PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOLNEJ

Transkrypt

1 PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOLNEJ ZESPOŁU KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA W RYWAŁDZIE Rok szkolny 2014/2015 Przyjęty na posiedzeniu Rady Rodziców w porozumieniu z Radą Pedagogiczną w dniu Zespół Kształcenia i Wychowania w Rywałdzie Strona 1

2 1. WPROWADZENIE Program Profilaktyki szkolnej został przygotowany w oparciu o: Przekonanie, że profilaktyka jest ochrona człowieka przed zagrożeniami i reagowaniem na nie. Obejmuje eliminację lub redukcję czynników ryzyka oraz wzmacnianie czynników chroniących. Przeświadczenie, że szkoła jest miejscem realizacji profilaktyki pierwszorzędowej, skierowanej do grupy niskiego ryzyka. Poczucie, że profilaktyka pierwszorzędowa polega na promowania zdrowego stylu życia i zapobiegania zagrożeniom, w szczególności na rozwijaniu umiejętności radzenia sobie z wymogami życia. Jej celem jest opóźnianie różnego typu inicjacji lub zachęcanie do abstynencji. Świadomość tego, że Program profilaktyki szkolnej to ogół działań chroniących dzieci i młodzież przed niepożądanymi zmianami w ich rozwoju i interwencyjnym w przypadku pojawiających się zagrożeń. Program obejmuje działania wynikające z Programu wychowawczego szkoły, gdy realizowane są ogólne zadania szkoły. Stanowisko, że program profilaktyczny będzie bardziej skuteczny, gdy będziemy stosować go wraz z innymi działaniami uzupełniającymi, takimi jak: szkolne regulaminy, zwyczaje itp. 2. GŁÓWNE CELE PROGRAMU PROFILAKTYKI Ochrona uczniów przed zagrożeniami rozwoju. Reagowanie na pojawiające się zagrożenia. 3. ZADANIA PROFILAKTYKI SZKOLNEJ Dostarczenie adekwatnych informacji na temat skutków zachowań ryzykownych i tym samym umożliwienie racjonalnego wyboru. Pomoc w rozwijaniu ważnych umiejętności społecznych i psychologicznych. Zespół Kształcenia i Wychowania w Rywałdzie Strona 2

3 Rozwijanie możliwości podejmowania działań alternatywnych poprzez zaangażowanie uczniów w działalność pozytywną. Reagowanie w sytuacjach rozpoznania pierwszych prób podejmowania zachowań ryzykownych poprzez odwołanie się do specjalistycznej pomocy. Pomoc w organizowaniu pierwszego kontaktu ze specjalistą. Nawiązanie kontaktu z rodzicami. Motywowanie do podjęcia leczenia, terapii. Promowanie zdrowego stylu życia. Wdrażanie do krytycznego stosunku do mediów. 4. STRUKTURA ODDZIAŁYWAŃ PROFILAKTYCZNYCH Rada Pedagogiczna Określa zadania w zakresie profilaktyki. Określa zapotrzebowanie na realizację programów profilaktycznych. Dokonuje analizy działalności profilaktycznej. Wicedyrektor Rozlicza odpowiedzialnych za pełną realizację wychowania zdrowotnego. Organizuje pedagogizację rodziców, także w zakresie profilaktyki, dba o różnorodność form spotkań. Nauczyciele Współpracują z wychowawcami klas w realizacji zadań profilaktycznych. Wykonują zalecenia zawarte w orzeczeniach wydanych przez PPP. Doskonalą kwalifikacje i zdobywają nowe umiejętności w zakresie działań profilaktycznych. Wychowawca klasy Integruje zespół klasowy. Zespół Kształcenia i Wychowania w Rywałdzie Strona 3

4 Dba o poczucie bezpieczeństwa i akceptacji ucznia w klasie. Wyposaża uczniów w umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Realizuje zadania w zakresie profilaktyki we współpracy z rodzicami uczniów oraz instytucjami wspomagającymi działania z zakresu profilaktyki, Pedagog szkolny Rozpoznaje indywidualne potrzeby uczniów oraz analizuje przyczyny niepowodzeń szkolnych. Określa formy i sposoby udzielania uczniom, w tym uczniom z wybitnymi uzdolnieniami, pomocy psychologiczno-pedagogicznej, odpowiednio do rozpoznanych potrzeb. Organizuje i prowadzi różne formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów, rodziców i nauczycieli. Podejmuje działania profilaktyczno-wychowawcze wynikające z Programu wychowawczego szkoły i Programu profilaktyki szkolnej w stosunku do uczniów, z udziałem rodziców i nauczycieli. Wspiera działania opiekuńczo-wychowawcze nauczycieli, wynikające z Programu profilaktyki szkolnej. Rada Rodziców Zatwierdza Program profilaktyki szkolnej. Analizuje i diagnozuje opinie rodziców na temat profilaktyki. Współpracuje z Radą Pedagogiczną, Samorządem Uczniowskim. Rodzice Przedstawiają Radzie Rodziców opinie na temat profilaktyki. Korzystają z pomocy i wsparcia ze strony pedagoga i szkolnej służby zdrowia w zakresie profilaktyki. Wnioskują do odpowiednich organów i instytucji w sprawach kształcenia specjalnego, nauczania indywidualnego, zajęć rewalidacyjno-wychowawczych. ORGAN PROWADZĄCY Urząd Gminy Decyduje o zatrudnieniu i wymiarze czasu pracy pedagoga, psychologa, logopedy. Zespół Kształcenia i Wychowania w Rywałdzie Strona 4

5 Współuczestniczy w wyposażeniu szkoły w pomoce dydaktyczne, środki niezbędne do realizacji Programu. 5. ZASADY ODDZIAŁYWAŃ PROFILAKTYCZNYCH W działaniach profilaktycznych należy kierować się następującymi zasadami: Bezpieczeństwem uczestników, w tym przede wszystkim: respektowanie ich godności i indywidualności, ochrona prywatności i zapewnienie dyskrecji, uwzględnienie poziomu rozwoju emocjonalnego. niestosowanie technik, przez osoby do tego nieuprawnione, które naruszają mechanizmy obronne osobowości (terapeutycznych, psychomanipulacyjnych), Odpowiednimi działaniami w stosunku do potrzeb odbiorców. Skutecznością, czyli: opieraniem się na aktualnej wiedzy z dziedziny, której dotyczą, stosowaniem sprawdzonych metod i strategii, wykorzystaniem wiedzy z zakresu psychologii rozwojowej. Rzetelnością i odpowiednim czasem trwania oddziaływań w zależności od zdobytych informacji i stopnia rozwoju adresata tych działań. 6. CZYNNIKI RYZYKA Środowisko społeczne promujące dane wzorce zachowań. Niewłaściwe normy społeczne. Promowanie niewłaściwych zachowań w domu i w szkole. Konflikty i doświadczenia izolacji w dzieciństwie. Zespół Kształcenia i Wychowania w Rywałdzie Strona 5

6 Grupa rówieśnicza, w której normą są zachowania dysfunkcyjne. Niskie wyniki osiągane w szkole i brak celów życiowych. Wczesna inicjacja w zachowaniach ryzykownych. Dostępność środków psychoaktywnych. Rozłąka z rodzicami związana z ich wyjazdem za granicę. Nieograniczony i niekontrolowany dostęp do mediów (w szczególności do Internetu i gier komputerowych) 7. ZACHOWANIA RYZYKOWNE I ICH PRZYCZYNY Zachowanie ryzykowne Wulgaryzmy, brak kultury osobistej. Wagary Brak zainteresowania nauką Palenie papierosów, zażywanie narkotyków, picie alkoholu, zażywanie dopalaczy Agresja Przyczyny Obyczaj środowiskowy, wzorce w domu, chęć zaimponowania, wyraz buntu, wzorce w mediach, brak reakcji dorosłych i nauczycieli, ubóstwo języka. Uległość wobec kolegów, trudności w nauce strach przed klasówką, brak zainteresowania u uczniów, niemożność sprostania ambicjom rodziców i wymaganiom nauczycieli, nuda na lekcjach, chęć zaimponowania innym, brak dyscypliny. Niedostosowanie wymagań do poziomu uczniów, niejasne kryteria oceniania, faworyzowanie niektórych uczniów, osoba nauczyciela, nudne lekcje, nauka dla oceny, wpływ rówieśników w klasie. Ciekawość, reklama, wzór w dorosłych, moda, szpan, podkreślanie swojej dorosłości, bunt, nieumiejętność radzenia sobie z problemami. Odpowiedź na prowokację, wpływ środków masowego przekazu, negatywne wzorce, chęć dominowania, odreagowanie stresu, sposób na załatwianie spraw, moda na agresję, zły przykład dorosłych. Zespół Kształcenia i Wychowania w Rywałdzie Strona 6

7 Wczesna inicjacja seksualna Cyberprzemoc Uzależnienie od gier komputerowych, hazardu Niski poziom wiedzy na ten temat, wpływ grupy rówieśniczej, moda na dorosłość, sytuacja domowa, nieznajomość zachowań asertywnych. Poczucie anonimowości, odpowiedź na prowokację, moda, nieświadomość konsekwencji Brak kontroli ze strony rodziców, bagatelizowanie problemu. 8. CZYNNIKI CHRONIĄCE, OSŁABIAJĄCE CZYNNIKI RYZYKA Silna więź z rodzicami, opieka dorosłych. Zainteresowanie nauką i własnym rozwojem, aktywność, ciekawość poznawcza. Praktyki religijne. Zdrowy styl życia. Zakorzenienie w tradycji społeczności i szacunek dla jej norm. Konstruktywna grupa rówieśnicza, autorytety, kółka zainteresowań. Przyjazne środowisko szkolne. 9. SPOSOBY REALIZACJI W szkole działania profilaktyczne przyjmują formę zgodną z jedną z dwóch podstawowych strategii profilaktycznych: tzw. Strategią negatywną skupioną na czynnikach ryzyka działania skoncentrowane na zagrożeniach, zaburzeniach, dysfunkcyjnych, mające na celu zniechęcenie odbiorców do podejmowania niepożądanych zachowań; tzw. strategią pozytywną skupioną na czynnikach ochronnych działania w zakresie kształtowania zasobów, czyli uczenia różnorakich umiejętności psychologicznych (np. społecznych, interpersonalnych, radzenia sobie ze stresem itp. ) istotnych dla Zespół Kształcenia i Wychowania w Rywałdzie Strona 7

8 prawidłowego funkcjonowania człowieka w świecie. Proponuje ona całościowe spojrzenie na różnorodne formy zagrożeń w wieku rozwojowym oraz na kompetencje życiowe, którymi powinien dysponować młody człowiek. Różne zachowania problemowe, jak: sięganie po substancje psychoaktywne, przemoc i agresja, przestępczość, niepowodzenia szkolne i inne niepokojące zachowania są ze sobą powiązane i powinny być traktowane jako różne objawy mające to samo źródło problemów. Zespół Kształcenia i Wychowania w Rywałdzie Strona 8

9 9.1 STRATEGIA OPARTA NA CZYNNIKACH RYZYKA PLANOWANE DZIAŁANIA Czynniki ryzyka Zadania Sposoby realizacji Odpowiedzialni Środowisko społeczne i normy w nim występujące, promujące niewłaściwe wzorce zachowań Uczyć krytycznego stosunku do mediów. Podnieść poziom świadomości i kultury prawnej uczniów. Przekształcać przekonania stereotypowe na prawdziwe. Podnieść umiejętności i wiedzę nauczycieli w zakresie dyscyplinowania. Zorganizować spotkania uczniów z kuratorami Wydziału Rodzinnego i Nieletnich, organizować przedsięwzięcia łamiące stereotypy Ustalić normy, wdrożyć je w praktyce lekcyjnej, Pedagog, wychowawcy klas Dyrektor, nauczyciele Respektować normy poprawnego zachowania na lekcjach. Wysyłać wezwania przez szkołę Dyrektor Nawiązać kontakt z domem rodzinnym ucznia (w przypadku jego braku). Zwiększyć częstotliwość kontaktu z domem rodzinnym ucznia. Podnieść stan wiedzy pedagogicznej i psychologicznej rodziców. Rozszerzyć zakres form pomocy pedagogicznopsychologicznej dla rodziców. Egzekwować przestrzeganie prawa wewnątrzszkolnego. Przeprowadzać indywidualne spotkania z rodzicami Opracować i realizować tematykę pedagogizacji rodziców uczniów Zorganizować warsztaty.szkoleniowe dla rodziców Stosować statutowy system nagród i kar. Stosować statutowy system nagród i kar. Zespół Kształcenia i Wychowania w Rywałdzie Strona 9 Nauczyciele przedmiotu Wychowawcy klas Pedagog, wychowawcy klas, wicedyrektor Pedagog, Rada Rodziców wicedyrektor Wychowawcy klas

10 Grupy rówieśnicze i występujące w nich zachowania dysfunkcyjne. Słabe wyniki w nauce. Brak celów życiowych. Dostęp do środków i substancji psychoaktywnych Eliminować istnienie negatywnych grup rówieśniczych. Integrować zespoły klasowe. Ograniczyć zjawiska przemocy i agresji wśród uczniów. Podnieść umiejętności i wiedzę nauczycieli. Dostarczyć uczniom wiedzę nt. sposobów radzenia sobie z emocjami, stresem i zagrożeniem. Aktywizować uczniów. Poszerzyć ofertę spędzania czasu wolnego, umożliwić zdobycie nowych umiejętności Osłabiać niską samoocenę uczniów. Ograniczać rozmiary absencji uczniów na lekcjach. Rozpoznawać problemy rozwojowe uczniów Dostarczyć uczniom wiedzę o konsekwencjach zachowań dysfunkcyjnych. Aktywizować system wartości przeciw zachowaniom dysfunkcyjnym. Ukazywać alternatywne sposoby organizowania życia. Dostarczyć uczniom i ich rodzicom wiedzę nt. konsekwencji brania, palenia, picia. Przeprowadzać badania socjometryczne w klasach Przeprowadzać zajęcia integracyjne Zdiagnozować miejsca oraz sytuacje występowania agresji w szkole Zorganizować warsztaty nt. przemocy i agresji w ramach Rady Pedagogicznej Przeprowadzić a lekcjach wychowawczych Stosować metody aktywizujące w pracy z uczniami, zaangażować uczniów w działalność społeczną, charytatywną, artystyczną Monitorować absencję uczniów w szkole Opracować rejestr uczniów posiadających orzeczenia PPP Podjąć na lekcjach wychowawczych, tematykę odpowiedzialności prawnej i moralnej Przeprowadzić lekcje wychowawcze nt. przyjaźni, miłości, szczęścia rodzinnegowartości cenionych przez młodzież Przygotować i przeprowadzić lekcje wychowawcze nt. zagrożeń związanych z uzależnieniami Pedagog, wychowawcy klas Wychowawcy klas Pedagog, wychowawcy klas Dyrektor Wychowawcy klas Nauczyciele przedmiotów, wychowawcy klas Pedagog, wychowawcy klas Wychowawcy klas Wychowawcy klas Wychowawcy klas, Pedagog, pielęgniarka Dbać o rozwój wiedzy i umiejętności Zorganizować formy doskonalenia Dyrektor Zespół Kształcenia i Wychowania w Rywałdzie Strona 10

11 zawodowych nauczycieli. Wykorzystać wsparcie (konsultacje) ze strony specjalistów. Monitorować rozpowszechnienie używania substancji psychoaktywnych przez uczniów, w tym środków zastępczych i leków używanych w celach pozamedycznych zawodowego nt. zagrożeń uzależnieniami Współpracować z PPP i poradniami specjalistycznymi Wyłonić zespół wychowawczy dla opracowania narzędzi i przeprowadzenia diagnozy zjawiska Pedagog, nauczyciele Dyrektor Kontynuować realizację programów profilaktycznych, programów psychoedukacyjnych. Pozyskać i przeprowadzić program z zakresu profilaktyki uzależnień Pedagog Upowszechniać wśród uczniów znajomość zachowań asertywnych. Przeprowadzić lekcje wychowawcze nt. zachowań asertywnych Pedagog, Wychowawcy klas Wczesna inicjacja seksualna. Opracowanie i upowszechnianie publikacji i materiałów kierowanych do rodziców na temat ryzyka używania narkotyków. Zagospodarowanie czasu wolnego dzieci i młodzieży, ze szczególnym zwróceniem uwagi na rozwijanie ich pasji i zainteresowań, w ramach zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych. Wdrożyć do realizacji treści ścieżek edukacyjnych: edukacja prozdrowotna oraz wychowanie do życia w rodzinie. Dostarczyć uczniom wiedzę o AIDS oraz chorobach przenoszonych drogą płciową. Zajęcia z pracownikami poradni specjalistycznych. Prowadzić kółka zainteresowań, zajęcia pozalekcyjne zgodne z zainteresowaniem młodzieży Opracować tematykę dla poszczególnych etapów kształcenia, Podjąć tematykę AIDS i chorób przenoszonych drogą płciową na lekcjach wychowawczych Rada Rodziców Nauczyciele Nauczyciele Zespół Kształcenia i Wychowania w Rywałdzie Strona 11

12 9.2 STRATEGIA OPARTA NA CZYNNIKACH OCHRONNYCH PLANOWANE DZIŁANIA Czynniki ochronne Zadania Sposoby realizacji Odpowiedzialni Środowisko społeczne promujące właściwe wzorce zachowań. Wysokie wyniki osiągane w szkole i tworzenie dobrych celów życiowych. Właściwe relacje między szkołą a społecznością lokalną Kształtować pożądane postawy oraz umiejętności psychologiczne i społeczne. Tworzyć warunki dla silnej więzi z rodzicami, dobrej opieki dorosłych. Wzbudzić zainteresowanie nauką i własnym rozwojem, aktywnością, ciekawością poznawczą świata Integracja społeczności klasowej i szkolnej warsztaty integracyjne dla klas I Częste kontakty z rodzicami wizyty w domu, zebrania rodziców, spotkania indywidualne, zachęcanie rodziców do czynnego uczestniczenia rodziców w życiu szkoły Udział uczniów w zajęciach pozalekcyjnych i kółkach zainteresowań Pedagog, wychowawcy klas Nauczyciele, Wychowawcy klas, pedagog Nauczyciele prowadzący kółka zainteresowań i inne zajęcia pozalekcyjne Zapobieganie wagarom, dyscyplina na zajęciach szkolnych Kontrolowanie przez wszystkich nauczycieli obecności uczniów na zajęciach szkolnych Konsekwentne stosowanie procedur szkolnych wobec uczniów opuszczających zajęcia szkolne. Przeprowadzenie zajęć na godzinie z wychowawcą odnośnie obowiązku szkolnego i obowiązku nauki konsekwencje prawne nie przestrzegania ww. zasad. Punktualne rozpoczynanie Nauczyciele, Wychowawcy klas, pedagog Zespół Kształcenia i Wychowania w Rywałdzie Strona 12

13 i kończenie zajęć szkolnych. Organizacja zajęć dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi Zakorzenić w tradycji społeczności i ukształtować szacunek dla jej norm. Przeprowadzać zajęcia w ramach projektów regionalnych, udział uczniów w konkursach o tematyce regionalnej Nauczyciele biorący udział w projekcie, przygotowujący do konkursów Świadomość szkodliwości zachowań ryzykownych. Grupa rówieśnicza, w której normą są pozytywne zachowania. Kształtować umiejętność spędzania czasu wolnego we właściwy sposób. Pomagać w rozpoznawaniu konstruktywnej grupy rówieśniczej, właściwych autorytetów. Proponowanie uczniom zorganizowanych form spędzania czasu wolnego Poruszać na lekcjach tematykę właściwych wzorców zachowań w społeczeństwie, wskazywać autorytety godne uwagi Wychowawcy klas, nauczyciele, pedagog Nauczyciele wszystkich przedmiotów, wychowawcy klas, pedagog Zwrócić uwagę na praktyki religijne. Wskazywać na uniwersalne i pozytywne wartości płynące z wiary Katechetki Promowanie właściwych zachowań w domu i w szkole. Promować zdrowy styl życia. Rozwijanie rozumienia, czym jest zdrowie i jaki mamy na nie wpływ podejmowanie tej problematyki na godz. Wychowawczych i innych lekcjach Nauczyciele przedmiotowi, wychowawcy klas, pedagog, pielęgniarka Zespół Kształcenia i Wychowania w Rywałdzie Strona 13

14 10. EWALUACJA PROGRAMU Ocena skuteczności zaplanowanych działań profilaktycznych przeprowadzona zostanie w oparciu o: podsumowanie pracy profilaktycznej na koniec pierwszego i drugiego semestru roku szkolnego w czasie posiedzeń Rady Pedagogicznej; bieżące monitorowanie oraz samooceny przeprowadzonej przez zainteresowane podmioty; wynikające z oceny wnioski przekazywane są do wiadomości Rady Rodziców i Samorządu Uczniowskiego; dyskusje nt. występujących problemów w gronie pedagogicznym i podczas konsultacji z rodzicami; diagnozowanie środowiska uczniów pod względem skali zjawisk problemowych w czasie realizacji programu; narzędzia stosowane w ramach wewnętrznego mierzenia jakości pracy: sprawozdania z realizacji planów, analizy, dane statystyczne, obserwacje, hospitacje, zapisy w dokumentacji, badania ankietowe, opinie, wnioski, zgłoszone innowacje i projekty działań itp. Zespół Kształcenia i Wychowania w Rywałdzie Strona 14