SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYCZNY 20010/2011 r.

Transkrypt

1 SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYCZNY 20010/2011 r. GŁÓWNE ZAŁOŻENIA 1. Szkolny program profilaktyki (zmierzając do wspierania prawidłowego rozwoju uczniów, zgodnie z wizją i misją szkoły) ma za zadanie: a) chronienie uczniów przed zagrożeniami rozwoju, b) wspieranie w sytuacjach trudnych, c) wzmacnianie mocnych stron osobowego rozwoju, d) budowanie poczucia wartości, e) kształcenie umiejętności komunikacyjnych, f) wzmacnianie więzi emocjonalnych w rodzinie, g) budowanie poczucia akceptacji i przynależności, h) wypracowanie efektywnych sposobów radzenia sobie ze stresem, i) kształcenie krytycznego stosunku do rzeczywistości (np. w stosunku do mediów, obalanie uprzedzeń i stereotypów), j) dostarczanie wiedzy na temat konsekwencji zachowań ryzykownych i dysfunkcyjnych oraz sposobów ich unikania k) promowanie zdrowego stylu życia. 2. Szkolny program profilaktyki obejmuje następujące obszary zachowań problemowych: a) niedbałość o kulturę osobistą b) unikanie zajęć, wagary, c) uzależnienia d) niezdrowy styl życia e) przemoc i agresja f) stres Program szkolnej profilaktyki to ogół działań chroniących i interwencyjnych. Zadaniem szkolnej profilaktyki jest chronienie młodzieży przed zagrożeniami przez działania profilaktyczno- wychowawcze, a także reagowanie w sytuacjach rozpoznania pierwszych prób podejmowania zachowań ryzykownych poprzez odwołanie się do specjalistycznej pomocy. Okres dorastania to czas szczególnie podatny na zakłócenia i podejmowanie zachowań ryzykownych, czyli działań zwiększających prawdopodobieństwo pojawienia się niekorzystnych konsekwencji (icznych, społecznych, zdrowotnych) konsekwencji.

2 Czynniki chroniące, zwiększające odporność człowieka na działania czynników ryzyka to: 1 silna więź emocjonalna z rodzicami, 2 zainteresowanie nauką szkolną, 3 regularne praktyki religijne, 4 szacunek do norm, wartości i autorytetów, 5 stała opieka sprawowana przez kompetentną osobę dorosłą, 6 zdolności umożliwiające dobre wyniki w nauce, 7 umiejętność właściwego planowania nauki i organizacji zajęć dodatkowych, 8 umiejętność rozwiązywania problemów i radzenia sobie ze stresem, 9 wrażliwość społeczna, 10 poczucie własnej wartości i skuteczności, 11 przynależność do organizacji młodzieżowych i społecznych, promujących pozytywne wartości, 12 poczucie akceptacji i pozytywne relacje z rówieśnikami. Czynniki ryzyka: 1 środowiska społeczne, media promujące negatywne wzorce zachowań, 2 modelowanie nieodpowiednich zachowań w domu i w grupie rówieśniczej, 3 konflikty i doświadczanie izolacji, 4 przebywanie w środowisku, w którym normą są zachowania destrukcyjne, 5 niepowodzenia w szkole i brak celów życiowych, 6 nieumiejętność radzenia sobie ze stresem, 7 brak zainteresowań lub destrukcyjne zainteresowania, 8 łatwy dostęp do substancji psychoaktywnych, 9 wczesna inicjacja w zakresie zachowań ryzykownych. Profilaktyka jest ukierunkowana na osłabianie czynników ryzyka i wzmacnianie czynników chroniących. Określanie zagrożenia, rozpoznanie oddziaływania czynników ryzyka i czynników chroniących w środowisku pozwala na wyodrębnienie następujących grup: ~ grupy niskiego ryzyka (młodzież niepodejmująca zachowań ryzykownych) ~ grupa podwyższonego ryzyka (osoby, które podjęły choć jedno zachowanie ryzykowne eksperymentatorzy) ~ grupa wysokiego ryzyka (osoby, u których zachowania ryzykowne są utrwalone i które odczuwają negatywne konsekwencje tych zachowań) Szkoła jest miejscem profilaktyki pierwszorzędowej, skierowanej do grupy niskiego ryzyka, polegającej na promowaniu zdrowego stylu życia i zapobieganiu zagrożeniom, w szczególności na rozwijaniu umiejętności radzenia sobie z wymogami życia. Jej celem jest opóźnianie inicjacji lub zachęcanie do abstynencji. W sytuacjach rozpoznania pierwszych prób podejmowania zachowań ryzykownych nawiązuje kontakt z rodzicami i iem / iem szkolnym, a w razie potrzeby odwołują się do specjalistów z zewnątrz ( wskazanie odpowiedniej instytucji pomocy, pomoc w organizacji pierwszego kontaktu ze specjalistą, motywowanie do podjęcia leczenia i terapii).

3 Dotychczasowa obserwacja środowiska szkolnego umożliwiła wstępną diagnozę problemów wychowawczych, do których należy zaliczyć: Unikanie zajęć, wagary Przyczynami mogą być: uległość wobec kolegów, trudności w nauce, surowy nauczyciel, strach przed klasówką, brak zainteresowań, niemożność sprostania ambicjom rodziców i wymaganiom nauczycieli, nuda, brak dyscypliny, poczucie bezkarności, złośliwość wobec nauczycieli, lenistwo, chęć zaimponowania innym Niepowodzenia szkolne; Przyczynami mogą być: niedostosowanie wymagań do poziomu uczniów, niejasne kryteria oceniania, faworyzowanie niektórych uczniów, mało przydatne życiowo informacje w programach szkolnych, lenistwo, osoba nauczyciela, brak systematyczności, nudny i jednorodny przekaz, wpływ rówieśników w klasie, brak zainteresowania ze strony rodziców, ucieczka w ciekawsze pomysły, nauka dla oceny Uzależnienia Przyczynami mogą być: ciekawość, odnalezienie się w grupie, reklama, pozowanie na macho, filmy, wzór dorosłych, sposób odreagowania stresu, moda, szpan, podkreślanie swojej dorosłości, uległość wobec presji grupy, przekora, bunt, nuda, nieumiejętność radzenia sobie z życiem Niedbałość o kulturę osobistą, w tym kulturę słowa Przyczynami mogą być: obyczaj środowiskowy, wzorce wyniesione z domu, upust emocji, chęć zwrócenia na siebie uwagi, wyraz buntu, manifestowanie dorosłości, wzorce w mediach, zaburzone relacje osobowe nauczyciel uczeń, brak reakcji nauczycieli i innych dorosłych, solidaryzowanie się z grupą o takich zachowaniach, ubóstwo języka Zachowania agresywne Przyczynami mogą być: odpowiedź na prowokację, wpływ środków masowego przekazu, bezkarność, negatywne wzorce, chęć zaistnienia w grupie, chęć dominowania, odreagowanie stresu, sposób na załatwianie spraw, prowokująca postawa dorosłych, nieumiejętność radzenia sobie z życiem, moda na agresję, brak kontaktu z rodzicami, zły przykład dorosłych, deprywacja potrzeb. Celem programu jest uruchomienie czynników chroniących młodzież przed zachowaniami ryzykownymi, czyli: ~ budzenie zainteresowań ~ budowanie pozytywnego stosunku do szkoły ~ zachęta do podejmowania aktywności (sport, nauka, twórczość, itp.) ~ budzenie ciekawości poznawczej ~ uczenie radzenia sobie z emocjami ~ wsparcie w trudnych sytuacjach ~ budowanie pozytywnych relacji z rówieśnikami i dorosłymi ~ budowanie autorytetów ~ opieka nauczycieli

4 Program zakłada systematyczne szkolenia nauczycieli wzmacniające ich umiejętności kontaktów interpersonalnych oraz izację rodziców i stałą współpracę z instytucjami wspierającymi działania szkoły. Działania długofalowe 1. Utworzenie kół zainteresowań zgodnych z sugestiami uczniów odpowiedzialni: dyrekcja,, 2. Promowanie uczniów zdolnych, zachęcanie do brania udziału w konkursach, olimpiadach, prezentowanie sukcesów, a także zainteresowań pozaszkolnych młodzieży odpowiedzialni: -opiekunowie olimpijczyków, prowadzący zajęcia pozalekcyjne, 3. Propagowanie pozytywnych wzorców odpowiedzialni: wszyscy, Samorząd Uczniowski 4. Propagowanie działań w zakresie wolontariatu i akcji charytatywnych Działania stałe odpowiedzialni: wszyscy, Samorząd Uczniowski, Szkolne Koło PCK 1. Imprezy / zajęcia integracyjne dla pierwszoklasistów odpowiedzialni: bibliotekarze szkolni 2. Aktualizowanie informacji dotyczących zagrożeń (w oparciu o ankiety i wywiady środowiskowe) odpowiedzialni: i bibliotekarze szkolni 3. Spotkania zespołów nauczycieli uczących w danej klasie w celu zdiagnozowania problemów, oceny efektów oraz wybrania odpowiednich metod zapobiegających zachowaniom ryzykownym w miarę potrzeb odpowiedzialni:, wszyscy uczący,

5 4. Współpraca z instytucjami wspierającymi działania szkoły w zakresie profilaktyki uzależnień takimi jak: Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna Powiatowy Ośrodek Interwencji Kryzysowej Poradnia Profilaktyki i Terapii Uzależnień Poradnia Odwykowa Policyjna Izba Dziecka Komenda Powiatowa Policji Wydział Prewencji PCK Wydział Zdrowia Urzędu Miejskiego SANEPID odpowiedzialni: 5. Pomoc koleżeńska w obrębie oddziału, klasy. odpowiedzialni: Samorząd Uczniowski, Oczekiwane efekty działań profilaktycznych 1 wypracowanie pozytywnego obrazu własnej osoby 2 opanowanie technik asertywnych 3 wdrożenie właściwego systemu wartości (postawa być a nie mieć ) 4 szeroka wiedza teoretyczna na temat uzależnień 5 wyłonienie liderów pozytywnych przez rozwój wolontariatu 6 poznanie zasad skutecznego radzenia sobie z agresją 7 nabycie praktycznych umiejętności jak nie stać się ofiarą 8 wykształcenie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach trudnych

6 PLAN REALIZACJI DZIAŁAŃ SZKOLNEJ PROFILAKTYKI Decyzję o kolejności realizacji poszczególnych elementów programu podejmuje zespół nauczycieli uczących w danym oddziale klasowym. OBSZAR PROBLEMOWY NIEDBAŁOŚĆ O KULTURĘ OSOBISTĄ 1. Zapoznanie uczniów z pojęciem kultura osobista. Cykl godzin wychowawczych na temat: czym charakteryzuje się człowiek kulturalny. opracowanie wzorca, modelu 2. Sposób ubierania się jako komunikat: kim jestem. (wpływ subkultur i grup nieformalnych na modę młodzieżową). godzina wychowawcza na temat: Mój wygląd świadczy o mnie. 3. Wulgaryzmy jako sposób uzewnętrzniania negatywnych emocji. Rodzaje emocji. Uświadomienie, że nie ma emocji złych i dobrych, bo wszystkie są potrzebne w bogatym świecie uczuć. Sposoby rozładowania emocji (np. przez twórczość arteterapia, spacer, rozmowę). 4. Wulgaryzmy jako przejaw agresji i stresu. Mechanizmu powstawania agresji i stresu; rola postawy asertywnej 5. Wpływ rodziny, grupy rówieśniczej i mediów na język ucznia. Godzina wychowawcza na temat: Różne sposoby wyrażania emocji: w grupie rówieśniczej, na filmie akcji, w rodzinie oraz przez osoby uznawane powszechnie za autorytety 6. Komunikacja interpersonalna Warsztaty z zakresu komunikacji interpersonalnej 7. Uświadomienie uczniom zjawiska ubożenia języka przez stosowanie wulgaryzmów. 8. Jak egzystować w środowisku szkolnym bez wulgaryzmów? Rola eufemizmów w wyrażaniu uczuć negatywnych. Próba wyszukania własnych sposobów na zastąpienie wulgaryzmów innymi sformułowaniami, nauczyciel polonista OBSZAR PROBLEMOWY UNIKANIE ZAJĘĆ, WAGARY 1. Motywowanie uczniów do systematycznego udziału w lekcjach. Ustalenie korzystniejsze zasady poprawy ocen dla uczniów obecnych na sprawdzianach specjaliści z zewnątrz, 2. Programy profilaktyczne i elementy programów profilaktycznych 3. Współpraca z Policją i Strażą Miejską. Przepływ informacji na

7 temat uczniów wagarujących 4. Zajęcia integracyjne : warsztaty iczne Poznajmy się 5. Współpraca rodziców ze szkołą w przeciwdziałaniu wagarom; uświadomienie zagrożeń. 6. Uświadomienie uczniom zagrożeń występujących podczas wagarów 7. Rozwijanie zainteresowań. Skierowanie aktywności ucznia na rozwój zainteresowań i uzdolnień- kółka zainteresowań 8. Zaangażowanie uczniów w sprawy szkoły. Umacnianie więzi ze szkołą -udział uczniów w przedsięwzięciach i imprezach organizowanych w szkole (imprezy kulturalne, akcje charytatywne, święta szkolne, zabawy integracyjne: Dzień Dresa, Dzień Otwarty Szkoły itp.). SU, dyrekcja OBSZAR PROBLEMOWY - UZALEŻNIENIA 1. Dostarczenie informacji o mechanizmach i następstwach wczesnego picia alkoholu, zażywania narkotyków, używania dopalaczy, palenia papierosów. Kształtowanie trzeźwych obyczajów poprzez dostarczenie wzorców oraz ukazywanie atrakcyjnego aspektu zdrowego stylu życia. Uświadomienie, że uzależnienia powodują szkody emocjonalne, edukacyjne, zdrowotne i prawne 2. Uczenie konstruktywnego odmawiania. Kształtowanie postawy asertywności nabywania umiejętności odpierania presji- warsztaty. Edukacja antytytoniowa. 3. Zagadnienia z tematyki: Dylematy dorastania 4. Pomoc młodzieży z rodzin alkoholików i narkomanów. Zgromadzenie informacji o rodzinach dysfunkcyjnych. Stały kontakt z Poradnią Psychologiczno Pedagogiczną oraz kuratorami sądowymi. Pomoc w rozwoju pozytywnego, realistycznego obrazu siebie, swoich możliwości i zdolności u młodego człowieka. Umacnianie rodziny w jej prawidłowym funkcjonowaniu poprzez naprawę i ochronę więzi emocjonalnych. Zachęcanie rodziców do współpracy z odpowiednimi instytucjami pomocowymi. Praca indywidualna z uczniem- ukazanie potrzeby kontaktu z zaufanym dorosłym w sytuacjach zagrożenia uzależnieniem. 5, Profilaktyka uzależnień od nikotyny, alkoholu, narkotyków, komputerów, TV oraz hazardu, a także telefonów komórkowych projekcja filmów i dyskusja, wykłady, warsztaty n. t. asertywności oraz sposobów odmawiania, rodzice, WDŻR rodzice specjaliści z zewnątrz,

8 bibliotekarze OBSZAR PROBLEMOWY: NIEZDROWY STYL ŻYCIA 1.Cukrzyca zagrożenie dla zdrowia. Omówienie przyczyn i radzenia sobie z cukrzycą 2. Niedobór kwasu foliowego przyczyną wad cewy nerwowejupowszechnienie codziennego przyjmowania kwasu foliowego przez młode kobiety 3. Świadome planowanie dnia nauki i wypoczynku. Uświadomienie ważności zachowania odpowiednich proporcji pomiędzy pracą a wypoczynkiem. Rola snu i relaksacji w regeneracji sił witalnych. 4. Zdrowy styl życia i odżywiania się, zaburzenia takie jak: anoreksja, bulimia i cukrzyca uświadomienie skutków nieprawidłowego odżywiania się oraz mechanizmu zachorowań(film edukacyjny, dyskusja) 5. Profilaktyka chorób cywilizacyjnych: depresja, nowotwory, AIDS, itp. 6. Problem wczesnego macierzyństwa 7. Alternatywa dla niezdrowego i ryzykownego sposobu spędzania czasu koła zainteresowań, imprezy kulturalne 8. Promocja zdrowego stylu życia: - akcja oddawania krwi, - akcja Masz dar uzdrawiania - transplantacja to życie pielęgniarka, wf pielęgniarka biologii, pielęgniarka,, pielęgniarka, WDŻR WDŻR, bibliotekarze biologii OBSZAR PROBLEMOWY: PRZEMOC I AGRESJA 1. Omówienie przyczyn i skutków zachowań agresywnych. Trening asertywności; Sztuka rozwiązywania konfliktów, negocjacje, mediacje 2. Współpraca rodziców ze szkołą w przeciwdziałaniu agresji. Uświadomienie zagrożeń wynikających z rozwijającej się wśród młodzieży agresji- umiejętność reagowania na takie zachowania, 3.Zajęcia na temat bezpieczeństwa w szkole i poza nią, zachowań niebezpiecznych i sposobów radzenia sobie z przemocą, a także o Policja, Straż Miejska,

9 odpowiedzialności prawnej ulotka Unikaj zagrożeń, akcja Bezpieczny uczeń. Jak unikać zagrożeń? 4. Zajęcia o akceptacji, tolerancji (n. p. chorych, niepełnosprawnych, różnych wyznań), program Czy naprawdę jesteśmy inni?, Stereotypy, uprzedzenia i brak tolerancji współpraca z Amnesty International 5. Upowszechnienie informacji o prawach i obowiązkach ucznia, prawach dziecka i człowieka 6. Udział w ogólnopolskiej akcji Szkoła bez przemocy Amnesty International,, uczniowie, rodzice, OBSZAR PROBLEMOWY: STRES 1.Ćwiczenie umiejętności radzenia sobie ze stresem- zajęcia warsztatowe elementy programu edukacyjnego Stres pod kontrolą- zajęcia integracyjne. 2. Warsztaty uświadamiające uczniom ich mocne strony, sposoby wykorzystania ich w rozwiązywaniu sytuacji trudnych 3. Zajęcia integracyjne : warsztaty iczne Poznajmy się wchowawca, Opracowanie: Justyna Mroczek, Lilianna Olearczyk- Baranowska