SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI W GIMNAZJUM NR 38 W ROKU SZKOLNYM 2013/2014

Transkrypt

1 SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI W GIMNAZJUM NR 38 W ROKU SZKOLNYM 2013/2014 Spis treści I Wprowadzenie II Założenia programowe III Cele programu IV Sposoby realizacji V Ewaluacja i uwagi końcowe VI Załączniki Podstawa prawna: - rozporządzenie MENiS z dnia roku w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem. (Dz. U. z 2003 r. Nr 26, poz. 226), - ustawa z dnia roku o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz. U. z 2002 r. Nr 11, poz. 209 z późniejszymi zmianami), - ustawa z dnia roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz z późniejszymi zmianami), - ustawa z dnia roku o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2005 r. Nr 179, poz. 1485), - ustawa z dnia roku o Policji (Dz. U. z 2011 r. Nr 287, poz. 1687), 1

2 I Wprowadzenie do szkolnego programu profilaktyki Zachowanie człowieka jest uwarunkowane ogromną liczbą czynników. Media i obserwacja życia codziennego pokazują, że zachowania aspołeczne narastają. Szkoły coraz częściej przypominają dysfunkcyjną rodzinę, w której nikt nikogo nie zna, nikt nikomu nie ufa i wszyscy ze wszystkimi walczą. Często jedynym pomysłem na rozwiązanie problemów jest eskalacja metod kontroli i nacisku, na przykład w szkołach zatrudnia się ochroniarzy. Chcemy uchronić naszą szkołę przed taką etykietką. Chcemy, żeby uczniowie i nauczyciele czuli się w niej bezpiecznie oraz identyfikowali się z nią. Szkolny program profilaktyki jest odpowiedzią na narastające potrzeby uczniów, rodziców i nauczycieli, a także uzupełnieniem programu wychowawczego o problematykę i działania o charakterze prewencyjnym. Zadaniem naszym jest wyposażenie uczniów w umiejętności interpersonalne, które nie pojawiają się instynktownie, lecz są wynikiem uczenia się, naśladowania i treningu społecznego. Najskuteczniej młody człowiek uczy się tego w bezpiecznym środowisku i to nie od innych dzieci, które również się uczą, ale od troskliwych dorosłych. Chcemy uczyć naszą młodzież umiejętności wytyczania granic, zachęcić do eksploracji i samodzielności, służyć oparciem w chwilach lęku i zwątpienia we własne siły, czuwać nad ich bezpieczeństwem oraz wyposażyć w niezbędną wiedzę dotyczącą współczesnych zagrożeń takich jak: uzależnienia, uleganie wpływom i psychomanipulacja, przemoc wobec innych i autoagresja, pułapki i niebezpieczeństwa zbyt wczesnej inicjacji seksualnej. Twierdzi się często, że okres dorastania zwany wiekiem adolescencji charakteryzuje się powtórzeniem pewnej fazy rozwoju z wcześniejszego etapu, tzw. fazy separacji indywidualizacji. W fazie tej (drugi, trzeci rok życia) dziecko oddziela się od matki i uczy się, że jest niezależną, odrębną istotą, ale też przekonuje się, że w wielu sytuacjach jest słabe i zależne, nie bez przyczyny jedna z podfaz tego okresu nosi nazwę: ponowne zbliżenie. Powtórka w okresie adolescencji odbywa się w znacznie trudniejszych okolicznościach, przeżywa się ją bowiem samemu i na własny rachunek. Młodzi ludzie już nie dzieci, a jeszcze nie dorośli przeżywają bardzo silne zjawisko zwane oscylatorem dorastania, czyli konflikt między potrzebą bezpieczeństwa, a pragnieniem samodzielności. Sprzeczność tych potrzeb rodzi nieustanny wewnętrzny konflikt i poczucie frustracji. Poszukiwanie tożsamości, własnej drogi w życiu może przejawiać się w skłonności do eksperymentowania na sobie i podejmowanie ryzykownych zachowań. Zadaniem szkoły jest minimalizowanie tego zjawiska i zapobieganie niebezpieczeństwom związanym z 2

3 naturalnym skądinąd dążeniem do niezależności. Jak wiemy adolescent może osiągnąć bezpieczeństwo w dużej mierze w sferze symbolicznej, a więc przez kontakt słowny, emocjonalny i duchowy, stąd ogromna rola szkoły w tworzeniu wystarczająco dobrych warunków do pełnego rozwoju. Innym, ważnym naszym zadaniem jest wspieranie i edukacja rodziców w ich trudnej roli. Chcemy zaproponować im różne formy pomocy i pracy nad podnoszeniem umiejętności bycia rodzicem i współżycia z dzieckiem w okresie dorastania. Dążymy do tego, by nasza szkoła była miejscem przyjaznym i otwartym, by uczeń, rodzic i nauczyciel czuli się w niej dobrze i bezpiecznie. II. Założenia programowe 1. Główne założenie programu to stworzenie systemu działań chroniących młodzież przed zakłóceniami w rozwoju oraz interwencyjnych, stosowanych w sytuacjach pojawiających się zagrożeń. 2. Powstanie programu jest poprzedzone następującymi działaniami: a) utworzenie zespołu ds. wychowania i profilaktyki; Realizacją programu profilaktyki będą zajmować się wszyscy wychowawcy i nauczyciele, pedagog szkolny, pielęgniarka oraz specjaliści z różnych instytucji wspierających działalność szkoły, zaproszeni do pomocy w realizacji konkretnych zadań. Zespół do spraw wychowania i profilaktyki tworzą: - pedagog szkolny, - wychowawcy klas; b) określenie podmiotu oddziaływań; Głównym podmiotem oddziaływań są uczniowie naszej szkoły. Program jest zorientowany na ucznia, uwzględnia jego potrzeby oraz specyfikę okresu rozwojowego przemiany związane z procesem dojrzewania, poszukiwaniem tożsamości, ćwiczeniem nowych ról i zainteresowaniem płcią przeciwną. Bardzo ważnym podmiotem oddziaływań profilaktycznych są rodzice. Można powiedzieć, że stanowią podmiot wspomagający profilaktykę w szkole. Rodzice współtworzą program poprzez wskazywanie najistotniejszych problemów oraz uczestniczą w nim, podnosząc swoje 3

4 umiejętności rodzicielskie i wychowawcze, współpracując z kadrą szkoły w imię szeroko pojmowanego dobra dziecka. Wychowawcy i nauczyciele są realizatorami programu, ale także jego podmiotem. Stale podnoszą swoje kompetencje wychowawcze i interpersonalne poprzez uczestniczenie w szkoleniach i kursach oraz kontakt z najnowszą wiedzą z dziedziny psychoprofilaktyki. c) identyfikacja potrzeb środowiska szkolnego. W celu zdiagnozowania środowiska szkolnego, określenia jego potrzeb i wytyczenia obszarów pracy profilaktycznej były lub będą przeprowadzone: - warsztaty dla uczniów klas pierwszych oraz II d diagnozujące potrzeby edukacyjne i rozwojowe - X.2013 r. - rozmowy z wychowawcami, nauczycielami oraz rodzicami VI i IX.2013 r. - rozmowy z pedagogami G 42, SP 7, SP 125, SP 138, SP 143 VI i IX.2013 r - obserwacje uczniów - rozmowy ze specjalistami III Cele programu Główne cele programu to: 1. Wspieranie osobowego rozwoju uczniów jako najważniejszego czynnika chroniącego przed podejmowaniem zachowań ryzykownych. 2. Minimalizacja oddziaływania czynników ryzyka. Cele szczegółowe: 1a Wzmacnianie więzi w rodzinie. 1b Kształtowanie pozytywnych relacji między uczniami. 1c Rozwijanie umiejętności komunikacyjnych uczniów (porozumiewanie się, asertywność, rozwiązywanie konfliktów). 1d Wzmacnianie poczucia wartości i kształtowanie adekwatnej samooceny uczniów. 1e Wdrażanie do poszanowania wartości i norm moralnych. 2a Przeciwdziałanie agresji i innym ryzykownym zachowaniom (np. uzależnieniom). 2b Wspieranie ucznia w sytuacjach trudnych. 2c Propagowanie zdrowego stylu życia. 4

5 IV Sposoby realizacji L. Blok tematyczny Tematyka program Cele operacyjne uczeń: Adresaci Realizator Ewaluacja p. 1. Uzależnienia - Program dot. profilaktyki uzależnienia od alkoholu i dopalaczy oraz promujący alternatywne formy spędzania czasu wolnego 1. zna mechanizmy uzależnienia 2.zna szkodliwe następstwa zażywania alkoholu 3. zna sposoby Klasy I - III (I semestr - według potrzeb) - Miejski Ośrodek Profilaktyki Zdrowotnej asertywnego zachowania się w sytuacjach konfliktowych 4. umie poradzić sobie w sytuacji nacisku grupy 5. zna miejsca pomocy dla osób uzależnionych 6. zna polski styl picia i wie jak się przed tym obronić 2. Przeciwdziałanie używaniu dopalaczy: - fakty i mity o legalnym odlocie - Co dorośli wiedzą o dopalaczach? 1. zna fazy uzależnienia 2. zna szkodliwe następstwa używania dopalaczy 3. umie określić korzyści zdrowotne, emocjonalne i osobiste płynące z nieużywania dopalaczy - Klasy I Zainteresowani rodzice - Fundacja Arka J. Gruszczyńska - ŁCDNiKP 5

6 3.Program profilaktyki uzależnienia od nikotyny: - Program interwencyjny dot. Eksperymentowania z nikotyną i kanabinolami 1.zna fazy uzależnienia 2.zna szkodliwe następstwa używania tytoniu 3.umie określić korzyści zdrowotne, emocjonalne i osobiste płynące z niepalenia 4.zna społeczny wymiar nikotynizmu w Polsce Klasy I - Miejski Ośrodek Profilaktyki Zdrowotnej Rozmowy z uczniami i ich rodzicami 4. Profilaktyka antynarkotykowa: - prelekcje informacyjno - edukacyjne 1. ma podstawową wiedzę o uzależnieniu 2. zna mechanizmy i fazy rozwoju uzależnienia 3. zna szkodliwe następstwa zażywania narkotyków Klasy I, III c, III d - Fundacja Arka 5. Profilaktyka uzależnienia od komputera i Internetu 1. wie o negatywnym wpływie komputera na organizm Klasy I - III (II semestr według potrzeb) - Miejski Ośrodek Profilaktyki Zdrowotnej, SET 6. Profilaktyka HIV/AIDS 1. posiada wiedzę nt. tej choroby 2. zna możliwości zarażenia się wirusem HIV 3. zna możliwości leczenia wspomagającego Klasy I - III (według programu nauczania) - Fundacja Arka - Biolog - WOS, kartkówka 6

7 7. Program profilaktyczny uzależnienia od hazardu Jak łatwo się wkręcić 1.wie o negatywnym wpływie hazardu 2. zna mechanizmy i fazy rozwoju uzależnienia Klasy III (według potrzeb) - Miejski Ośrodek Profilaktyki Zdrowotnej 2. Zagrożenie przestępczością 8. Kampania przeciwdziałania nadmiernemu korzystaniu z telefonu komórkowego Uwaga! Fonoholizm 1. Profilaktyka przestępczości 1. zna zagrożenia wynikające z nadmiernego korzystania z telefonu 2. zna mechanizmy korzystania z telefonu 1. umie rozróżnić czyny niezgodne z prawem i czyny karalne 2. zna kategorie środków stosowanych przez Sąd Klasy I - III (według potrzeb) Klasy I, Klasy II-III (według potrzeb) Wychowawcy Test Fonoholizm w naszej szkole - Policja - Kurator sądowy - Straż Miejska 3. Emocje, asertywność, tolerancja, komunikacja, współpraca w grupie, integracja, własna wartość 1. Program Razem 1. umie współpracować w grupie 2. umie wyrażać swoje dodatnie i ujemne emocje 3. potrafi wczuć się w sytuacje innych 4. zna zespół klasowy Klasy I (IX/X r.) - Pedagog - Wychowawcy klas I 2. Kontrakt klasowy 1. zintegrowany z klasą 2. zna zasady funkcjonowania w grupie Klasy I (IX.2013 r.) Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna 3. Zajęcia diagnozujące potrzeby uczniów 1. wychowawca poznaje klasę, jej potrzeby i braki Klasy I (X.2013 r.) Specjal. Poradnia Wspierania Rozwoju i Terapii Karta zgłoszenia 7

8 4. Myślę nie, mówię nie 1.zna metody asertywnego wyrażania myśli i uczuć Klasy I J. Filipczak Rozmowy z uczniami, obserwacja 5. Komunikacja interpersonalna 1. doskonali umiejętności komunikacyjne i społeczne 2. zna różnice między komunikatem Ja i Ty Klasa: II c Centrum Rozwoju i Edukacji Solution Rozmowy z uczniami, obserwacja 6. Budowanie współpracy w grupie ze stawianiem granic 7. Oswajanie emocji 1. doskonali umiejętności komunikacyjne i społeczne 2. umie budować poprawne relacje z rówieśnikami 1.rozpoznaje emocje 2. potrafi je nazwać Klasa II b Klasa II c Specjal. Poradnia Wspierania Rozwoju i Terapii Merkury Consulting Rozmowy z uczniami i nauczycielami, obserwacja Lista obecności 8. Wpływ dojrzewania na zachowanie dzieci i młodzieży 1. doskonali umiejętności wychowawcze i rodzicielskie 2. zna etapy dojrzewania 3. zna trudne momenty w okresie dojrzewania Chętni rodzice Specjal. Por. Wspierania Rozwoju i Terapii Lista obecności 9. Samoakceptacja i poczucie własnej wartości 1. zna swoje mocne i słabe strony Klasa II c Mercury Konsulting 8

9 4. Przemoc i agresja, sytuacje stresowe program rządowy na rok Bezpieczna i przyjazna szkoła 1. Można inaczej profilaktyka agresji 1.potrafi zapobiegać sytuacjom agresywnym w środowisku rodzinnym, szkolnym i rówieśniczym 2. zna alternatywne sposoby rozwiązywania sytuacji konfliktowych Klasy III (I/II semestr) Merkury Consulting 2. Straż graniczna praca z granicami w profilaktyce agresji, uzależnień i nadużyć w strefie osobistej 1. poznaje pojęcie agresji przez odwołanie się do ich osobistych doświadczeń i obserwacji 2. zna szeroki wachlarz objawów agresywnego zachowania w tym autoagresji, agresji słownej i fizycznej 3. uwrażliwiony jest na inność innych osób 4. zna własne granice psychologiczne i cielesne Klasy III (II semestr) Merkury Consulting 3. Jest taki dzień w życiu żółwia, że musi - jak radzić sobie z własną złością 1.zna etapy dojrzewania 2. zna trudne momenty w okresie dojrzewania Klasy II (II semestr) Centrum Rozwoju i Edukacji Solution Lista obecności 4.Program Młodzi przeciw przemocy 1. zna zagadnienia dotyczące przemocy i agresji 2. zna alternatywy wyrażania złości i agresji Klasy III Centrum Służby Rodzinie/ Straż Miejska Zapotrzebowa nie, ankieta 9

10 5. Ankiety dotyczące agresji (do diagnozy problemu) 1. określa jak się czuje w swojej klasie i szkole, bezpiecznie, czy nie Klasy I III, nauczyciele, rodzice (pocz. I sem., koniec II sem.) Wychowawcy, pedagog Czy zachowujesz się agresywnie? 6. Kampania programu Szkoła bez przemocy 1. zna zasady bezpieczeństwa 2. integruje środowisko szkolne i lokalne Klasy I III, nauczyciele, rodzice (cały rok) Wychowawcy, pedagog Karta zgłoszenia 7. Projekt Fair play 1. zna zasady bezpieczeństwa 2. potrafi właściwie kibicować 3. zna definicje: fair play, rasizm Klasy II D. Skupińska Prace uczniów, akces szkoły 5. Praca z dzieckiem dysfunkcyjnym i zaniedbanym oraz jego rodzicami 8. Kibole, blokersi jak sobie radzić z ich agresją 1. Dostosowanie wymagań programowych do obniżonych możliwości dziecka 2.Wyrównywanie szans u dziecka zaniedbanego 3. Zajęcia psychoedukacyjne (indywidualne, grupowe) dotyczące poczucia własnej wartości, asertywności itp. 4. Pogadanki dla rodziców 1. zna zasady bezpieczeństwa 2. potrafi radzić sobie z agresorem 1. realizuje materiał dostosowany do swoich intelektualnych możliwości 2. uzupełnia na miarę swoich możliwości braki w wiadomościach uczestnicząc w zajęciach wyrównawczych 3.poznaje swoje mocne strony 4. umie obronić własne zdanie, nie obrażając Klasy I - III Wybrani uczniowie ze wszystkich klas Zainteresowani rodzice (cały rok) Straż Miejska - Bałuty Wychowawcy, nauczyciele uczący, pedagog, psycholog - Oceny w dzienniku lekcyjnym - Obserwacje wszystkich pracowników szkoły 10

11 6. Promocja zdrowia i higieny uczniów stwarzających problemy wychowawcze 5. Motywowanie do nauki warsztaty, pogadanki Propagowanie zdrowego stylu program Trzymaj formę : 1. właściwe odżywianie 2. aktywne spędzanie czasu wolnego 3. dbanie o higienę osobistą w okresie dojrzewania i otoczenia 4. dbanie o zdrową psychikę 5. poznanie przyczyn i skutków zaburzeń w przyjmowaniu pokarmów 6. poznanie psychologicznych uwarunkowań anoreksji i bulimii 7. prawidłowa postawa ciała i czynniki ją warunkujące 8. upowszechnianie wiedzy nt ochrony przed wirusami (profilaktyka grypy) oraz rotawirusami (pneumokoki) 9. profilaktyka raka piersi 10. stany zapalne dróg rodnych u dziewcząt innych 5. rodzic potrafi rozwiązywać problemy wychowawcze stwarzane przez dziecko 1. potrafi właściwie odżywiać się 2. zna podstawowe właściwości produktów 3. potrafi właściwie zaplanować wolny czas 4. aktywnie uprawia sport 5. zna zasady higieny osobistej 6. zna przyczyny i skutki anoreksji i bulimii 7. umie rozpoznać psychologiczne uwarunkowania anoreksji i bulimii 8.poznaje pozytywne strony aktywności fizycznej 9. posiada wiedzę nt higieny i zachowań zmniejszających ryzyko zakażenia wirusami 10. dziewczyna posiada wiedzę nt chorób związanych z płcią 10. aktualizacja kanałów łączności szkoły z rodzicami w celu szybkiego ich Kl. I III (cały rok według potrzeb) - Wychowawcy nauczyciele biologii, chemii i w f, - Oddział Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej - Firma Johnson& Johnson - Rozmowy z uczniami, lekcje biologii i w-f, chemii - Wpisy w dziennikach - Ulotki, środki higieny 11

12 7. Zajęcia pozalekcyjne Zajęcia: 1. sportowe 2. artystyczne 3. przedmiotowe 4. wyrównawcze powiadomienia w razie wystąpienia zagrożenia 11. prelekcje dla Rady Pedagogicznej i pogadanki dla uczniów 12. wyposażenie toalet w środki do mycia 13. wie jak hartować organizm 14. zna stare nawyki i nowe trendy w żywieniu 15. zna warunki zachowania zdrowia i systemy wspierające zdrowie 1. aktywizacja społeczna 2. rozbudzenie zainteresowań 3. wyrównywanie szans edukacyjnych 4. asertywność i tolerancja 5. wzrost poczucia własnej wartości 6. poprawa kondycji psychofizycznej 7. promocja zdrowego stylu życia i aktywności ruchowej 8. przeciwdziałanie przemocy i agresji Zainteresowani uczniowie (cały rok) Nauczyciele Wpisy w dziennikach 12