efeky gospodarowania. Rozwamy naspujcy model skadajcy si z G równa sochasycznych: y i k j0 x ( i =... G oraz =... n) () ij j i y i i-y efek dziaalnoci gospodarczej w okresie x j (j=.. k) mierniki charakerysyk rodowiska nauralnego sporód k rozwaanych w okresie ij paramery modelu bdce miarami jednoskowego oddziaywania kadej z cech rodowiskowych na rozwaany i-y rezula gospodarowania i skadnik losowy i-ego równania okres obserwacji (kwara). Sawiamy ez e w przypadku gdy w modelu () y i jes wielkoci i-ego rodzaju odowów za x j poziomem zawaroci j-ej subsancji w wodzie (j=... k) paramer srukuralny ij moe informowa o rzech moliwych syuacjach: a) jeeli ij = 0 o obserwowane w jeziorze poziomy senia j-ej subsancji s obojne dla wielkoci i-ego rodzaju odowów czyli nie wyspuje znaczcy dla rozparywanego i-ego efeku sopie zanieczyszczenia jeziora; b) gdy ij > 0 o wyspujce w wodzie jeziornej sany zawaroci danej j-ej subsancji s poniej srefy obojnoci przez co byy jeszcze symulaorami rozwoju danej populacji ryb czyli wpyway pozyywnie na ich odowy; c) gdy ij < 0 mamy do czynienia z zanieczyszczeniem wody jeziora ponad san obojnoci. Wród zaobserwowanych wielkoci zawaroci j-ej subsancji w wodzie dominuj wówczas obserwacje o przekroczonym poziomie ze srefy obojnoci. Przyros masy ego skadnika jes wic zanieczyszczeniem jeziora szkodliwym dla jego rybosanu a ym samym wpywajcym negaywnie na rozparywany i-y efek ekonomiczny. Skonsruowano zaem empiryczny liniowy model ekonomeryczny opisujcy reakcje wielko- ci i-ego rodzaju odowów ryb na wpyw zmian jakoci wód epilimnionu Jeziora Charzykowskiego. Model en ma da saysyczn ocen oddziaywania rónych sekwencji czynników rodowiskowych (9 zmiennych egzogenicznych) na rozmiary odowów: poci leszcza krpia sielawy siei wgorza i szczupaka (7 zmiennych endogenicznych). Esymowano paramery równa dla kadej ze 8

3 Marek A. Ramczyk Czesaw Giryn Ekonomeryczny model gospodarki rybackiej Jeziora Charzykowskiego. Równania empiryczne dla hipolimnionu zmiennych endogenicznych w zalenoci od rónych czynników rodowiskowych. Szacunki poszczególnych równa przeprowadzono na podsawie 6 obserwacji kwaralnych przy czym przyjcie 3-miesicznych sekwencji danych o zmiennych wynika z zaoenia adekwanego odzwierciedlenia ich naenia w ypowych sezonach limnologicznych jeziora. Podczas konsrukcji modelu rozparywano wiele wersji zalenoci midzy zmiennymi ekonomicznymi i zmiennymi rodowiskowymi. Zasada specyfikacji równa modelu bya naspujca: w kadej ieracji oblicze z maksymalnego zbioru zmiennych egzogenicznych eliminowano po jednej przy czym rugowano zmienn o najniszej empirycznej waroci saysyki -Sudena. W en krokowy sposób dochodzono do zesawu kórego wszyskie zmienne mona uzna za saysycznie isone. W poszczególnych równaniach uwzgldniono wic osaecznie e przyczynowe zmienne egzogeniczne kóre saysycznie isonie kszauj dan zmienn endogeniczn.. Wyniki i dyskusja Poniej przedsawiono wyniki esymacji paramerów srukuralnych równa liniowego modelu ekonomerycznego opisujcego oddziaywanie wielu rónych cech wody jeziornej w epilimnionie na wielko odowów ryb w Jeziorze Charzykowskim przy rónym ujciu zbioru zmiennych rodowiskowych. W poszczególnych równaniach empirycznych pod ocenami paramerów srukuralnych w nawiasach podane s obliczone waroci saysyk -Sudena. Ponado prezenowane s e naspujce miary charakeryzujce wahania losowe odowów ryb: R wspóczynnik korelacji wielorakiej ocena odchylenia sandardowego skadnika losowego DW saysyka Durbina i Wasona wspóczynnik auokorelacji resz pierwszego rzdu. W pracach Ramczyka [6 7 8 i 0] zaprezenowano zesawy równa doyczcych odowów poci wgorza leszcza szczupaka krpia sielawy i siei z uwzgldnieniem warunków siedliskowych w rónych warswach jeziora a w pracy [] przedsawiono uogólnione równania empiryczne ych odowów w zalenoci od jakoci wody caego Jeziora Charzykowskiego. W pracy [] zawaro za uogólnione równania empiryczne przedmioowych odowów w zalenoci od jakoci wody w epilimnionie (warswie powierzchniowej) Jeziora Charzykowskiego. Naomias w niniejszej pracy prezenowane s uogólnione równania empiryczne odowów poci wgorza leszcza szczupaka krpia sielawy i siei warunkowane jakoci wody w hipolimnionie (warswie przydennej) ego jeziora. Równanie odowów poci w zalenoci od poziomu zmiennych rodowiskowych w warswie przydennej Jeziora Charzykowskiego ma naspujc posa (w kadym równaniu modelu uwzgldniono skadnik reszowy losowy (np. (ODP) d ) a przy zmiennej wyspuj indeksy kórych znaczenie jes naspujce: ODP odowy poci ODL odowy leszcza ODK odowy krpia ODSL poowy sielawy ODSJ poowy siei ODW odowy wgorza ODSZ odowy szczupaka i d warswa przydenna jeziora czyli hipolimnion): 8

4 Sudies & Proceedings of Polish Associaion for Knowledge Managemen Nr ODP ( ODP) TWOG 0036 MG () (000) (69) (95) d ODP wielko odowów poci (w kilogramach) TWOG wardo ogólna wód warswy przydennej jeziora (w sopniach niemieckich) MG senie magnezu w hipolimnionie (w mg/dm 3 ) R = 036; = 044; DW = 4; = Równanie srukuralne odowów leszcza zalenie od zmian czynników rodowiskowych w warswie przydennej jeziora w posaci oszacowanej jes naspujce: ODL OW 09 PZOS (9957) 006O (4046) (964) (9587) (005) 36 PZOOD (648) 057WW ODL d 544 FF (455) 073TR (4096) 00 MG (056) (3) ODL wielko odowów leszcza (w kilogramach) OW odczyn wody warswy przydennej jeziora FF senie fosforu fosforanowego w hipolimnionie (w mg/dm 3 ) MG senie magnezu w hipolimnionie (w mg/dm 3 ) PZOS zawaro subsancji organicznej w suchej masie sesonu hipolimnionu (w procenach) PZOOD zawaro subsancji organicznej w suchej masie osadów dennych hipolimnionu (w procenach) TR zawaro lenu rozpuszczonego w hipolimnionie (w mg/dm 3 ) O kwaralna suma opadów amosferycznych opóniona o okres (w milimerach) WW wymiana wody (w procenach) 83

5 Marek A. Ramczyk Czesaw Giryn Ekonomeryczny model gospodarki rybackiej Jeziora Charzykowskiego. Równania empiryczne dla hipolimnionu R = 0375; = 963; DW = 49; = Równanie odowów Blicca bjoerkna w zalenoci od zmian czynników rodowiskowych w hipolimnionie jeziora prezenuje si w naspujcy sposób: ODK 6 FF (996) 030 PW (639) 5909 OW (46) 0070 PZOS (40) ODK d (487) 059 NOG (980) 03TWOG (9) 048 TR (306) (4) ODK wielko odowów krpia (w kilogramach) OW odczyn wody warswy przydennej jeziora NOG senie azou ogólnego w hipolimnionie (w mg/dm 3 ) TR zawaro lenu rozpuszczonego w hipolimnionie (w mg/dm 3 ) FF senie fosforu fosforanowego w hipolimnionie (w mg/dm 3 ) PZOS zawaro subsancji organicznej w suchej masie sesonu hipolimnionu (w procenach) TWOG wardo ogólna wód warswy przydennej jeziora (w sopniach niemieckich) PW rednia prdko wiaru z opónieniem kwaralnym (w m/s) R = 0705; = 08365; DW = 63; = 066. Kszaowanie si odowów sielawy pod wpywem waha czynników rodowiskowych w hipolimnionie jeziora wyjania ponisze równanie empiryczne: ODSL CL 093TW (3057) (59) (763) 006O (3584) 0060 MG (58) ODSL d PZ OOD (65) (5)

6 Sudies & Proceedings of Polish Associaion for Knowledge Managemen Nr ODSL wielko odowów sielawy (w kilogramach) CL zawaro chlorków w hipolimnionie (w mg/dm 3 ) MG senie magnezu w hipolimnionie (w mg/dm 3 ) PZOOD zawaro subsancji organicznej w suchej masie osadów dennych hipolimnionu (w procenach) TW emperaura wody warswy przydennej akwenu (w sopniach Celsjusza) O kwaralna suma opadów amosferycznych opóniona o okres (w milimerach) R = 0675; =004; DW = 847; = Równanie odowów siei w zalenoci od cech jakoci wody hipolimnionu i zmiennych klimaycznych ma naspujc posa empiryczn: ODSJ ( 006CL (8) 009TR BZT 5 (65) d ) (934) 0048PZOOD (699) 068NMIN 0378OW (444) (3073) (345) 0087 TWOG 0055NOG 00PZOS 0040WW 0033TW (468) (338) (3578) (056) (75) ODSL d 006MG (3345) (6) ODSJ 5 d wielko odowów siei (w kilogramach) BZT biochemiczne zaporzebowanie lenu w hipolimnionie (w mg/dm 3 ) TWOG wardo ogólna wód warswy przydennej jeziora (w sopniach niemieckich) MG senie magnezu w hipolimnionie (w mg/dm 3 ) CL zawaro chlorków w hipolimnionie (w mg/dm 3 ) NMIN senie azou mineralnego w hipolimnionie (w mg/dm 3 ) NOG senie azou ogólnego w hipolimnionie (w mg/dm 3 ) TR zawaro lenu rozpuszczonego w hipolimnionie (w mg/dm 3 ) 85

7 Marek A. Ramczyk Czesaw Giryn Ekonomeryczny model gospodarki rybackiej Jeziora Charzykowskiego. Równania empiryczne dla hipolimnionu OW odczyn wody warswy przydennej jeziora PZOS zawaro subsancji organicznej w suchej masie sesonu hipolimnionu (w procenach) PZOOD zawaro subsancji organicznej w suchej masie osadów dennych hipolimnionu (w procenach) WW wymiana wody (w procenach) TW emperaura wody warswy przydennej akwenu (w sopniach Celsjusza) R = 083; =0554; DW = 477; = Empiryczne równanie odowów wgorza w zalenoci od czynników rodowiskowych warswy przydennej J. Charzykowskiego jes naspujce: ODW KRS 0 57 NMIN ( ) 0 008PEL ( 457 ) ( 0 97 ) ( 63 ) 70FF 0 004U ( 35 ) ( 79 ) 0 049CA 0 007O 0 453MG ( 940 ) ( 800 ) ( 557 ) (ODW) d 0 3 BZT 5 ( 74 ) (7) ODW wielko odowów wgorza (w kilogramach) KRS przezroczyso wody hipolimnionu (mierzona widzialnoci krka Secchiego w cenymerach) MG senie magnezu w hipolimnionie (w mg/dm 3 ) BZT biochemiczne zaporzebowanie lenu w hipolimnionie (w mg/dm 3 ) 5 d NMIN senie azou amonowego i azoanowego w hipolimnionie (w mg/dm 3 ) FF senie fosforu fosforanowego w hipolimnionie (w mg/dm 3 ) CA zawaro wapnia w hipolimnionie (w mg/dm 3 ) PEL przewodno elekroliyczna waciwa hipolimnionu (w mikrosimensach) U suma usonecznienia z kwaralnym opónieniem (w godzinach) O kwaralna suma opadów amosferycznych opóniona o okres (w milimerach) 86

8 Sudies & Proceedings of Polish Associaion for Knowledge Managemen Nr R = 07038; = 0737; DW = 387; = Oszacowanie paramerów równania odowów szczupaka pospoliego w zalenoci od zmian czysoci wody hipolimnionu Jeziora Charzykowskiego i zmian klimau rejonu ego akwenu dao naspujce wyniki: ODSZ 009TR (347) 008NMIN (668) 000 PZOS (849) 07 PW (534) TWOG (3536) 000PEL 0008 MG (95) (330) (054) 007TW (769) 007WW (646) 074 OW 065 FF (855) 006 BZT 5 (9) ODSZ d 009TP (6040) (545) ( 0045CL d ) (8) ODSZ wielko odowów szczupaka (w kilogramach) TWOG wardo ogólna wód warswy przydennej jeziora (w sopniach niemieckich) OW odczyn wody warswy przydennej jeziora CL zawaro chlorków w hipolimnionie (w mg/dm 3 ) TR zawaro lenu rozpuszczonego w hipolimnionie (w mg/dm 3 ) PEL przewodno elekroliyczna waciwa hipolimnionu (w mikrosimensach) FF senie fosforu fosforanowego w hipolimnionie (w mg/dm 3 ) NMIN senie azou amonowego i azoanowego w hipolimnionie (w mg/dm 3 ) MG senie magnezu w hipolimnionie (w mg/dm 3 ) BZT biochemiczne zaporzebowanie lenu w hipolimnionie (w mg/dm 3 ) 5 d PZOS zawaro subsancji organicznej w suchej masie sesonu hipolimnionu (w procenach) TW emperaura wody warswy przydennej akwenu (w sopniach Celsjusza) TP rednia emperaura powierza z opónieniem kwaralnym (w sopniach Celsjusza) 87

9 Marek A. Ramczyk Czesaw Giryn Ekonomeryczny model gospodarki rybackiej Jeziora Charzykowskiego. Równania empiryczne dla hipolimnionu PW rednia prdko wiaru z opónieniem kwaralnym (w m/s) WW wymiana wody (w procenach) R = 0867; = 0076; DW = 330; = W przeprowadzonych badaniach empirycznych rozparywano wpyw czynników rodowiskowych na wielko odowów ryb. Obliczenia i analizy wyranie wskazuj e czynniki siedliskowe isonie ale z rón inensywnoci i w odmiennych zesawach oddziauj na rozmiary odowów kadego z rozparywanych gaunków ryb. Zmiany jakoci wód jeziornych i czynników klimaycznych powoduj wymierne skuki w gospodarce rybackiej Jeziora Charzykowskiego. Sporód omówionych ryb karpiowaych najwiksze wymagania doyczce jakoci wody ma krp. Naomias leszcz ma nieco wysze wymagania rodowiskowe ni po. Równania empiryczne ujawniy e e ryby gbielowae maj znacznie wysze wymagania w sosunku do czysoci wody ni ryby karpiowae. O ile w przypadku ryb karpiowaych wikszo charakerysyk wody raczej jeszcze symulowaa rozwój ych gaunków o yle w odniesieniu do ryb siejowaych w zasadzie hamoway one ich przyrosy. Model powierdzi równie do due wymagania siedliskowe wgorza i zgodno ezy o unikaniu przez szczupaka wód zanieczyszczonych. Na zmienne: ODP ODL ODK ODSL ODSJ ODW i ODSZ znaczcy jes wpyw czynników klimaycznych. Przesdza o o sezonowoci odowów poci leszcza krpia sielawy siei wgorza i szczupaka w Jeziorze Charzykowskim. 3. Podsumowanie Skonsruowany model oddziaywania zmian jakoci wód jeziornych na efeky gospodarki rybackiej jes sabilny dla warunków kóre zaisniay w przeszoci. Oznacza o wano zalenoci w obserwowanych przedziaach zmiennoci zmiennych egzogenicznych. Liniowo moe bowiem obowizywa ylko w wskich przedziaach zmiennoci. Przy ich rozszerzeniu moe ujawni si przewaga zwizków krzywoliniowych. Ponado wysokie waroci wyrazów wolnych i odchylenia sandardowego skadnika losowego w niekórych równaniach empirycznych mog e wynika z uwzgldnienia wród zmiennych egzogenicznych ekonomerycznego modelu gospodarki rybackiej Jeziora Charzykowskiego ylko czynników rodowiskowych j. fizycznych chemicznych i biologicznych cech wody oraz czynników klimaycznych. W zbiorze zmiennych okrelajcych wielko odowów ryb celowo pominio: ilo pokarmu i empo jego konsumpcji dynamik populacji ryb i czynniki geneyczne bdce w znacznym sopniu naspswem zmian warunków rodowiskowych. wiadomie nie uwzgldniono e uwarunkowa ekonomicznych zwaszcza klasycznych czynników produkcji. Okazao si bowiem e zaangaowanie pracy i kapiau oraz echniki poowowe w okresie próby byy sabilne co oznacza e nie wpyway na rozparywany efek dziaalnoci gospodarczej. Mona swierdzi e isnienie usalonego przez limnologów i ichiologów opimum warunków rodowiskowych dla rozwoju kadego z gaunków ryb wanych 88

10 Sudies & Proceedings of Polish Associaion for Knowledge Managemen Nr gospodarczo umoliwio precyzyjne analizowanie wpywu odchyle od ych opymalnych warunków siedliskowych na efekywno gospodarki rybackiej. Badania wykazay e z rozparywanego ekonomicznego punku widzenia Jezioro Charzykowskie w zakresie wikszoci wskaników jakoci wody naley do ekologicznie czysych. W zalenoci od gaunku ryb ylko niekóre skadniki osigny poziom zanieczyszczenia zagraajcy byowaniu a ym samym efekywnoci gospodarki rybackiej. Meodologia i rezulay bada winny zachca do ich konynuacji. Bibliografia [] Agnew T. T. 979 Opimal Exploiaion of a Fishery Employing a Non-linear Harvesing Funcion Ecological Modelling 6. [] Dyer T. G. J. Gillooly J. F. Symulaing Fish Producion Using Exponenial Smoohing Journal Ecological Modelling 6. [3] Jorgensen S. E. Lake Managemen 980. [4] Ramczyk M.A. 989 Dynamiczny model ekonomicznych skuków zmian jakoci wód jeziornych AUNC Ekonomia 0 Toru 0. [5] Ramczyk M.A. Winiewski J.W. 988 Jako wód jeziornych a efekywno gospodarki rybackiej. Wiadomoci Saysyczne [6] Ramczyk M.A. 006 Ekonomeryczny model wpywu zmian jakoci wód jeziornych na zmiany srukury odowów ryb [w:] Diagnozowanie sanu rodowiska. Meody badawcze prognozy zbiór rozpraw pod redakcj S. Borsuka Bydgoskie Towarzyswo Naukowe Bydgoszcz s [7] Ramczyk M. A. 007 Ekonomeryczny model wpywu zmian jakoci wód jeziornych na odowy ryb [w:] Diagnozowanie sanu rodowiska. Meody badawcze prognozy zbiór rozpraw pod redakcj J. Garbacza Bydgoskie Towarzyswo Naukowe Bydgoszcz s [8] Ramczyk M. A. 008 Ekonomeryczny model wpywu zmian jakoci wód jeziornych na odowy ryb. Równania odowów szczupaka [w:] Diagnozowanie sanu rodowiska. Meody badawcze prognozy zbiór rozpraw pod redakcj J. Garbacza Bydgoskie Towarzyswo Naukowe Bydgoszcz s [9] Ramczyk M. A. Giryn C. 00 Ekonomeryczny model gospodarki rybackiej jeziora Charzykowskiego na przykadzie odowów krpia Sudia i Maeriay Polskiego Sowarzyszenia Zarzdzania Wiedz 7 s [0] Ramczyk M. A. 00 Modelowanie odowów sielawy i siei [w:] Diagnozowanie sanu rodowiska. Meody badawcze prognozy zbiór rozpraw pod redakcj J. Garbacza Bydgoskie Towarzyswo Naukowe Bydgoszcz s [] Ramczyk M. A. 0 Ekonomeryczny model wpywu zmian jakoci wód jeziornych na odowy ryb. Uogólnione równania empiryczne [w:] Diagnozowanie sanu rodowiska. Meody badawcze prognozy zbiór rozpraw pod redakcj J. Garbacza Bydgoskie Towarzyswo Naukowe Bydgoszcz s [] Ramczyk M. A. Giryn C. 03 Ekonomeryczny model gospodarki rybackiej jeziora Charzykowskiego. Równania empiryczne dla epilimnionu Sudia i Maeriay Polskiego Sowarzyszenia Zarzdzania Wiedz 64 s

11 Marek A. Ramczyk Czesaw Giryn Ekonomeryczny model gospodarki rybackiej Jeziora Charzykowskiego. Równania empiryczne dla hipolimnionu ECONOMETRIC MODEL OF THE FISHERY MANAGEMENT OF LAKE CHARZYKOWSKIE. THE EMPIRICAL EQUATIONS FOR HIPOLIMNION Summary The economeric model can be a precise insrumen for he analysis of an impac of he naural environmen deerioraion on managemen effecs. This work presens he resuls of research in he field of an impac of lake waer polluion on he effecs of he fishery managemen. The economic-ecological models have been consruced explaining changes of economic effecs of he lake fishery in he condiions of an increasing waer polluion presening he cach of fish. Keywords: economeric model fishery menagemen menagemen effecs cach of fish lake waer polluion Marek A. Ramczyk Uniwersye Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy Wydzia Budownicwa Archiekury i Inynierii rodowiska Kaedra Kszaowania i Ochrony rodowiska ul. Sucha Bydgoszcz Czesaw Giryn Bydgoska Szkoa Wysza w Bydgoszczy ul. Unii Lubelskiej 4 C Bydgoszcz 90

EKONOMETRYCZNY MODEL GOSPODARKI RYBACKIEJ JEZIORA CHARZYKOWSKIEGO NA PRZYKŁADZIE ODŁOWÓW KR PIA

EKONOMETRYCZNY MODEL GOSPODARKI RYBACKIEJ JEZIORA CHARZYKOWSKIEGO NA PRZYKŁADZIE ODŁOWÓW KR PIA EKONOMETRYCZNY MODEL GOSPODARKI RYBACKIEJ JEZIORA CHARZYKOWSKIEGO NA PRZYKŁADZIE ODŁOWÓW KR PIA MAREK A. RAMCZYK CZESŁAW GIRYN Uniwersye Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy Sreszczenie Insrumenem

Bardziej szczegółowo

MODELOWANIE EKONOMETRYCZNE WPŁYWU ZMIAN JAKOŚCI WÓD JEZIORNYCH NA GOSPODARKĘ RYBACKĄ

MODELOWANIE EKONOMETRYCZNE WPŁYWU ZMIAN JAKOŚCI WÓD JEZIORNYCH NA GOSPODARKĘ RYBACKĄ Inżynieria Ekologiczna Ecological Engineering Vol. 8, Iss. 3, Jun. 207, pages 28 226 DOI: 0.292/23920629/69370 Received: 207.0.6 Acceped: 207.03.07 Published: 207.06.0 MODELOWANIE EKONOMETRYCZNE WPŁYWU

Bardziej szczegółowo

Ekonometryczne modelowanie gospodarki rybackiej dla celów logistyki i zarządzania. Uogólnione równania empiryczne

Ekonometryczne modelowanie gospodarki rybackiej dla celów logistyki i zarządzania. Uogólnione równania empiryczne Marek A. Ramczyk 1 Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy Czesław Giryn Bydgoska Szkoła Wyższa Stefan Włudyka Wojskowa Akademia Techniczna Ekonometryczne modelowanie gospodarki rybackiej

Bardziej szczegółowo

Ekonometryczne modelowanie struktury odłowów ryb dla potrzeb logistyki i zarządzania gospodarką rybacką jezior. Zagadnienia metodyczne i empiryczne

Ekonometryczne modelowanie struktury odłowów ryb dla potrzeb logistyki i zarządzania gospodarką rybacką jezior. Zagadnienia metodyczne i empiryczne Marek A. Ramczyk Zbigniew Borowski Marek A. Ramczyk Bydgoska Szkoła Wyższa 3 Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy 1,2 Ekonometryczne modelowanie struktury odłowów ryb dla potrzeb logistyki

Bardziej szczegółowo

WNIOSKOWANIE STATYSTYCZNE

WNIOSKOWANIE STATYSTYCZNE Wnioskowanie saysyczne w ekonomerycznej analizie procesu produkcyjnego / WNIOSKOWANIE STATYSTYCZNE W EKONOMETRYCZNEJ ANAIZIE PROCESU PRODUKCYJNEGO Maeriał pomocniczy: proszę przejrzeć srony www.cyf-kr.edu.pl/~eomazur/zadl4.hml

Bardziej szczegółowo

DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE

DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE IX Ogólnopolskie Seminarium Naukowe, 6 8 września 005 w Toruniu Kaedra Ekonomerii i Saysyki, Uniwersye Mikołaja Kopernika w Toruniu Pior Fiszeder Uniwersye Mikołaja Kopernika

Bardziej szczegółowo

KURS EKONOMETRIA. Lekcja 1 Wprowadzenie do modelowania ekonometrycznego ZADANIE DOMOWE. Strona 1

KURS EKONOMETRIA. Lekcja 1 Wprowadzenie do modelowania ekonometrycznego ZADANIE DOMOWE.   Strona 1 KURS EKONOMETRIA Lekcja 1 Wprowadzenie do modelowania ekonomerycznego ZADANIE DOMOWE www.erapez.pl Srona 1 Część 1: TEST Zaznacz poprawną odpowiedź (ylko jedna jes prawdziwa). Pyanie 1 Kóre z poniższych

Bardziej szczegółowo

DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE

DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE DYNAMICZNE MODEE EKONOMETRYCZNE X Ogólnopolskie Seminarium Naukowe, 4 6 września 007 w Toruniu Kaedra Ekonomerii i Saysyki, Uniwersye Mikołaja Kopernika w Toruniu Joanna Małgorzaa andmesser Szkoła Główna

Bardziej szczegółowo

specyfikacji i estymacji modelu regresji progowej (ang. threshold regression).

specyfikacji i estymacji modelu regresji progowej (ang. threshold regression). 4. Modele regresji progowej W badaniach empirycznych coraz większym zaineresowaniem cieszą się akie modele szeregów czasowych, kóre pozwalają na objaśnianie nieliniowych zależności między poszczególnymi

Bardziej szczegółowo

1. Szereg niesezonowy 1.1. Opis szeregu

1. Szereg niesezonowy 1.1. Opis szeregu kwaralnych z la 2000-217 z la 2010-2017.. Szereg sezonowy ma charaker danych model z klasy ARIMA/SARIMA i model eksrapolacyjny oraz d prognoz z ych modeli. 1. Szereg niesezonowy 1.1. Opis szeregu Analizowany

Bardziej szczegółowo

MODELOWANIE EFEKTU DŹWIGNI W FINANSOWYCH SZEREGACH CZASOWYCH

MODELOWANIE EFEKTU DŹWIGNI W FINANSOWYCH SZEREGACH CZASOWYCH Krzyszof Pionek Kaedra Inwesycji Finansowych i Ubezpieczeń Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu Wsęp MODELOWANIE EFEKTU DŹWIGNI W FINANSOWYCH SZEREGACH CZASOWYCH Nowoczesne echniki zarządzania ryzykiem rynkowym

Bardziej szczegółowo

O JESZCZE JEDNEJ METODZIE BADANIA RENTOWNO CI SPRZEDA Y

O JESZCZE JEDNEJ METODZIE BADANIA RENTOWNO CI SPRZEDA Y A C T A U N I V E R S I T A T I S L O D Z I E N S I S FOLIA OECONOMICA 27, 202 Aleksandra Wikowska Marek Wikowski ** O JESZCZE JEDNEJ METODZIE BADANIA RENTOWNOCI SPRZEDAY Sreszczenie. Renowno sprzeday

Bardziej szczegółowo

ZASTOSOWANIE MODELI EKONOMETRYCZNYCH DO ZARZ DZANIA GOSPODARK WODN

ZASTOSOWANIE MODELI EKONOMETRYCZNYCH DO ZARZ DZANIA GOSPODARK WODN ZASTOSOWANIE MODELI EKONOMETRYCZNYCH DO ZARZ DZANIA GOSPODARK WODN MAREK RAMCZYK Sreszczene W analze wpływu degradacj rodowska przyrodnczego na efeky gospodarowana jako nsrumen mo e by wykorzysany model

Bardziej szczegółowo

Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach ISSN 2083-8611 Nr 219 2015

Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach ISSN 2083-8611 Nr 219 2015 Sudia Ekonomiczne. Zeszyy Naukowe Uniwersyeu Ekonomicznego w Kaowicach ISSN 2083-86 Nr 29 205 Alicja Ganczarek-Gamro Uniwersye Ekonomiczny w Kaowicach Wydział Informayki i Komunikacji Kaedra Demografii

Bardziej szczegółowo

Witold Orzeszko Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Witold Orzeszko Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE X Ogólnopolskie Seminarium Naukowe, 4 6 września 2007 w Toruniu Kaedra Ekonomerii i Saysyki, Uniwersye Mikołaja Kopernika w Toruniu Uniwersye Mikołaja Kopernika w Toruniu

Bardziej szczegółowo

Prognozowanie wska ników jako ciowych i ilo ciowych dla gospodarki polskiej z wykorzystaniem wybranych metod statystycznych

Prognozowanie wska ników jako ciowych i ilo ciowych dla gospodarki polskiej z wykorzystaniem wybranych metod statystycznych dr Anna Koz owska-grzybek mgr Marcin Kowalski Kaedra Mikroekonomii Akademia Ekonomiczna w Poznaniu Prognozowanie wska ników jako ciowych i ilo ciowych dla gospodarki polskiej z wykorzysaniem wybranych

Bardziej szczegółowo

ESTYMACJA KRZYWEJ DOCHODOWOŚCI STÓP PROCENTOWYCH DLA POLSKI

ESTYMACJA KRZYWEJ DOCHODOWOŚCI STÓP PROCENTOWYCH DLA POLSKI METODY ILOŚCIOWE W BADANIACH EKONOMICZNYCH Tom XIII/3, 202, sr. 253 26 ESTYMACJA KRZYWEJ DOCHODOWOŚCI STÓP PROCENTOWYCH DLA POLSKI Adam Waszkowski Kaedra Ekonomiki Rolnicwa i Międzynarodowych Sosunków

Bardziej szczegółowo

DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE

DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE X Ogólnopolskie Seminarium Naukowe, 4 6 września 2007 w Toruniu Kaedra Ekonomerii i Saysyki, Uniwersye Mikołaja Kopernika w Toruniu Uniwersye Gdański Zasosowanie modelu

Bardziej szczegółowo

licencjat Pytania teoretyczne:

licencjat Pytania teoretyczne: Plan wykładu: 1. Wiadomości ogólne. 2. Model ekonomeryczny i jego elemeny 3. Meody doboru zmiennych do modelu ekonomerycznego. 4. Szacownie paramerów srukuralnych MNK. Weryfikacja modelu KMNK 6. Prognozowanie

Bardziej szczegółowo

DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE

DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE X Ogólnopolskie Seminarium Naukowe, 4 6 września 2007 w Toruniu Kaedra Ekonomerii i Saysyki, Uniwersye Mikołaja Kopernika w Toruniu Pior Fiszeder Uniwersye Mikołaja Kopernika

Bardziej szczegółowo

Wyzwania praktyczne w modelowaniu wielowymiarowych procesów GARCH

Wyzwania praktyczne w modelowaniu wielowymiarowych procesów GARCH Krzyszof Pionek Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu Wyzwania prakyczne w modelowaniu wielowymiarowych procesów GARCH Wsęp Od zaproponowania przez Engla w 1982 roku jednowymiarowego modelu klasy ARCH, modele

Bardziej szczegółowo

SYMULACYJNA ANALIZA PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ I CIEPŁA Z ODNAWIALNYCH NOŚNIKÓW W POLSCE

SYMULACYJNA ANALIZA PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ I CIEPŁA Z ODNAWIALNYCH NOŚNIKÓW W POLSCE SYMULACYJNA ANALIZA PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ I CIEPŁA Z ODNAWIALNYCH NOŚNIKÓW W POLSCE Janusz Sowiński, Rober Tomaszewski, Arur Wacharczyk Insyu Elekroenergeyki Poliechnika Częsochowska Aky prawne

Bardziej szczegółowo

EKONOMETRIA wykład 2. Prof. dr hab. Eugeniusz Gatnar.

EKONOMETRIA wykład 2. Prof. dr hab. Eugeniusz Gatnar. EKONOMERIA wykład Prof. dr hab. Eugeniusz Ganar eganar@mail.wz.uw.edu.pl Przedziały ufności Dla paramerów srukuralnych modelu: P bˆ j S( bˆ z prawdopodobieńswem parameru b bˆ S( bˆ, ( m j j j, ( m j b

Bardziej szczegółowo

Analiza rynku projekt

Analiza rynku projekt Analiza rynku projek A. Układ projeku 1. Srona yułowa Tema Auor 2. Spis reści 3. Treść projeku 1 B. Treść projeku 1. Wsęp Po co? Na co? Dlaczego? Dlaczego robię badania? Jakimi meodami? Dla Kogo o jes

Bardziej szczegółowo

Zastosowanie sztucznych sieci neuronowych do prognozowania szeregów czasowych

Zastosowanie sztucznych sieci neuronowych do prognozowania szeregów czasowych dr Joanna Perzyńska adiunk w Kaedrze Zasosowań Maemayki w Ekonomii Wydział Ekonomiczny Zachodniopomorski Uniwersye Technologiczny w Szczecinie Zasosowanie szucznych sieci neuronowych do prognozowania szeregów

Bardziej szczegółowo

ANALIZA, PROGNOZOWANIE I SYMULACJA EXCEL AUTOR: MARTYNA KUPCZYK ANALIZA, PROGNOZOWANIE I SYMULACJA EXCEL AUTOR: MARTYNA KUPCZYK

ANALIZA, PROGNOZOWANIE I SYMULACJA EXCEL AUTOR: MARTYNA KUPCZYK ANALIZA, PROGNOZOWANIE I SYMULACJA EXCEL AUTOR: MARTYNA KUPCZYK 1 ANALIZA, PROGNOZOWANIE I SYMULACJA 2 POBRAĆ Z INTERNETU Plaforma WSL on-line Nazwisko prowadzącego Maryna Kupczyk Folder z nazwą przedmiou - Analiza, prognozowanie i symulacja Plik o nazwie Baza do ćwiczeń

Bardziej szczegółowo

DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE

DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE IX Ogólnopolskie Seminarium Naukowe, 6 8 września 2005 w Toruniu Kaedra Ekonomerii i Saysyki, Uniwersye Mikołaja Kopernika w Toruniu Kaarzyna Kuziak Akademia Ekonomiczna

Bardziej szczegółowo

Stanisław Cichocki Natalia Nehrebecka. Wykład 3

Stanisław Cichocki Natalia Nehrebecka. Wykład 3 Sanisław Cichocki Naalia Nehrebecka Wykład 3 1 1. Regresja pozorna 2. Funkcje ACF i PACF 3. Badanie sacjonarności Tes Dickey-Fullera (DF) Rozszerzony es Dickey-Fullera (ADF) 2 1. Regresja pozorna 2. Funkcje

Bardziej szczegółowo

ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECI SKIEGO ODPOWIED NA PYTANIE PROFESORA RAUTSKAUKASA

ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECI SKIEGO ODPOWIED NA PYTANIE PROFESORA RAUTSKAUKASA ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECI SKIEGO NR 394 PRACE KATEDRY EKONOMETRII I STATYSTYKI NR 15 2004 JÓZEF HOZER Uniwersye Szczeci ski ODPOWIED NA PYTANIE PROFESORA RAUTSKAUKASA 1. PYTANIE PROFESORA RAUTSKAUKASA

Bardziej szczegółowo

Strukturalne podejście w prognozowaniu produktu krajowego brutto w ujęciu regionalnym

Strukturalne podejście w prognozowaniu produktu krajowego brutto w ujęciu regionalnym Jacek Baóg Uniwersye Szczeciński Srukuralne podejście w prognozowaniu produku krajowego bruo w ujęciu regionalnym Znajomość poziomu i dynamiki produku krajowego bruo wyworzonego w poszczególnych regionach

Bardziej szczegółowo

TESTOWANIE EGZOGENICZNOŚCI ZMIENNYCH W MODELACH EKONOMETRYCZNYCH

TESTOWANIE EGZOGENICZNOŚCI ZMIENNYCH W MODELACH EKONOMETRYCZNYCH STUDIA I PRACE WYDZIAŁU NAUK EKONOMICZNYCH I ZARZĄDZANIA NR 15 Mariusz Doszyń TESTOWANIE EGZOGENICZNOŚCI ZMIENNYCH W MODELACH EKONOMETRYCZNYCH Od pewnego czasu w lieraurze ekonomerycznej pojawiają się

Bardziej szczegółowo

Metody badania wpływu zmian kursu walutowego na wskaźnik inflacji

Metody badania wpływu zmian kursu walutowego na wskaźnik inflacji Agnieszka Przybylska-Mazur * Meody badania wpływu zmian kursu waluowego na wskaźnik inflacji Wsęp Do oceny łącznego efeku przenoszenia zmian czynników zewnęrznych, akich jak zmiany cen zewnęrznych (szoki

Bardziej szczegółowo

Prognoza scenariuszowa poziomu oraz struktury sektorowej i zawodowej popytu na pracę w województwie łódzkim na lata

Prognoza scenariuszowa poziomu oraz struktury sektorowej i zawodowej popytu na pracę w województwie łódzkim na lata Projek Kapiał ludzki i społeczny jako czynniki rozwoju regionu łódzkiego współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Prognoza scenariuszowa poziomu oraz srukury

Bardziej szczegółowo

Ewa Dziawgo Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Analiza wrażliwości modelu wyceny opcji złożonych

Ewa Dziawgo Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Analiza wrażliwości modelu wyceny opcji złożonych DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE X Ogólnopolskie Seminarium Naukowe, 4 6 września 7 w Toruniu Kaedra Ekonomerii i Saysyki, Uniwersye Mikołaja Kopernika w Toruniu Uniwersye Mikołaja Kopernika w Toruniu

Bardziej szczegółowo

Kombinowanie prognoz. - dlaczego należy kombinować prognozy? - obejmowanie prognoz. - podstawowe metody kombinowania prognoz

Kombinowanie prognoz. - dlaczego należy kombinować prognozy? - obejmowanie prognoz. - podstawowe metody kombinowania prognoz Noaki do wykładu 005 Kombinowanie prognoz - dlaczego należy kombinować prognozy? - obejmowanie prognoz - podsawowe meody kombinowania prognoz - przykłady kombinowania prognoz gospodarki polskiej - zalecenia

Bardziej szczegółowo

Krzysztof Piontek Katedra Inwestycji Finansowych i Ubezpiecze Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu

Krzysztof Piontek Katedra Inwestycji Finansowych i Ubezpiecze Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu Krzyszof Pionek Kaedra Inwesycji Finansowych i Ubezpiecze Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu Zasosowanie modeli klasy ARCH do opisu własnoci szeregu sóp zwrou indeksu WIG Wsp Sporód rónych rodzajów ryzyka

Bardziej szczegółowo

MAKROEKONOMIA 2. Wykład 3. Dynamiczny model DAD/DAS, część 2. Dagmara Mycielska Joanna Siwińska - Gorzelak

MAKROEKONOMIA 2. Wykład 3. Dynamiczny model DAD/DAS, część 2. Dagmara Mycielska Joanna Siwińska - Gorzelak MAKROEKONOMIA 2 Wykład 3. Dynamiczny model DAD/DAS, część 2 Dagmara Mycielska Joanna Siwińska - Gorzelak ( ) ( ) ( ) i E E E i r r = = = = = θ θ ρ ν φ ε ρ α * 1 1 1 ) ( R. popyu R. Fishera Krzywa Phillipsa

Bardziej szczegółowo

OPTYMALIZACJA PORTFELA INWESTYCYJNEGO ZE WZGLĘDU NA MINIMALNY POZIOM TOLERANCJI DLA USTALONEGO VaR

OPTYMALIZACJA PORTFELA INWESTYCYJNEGO ZE WZGLĘDU NA MINIMALNY POZIOM TOLERANCJI DLA USTALONEGO VaR Daniel Iskra Uniwersye Ekonomiczny w Kaowicach OPTYMALIZACJA PORTFELA IWESTYCYJEGO ZE WZGLĘDU A MIIMALY POZIOM TOLERACJI DLA USTALOEGO VaR Wprowadzenie W osanich laach bardzo popularną miarą ryzyka sała

Bardziej szczegółowo

MODELOWANIE WŁASNOŚCI SZEREGÓW STÓP ZWROTU SKOŚNOŚĆ ROZKŁADÓW

MODELOWANIE WŁASNOŚCI SZEREGÓW STÓP ZWROTU SKOŚNOŚĆ ROZKŁADÓW Krzyszof Pionek Kaedra Inwesycji Finansowych i Ubezpieczeń Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu MODELOWANIE WŁASNOŚCI SZEREGÓW STÓP ZWROTU SKOŚNOŚĆ ROZKŁADÓW Wprowadzenie Współczesne zarządzanie ryzykiem

Bardziej szczegółowo

Analiza i Zarządzanie Portfelem cz. 6 R = Ocena wyników zarządzania portfelem. Pomiar wyników zarządzania portfelem. Dr Katarzyna Kuziak

Analiza i Zarządzanie Portfelem cz. 6 R = Ocena wyników zarządzania portfelem. Pomiar wyników zarządzania portfelem. Dr Katarzyna Kuziak Ocena wyników zarządzania porelem Analiza i Zarządzanie Porelem cz. 6 Dr Kaarzyna Kuziak Eapy oceny wyników zarządzania porelem: - (porolio perormance measuremen) - Przypisanie wyników zarządzania porelem

Bardziej szczegółowo

WYKORZYSTANIE RACHUNKU WARIACYJNEGO DO ANALIZY WAHAŃ PRODUKCJI W PRZEDSIĘBIORSTWACH

WYKORZYSTANIE RACHUNKU WARIACYJNEGO DO ANALIZY WAHAŃ PRODUKCJI W PRZEDSIĘBIORSTWACH STUDIA I PRACE WYDZIAŁU NAUK EKONOMICZNYCH I ZARZĄDZANIA NR 36, T. 1 Sefan Grzesiak * WYKORZYSTANIE RACHUNKU WARIACYJNEGO DO ANALIZY WAHAŃ PRODUKCJI W PRZEDSIĘBIORSTWACH STRESZCZENIE W arykule podjęo problem

Bardziej szczegółowo

Wskazówki projektowe do obliczania nośności i maksymalnego zanurzenia statku rybackiego na wstępnym etapie projektowania

Wskazówki projektowe do obliczania nośności i maksymalnego zanurzenia statku rybackiego na wstępnym etapie projektowania CEPOWSKI omasz 1 Wskazówki projekowe do obliczania nośności i maksymalnego zanurzenia saku rybackiego na wsępnym eapie projekowania WSĘP Celem podjęych badań było opracowanie wskazówek projekowych do wyznaczania

Bardziej szczegółowo

Efficient market hypothesis; a verification of the WIG- Spo ywczy index

Efficient market hypothesis; a verification of the WIG- Spo ywczy index Adam Waszkowski Kaedra Ekonomiki Rolnicwa i Midzynarodowych Sosunków Gospodarczych Szkoa Gówna Gospodarswa Wiejskiego Warszawa Hipoeza efekywnoci rynku; weryfikacja dla indeksu WIG- Spoywczy Efficien marke

Bardziej szczegółowo

EFEKT DŹWIGNI NA GPW W WARSZAWIE WPROWADZENIE

EFEKT DŹWIGNI NA GPW W WARSZAWIE WPROWADZENIE Paweł Kobus, Rober Pierzykowski Kaedra Ekonomerii i Informayki SGGW e-mail: pawel.kobus@saysyka.info EFEKT DŹWIGNI NA GPW W WARSZAWIE Sreszczenie: Do modelowania asymerycznego wpływu dobrych i złych informacji

Bardziej szczegółowo

ANALIZA CEN TRANSAKCYJNYCH MIESZKA NA RYNKACH PIERWOTNYM I WTÓRNYM W WYBRANYCH MIASTACH POLSKI W LATACH 2007 2012

ANALIZA CEN TRANSAKCYJNYCH MIESZKA NA RYNKACH PIERWOTNYM I WTÓRNYM W WYBRANYCH MIASTACH POLSKI W LATACH 2007 2012 STUDIA I PRACE WYDZIAU NAUK EKONOMICZNYCH I ZARZDZANIA NR 31 Józef Hozer Uniwersye Szczeciski Anna Gdakowicz Uniwersye Szczeciski ANALIZA CEN TRANSAKCYJNYCH MIESZKA NA RYNKACH PIERWOTNYM I WTÓRNYM W WYBRANYCH

Bardziej szczegółowo

Alicja Ganczarek Akademia Ekonomiczna w Katowicach. Analiza niezależności przekroczeń VaR na wybranym segmencie rynku energii

Alicja Ganczarek Akademia Ekonomiczna w Katowicach. Analiza niezależności przekroczeń VaR na wybranym segmencie rynku energii DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE X Ogólnopolskie Seminarium Naukowe, 4 6 września 007 w Toruniu Kaedra Ekonomerii i Saysyki, Uniwersye Mikołaja Kopernika w Toruniu Akademia Ekonomiczna w Kaowicach Analiza

Bardziej szczegółowo

ANALIZA POWIĄZAŃ MIĘDZY INDEKSAMI GIEŁDY FRANCUSKIEJ, HOLENDERSKIEJ I BELGIJSKIEJ Z WYKORZYSTANIEM MODELU KOREKTY BŁĘDEM

ANALIZA POWIĄZAŃ MIĘDZY INDEKSAMI GIEŁDY FRANCUSKIEJ, HOLENDERSKIEJ I BELGIJSKIEJ Z WYKORZYSTANIEM MODELU KOREKTY BŁĘDEM Sudia Ekonomiczne. Zeszyy Naukowe Uniwersyeu Ekonomicznego w Kaowicach ISSN 083-86 Nr 89 06 Uniwersye Ekonomiczny w Kaowicach Wydział Ekonomii Kaedra Meod Saysyczno-Maemaycznych w Ekonomii pawel.prenzena@edu.ueka.pl

Bardziej szczegółowo

Harmonogram czyszczenia z osadów sieci wymienników ciepła w trakcie eksploatacji instalacji na przykładzie destylacji rurowo-wieżowej

Harmonogram czyszczenia z osadów sieci wymienników ciepła w trakcie eksploatacji instalacji na przykładzie destylacji rurowo-wieżowej Mariusz Markowski, Marian Trafczyński Poliechnika Warszawska Zakład Aparaury Przemysłowe ul. Jachowicza 2/4, 09-402 Płock Harmonogram czyszczenia z osadów sieci wymienników ciepła w rakcie eksploaaci insalaci

Bardziej szczegółowo

Estymacja stopy NAIRU dla Polski *

Estymacja stopy NAIRU dla Polski * Michał Owerczuk * Pior Śpiewanowski Esymacja sopy NAIRU dla Polski * * Sudenci, Szkoła Główna Handlowa, Sudenckie Koło Naukowe Ekonomii Teoreycznej przy kaedrze Ekonomii I. Auorzy będą bardzo wdzięczni

Bardziej szczegółowo

Silniki cieplne i rekurencje

Silniki cieplne i rekurencje 6 FOTO 33, Lao 6 Silniki cieplne i rekurencje Jakub Mielczarek Insyu Fizyki UJ Chciałbym Pańswu zaprezenować zagadnienie, kóre pozwala, rozważając emaykę sprawności układu silników cieplnych, zapoznać

Bardziej szczegółowo

WPŁYW RUCHU DROGOWEGO NA POZIOM ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA ORAZ RYZYKO CHORÓB UKŁADU ODDECHOWEGO. CZ. I OPIS

WPŁYW RUCHU DROGOWEGO NA POZIOM ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA ORAZ RYZYKO CHORÓB UKŁADU ODDECHOWEGO. CZ. I OPIS MODELOWANIE INśYNIERSKIE ISSN 1896-771X 37, s. 11-18, Gliwice 2009 WPŁYW RUCHU DROGOWEGO NA POZIOM ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA ORAZ RYZYKO CHORÓB UKŁADU ODDECHOWEGO. CZ. I OPIS ZALEśNOŚCI POZIOMÓW ZANIECZYSZCZEŃ

Bardziej szczegółowo

MAKROEKONOMIA 2. Wykład 3. Dynamiczny model DAD/DAS, część 2. Dagmara Mycielska Joanna Siwińska - Gorzelak

MAKROEKONOMIA 2. Wykład 3. Dynamiczny model DAD/DAS, część 2. Dagmara Mycielska Joanna Siwińska - Gorzelak MAKROEKONOMIA 2 Wykład 3. Dynamiczny model DAD/DAS, część 2 Dagmara Mycielska Joanna Siwińska - Gorzelak 2 Plan wykładu Zakłócenia w modelu DAD/DAS: Wzros produkcji poencjalnej; Zakłócenie podażowe o sile

Bardziej szczegółowo

DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE

DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE X Ogólnopolskie Seminarium Naukowe, 4 6 września 2007 w Toruniu Kaedra Ekonomerii i Saysyki, Uniwersye Mikołaja Kopernika w Toruniu Anna Krauze Uniwersye Warmińsko-Mazurski

Bardziej szczegółowo

Jerzy Czesław Ossowski Politechnika Gdańska. Dynamika wzrostu gospodarczego a stopy procentowe w Polsce w latach

Jerzy Czesław Ossowski Politechnika Gdańska. Dynamika wzrostu gospodarczego a stopy procentowe w Polsce w latach DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE IX Ogólnopolskie Seminarium Naukowe, 6 8 września 2005 w Toruniu Kaedra Ekonomerii i Saysyki, Uniwersye Mikołaja Kopernika w Toruniu Poliechnika Gdańska Dynamika wzrosu

Bardziej szczegółowo

Pobieranie próby. Rozkład χ 2

Pobieranie próby. Rozkład χ 2 Graficzne przedsawianie próby Hisogram Esymaory przykład Próby z rozkładów cząskowych Próby ze skończonej populacji Próby z rozkładu normalnego Rozkład χ Pobieranie próby. Rozkład χ Posać i własności Znaczenie

Bardziej szczegółowo

ZASTOSOWANIE MODELI EKONOMETRYCZNYCH DO BADANIA SKŁONNOŚCI

ZASTOSOWANIE MODELI EKONOMETRYCZNYCH DO BADANIA SKŁONNOŚCI Zasosowanie modeli ekonomerycznych do badania skłonności STUDIA I PRACE WYDZIAŁU NAUK EKONOMICZNYCH I ZARZĄDZANIA NR 2 39 MARIUSZ DOSZYŃ Uniwersye Szczeciński ZASTOSOWANIE MODELI EKONOMETRYCZNYCH DO BADANIA

Bardziej szczegółowo

Witold Orzeszko Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Własności procesów STUR w świetle metod z teorii chaosu 1

Witold Orzeszko Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Własności procesów STUR w świetle metod z teorii chaosu 1 DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE IX Ogólnopolskie Seminarium Naukowe, 6-8 września 2005 w Toruniu Kaedra Ekonomerii i Saysyki, Uniwersye Mikołaja Kopernika w Toruniu Uniwersye Mikołaja Kopernika w Toruniu

Bardziej szczegółowo

Struktura sektorowa finansowania wydatków na B+R w krajach strefy euro

Struktura sektorowa finansowania wydatków na B+R w krajach strefy euro Rozdział i. Srukura sekorowa finansowania wydaków na B+R w krajach srefy euro Rober W. Włodarczyk 1 Sreszczenie W arykule podjęo próbę oceny srukury sekorowej (sekor przedsiębiorsw, sekor rządowy, sekor

Bardziej szczegółowo

PREDYKCJA KURSU EURO/DOLAR Z WYKORZYSTANIEM PROGNOZ INDEKSU GIEŁDOWEGO: WYBRANE MODELE EKONOMETRYCZNE I PERCEPTRON WIELOWARSTWOWY

PREDYKCJA KURSU EURO/DOLAR Z WYKORZYSTANIEM PROGNOZ INDEKSU GIEŁDOWEGO: WYBRANE MODELE EKONOMETRYCZNE I PERCEPTRON WIELOWARSTWOWY B A D A N I A O P E R A C J N E I D E C Z J E Nr 2004 Aleksandra MAUSZEWSKA Doroa WIKOWSKA PREDKCJA KURSU EURO/DOLAR Z WKORZSANIEM PROGNOZ INDEKSU GIEŁDOWEGO: WBRANE MODELE EKONOMERCZNE I PERCEPRON WIELOWARSWOW

Bardziej szczegółowo

ZAŁOŻENIA NEOKLASYCZNEJ TEORII WZROSTU EKOLOGICZNIE UWARUNKOWANEGO W MODELOWANIU ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU REGIONU. Henryk J. Wnorowski, Dorota Perło

ZAŁOŻENIA NEOKLASYCZNEJ TEORII WZROSTU EKOLOGICZNIE UWARUNKOWANEGO W MODELOWANIU ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU REGIONU. Henryk J. Wnorowski, Dorota Perło 0-0-0 ZAŁOŻENIA NEOKLASYCZNEJ TEORII WZROSTU EKOLOGICZNIE UWARUNKOWANEGO W MODELOWANIU ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU REGIONU Henryk J. Wnorowski, Doroa Perło Plan wysąpienia Cel referau. Kluczowe założenia neoklasycznej

Bardziej szczegółowo

Efekty agregacji czasowej szeregów finansowych a modele klasy Sign RCA

Efekty agregacji czasowej szeregów finansowych a modele klasy Sign RCA Joanna Górka * Efeky agregacji czasowej szeregów finansowych a modele klasy Sign RCA Wsęp Wprowadzenie losowego parameru do modelu auoregresyjnego zwiększa możliwości aplikacyjne ego modelu, gdyż pozwala

Bardziej szczegółowo

Jacek Kwiatkowski Magdalena Osińska. Procesy zawierające stochastyczne pierwiastki jednostkowe identyfikacja i zastosowanie.

Jacek Kwiatkowski Magdalena Osińska. Procesy zawierające stochastyczne pierwiastki jednostkowe identyfikacja i zastosowanie. DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE Jacek Kwiakowski Magdalena Osińska Uniwersye Mikołaja Kopernika Procesy zawierające sochasyczne pierwiaski jednoskowe idenyfikacja i zasosowanie.. Wsęp Większość lieraury

Bardziej szczegółowo

Stanisław Cichocki Natalia Nehrebecka. Wykład 3

Stanisław Cichocki Natalia Nehrebecka. Wykład 3 Sanisław Cichocki Naalia Nehrebecka Wykład 3 1 1. Zmienne sacjonarne 2. Zmienne zinegrowane 3. Regresja pozorna 4. Funkcje ACF i PACF 5. Badanie sacjonarności Tes Dickey-Fullera (DF) 2 1. Zmienne sacjonarne

Bardziej szczegółowo

Dendrochronologia Tworzenie chronologii

Dendrochronologia Tworzenie chronologii Dendrochronologia Dendrochronologia jes nauką wykorzysującą słoje przyrosu rocznego drzew do określania wieku (daowania) obieków drewnianych (budynki, przedmioy). Analizy różnych paramerów słojów przyrosu

Bardziej szczegółowo

METODA OCENY BEZPIECZE STWA EKSPLOATACJI SYSTEMÓW ELEKTRONICZNYCH U YTKOWANYCH W TRANSPORCIE

METODA OCENY BEZPIECZE STWA EKSPLOATACJI SYSTEMÓW ELEKTRONICZNYCH U YTKOWANYCH W TRANSPORCIE PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSAWSKIEJ z. 77 Transpor 0 Jacek Pa, Tadeusz Dbrowski Wojskowa Akademia Techniczna, Wydzia Elekroniki, Insyu Sysemów Elekronicznych Janusz Dyduch Poliechnika Radomska, Wydzia

Bardziej szczegółowo

JERZY CZ. OSSOWSKI Politechnika Gdaska Katedra Ekonomii i Zarzdzania Przedsibiorstwem

JERZY CZ. OSSOWSKI Politechnika Gdaska Katedra Ekonomii i Zarzdzania Przedsibiorstwem JERZY CZ. OSSOWSKI Poliechnika Gdaska Kaedra Ekonomii i Zarzdzania Przedsibiorswem IV Ogólnopolskie Seminarium Naukowe n. Dynamiczne Modele Ekonomeryczne, Kaedra Ekonomerii i Saysyki, Uniwersye Mikołaja

Bardziej szczegółowo

Elżbieta Szulc Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Modelowanie zależności między przestrzennoczasowymi procesami ekonomicznymi

Elżbieta Szulc Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Modelowanie zależności między przestrzennoczasowymi procesami ekonomicznymi DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE X Ogólnopolskie Seminarium Naukowe, 4 6 września 007 w Toruniu Kaedra Ekonomerii i Saysyk Uniwersye Mikołaja Kopernika w Toruniu Uniwersye Mikołaja Kopernika w Toruniu

Bardziej szczegółowo

Wpływ przestępczości na wzrost gospodarczy

Wpływ przestępczości na wzrost gospodarczy Magdalena Paszkiewicz Uniwersye Łódzki magpasz@wp.pl Wpływ przesępczości na wzros gospodarczy Myśl o dobrobycie jes bliska każdemu z nas. Chcielibyśmy być obywaelami bogaego, praworządnego pańswa, w kórego

Bardziej szczegółowo

ROZDZIAŁ 8 DYSKUSJA NAD NEO-KEYNESOWSKĄ KRZYWĄ PHILLIPSA WNIOSKI DLA POLSKI

ROZDZIAŁ 8 DYSKUSJA NAD NEO-KEYNESOWSKĄ KRZYWĄ PHILLIPSA WNIOSKI DLA POLSKI Marcin Brycz ROZDZIAŁ 8 DYSKUSJA NAD NEO-KEYNESOWSKĄ KRZYWĄ PHILLIPSA WNIOSKI DLA POLSKI Wprowadzenie Blisko pięćdziesią la ocząca się dyskusja nad krzywą Phillipsa nabrała nowego rozmachu od czasu publikacji

Bardziej szczegółowo

OCENA ATRAKCYJNOŚCI INWESTYCYJNEJ AKCJI NA PODSTAWIE CZASU PRZEBYWANIA W OBSZARACH OGRANICZONYCH KRZYWĄ WYKŁADNICZĄ

OCENA ATRAKCYJNOŚCI INWESTYCYJNEJ AKCJI NA PODSTAWIE CZASU PRZEBYWANIA W OBSZARACH OGRANICZONYCH KRZYWĄ WYKŁADNICZĄ Tadeusz Czernik Daniel Iskra Uniwersye Ekonomiczny w Kaowicach Kaedra Maemayki Sosowanej adeusz.czernik@ue.kaowice.pl daniel.iskra@ue.kaowice.pl OCEN TRKCYJNOŚCI INWESTYCYJNEJ KCJI N PODSTWIE CZSU PRZEBYWNI

Bardziej szczegółowo

Krzysztof Piontek MODELOWANIE ZMIENNOŚCI STÓP PROCENTOWYCH NA PRZYKŁADZIE STOPY WIBOR

Krzysztof Piontek MODELOWANIE ZMIENNOŚCI STÓP PROCENTOWYCH NA PRZYKŁADZIE STOPY WIBOR Inwesycje finansowe i ubezpieczenia endencje świaowe a rynek polski Krzyszof Pionek Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu MODELOWANIE ZMIENNOŚCI STÓP PROCENTOWYCH NA PRZYKŁADZIE STOPY WIBOR Wsęp Konieczność

Bardziej szczegółowo

Kobiety w przedsiębiorstwach usługowych prognozy nieliniowe

Kobiety w przedsiębiorstwach usługowych prognozy nieliniowe Pior Srożek * Kobiey w przedsiębiorswach usługowych prognozy nieliniowe Wsęp W dzisiejszym świecie procesy społeczno-gospodarcze zachodzą bardzo dynamicznie. W związku z ym bardzo zmienił się sereoypowy

Bardziej szczegółowo

Determinanty oszczêdzania w Polsce P r a c a z b i o r o w a p o d r e d a k c j ¹ B a r b a r y L i b e r d y

Determinanty oszczêdzania w Polsce P r a c a z b i o r o w a p o d r e d a k c j ¹ B a r b a r y L i b e r d y Deerminany oszczêdzania w Polsce P r a c a z b i o r o w a p o d r e d a k c j ¹ B a r b a r y L i b e r d y W a r s z a w a, 1 9 9 9 nr 28 Prezenowane w serii Rapory CASE sanowiska meryoryczne wyra aj¹

Bardziej szczegółowo

Prognoza skutków handlowych przystąpienia do Europejskiej Unii Monetarnej dla Polski przy użyciu uogólnionego modelu grawitacyjnego

Prognoza skutków handlowych przystąpienia do Europejskiej Unii Monetarnej dla Polski przy użyciu uogólnionego modelu grawitacyjnego Bank i Kredy 40 (1), 2009, 69 88 www.bankikredy.nbp.pl www.bankandcredi.nbp.pl Prognoza skuków handlowych przysąpienia do Europejskiej Unii Monearnej dla Polski przy użyciu uogólnionego modelu grawiacyjnego

Bardziej szczegółowo

MODELOWANIE FINANSOWYCH SZEREGÓW CZASOWYCH Z WARUNKOWĄ WARIANCJĄ. 1. Wstęp

MODELOWANIE FINANSOWYCH SZEREGÓW CZASOWYCH Z WARUNKOWĄ WARIANCJĄ. 1. Wstęp WERSJA ROBOCZA - PRZED POPRAWKAMI RECENZENTA Krzyszof Pionek Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu MODELOWANIE FINANSOWYCH SZEREGÓW CZASOWYCH Z WARUNKOWĄ WARIANCJĄ. Wsęp Spośród wielu rodzajów ryzyka, szczególną

Bardziej szczegółowo

Problem optymalnej stopy inflacji w modelowaniu wzrostu gospodarczego

Problem optymalnej stopy inflacji w modelowaniu wzrostu gospodarczego Uniwersye Łódzki Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny Kaedra Ekonomerii Problem opymalnej sopy inflacji w modelowaniu wzrosu gospodarczego Auorefera rozprawy dokorskiej mgr Paweł Baranowski Promoor: prof.

Bardziej szczegółowo

Niestacjonarne zmienne czasowe własności i testowanie

Niestacjonarne zmienne czasowe własności i testowanie Maeriał dla sudenów Niesacjonarne zmienne czasowe własności i esowanie (sudium przypadku) Nazwa przedmiou: ekonomeria finansowa I (22204), analiza szeregów czasowych i prognozowanie (13201); Kierunek sudiów:

Bardziej szczegółowo

DYNAMIKA KONSTRUKCJI

DYNAMIKA KONSTRUKCJI 10. DYNAMIKA KONSTRUKCJI 1 10. 10. DYNAMIKA KONSTRUKCJI 10.1. Wprowadzenie Ogólne równanie dynamiki zapisujemy w posaci: M d C d Kd =P (10.1) Zapis powyższy oznacza, że równanie musi być spełnione w każdej

Bardziej szczegółowo

SZACOWANIE MODELU RYNKOWEGO CYKLU ŻYCIA PRODUKTU

SZACOWANIE MODELU RYNKOWEGO CYKLU ŻYCIA PRODUKTU B A D A N I A O P E R A C J N E I D E C Z J E Nr 2 2006 Bogusław GUZIK* SZACOWANIE MODELU RNKOWEGO CKLU ŻCIA PRODUKTU Przedsawiono zasadnicze podejścia do saysycznego szacowania modelu rynkowego cyklu

Bardziej szczegółowo

ŹRÓDŁA FLUKTUACJI REALNEGO EFEKTYWNEGO KURSU EUR/ PLN

ŹRÓDŁA FLUKTUACJI REALNEGO EFEKTYWNEGO KURSU EUR/ PLN METODY ILOŚCIOWE W BADANIACH EKONOMICZNYCH Tom XII/, 0, sr. 389 398 ŹRÓDŁA FLUKTUACJI REALNEGO EFEKTYWNEGO KURSU EUR/ PLN Adam Waszkowski Kaedra Ekonomiki Rolnicwa i Międzynarodowych Sosunków Gospodarczych

Bardziej szczegółowo

Mariusz Plich. Spis treści:

Mariusz Plich. Spis treści: Spis reści: Modele wielorównaniowe - mnożniki i symulacje. Podsawowe pojęcia i klasyfikacje. Czynniki modelowania i sposoby wykorzysania modelu 3. ypy i posacie modeli wielorównaniowych 4. Przykłady modeli

Bardziej szczegółowo

Transakcje insiderów a ceny akcji spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie S.A.

Transakcje insiderów a ceny akcji spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. Agaa Srzelczyk Transakcje insiderów a ceny akcji spółek noowanych na Giełdzie Papierów Warościowych w Warszawie S.A. Wsęp Inwesorzy oczekują od każdej noowanej na Giełdzie Papierów Warościowych spółki

Bardziej szczegółowo

PROGNOZOWANIE. Ćwiczenia 2. mgr Dawid Doliński

PROGNOZOWANIE. Ćwiczenia 2. mgr Dawid Doliński Ćwiczenia 2 mgr Dawid Doliński Modele szeregów czasowych sały poziom rend sezonowość Y Y Y Czas Czas Czas Modele naiwny Modele średniej arymeycznej Model Browna Modele ARMA Model Hola Modele analiyczne

Bardziej szczegółowo

Klasyfikacja modeli. Metoda najmniejszych kwadratów

Klasyfikacja modeli. Metoda najmniejszych kwadratów Konspek ekonomeria: Weryfikacja modelu ekonomerycznego Podręcznik: Ekonomeria i badania operacyjne, red. nauk. Marek Gruszczyński, Maria Podgórska, omasz Kuszewski (ale można czyać dowolny podręcznik do

Bardziej szczegółowo

Ocena płynności wybranymi metodami szacowania osadu 1

Ocena płynności wybranymi metodami szacowania osadu 1 Bogdan Ludwiczak Wprowadzenie Ocena płynności wybranymi meodami szacowania osadu W ubiegłym roku zaszły znaczące zmiany doyczące pomiaru i zarządzania ryzykiem bankowym. Są one konsekwencją nowowprowadzonych

Bardziej szczegółowo

POWIĄZANIA POMIĘDZY KRÓTKOOKRESOWYMI I DŁUGOOKRESOWYMI STOPAMI PROCENTOWYMI W POLSCE

POWIĄZANIA POMIĘDZY KRÓTKOOKRESOWYMI I DŁUGOOKRESOWYMI STOPAMI PROCENTOWYMI W POLSCE Anea Kłodzińska, Poliechnika Koszalińska, Zakład Ekonomerii POWIĄZANIA POMIĘDZY KRÓTKOOKRESOWYMI I DŁUGOOKRESOWYMI STOPAMI PROCENTOWYMI W POLSCE Sopy procenowe w analizach ekonomicznych Sopy procenowe

Bardziej szczegółowo

PROGRAMOWY GENERATOR PROCESÓW STOCHASTYCZNYCH LEVY EGO

PROGRAMOWY GENERATOR PROCESÓW STOCHASTYCZNYCH LEVY EGO POZNAN UNIVE RSITY OF TE CHNOLOGY ACADE MIC JOURNALS No 69 Elecrical Engineering 0 Janusz WALCZAK* Seweryn MAZURKIEWICZ* PROGRAMOWY GENERATOR PROCESÓW STOCHASTYCZNYCH LEVY EGO W arykule opisano meodę generacji

Bardziej szczegółowo

PUNKTOWA I PRZEDZIAŁOWA PREDYKCJA PRZEWOZÓW PASAŻERÓW W ŻEGLUDZE PROMOWEJ NA BAŁTYKU W LATACH 2008 2010

PUNKTOWA I PRZEDZIAŁOWA PREDYKCJA PRZEWOZÓW PASAŻERÓW W ŻEGLUDZE PROMOWEJ NA BAŁTYKU W LATACH 2008 2010 STUDIA I PRACE WYDZIAŁU NAUK EKONOMICZNYCH I ZARZĄDZANIA NR 15 Chrisian Lis PUNKTOWA I PRZEDZIAŁOWA PREDYKCJA PRZEWOZÓW PASAŻERÓW W ŻEGLUDZE PROMOWEJ NA BAŁTYKU W LATACH 2008 2010 Wprowadzenie Przedmioem

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 817

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 817 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 817 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 10 Data wydania: 26 września 2016 r. Nazwa i adres OCZYSZCZALNIA

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 817

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 817 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 817 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 9 Data wydania: 6 sierpnia 2015 r. Nazwa i adres OCZYSZCZALNIA

Bardziej szczegółowo

ANALIZA PORÓWNAWCZA ŚREDNIEGO ODSETKA CZASU PRZEBYWANIA W PIERWSZEJ I DRUGIEJ POŁOWIE DNIA BADANIA EMPIRYCZNE

ANALIZA PORÓWNAWCZA ŚREDNIEGO ODSETKA CZASU PRZEBYWANIA W PIERWSZEJ I DRUGIEJ POŁOWIE DNIA BADANIA EMPIRYCZNE Tadeusz Czernik Daniel Iskra Uniwersye Ekonomiczny w Kaowicach Kaedra Maemayki Sosowanej adeusz.czernik@ue.kaowice.pl daniel.iskra@ue.kaowice.pl ANALIZA PORÓWNAWCZA ŚREDNIEGO ODSETKA CZASU PRZEBYWANIA

Bardziej szczegółowo

EFEKTYWNOŚĆ INWESTYCJI W ZAPASY W OPODATKOWANYCH I NIE OPODATKOWANYCH ORGANIZACJACH 1

EFEKTYWNOŚĆ INWESTYCJI W ZAPASY W OPODATKOWANYCH I NIE OPODATKOWANYCH ORGANIZACJACH 1 GRZEGORZ MICHALSKI EFEKTYWNOŚĆ INWESTYCJI W ZAPASY W OPODATKOWANYCH I NIE OPODATKOWANYCH ORGANIZACJACH 1 1. Wsęp Organizacje, mogą działać jako opodakowane przedsiębiorswa działające na zasadach komercyjnych

Bardziej szczegółowo

Copyright by Politechnika Białostocka, Białystok 2017

Copyright by Politechnika Białostocka, Białystok 2017 Recenzenci: dr hab. Sanisław Łobejko, prof. SGH prof. dr hab. Doroa Wikowska Redakor naukowy: Joanicjusz Nazarko Auorzy: Ewa Chodakowska Kaarzyna Halicka Arkadiusz Jurczuk Joanicjusz Nazarko Redakor wydawnicwa:

Bardziej szczegółowo

Ocena efektywności procedury Congruent Specyfication dla małych prób

Ocena efektywności procedury Congruent Specyfication dla małych prób 243 Zeszyy Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu Nr 20/2011 Wyższa Szkoła Bankowa w Toruniu Ocena efekywności procedury Congruen Specyficaion dla małych prób Sreszczenie. Procedura specyfikacji

Bardziej szczegółowo

WPŁYW PODATNOŚCI GŁÓWKI SZYNY NA ROZKŁAD PRZEMIESZCZEŃ WZDŁUŻNYCH PRZY HAMOWANIU POCIĄGU 1

WPŁYW PODATNOŚCI GŁÓWKI SZYNY NA ROZKŁAD PRZEMIESZCZEŃ WZDŁUŻNYCH PRZY HAMOWANIU POCIĄGU 1 A R C H I W U M I N S T Y T U T U I N Ż Y N I E R I I L Ą D O W E J Nr 5 ARCHIVES OF INSTITUTE OF CIVIL ENGINEERING 017 WPŁYW PODATNOŚCI GŁÓWKI SZYNY NA ROZKŁAD PRZEMIESZCZEŃ WZDŁUŻNYCH PRZY HAMOWANIU

Bardziej szczegółowo

Klasyfikacja modeli. Metoda najmniejszych kwadratów

Klasyfikacja modeli. Metoda najmniejszych kwadratów Konspek ekonomeria: Weryfikacja modelu ekonomerycznego Klasyfikacja modeli Modele dzielimy na: - jedno- i wielorównaniowe - liniowe i nieliniowe - sayczne i dynamiczne - sochasyczne i deerminisyczne -

Bardziej szczegółowo

MAKROEKONOMIA 2. Wykład 3. Dynamiczny model DAD/DAS, część 2. Dagmara Mycielska Joanna Siwińska - Gorzelak

MAKROEKONOMIA 2. Wykład 3. Dynamiczny model DAD/DAS, część 2. Dagmara Mycielska Joanna Siwińska - Gorzelak MAKROEKONOMIA 2 Wykład 3. Dynamiczny model DAD/DAS, część 2 Dagmara Mycielska Joanna Siwińska - Gorzelak E i E E i r r 1 1 1 ) ( R. popyu R. Fishera Krzywa Phillipsa Oczekiwania Reguła poliyki monearnej

Bardziej szczegółowo

ZJAWISKA SZOKOWE W ROZWOJU GOSPODARCZYM WYBRANYCH KRAJÓW UNII EUROPEJSKIEJ

ZJAWISKA SZOKOWE W ROZWOJU GOSPODARCZYM WYBRANYCH KRAJÓW UNII EUROPEJSKIEJ Anna Janiga-Ćmiel Uniwersye Ekonomiczny w Kaowicach Wydział Zarządzania Kaedra Maemayki anna.janiga-cmiel@ue.kaowice.pl ZJAWISKA SZOKOWE W ROZWOJU GOSPODARCZYM WYBRANYCH KRAJÓW UNII EUROPEJSKIEJ Sreszczenie:

Bardziej szczegółowo

PROGNOZOWANIE BRAKUJĄCYCH DANYCH DLA SZEREGÓW O WYSOKIEJ CZĘSTOTLIWOŚCI OCZYSZCZONYCH Z SEZONOWOŚCI

PROGNOZOWANIE BRAKUJĄCYCH DANYCH DLA SZEREGÓW O WYSOKIEJ CZĘSTOTLIWOŚCI OCZYSZCZONYCH Z SEZONOWOŚCI Sudia Ekonomiczne. Zeszyy Naukowe Uniwersyeu Ekonomicznego w Kaowicach ISSN 2083-8611 Nr 289 2016 Maria Szmuksa-Zawadzka Zachodniopomorski Uniwersye Technologiczny w Szczecinie Sudium Maemayki Jan Zawadzki

Bardziej szczegółowo

U b e zpieczenie w t eo r ii użyteczności i w t eo r ii w yceny a ktywów

U b e zpieczenie w t eo r ii użyteczności i w t eo r ii w yceny a ktywów dr Dariusz Sańko Kaedra Ubezpieczenia Społecznego Szkoła Główna Handlowa dariusz.sanko@gmail.com lisopada 006 r., akualizacja i poprawki: 30 sycznia 008 r. U b e zpieczenie w eo r ii użyeczności i w eo

Bardziej szczegółowo