E r. Cztery fundamentalne oddziaływania: 1. Grawitacyjne 2. Elektromagnetyczne 3. Słabe jądrowe 4. Silne Elektromagnetyzm , Q.

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "E r. Cztery fundamentalne oddziaływania: 1. Grawitacyjne 2. Elektromagnetyczne 3. Słabe jądrowe 4. Silne Elektromagnetyzm , Q."

Transkrypt

1 Cztey fundamentalne ddziaływania: 1. Gawitacyjne. Elektmagnetyczne 3. Słabe jądwe 4. Silne Elektmagnetyzm Elektycznść E, Q Magnetyzm B, Q M Równania Maxwella Wykład 6 015/16 1

2 ELEKTROSTATYKA Wykład 6 015/16

3 Kwantyzacja ładunku Każdy elektn ma masę m e i ładunek -e p Każdy ptn ma masę m p i ładunek e e1, C Ładunek elementany Każdy inny ładunek jest wielktnścią ładunku elementaneg Q Ne Wykład 6 015/16 3

4 Zasada zachwania ładunku p Całkwity ładunek układu dsbnineg, tzn. algebaiczna suma ddatnich i ujemnych ładunków występujących w dwlnej chwili, nie mże ulegać zmianie. Q całk cnst p -e Q całk Q e + Q p - e + e 0 Wykład 6 015/16 4

5 Pzykłady zasady zachwania ładunku Rzpad pmienitwóczy jąda 38 9 U Th+ 4 He Liczba atmwa Z9 znacza 9 ptny w jądze i ładunek 9e Z zasady zachwania ładunku Emisja cząstki α 9e90e+e Wykład 6 015/16 5

6 Pzykłady zasady zachwania ładunku Pces anihilacji elektnu e - i antycząstki pzytnu e+ e + e + γ + γ Emisja dwóch kwantów pmieniwania elektmagnetyczneg Pces keacji pay γ e + e + Wykład 6 015/16 6

7 Empiyczne paw Culmba F 1 1 1, ˆ 1, ˆ 1, 1, 4 πε 1, k k q 1 1 4πε q 1 gdzie ε q q C Nm F -F 1,,1 III zasada dynamiki 1785 waga skęceń Chales Culmb Wykład 6 015/16 7

8 POLE ELEKTROSTATYCZNE A POLE GRAWITACYJNE PODOBIEŃSTWA F 1 4 πε q q 1 ˆ F m m 1 G ˆ k PRAWO COULOMBA 1 4πε 8, N m /C PRAWO NEWTONA G6, N m /kg Oddziaływanie gawitacyjne jest duż słabsze niż elektstatyczne Wykład 6 015/16 8

9 ZASADA SUPERPOZYCJI F cał F i i F R F L F q q q L 0 R FR + FL kq (q 0 0 L x q R ś x ) xˆ Ładunki q L, q 0 i q R są teg sameg znaku Wykład 6 015/16 9

10 Zadanie dmwe 1-1 Znajdź watść i kieunek siły wypadkwej działającej na ładunek q 0 Wykład 6 015/16 10

11 Definicja wekta natężenia pla elektyczneg E q E E ładunek póbny q 0 >0 Natężenie pla ładunku punktweg kq Natężenie pla pchdzące d wielu ładunków punktwych (zkład dysketny) kq E E i ˆ F q 0 ˆ i i i i Wykład 6 015/16 11

12 Linie pla linie ównległe d wekta natężenia pla Ple ładunku punktweg Symetia sfeyczna Wykład 6 015/16 1

13 Linie pla Dwa jednimienne ładunki punktwe Wykład 6 015/16 13

14 Linie pla Dipl elektyczny-dwa óżnimienne ładunki w badz małej dległści mment diplwy Wykład 6 015/16 14

15 Zadanie dmwe 1- (a) Znajdź natężenie pla w punkcie P gdy x > a (b) Rzważ pzypadek ganiczny x >> a Wykład 6 015/16 15

16 Dla ładunku, dq, natężenie pla elektyczneg w punkcie P dane jest zgdnie z pawem Culmba jak dla ładunku punktweg kdq d E ˆ Ciągły zkład ładunku Dla ładunków dysketnych ple wypadkwe E jest sumą wektów natężenia E i czyli E E i i Dla ciągłeg zkładu ładunku kdq E d E ple wypadkwe jest całką: Q ˆ Wykład 6 015/16 16

17 Ciągły zkład ładunku W zależnści d zkładu ładunku zóżniamy: gęstść liniwą ładunku λ, gęstść pwiezchniwą ładunku σ, ds + + gęstść bjętściwą ładunku ρ Dla ciągłeg zkładu ładunku, w zależnści d dzaju gęstści ładunku, ple wypadkwe mże być całką liniwą, pwiezchniwą lub bjętściwą: E x E λ σ ρ V dq dx dq ds dq dv k ρ dv d ˆ Wykład 6 015/16 17

18 Pzykład 1-1 Liniwy zkład ładunku Znaleźć wekt natężenia pla elektyczneg w punkcie P na si liniweg zkładu ładunku Z pawa Culmba de x kdq (x x ) xˆ Z definicji gęstści liniwej ładunku dq λdx de x k λd x (x x ) xˆ Wykład 6 015/16 18

19 Wypadkwe natężenie pla jest sumą pól pchdzących d ładunków elementanych dq: E de x L 0 (x k λdx x) x kλ L (x L) Wykład 6 015/16 19

20 Zadanie dmwe 1-3 Wykazać, że (a) watść wypadkweg wekta natężenia pla elektyczneg na symetalnej pęta d długści L, naładwaneg jedndnie całkwitym ładunku Q wynsi E 1 πε y 4 y Q + L (b) Pzepwadzić analizę tzymaneg wzu dla L Wykład 6 015/16 0

21 STRUMIEŃ Φ - szybkść pzepływu (pwietza, cieczy) pzez pwiezchnię A czyli bjętść płynu pzepływająceg w jednstce czasu pzez amkę A v stumień zależy d pędkści płynu v i ientacji płaszczyzny amki Wykład 6 015/16 1

22 WEKTOR POWIERZCHNI A - wekt pwiezchni nˆ - wekt jednstkwy pstpadły d pwiezchni A nˆ A Anˆ b a Ple pwiezchni A blicza się zgdnie ze wzem na ple ównległbku A a b Wykład 6 015/16

23 STRUMIEŃ WIELKOŚCI WEKTOROWEJ Stumień wielkści pzez pwiezchnię A Φ v v A Stumień pla elektyczneg Stumień pla magnetyczneg Φ B Φ E E B A A v vacs θ Φ E E A EAcsθ Jednstka 1Nm /C ple pędkści Jednstka 1 Wb (webe) 1 T (tesla) m Wykład 6 015/16 3

24 gdy θ0 Pzypadki szczególne: A v Φ v max va gdy θπ/ A v A v 0 Φ v Wykład 6 015/16 4

25 STRUMIEŃ POLA ELEKTRYCZNEGO definicja dla dwlnej pwiezchni ΔΦ Φ E Φ E E E ΔA E ΔA E da definicja W pawie Gaussa występuje stumień pzez pwiezchnię E A d zamkniętą Wykład 6 015/16 5

26 PRAWO GAUSSA Dla ładunku punktweg, E~1/ Φ E Szacujemy stumień pla pzez pwiezchnię kuli Φ E 1 Q E A 4 π 4 πε Q ε Ple pwiezchni kuli A ~ W miaę ddalania się d źódła pla, zwiększa się pwiezchnia A ale maleje E, tak, że stumień pla (EA) pzstaje stały Wykład 6 015/16 6

27 PRAWO GAUSSA Całkwity stumień pla elektyczneg pzez pwiezchnię zamkniętą zależy wyłącznie d ładunku elektyczneg zawateg wewnątz tej pwiezchni. Pwiezchnię tę nazywamy pwiezchnią Gaussa Φ E Q ε wew Paw Gaussa dla pla elektyczneg w pstaci całkwej Jedn z ównań Maxwella Qwew E da ε S Wykład 6 015/16 7

28 Właściwści pwiezchni Gaussa: Pwiezchnia Gaussa jest twem hiptetycznym, matematyczną knstukcją myślwą, Jest dwlną pwiezchnią zamkniętą, lecz w paktyce pwinna mieć kształt związany w symetią pla, Pwiezchnię Gaussa należy tak ppwadzić aby punkt, w któym bliczamy natężenie pla elektyczneg leżał na tej pwiezchni. Wykład 6 015/16 8

29 Paw Gaussa stsujemy d bliczania natężenia pla elektyczneg gdy znamy zkład ładunku lub d znajdwania zkładu ładunku gdy znamy ple. Paw Gaussa mżemy stswać zawsze ale sens ma t tylk w tym pzypadku gdy ple elektyczne wykazuje symetię (sfeyczną, cylindyczną). Aby skutecznie skzystać z pawa Gaussa tzeba cś wiedzieć plu elektycznym na wybanej pwiezchni Gaussa. Kzystając z pawa Gaussa mżna wykazać ównważnść pawa Gaussa z empiycznym pawem Culmba Wykład 6 015/16 9

30 Od pawa Gaussa d pawa Culmba da 1. Ładunek punktwy q taczamy pwiezchnią Gaussa sfeą pmieniu (dlaczeg?). B wiemy, że ple ładunku punktweg ma symetię sfeyczną (A c t znaczy?) E II n ˆ E cnst. na pw. sfey cs 0 1. Obliczamy całkwity stumień pzez pwiezchnię Gaussa Φ E E d A E csθ da EdA d A ˆ n da Wykład 6 015/16 30

31 Od pawa Gaussa d pawa Culmba d A ˆ n da 3. Kzystamy z faktu, że E jest stałe c d watści na pwiezchni Gaussa da ΦE E da E(4 π ) 4. Kzystamy z pawa Gaussa Φ E q ε 5. Pównujemy stnami: E(4 π ) q ε E() q 4 πε Paw Culmba Wykład 6 015/16 31

32 ZASTOSOWANIA PRAWA GAUSSA W paktyce zastswanie pawa Gaussa jest ganiczne d knketnych pzypadków - symetii: a) ple (jedndne) d naładwanej nieskńcznej płaszczyzny (pwiezchniwy zkład ładunku) b) ple ( symetii cylindycznej) d nieskńczenie długieg pęta (liniwy zkład ładunku) lub walca (pwiezchniwy zkład ładunku walec pzewdzący, bjętściwy zkład ładunku - walec nie pzewdzący) c) ple ( symetii sfeycznej) d naładwanej kuli lub pwiezchni sfeycznej Wykład 6 015/16 3

33 JAK KORZYSTAĆ Z PRAWA GAUSSA? 1. Wybać właściwą pwiezchnię Gaussa dpaswaną d symetii zkładu ładunku. Uzasadnić ten wybó. Wyknać dpwiedni ysunek. Obliczyć stumień pla elektyczneg pzez pwiezchnię Gaussa (lewa stna pawa Gaussa). 3. Znaleźć ładunek zawaty wewnątz pwiezchni Gaussa (pawa stna pawa Gaussa). 4. Pównać bie stny pawa Gaussa wyznaczając watść wekta natężenia pla elektyczneg E. Wykład 6 015/16 33

34 Pzykład 1-. Ple elektyczne nieskńcznej pwiezchni Całkwity stumień pzez pwiezchnię Gaussa Φ E ES Z pawa Gaussa Φ E Q ε Watść wekta natężenia pla σ E ε σs ε Wykład 6 015/16 34

35 Pzykład 1-3. Ple elektyczne liniweg zkładu ładunku Całkwity stumień pzez pwiezchnię Gaussa Φ E π he Całkwity ładunek zawaty wewnątz pwiezchni Gaussa Φ E Q ε λh ε Watść wekta natężenia pla elektyczneg λ 1 E symetia cylindyczna πε Wykład 6 015/16 35

36 Zadanie dmwe 1-4. Badz długi walcwy pęt pzewdzący długści L całkwitym ładunku +q jest tczny pzewdzącą walcwą pwłką (także długści L) i całkwitym ładunku -q (jak na ysunku). Kzystając z pawa Gaussa, znajdź: (a) natężenie pla elektyczneg w punktach na zewnątz pzewdzącej pwłki, (b) zkład ładunku na pwłce, (c) natężenie pla elektyczneg w bszaze między pwłką i pętem Wykład 6 015/16 36

37 Pzykład 1-4. Ple elektyczne sfeyczneg zkładu ładunku pwłka sfeyczna Całkwity stumień pzez pwiezchnię Gaussa będącą sfeę pmieniu wynsi: Φ E 4 π E Z pawa Gaussa: Ładunek całkwity Q jest złżny tylk na pwiezchni sfey pmieniu R >R E Φ E Q 4 πε Q ε Ze względu na zkład ładunku zważmy dwa pzypadki: Q Ple na zewnątz pustej pwłki sfeycznej jest takie jakby cały ładunek był skupiny w śdku kuli Wykład 6 015/16 37

38 Pzykład 1-4 cd <R wewnątz pwiezchni Gaussa tj. sfey pmieniu nie ma ładunku czyli Q0, Φ E 0 a zatem E0 Q Ple wewnątz naładwanej pwłki sfeycznej wynsi ze Wykład 6 015/16 38

39 Rzkład natężenia pla E() dla pustej pwłki sfeycznej, pmieniu R, jedndnie naładwanej (Q-ładunek całkwity) Wykład 6 015/16 39

40 Ple elektyczne pzewdnika Ładunek znajduje się tylk na pwiezchni pzewdnika Wewnątz pzewdnika Q0, a zatem E0 Na pwiezchni pzewdnika wekt natężenia pla E jest pstpadły d tej pwiezchni Wykład 6 015/16 40

41 Ple elektyczne na pwiezchni pzewdnika Całkwity stumień pzez pwiezchnię Gaussa Φ EA E Z pawa Gaussa Φ E Q ε σa ε Watść wekta natężenia pla E σ ε Wykład 6 015/16 41

42 Związek stumienia z peatem dywegencji div Definicja peata dywegencji div E E lim V 0 E V d A jest w ganicy nieskńczenie małej bjętści V, stumieniem wychdzącym ze źódła i keśla jeg wydajnść Twiedzenie Gaussa-Ostgadskieg S EdA V divedv V Wykład 6 015/16 4

43 PRAWO GAUSSA w pstaci RÓŻNICZKOWEJ Kzystamy z twiedzenia Gaussa-Ostgadskieg: S Ed A V div Z pawa Gaussa w pstaci całkwej: E Q wew E d A ε S dv 1 ε V ρdv Pównując wyażenia pdcałkwe: div E ρ ε Wykład 6 015/16 43

44 POTENCJAŁ Wekt natężenia pla istnieje zawsze Ε q Ptencjał (skala) istnieje tylk dla pól zachwawczych (ptencjalnych) V F E q p definicja definicja Wykład 6 015/16 44

45 Wielkści chaakteyzujące: siła F enegia ptencjalna E p natężenie ptencjał V Ε ddziaływanie pmiędzy ładunkami punktwymi F E p 1 4 πε 1 4 πε q q 1 q 1 q ˆ ple elektstatyczne Ε V F q E q p Wykład 6 015/16 45

46 ple gawitacyjne ple elektstatyczne ładunku ujemneg Wykład 6 015/16 46

47 Związek ptencjału z natężeniem pla Dla dwlnej siły zachwawczej, zmiana enegii ptencjalnej de p dana jest: de p F d l q E d l Z definicji ptencjału: E dv d E q p gad V paca dw dv E d V b V a l b a E d l Wykład 6 015/16 47

48 V b V a b a E d l ΔV Vb Va W q Różnica ptencjałów V między dwma punktami jest ówna wziętej z pzeciwnym znakiem pacy W wyknanej pzez siłę elektstatyczną, pzy pzesunięciu jednstkweg ładunku z jedneg punktu d dugieg. Różnicę ptencjałów nazywamy napięciem U V Wykład 6 015/16 48

49 Jednstki Na pstawie wzu V E jednstką ptencjału jest wlt 1 V 1 J/C elektnwlt 1 ev jak jednstka enegii w skali atmwej Jest t enegia ówna pacy, ptzebnej d pzesunięcia pjedynczeg ładunku elementaneg e, na pzykład elektnu lub ptnu, między punktami óżnicy ptencjałów ównej jednemu wltwi 1 ev e (1V) (1, C) (1 J/C) 1, J Na pdstawie wzu q b nwa jednstka natężenia pla elektyczneg 1 V/m p V V a b a E d l Wykład 6 015/16 49

50 Pwiezchnie ekwiptencjalnepwiezchnie stałeg ptencjału Wykład 6 015/16 50

51 Ptencjał pla jedndneg V a >V b Ptencjał wyższy V a a b Ptencjał niższy V b d V b V a b a E d l b a b Edl E dl E( b a) a Ed Wykład 6 015/16 51

52 Ptencjał pla ładunku punktweg Pzesuwamy ładunek póbny q nieskńcznści V VP E d s R E d s E ds R Ed z punktu P d csθ E 1 4 πε q Pzyjmujemy V 0 V() 1 4 πε q Wykład 6 015/16 5

53 Ptencjał dla dysketneg zkładu ładunku Wypadkwy ptencjał V układu n ładunków punktwych q i bliczamy kzystając z zasady supepzycji V n n i Vi i 1 i 1 i 1 4 πε q Zadanie dmwe 1-5 Na ysunku pzedstawin tzy układy, zawieające p dwa ptny. Uszeeguj te układy według wypadkweg ptencjału pla, wytwzneg pzez ptny w punkcie P, zaczynając d największeg. a b. + + c. + Wykład 6 015/16 53

54 Ptencjał ciągłeg zkładu ładunku Dla naładwanej ładunkiem pwiezchniwym Q pwłki sfeycznej gdy <R, E0, czyli ptencjał V jest wielkścią stałą, niezależną d. Dla >R, V zanika z dległścią jak 1/ Zadanie dmwe 1-6 Pkazać (bliczając), że ptencjał dla pwłki sfeycznej wykazuje taką zależnść V() jak na pwyższym wykesie Wykład 6 015/16 54

55 POJEMNOŚĆ Definicja C Q ΔV Jednstką pjemnści jest 1F (faad). W paktyce używamy μf, pf, nf Analgia między kndensatem mającym ładunek q i sztywnym zbinikiem bjętści V, zawieającym n mli gazu dsknałeg: n V RT p q CΔV Pzy ustalnej tempeatuze T, pjemnść kndensata C pełni pdbną funkcję jak bjętść zbinika Wykład 6 015/16 55

56 Kndensat Służy d magazynwania enegii Stanwi isttny element bwdu Linie pla elektyczneg Wykład 6 015/16 56

57 POJEMNOŚĆ KONDENSATORA PŁASKIEGO E σ ε q ε A Pwiezchnia Gaussa q E ε A Dla pla jedndneg pkazaliśmy, że V E d z definicji pjemnści C εa d Pjemnść zależy tylk d paametów gemetycznych: A-pwiezchni kładki, d-dległści kładek Wykład 6 015/16 57

58 Pzykład 1-5: Jaka musiałaby być pwiezchnia kładki kndensata płaskieg, aby, pzy dległści kładek d1 mm, uzyskać pjemnść C1 F? C εa d A Cd ε A 1 8, F 10 3 C m /N m 1, m mał paktyczne związanie!!! Wykład 6 015/16 58

59 Zadanie dmwe 1-7 Udwdnić, że pjemnść kndensata cylindyczneg wyaża się wzem C πε ln ( R R ) L 1 Wykład 6 015/16 59

60 Enegia zmagazynwana w plu elektycznym Paca W wyknana pzy ładwaniu kndensata zstaje zmagazynwana w pstaci elektycznej enegii ptencjalnej E E, w plu elektycznym między kładkami. Paca elementana dw wyknana gdy zstaje pzeniesiny ddatkwy ładunek dq wynsi W dw Vdq q dw dq C 1 Q 1 W EE QV C q C 1 1 dq Q C CV Wykład 6 015/16 60

61 Gęstść enegii Gęstść enegii u E jest t enegia ptencjalna pzypadająca na jednstkę bjętści u EE Ad E C V Ad u E 1 u E ε 1 ε V d C E ε A d Wykład 6 015/16 61

62 Kndensat w bwdzie Pzykład 1-6: Kndensat pjemnści C6 μf jest pdłączny d zacisków 9 V bateii. Jaki ładunek zgmadzi się na kładkach kndensata? + - C QCV54 μc Wykład 6 015/16 6

63 Płączenie ównległe kndensatów Va Vb U U U Q 1 U C Q Q 1 1 C C Q Q + Q C U + C U C C ) U 1 1 ( 1 + C C 1 + C Pjemnść kndensata zastępczeg Wykład 6 015/16 63

64 Płączenie szeegwe kndensatów Q U U1 + U + C 1 C 1 C C Q C Pjemnść kndensata zastępczeg Wykład 6 015/16 64

65 Zadanie dmwe 1-8 (a) (b) Znajdź pjemnść zastępczą układu kndensatów pzedstawinych na ysunku Znajdź ładunek i spadek ptencjału na każdym kndensatze jeżeli układ pdłączn d bateii 6V. Wykład 6 015/16 65

66 PODSUMOWANIE Elektstatyka pisuje pla statyczne utwzne pzez ładunki elektyczne w spczynku. Ple elektstatyczne jest zachwawcze (ptencjalne). Ple t jest chaakteyzwane pzez wekt natężenia pla i ptencjał. Watść natężenia pla pchdząceg d knketnych zkładów ładunku bliczamy bądź z zasady supepzycji i pawa Culmba bądź z pawa Gaussa. Kndensat jest uządzeniem, w któym magazynwana jest ptencjalna enegia elektstatyczna. Gęstść enegii zmagazynwanej jest ppcjnalna d kwadatu pla E. Paw Gaussa w pstaci całkwej lub óżniczkwej stanwi jedn z ównań Maxwella Wykład 6 015/16 66

Cztery fundamentalne oddziaływania

Cztery fundamentalne oddziaływania Cztey fundamentalne ddziaływania:. Gawitacyjne. lektmagnetyczne 3. Słabe 4. Silne jądwe lektmagnetyzm lektycznść, Q Magnetyzm B, Q M Równania Maxwella Wykład - Fizyka II 00/ LKTROSTATYKA Wykład - Fizyka

Bardziej szczegółowo

cz. 1. dr inż. Zbigniew Szklarski

cz. 1. dr inż. Zbigniew Szklarski Wykład 1: lektrstatyka cz. 1. dr inż. Zbigniew Szklarski szkla@agh.edu.pl http://layer.uci.agh.edu.pl/z.szklarski/ Kwantyzacja ładunku Każdy elektrn ma masę m e ładunek -e i Każdy prtn ma masę m p ładunek

Bardziej szczegółowo

Pole elektryczne w próżni

Pole elektryczne w próżni Kuala Lumul, Malesia, ebuay 04 W- (Jaszewicz według Rutwskieg) 9 slajdów Ple elektyczne w óżni LKTROSTTYK zagadnienia związane z ddziaływaniem ładunków elektycznych w sczynku 3/9 L.R. Jaszewicz Pdstawwe

Bardziej szczegółowo

POLE MAGNETYCZNE: PRAWO GAUSSA, B-S TRANSFORMACJE RELATYWIST. POLA E-M STACJONARNE RÓWNANIA MAXWELLA

POLE MAGNETYCZNE: PRAWO GAUSSA, B-S TRANSFORMACJE RELATYWIST. POLA E-M STACJONARNE RÓWNANIA MAXWELLA POLE MAGNETYCZNE: PRAWO GAUSSA, -S TRANSFORMACJE RELATYWIST. POLA E-M STACJONARNE RÓWNANIA MAXWELLA Wpwadzenie Ple magnetyczne, jedna z pstaci pla elmg: wytwazane pzez zmiany pla elektyczneg w czasie,

Bardziej szczegółowo

ELEKTRYCZNOŚĆ i MAGNETYZM

ELEKTRYCZNOŚĆ i MAGNETYZM ELEKTRYCZNOŚĆ i MAGNETYZM ELEKTROTATYKA zagadnienia związane z ddziaływaniem ładunków elektycznych w spczynku Pdstawwe pjęcia elektstatyki siły elektstatyczne wywłane są ładunkiem elektycznym ładunek elementany

Bardziej szczegółowo

ELEKTROSTATYKA. Ładunek elektryczny. Siła oddziaływania między elektronem a protonem znajdującymi się w odległości równej promieniowi atomu wodoru: 2

ELEKTROSTATYKA. Ładunek elektryczny. Siła oddziaływania między elektronem a protonem znajdującymi się w odległości równej promieniowi atomu wodoru: 2 LKTROSTATYKA Oddziaływania elektmagnetyczne: zjawiska elektyczne, pmieniwanie elektmagnetyczne i ptyka, pwiązane z mechaniką kwantwą. Ładunek elektyczny Siła ddziaływania między elektnem a ptnem znajdującymi

Bardziej szczegółowo

INDUKCJA ELEKTROMAGNETYCZNA

INDUKCJA ELEKTROMAGNETYCZNA INDUKJA ELEKTROMAGNETYZNA W 83 ku, p dziesięciu latach wytwałych pób, M. Faadaywi udał się wykazać i keślić w jaki spsób zmienne ple magnetyczne pwduje pwstanie pla elektyczneg. Wyknał ekspeyment, któy

Bardziej szczegółowo

POLE MAGNETYCZNE. Prawo Ampera. 2 4πε. Cyrkulacją wektorab r po okręgu. Kierunek wektora B r reguła prawej ręki.

POLE MAGNETYCZNE. Prawo Ampera. 2 4πε. Cyrkulacją wektorab r po okręgu. Kierunek wektora B r reguła prawej ręki. POLE MAGNETYCZNE Paw Ampea Kieunek wekta eguła pawej ęki. l Cykulacją wekta p kęgu ds ds π 4πε c Mżna wykazać, że związek ten jest słuszny dla kntuu dwlneg kształtu bejmująceg pzewdnik. ds Rys. 6.. Całkę

Bardziej szczegółowo

Fizyka 2. Janusz Andrzejewski

Fizyka 2. Janusz Andrzejewski Fizyka 2 wykład 2 Pawo Coulomba Jeżeli dwie naładowane cząstki o ładunkach q1 i q2 znajdują się w odległości, to siła elektostatyczna pzyciągania między nimi ma watość: F k k stała elektostatyczna k 1

Bardziej szczegółowo

Prawo Gaussa. Potencjał elektryczny.

Prawo Gaussa. Potencjał elektryczny. Pawo Gaussa. Potencjał elektyczny. Wykład 3 Wocław Univesity of Technology 7-3- Inne spojzenie na pawo Coulomba Pawo Gaussa, moŝna uŝyć do uwzględnienia szczególnej symetii w ozwaŝanym zagadnieniu. Dla

Bardziej szczegółowo

dr inż. Zbigniew Szklarski

dr inż. Zbigniew Szklarski Wykład 11: Elektrostatyka dr inż. Zbigniew Szklarski szkla@agh.edu.pl http://layer.uci.agh.edu.pl/z.szklarski/ Kwantyzacja ładunku Każdy elektron ma masę m e ładunek -e i Każdy proton ma masę m p ładunek

Bardziej szczegółowo

Elektrostatyka. + (proton) - (elektron)

Elektrostatyka. + (proton) - (elektron) lektostatyka Za oddziaływania elektyczne ( i magnetyczne ) odpowiedzialny jest: ładunek elektyczny Ładunek jest skwantowany Ładunek elementany e.6-9 C (D. Millikan). Wszystkie ładunki są wielokotnością

Bardziej szczegółowo

Na skutek takiego przemieszcznia ładunku, energia potencjalna układu pole-ładunek zmienia się o:

Na skutek takiego przemieszcznia ładunku, energia potencjalna układu pole-ładunek zmienia się o: E 0 Na ładunek 0 znajdujący się w polu elektycznym o natężeniu E działa siła elektostatyczna: F E 0 Paca na pzemieszczenie ładunku 0 o ds wykonana pzez pole elektyczne: dw Fds 0E ds Na skutek takiego pzemieszcznia

Bardziej szczegółowo

Ładunki elektryczne. q = ne. Zasada zachowania ładunku. Ładunek jest cechąciała i nie można go wydzielićz materii. Ładunki jednoimienne odpychają się

Ładunki elektryczne. q = ne. Zasada zachowania ładunku. Ładunek jest cechąciała i nie można go wydzielićz materii. Ładunki jednoimienne odpychają się Ładunki elektryczne Ładunki jednoimienne odpychają się Ładunki różnoimienne przyciągają się q = ne n - liczba naturalna e = 1,60 10-19 C ładunek elementarny Ładunek jest cechąciała i nie można go wydzielićz

Bardziej szczegółowo

Podstawy fizyki sezon 2 2. Elektrostatyka 2

Podstawy fizyki sezon 2 2. Elektrostatyka 2 Podstawy fizyki sezon 2 2. Elektrostatyka 2 Agnieszka Obłąkowska-Mucha AGH, WFIiS, Katedra Oddziaływań i Detekcji Cząstek, D11, pok. 111 amucha@agh.edu.pl http://home.agh.edu.pl/~amucha Strumień wektora

Bardziej szczegółowo

Guma Guma. Szkło Guma

Guma Guma. Szkło Guma 1 Ładunek elektyczny jest cechą mateii. Istnieją dwa odzaje ładunków, nazywane dodatnimi i ujemnymi. Ładunki jednoimienne się odpychają, podczas gdy ładunki óżnoimeinne się pzyciągają Guma Guma Szkło Guma

Bardziej szczegółowo

Strumień Prawo Gaussa Rozkład ładunku Płaszczyzna Płaszczyzny Prawo Gaussa i jego zastosowanie

Strumień Prawo Gaussa Rozkład ładunku Płaszczyzna Płaszczyzny Prawo Gaussa i jego zastosowanie Problemy elektrodynamiki. Prawo Gaussa i jego zastosowanie przy obliczaniu pól ładunku rozłożonego w sposób ciągły. I LO im. Stefana Żeromskiego w Lęborku 19 marca 2012 Nowe spojrzenie na prawo Coulomba

Bardziej szczegółowo

Elektrostatyka. Potencjał pola elektrycznego Prawo Gaussa

Elektrostatyka. Potencjał pola elektrycznego Prawo Gaussa Elektrostatyka Potencjał pola elektrycznego Prawo Gaussa 1 Potencjał pola elektrycznego Energia potencjalna zależy od (ładunek próbny) i Q (ładunek który wytwarza pole), ale wielkość definiowana jako:

Bardziej szczegółowo

Elektrodynamika Część 1 Elektrostatyka Ryszard Tanaś Zakład Optyki Nieliniowej, UAM

Elektrodynamika Część 1 Elektrostatyka Ryszard Tanaś Zakład Optyki Nieliniowej, UAM Elektrodynamika Część 1 Elektrostatyka Ryszard Tanaś Zakład Optyki Nieliniowej, UAM http://zon8.physd.amu.edu.pl/\~tanas Spis treści 1 Literatura 3 2 Elektrostatyka 4 2.1 Pole elektryczne......................

Bardziej szczegółowo

Elektrostatyczna energia potencjalna U

Elektrostatyczna energia potencjalna U Elektrostatyczna energia potencjalna U Żeby zbliżyć do siebie dwa ładunki jednoimienne trzeba wykonać pracę przeciwko siłom pola nadając ładunkowi energię potencjalną. Podobnie trzeba wykonać pracę przeciwko

Bardziej szczegółowo

Elektrodynamika Część 1 Elektrostatyka Ryszard Tanaś Zakład Optyki Nieliniowej, UAM

Elektrodynamika Część 1 Elektrostatyka Ryszard Tanaś Zakład Optyki Nieliniowej, UAM Elektrodynamika Część 1 Elektrostatyka Ryszard Tanaś Zakład Optyki Nieliniowej, UAM http://zon8.physd.amu.edu.pl/~tanas Spis treści 1 Literatura 3 2 Elektrostatyka 4 2.1 Pole elektryczne....................

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 68 POMIAR INDUKCJI MAGNETYCZNEJ ZA POMOCĄ TESLOMIERZA POLE MAGNETYCZNE

ĆWICZENIE 68 POMIAR INDUKCJI MAGNETYCZNEJ ZA POMOCĄ TESLOMIERZA POLE MAGNETYCZNE ĆWICZENIE 68 POMIAR INDUKCJI MAGNETYCZNEJ ZA POMOCĄ TESLOMIERZA POLE MAGNETYCZNE Wpwadzenie Ple magnetyczne występuje wkół magnesów twałych, pzewdników z pądem, uchmych ładunków elektycznych a także wkół

Bardziej szczegółowo

cz. 2. dr inż. Zbigniew Szklarski

cz. 2. dr inż. Zbigniew Szklarski Wykład 2: lektrostatyka cz. 2. dr inż. Zbigniew zklarski szkla@agh.edu.pl http://layer.uci.agh.edu.pl/z.zklarski/ Dygresja matematyczna - operatory Operator przyporządkowuje np. polu skalarnemu odpowiednie

Bardziej szczegółowo

- substancje zawierające swobodne nośniki ładunku elektrycznego:

- substancje zawierające swobodne nośniki ładunku elektrycznego: Pzewodniki - substancje zawieające swobodne nośniki ładunku elektycznego: elektony metale, jony wodne oztwoy elektolitów, elektony jony zjonizowany gaz (plazma) pzewodnictwo elektyczne metali pzewodnictwo

Bardziej szczegółowo

20 ELEKTROSTATYKA. PRAWO COULOMBA.

20 ELEKTROSTATYKA. PRAWO COULOMBA. Włodzimiez Wolczyński Pawo Coulomba 20 ELEKTROSTATYKA. PRAWO COULOMBA. POLE CENTRALNE I JEDNORODNE Q q = k- stała, dla póżni = 9 10 = 1 4 = 8,9 10 -stała dielektyczna póżni ε względna stała dielektyczna

Bardziej szczegółowo

magnetyzm cd. ver

magnetyzm cd. ver ve-28.6.7 magnetyzm cd. paca pzemieszczenia obwodu w polu F F Ιl j ( ) (siła Ampee a) dw Φ Fdx Ι ldx ΙdS ds ds dφ ds dw ΙdΦ ( Ι ds) stumień dx dla obwodu: W Ι dφ Ι ( Φ ) 2 Φ 1 paca wykonana jest kosztem

Bardziej szczegółowo

3b. ELEKTROSTATYKA. r r. 4πε. 3.4 Podstawowe pojęcia. kqq0 E =

3b. ELEKTROSTATYKA. r r. 4πε. 3.4 Podstawowe pojęcia. kqq0 E = 3b. LKTROTATYKA 3.4 Postawowe pojęcia Zasaa zachowania łaunku umayczny łaunek ukłau elektycznie izolowanego jest stały. Pawo Coulomba - siła oziaływania elektostatycznego 4 1 18 F C A s ˆ gzie : k 8,85*1

Bardziej szczegółowo

Fizyka 2 Wróbel Wojciech. w poprzednim odcinku

Fizyka 2 Wróbel Wojciech. w poprzednim odcinku Fizyka w poprzednim odcinku Obliczanie natężenia pola Fizyka Wyróżniamy ładunek punktowy d Wektor natężenia pola d w punkcie P pochodzący od ładunku d Suma składowych x-owych wektorów d x IĄGŁY ROZKŁAD

Bardziej szczegółowo

Elektryczność i Magnetyzm

Elektryczność i Magnetyzm Elektryczność i Magnetyzm Wykład: Piotr Kossacki Pokazy: Kacper Oreszczuk, Magda Grzeszczyk, Paweł Trautman Wykład siódmy 19 marca 2019 Z ostatniego wykładu Siła działająca na okładkę kondensatora Energia

Bardziej szczegółowo

Wymiana ciepła. Ładunek jest skwantowany. q=n. e gdzie n = ±1, ±2, ±3 [1C = 6, e] e=1, C

Wymiana ciepła. Ładunek jest skwantowany. q=n. e gdzie n = ±1, ±2, ±3 [1C = 6, e] e=1, C Wymiana ciepła Ładunek jest skwantowany ładunek elementarny ładunek pojedynczego elektronu (e). Każdy ładunek q (dodatni lub ujemny) jest całkowitą wielokrotnością jego bezwzględnej wartości. q=n. e gdzie

Bardziej szczegółowo

cz. 1. dr inż. Zbigniew Szklarski

cz. 1. dr inż. Zbigniew Szklarski Wykład 10: Gawitacja cz. 1. d inż. Zbiniew Szklaski szkla@ah.edu.pl http://laye.uci.ah.edu.pl/z.szklaski/ Doa do pawa powszechneo ciążenia Ruch obitalny planet wokół Słońca jak i dlaczeo? Reulane, wieloletnie

Bardziej szczegółowo

DYNAMIKA WÓD PODZIEMNYCH

DYNAMIKA WÓD PODZIEMNYCH DYNAMIKA WÓD PODZIEMNYCH ównanie Benullieg Spadek hydauliczny Współczynnik filtacji Paw Dacy`eg Pędkść filtacji, pędkść skuteczna Dpływ d wu Dpływ d studni zpatujemy 2 schematy: Dpływ z wastwy wdnśnej

Bardziej szczegółowo

Wykład Pojemność elektryczna. 7.1 Pole nieskończonej naładowanej warstwy. σ-ładunek powierzchniowy. S 2 E 2 E 1 y. ds 1.

Wykład Pojemność elektryczna. 7.1 Pole nieskończonej naładowanej warstwy. σ-ładunek powierzchniowy. S 2 E 2 E 1 y. ds 1. Wykład 9 7. Pojemność elektyczna 7. Pole nieskończonej naładowanej wastwy z σ σładunek powiezchniowy S y ds x S ds 8 maca 3 Reinhad Kulessa Natężenie pola elektycznego pochodzące od nieskończonej naładowanej

Bardziej szczegółowo

Elektrostatyka ŁADUNEK. Ładunek elektryczny. Dr PPotera wyklady fizyka dosw st podypl. n p. Cząstka α

Elektrostatyka ŁADUNEK. Ładunek elektryczny. Dr PPotera wyklady fizyka dosw st podypl. n p. Cząstka α Elektrostatyka ŁADUNEK elektron: -e = -1.610-19 C proton: e = 1.610-19 C neutron: 0 C n p p n Cząstka α Ładunek elektryczny Ładunek jest skwantowany: Jednostką ładunku elektrycznego w układzie SI jest

Bardziej szczegółowo

Elektrostatyka, cz. 1

Elektrostatyka, cz. 1 Podstawy elektromagnetyzmu Wykład 3 Elektrostatyka, cz. 1 Prawo Coulomba F=k q 1 q 2 r 2 1 q1 q 2 Notka historyczna: 1767: John Priestley - sugestia 1771: Henry Cavendish - eksperyment 1785: Charles Augustin

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY FIZYKI DLA ELEKTRONIKÓW

PODSTAWY FIZYKI DLA ELEKTRONIKÓW WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA Antni Rgalski PODSTAWY FIZYKI DLA ELEKTRONIKÓW WARSZAWA 00 SPIS TREŚCI PRZEDMOWA 9 Rzdział. WPROWADZENIE 3.. Czym jest fizyka? 3.. Wstęp matematyczny 4... Pchdna funkcji 4...

Bardziej szczegółowo

Zjawisko indukcji. Magnetyzm materii.

Zjawisko indukcji. Magnetyzm materii. Zjawisko indukcji. Magnetyzm mateii. Wykład 6 Wocław Univesity of Technology -04-0 Dwa symetyczne pzypadki PĘTLA Z PĄDEM MOMENT SIŁY + + POLE MAGNETYCZNE POLE MAGNETYCZNE P A W O I N D U K C J I MOMENT

Bardziej szczegółowo

Wykład 14: Indukcja cz.2.

Wykład 14: Indukcja cz.2. Wykład 14: Indukcja cz.. Dr inż. Zbigniew Szklarski Katedra Elektroniki, paw. -1, pok.31 szkla@agh.edu.pl http://layer.uci.agh.edu.pl/z.szklarski/ 10.05.017 Wydział Informatyki, Elektroniki i 1 Przykład

Bardziej szczegółowo

PRĄD ELEKTRYCZNY I SIŁA MAGNETYCZNA

PRĄD ELEKTRYCZNY I SIŁA MAGNETYCZNA PĄD LKTYCZNY SŁA MAGNTYCZNA Na ładunek, opócz siły elektostatycznej, działa ównież siła magnetyczna popocjonalna do pędkości ładunku v. Pzekonamy się, że siła działająca na magnes to siła działająca na

Bardziej szczegółowo

Podstawy fizyki sezon 2 2. Elektrostatyka 2

Podstawy fizyki sezon 2 2. Elektrostatyka 2 Podstawy fizyki sezon 2 2. Elektrostatyka 2 Agnieszka Obłąkowska-Mucha AGH, WFIiS, Katedra Oddziaływań i Detekcji Cząstek, D11, pok. 111 amucha@agh.edu.pl http://home.agh.edu.pl/~amucha Zebranie faktów

Bardziej szczegółowo

Elektrostatyka. Prawo Coulomba Natężenie pola elektrycznego Energia potencjalna pola elektrycznego

Elektrostatyka. Prawo Coulomba Natężenie pola elektrycznego Energia potencjalna pola elektrycznego Elektrostatyka Prawo Coulomba Natężenie pola elektrycznego Energia potencjalna pola elektrycznego 1 Prawo Coulomba odpychanie naelektryzowane szkło nie-naelektryzowana miedź F 1 4 0 q 1 q 2 r 2 0 8.85

Bardziej szczegółowo

= ± Ne N - liczba całkowita.

= ± Ne N - liczba całkowita. POL LKTRYCZN W PRÓŻNI Ładunek - elementany Nieodłączna własność niektóych cząstek elementanych, [n. elektonu (-e), otonu (+e)], zejawiająca się w oddziaływaniu elektomagnetycznym tych cząstek. e =,6-9

Bardziej szczegółowo

Wykład 8 ELEKTROMAGNETYZM

Wykład 8 ELEKTROMAGNETYZM Wykład 8 ELEKTROMAGNETYZM Równania Maxwella dive = ρ εε 0 prawo Gaussa dla pola elektrycznego divb = 0 rote = db dt prawo Gaussa dla pola magnetycznego prawo indukcji Faradaya rotb = μμ 0 j + εε 0 μμ 0

Bardziej szczegółowo

cz.3 dr inż. Zbigniew Szklarski

cz.3 dr inż. Zbigniew Szklarski Wykład : lektrostatyka cz.3 dr inż. Zbigniew zklarski szkla@agh.edu.pl http://layer.uci.agh.edu.pl/z.zklarski/ Przykłady Jaka musiałaby być powierzchnia okładki kondensatora płaskiego, aby, przy odległości

Bardziej szczegółowo

Przygotowanie do Egzaminu Potwierdzającego Kwalifikacje Zawodowe

Przygotowanie do Egzaminu Potwierdzającego Kwalifikacje Zawodowe Pzygotowanie do Egzaminu Potwiedzającego Kwalifikacje Zawodowe Powtózenie mateiału Opacował: mg inż. Macin Wieczoek Jednostki podstawowe i uzupełniające układu SI. Jednostki podstawowe Wielkość fizyczna

Bardziej szczegółowo

FIZYKA 2. Janusz Andrzejewski

FIZYKA 2. Janusz Andrzejewski FIZYKA 2 wykład 4 Janusz Andzejewski Pole magnetyczne Janusz Andzejewski 2 Pole gawitacyjne γ Pole elektyczne E Definicja wektoa B = γ E = Indukcja magnetyczna pola B: F B F G m 0 F E q 0 qv B = siła Loentza

Bardziej szczegółowo

Wykład 17. 13 Półprzewodniki

Wykład 17. 13 Półprzewodniki Wykład 17 13 Półpzewodniki 13.1 Rodzaje półpzewodników 13.2 Złącze typu n-p 14 Pole magnetyczne 14.1 Podstawowe infomacje doświadczalne 14.2 Pąd elektyczny jako źódło pola magnetycznego Reinhad Kulessa

Bardziej szczegółowo

Podstawy elektrotechniki

Podstawy elektrotechniki Wydział Mechaniczno-Enegetyczny Podstawy elektotechniki Pof. d hab. inż. Juliusz B. Gajewski, pof. zw. PW Wybzeże S. Wyspiańskiego 7, 5-37 Wocław Bud. A4 Staa kotłownia, pokój 359 Tel.: 7 3 3 Fax: 7 38

Bardziej szczegółowo

Pole magnetyczne. 5.1 Oddziaływanie pola magnetycznego na ładunki. przewodniki z prądem. 5.1.1 Podstawowe zjawiska magnetyczne

Pole magnetyczne. 5.1 Oddziaływanie pola magnetycznego na ładunki. przewodniki z prądem. 5.1.1 Podstawowe zjawiska magnetyczne Rozdział 5 Pole magnetyczne 5.1 Oddziaływanie pola magnetycznego na ładunki i pzewodniki z pądem 5.1.1 Podstawowe zjawiska magnetyczne W obecnym ozdziale ozpatzymy niektóe zagadnienia magnetostatyki. Magnetostatyką

Bardziej szczegółowo

magnetyzm ver

magnetyzm ver e-8.6.7 agnetyz pądy poste pądy elektyczne oddziałują ze soą. doświadczenie Apèe a (18): Ι Ι 1 F ~ siła na jednostkę długości pzewodów pądy poste w póżni jednostki w elektyczności A ape - natężenie pądu

Bardziej szczegółowo

Wstęp. Prawa zostały znalezione doświadczalnie. Zrozumienie faktu nastąpiło dopiero pod koniec XIX wieku.

Wstęp. Prawa zostały znalezione doświadczalnie. Zrozumienie faktu nastąpiło dopiero pod koniec XIX wieku. Równania Maxwella Wstęp James Clek Maxwell Żył w latach 1831-1879 Wykonał decydujący kok w ustaleniu paw opisujących oddziaływania ładunków i pądów z polami elektomagnetycznymi oaz paw ządzących ozchodzeniem

Bardziej szczegółowo

Ładunek elektryczny. Ładunek elektryczny jedna z własności cząstek elementarnych

Ładunek elektryczny. Ładunek elektryczny jedna z własności cząstek elementarnych Ładunek elektryczny Ładunek elektryczny jedna z własności cząstek elementarnych http://pl.wikipedia.org/wiki/%c5%81a dunek_elektryczny ładunki elektryczne o takich samych znakach się odpychają a o przeciwnych

Bardziej szczegółowo

Jak policzyć pole magnetyczne? Istnieją dwie metody wyznaczenia pola magnetycznego: prawo Biot Savarta i prawo Ampera.

Jak policzyć pole magnetyczne? Istnieją dwie metody wyznaczenia pola magnetycznego: prawo Biot Savarta i prawo Ampera. Elektyczność i magnetyzm. Równania Maxwella Wyznaczenie pola magnetycznego Jak policzyć pole magnetyczne? Istnieją dwie metody wyznaczenia pola magnetycznego: pawo iot Savata i pawo mpea. Pawo iota Savata

Bardziej szczegółowo

POLE MAGNETYCZNE ŹRÓDŁA POLA MAGNETYCZNEGO

POLE MAGNETYCZNE ŹRÓDŁA POLA MAGNETYCZNEGO POLE MAGNETYCZNE ŹRÓDŁA POLA MAGNETYCZNEGO Wykład 8 lato 2015/16 1 Definicja wektoa indukcji pola magnetycznego F = q( v B) Jednostką indukcji pola B jest 1T (tesla) 1T=1N/Am Pole magnetyczne zakzywia

Bardziej szczegółowo

ZJAWISKA ELEKTROMAGNETYCZNE

ZJAWISKA ELEKTROMAGNETYCZNE ZJAWISKA LKTROMAGNTYCZN 1 LKTROSTATYKA Ładunki znajdują się w spoczynku Ładunki elektyczne: dodatnie i ujemne Pawo Coulomba: siły pzyciągające i odpychające między ładunkami Jednostką ładunku elektycznego

Bardziej szczegółowo

WŁAŚCIWOŚCI IDEALNEGO PRZEWODNIKA

WŁAŚCIWOŚCI IDEALNEGO PRZEWODNIKA WŁAŚCIWOŚCI IDEALNEGO PRZEWODNIKA Idealny przewodnik to materiał zawierająca nieskończony zapas zupełnie swobodnych ładunków. Z tej definicji wynikają podstawowe własności elektrostatyczne idealnych przewodników:

Bardziej szczegółowo

dr inż. Zbigniew Szklarski

dr inż. Zbigniew Szklarski ykład 5: Paca i enegia d inż. Zbigniew Szklaski szkla@agh.edu.pl http://laye.uci.agh.edu.pl/z.szklaski/ Enegia a paca Enegia jest to wielkość skalana, okeślająca stan, w jakim znajduje się jedno lub wiele

Bardziej szczegółowo

Fizyka współczesna Co zazwyczaj obejmuje fizyka współczesna (modern physics)

Fizyka współczesna Co zazwyczaj obejmuje fizyka współczesna (modern physics) Fizyka współczesna Co zazwyczaj obejmuje fizyka współczesna (modern physics) Koniec XIX / początek XX wieku Lata 90-te XIX w.: odkrycie elektronu (J. J. Thomson, promienie katodowe), promieniowania Roentgena

Bardziej szczegółowo

Wykład 8: Elektrostatyka Katarzyna Weron

Wykład 8: Elektrostatyka Katarzyna Weron Wykład 8: Elektrostatyka Katarzyna Weron Matematyka Stosowana Przewodniki i izolatory Przewodniki - niektóre ładunki ujemne mogą się dość swobodnie poruszać: metalach, wodzie, ciele ludzkim, Izolatory

Bardziej szczegółowo

GRAWITACJA. przyciągają się wzajemnie siłą proporcjonalną do iloczynu ich mas i odwrotnie proporcjonalną do kwadratu ich odległości r.

GRAWITACJA. przyciągają się wzajemnie siłą proporcjonalną do iloczynu ich mas i odwrotnie proporcjonalną do kwadratu ich odległości r. GRAWITACJA Pawo powszechnego ciążenia (pawo gawitacji) Dwa punkty mateialne o masach m 1 i m pzyciągają się wzajemnie siłą popocjonalną do iloczynu ich mas i odwotnie popocjonalną do kwadatu ich odległości.

Bardziej szczegółowo

Fizyka 2 Podstawy fizyki

Fizyka 2 Podstawy fizyki Fizyka Podstawy fizyki dr hab. inż. Wydział Fizyki e-mail: wrobel.studia@gmail.com konsultacje: Gmach Mechatroniki, pok. 34; środa 13-14 i po umówieniu mailowym http://www.if.pw.edu.pl/~wrobel/simr_f_17.html

Bardziej szczegółowo

METODY HODOWLANE - zagadnienia

METODY HODOWLANE - zagadnienia METODY HODOWLANE METODY HODOWLANE - zagadnienia 1. Mateatyczne pdstawy etd hdwlanych 2. Watść cechy ilściwej i definicje paaetów genetycznych 3. Metdy szacwania paaetów genetycznych 4. Watść hdwlana cechy

Bardziej szczegółowo

Atom (cząsteczka niepolarna) w polu elektrycznym

Atom (cząsteczka niepolarna) w polu elektrycznym Dieektyki Dieektyki substancje, w któych nie występują swobodne nośniki ładunku eektycznego (izoatoy). Może być w nich wytwozone i utzymane bez stat enegii poe eektyczne. dieektyk Faaday Wpowadzenie do

Bardziej szczegółowo

Ruch obrotowy. Wykład 6. Wrocław University of Technology

Ruch obrotowy. Wykład 6. Wrocław University of Technology Wykład 6 Wocław Univesity of Technology Oboty - definicje Ciało sztywne to ciało któe obaca się w taki sposób, że wszystkie jego części są związane ze sobą dzięki czemu kształt ciała nie ulega zmianie.

Bardziej szczegółowo

cz. 2. dr inż. Zbigniew Szklarski

cz. 2. dr inż. Zbigniew Szklarski Wykład 14: Pole magnetyczne cz.. dr inż. Zbigniew zklarski szkla@agh.edu.pl http://layer.uci.agh.edu.pl/z.zklarski/ Prąd elektryczny jako źródło pola magnetycznego - doświadczenie Oersteda Kiedy przez

Bardziej szczegółowo

Fizyka elektryczność i magnetyzm

Fizyka elektryczność i magnetyzm Fizyka elektyczność i magnetyzm W1 1. Elektostatyka 1.1. Ładunek elektyczny. Cała otaczająca nas mateia składa się z elektonów, potonów i neutonów. Dwie z wymienionych cząstek - potony i elektony - obdazone

Bardziej szczegółowo

Wyprowadzenie prawa Gaussa z prawa Coulomba

Wyprowadzenie prawa Gaussa z prawa Coulomba Wyprowadzenie prawa Gaussa z prawa Coulomba Natężenie pola elektrycznego ładunku punktowego q, umieszczonego w początku układu współrzędnych (czyli prawo Coulomba): E = Otoczmy ten ładunek dowolną powierzchnią

Bardziej szczegółowo

POLE MAGNETYCZNE W PRÓŻNI. W roku 1820 Oersted zaobserwował oddziaływanie przewodnika, w którym płynął

POLE MAGNETYCZNE W PRÓŻNI. W roku 1820 Oersted zaobserwował oddziaływanie przewodnika, w którym płynął POLE MAGNETYCZNE W PÓŻNI W oku 8 Oested zaobsewował oddziaływanie pzewodnika, w któym płynął pąd, na igłę magnetyczną Dopowadziło to do wniosku, że pądy elektyczne są pzyczyną powstania pola magnetycznego

Bardziej szczegółowo

Wykład 17 Izolatory i przewodniki

Wykład 17 Izolatory i przewodniki Wykład 7 Izolatory i przewodniki Wszystkie ciała możemy podzielić na przewodniki i izolatory albo dielektryki. Przewodnikami są wszystkie metale, roztwory kwasów i zasad, roztopione soli, nagrzane gazy

Bardziej szczegółowo

Wykład: praca siły, pojęcie energii potencjalnej. Zasada zachowania energii.

Wykład: praca siły, pojęcie energii potencjalnej. Zasada zachowania energii. Wykład: paca siły, pojęcie enegii potencjalnej. Zasada zachowania enegii. Uwaga: Obazki w tym steszczeniu znajdują się stonie www: http://www.whfeeman.com/tiple/content /instucto/inde.htm Pytanie: Co to

Bardziej szczegółowo

PROGRAM INDYWIDUALNEGO TOKU NAUCZANIA DLA UCZNIÓW KLASY II

PROGRAM INDYWIDUALNEGO TOKU NAUCZANIA DLA UCZNIÓW KLASY II POGAM INDYWIDUALNEGO TOKU NAUCZANIA DLA UCZNIÓW KLASY II Opracowała: mgr Joanna Kondys Cele do osiągnięcia: etapowe udział w olimpiadzie fizycznej udział w konkursie fizycznym dla szkół średnich docelowe

Bardziej szczegółowo

Pojemność elektryczna. Pojemność elektryczna, Kondensatory Energia elektryczna

Pojemność elektryczna. Pojemność elektryczna, Kondensatory Energia elektryczna Pojemność elektryczna Pojemność elektryczna, Kondensatory Energia elektryczna Pojemność elektryczna - kondensatory Kondensator : dwa przewodniki oddzielone izolatorem zwykle naładowane ładunkami o przeciwnych

Bardziej szczegółowo

Dielektryki. właściwości makroskopowe. Ryszard J. Barczyński, 2016 Materiały dydaktyczne do użytku wewnętrznego

Dielektryki. właściwości makroskopowe. Ryszard J. Barczyński, 2016 Materiały dydaktyczne do użytku wewnętrznego Dielektryki właściwości makroskopowe Ryszard J. Barczyński, 2016 Materiały dydaktyczne do użytku wewnętrznego Przewodniki i izolatory Przewodniki i izolatory Pojemność i kondensatory Podatność dielektryczna

Bardziej szczegółowo

Elektrostatyka, cz. 2

Elektrostatyka, cz. 2 Podstawy elektromagnetyzmu Wykład 4 Elektrostatyka, cz. Praca, energia, pojemność i kondensatory, ekrany elektrostatyczne Energia Praca w polu elektrostatycznym dw =F dl=q E dl W = L F d L=q L E d L=q

Bardziej szczegółowo

podsumowanie (E) E l Eds 0 V jds

podsumowanie (E) E l Eds 0 V jds e-8.6.7 fale podsumowanie () Γ dl 1 ds ρ d S ε V D ds ρ d S ( ϕ ) 1 ρ ε D ρ D ρ V D ( D εε ) εε S jds V ρ d t j ρ t j σ podsumowanie (H) Bdl Γ μ S jds B μ j S Bds B ( B A) Hdl Γ S jds H j ( B μμ H ) ε

Bardziej szczegółowo

RÓWNANIA MAXWELLA. Czy pole magnetyczne może stać się źródłem pola elektrycznego? Czy pole elektryczne może stać się źródłem pola magnetycznego?

RÓWNANIA MAXWELLA. Czy pole magnetyczne może stać się źródłem pola elektrycznego? Czy pole elektryczne może stać się źródłem pola magnetycznego? RÓWNANIA MAXWELLA Czy pole magnetyczne może stać się źródłem pola elektrycznego? Czy pole elektryczne może stać się źródłem pola magnetycznego? Wykład 3 lato 2012 1 Doświadczenia Wykład 3 lato 2012 2 1

Bardziej szczegółowo

Wykład 2 Prawo Coulomba i pole elektryczne

Wykład 2 Prawo Coulomba i pole elektryczne Wykład 2 Prawo Coulomba i pole elektryczne (oraz krew kozła i czosnek) Maciej J. Mrowiński mrow@if.pw.edu.pl Wydział Fizyki Politechnika Warszawska 1 marca 2017 Maciej J. Mrowiński (IF PW) Wykład 2 1 marca

Bardziej szczegółowo

elektrostatyka ver

elektrostatyka ver elektostatka ve-8.6.7 ładunek ładunek elementan asada achowana ładunku sła (centalna, achowawca) e.6 9 C stała absolutna pawo Coulomba: F ~ dwa ładunk punktowe w póżn: F 4πε ε 8.8585 e F m ε stała ł elektcna

Bardziej szczegółowo

POLE MAGNETYCZNE ŹRÓDŁA POLA MAGNETYCZNEGO. Wykład 9 lato 2016/17 1

POLE MAGNETYCZNE ŹRÓDŁA POLA MAGNETYCZNEGO. Wykład 9 lato 2016/17 1 POLE MAGNETYZNE ŹRÓDŁA POLA MAGNETYZNEGO Wykład 9 lato 2016/17 1 Definicja wektora indukcji pola magnetycznego F q( v) Jednostką indukcji pola jest 1T (tesla) 1T=1N/Am Pole magnetyczne zakrzywia tor ruchu

Bardziej szczegółowo

Linie sił pola elektrycznego

Linie sił pola elektrycznego Wykład 5 5.6. Linie sił pola elektrycznego Pamiętamy, że we wzorze (5.) określiliśmy natężenie pola elektrycznego przy pomocy ładunku próbnego q 0, którego wielkość dążyła do zera. Robiliśmy to po to,

Bardziej szczegółowo

Pęd, d zasada zac zasad a zac owan owan a p a p du Zgod Zg n od ie n ie z d r d u r g u im g pr p a r wem e N ew e tona ton :

Pęd, d zasada zac zasad a zac owan owan a p a p du Zgod Zg n od ie n ie z d r d u r g u im g pr p a r wem e N ew e tona ton : Mechanika ogólna Wykład n 13 Zasady zachowania w dynamice. Dynamika były sztywnej. Dynamika układu punktów mateialnych. 1 Zasady zachowania w dynamice Zasada: zachowania pędu; zachowania momentu pędu (kętu);

Bardziej szczegółowo

Wybrane zagadnienia z elektryczności

Wybrane zagadnienia z elektryczności Wybane zaganienia z elektyczności Pomia łaunku elektycznego oświaczenie Millikana atomize płaszczyzna (+) bateia kople oleju mikoskop F el F g płaszczyzna (-) F g F el mg mg e.6 0 9 C Łaunek elektyczny

Bardziej szczegółowo

Wykład 15: Indukcja. Dr inż. Zbigniew Szklarski. Katedra Elektroniki, paw. C-1, pok

Wykład 15: Indukcja. Dr inż. Zbigniew Szklarski. Katedra Elektroniki, paw. C-1, pok Wykład 15: Indukcja Dr inż. Zbigniew zklarski Katedra Elektroniki, paw. -1, pok.31 szkla@agh.edu.pl http://layer.uci.agh.edu.pl/z.zklarski/ 1 Pole magnetyczne a prąd elektryczny Do tej pory omawiano skutki

Bardziej szczegółowo

Wykład 18 Dielektryk w polu elektrycznym

Wykład 18 Dielektryk w polu elektrycznym Wykład 8 Dielektryk w polu elektrycznym Polaryzacja dielektryka Dielektryk (izolator), w odróżnieniu od przewodnika, nie posiada ładunków swobodnych zdolnych do przemieszczenia się na duże odległości.

Bardziej szczegółowo

POLE MAGNETYCZNE ŹRÓDŁA POLA MAGNETYCZNEGO

POLE MAGNETYCZNE ŹRÓDŁA POLA MAGNETYCZNEGO POLE MAGNETYZNE ŹRÓDŁA POLA MAGNETYZNEGO Wykład lato 01 1 Definicja wektoa indukcji pola magnetycznego F = q( v B) Jednostką indukcji pola B jest 1T (tesla) 1T=1N/Am Pole magnetyczne zakzywia to uchu ładunku

Bardziej szczegółowo

ROZWIĄZUJEMY PROBLEM RÓWNOWAŻNOŚCI MASY BEZWŁADNEJ I MASY GRAWITACYJNEJ.

ROZWIĄZUJEMY PROBLEM RÓWNOWAŻNOŚCI MASY BEZWŁADNEJ I MASY GRAWITACYJNEJ. ROZWIĄZUJEMY PROBLEM RÓWNOWAŻNOŚCI MASY BEZWŁADNEJ I MASY GRAWITACYJNEJ. STRESZCZENIE Na bazie fizyki klasycznej znaleziono nośnik ładunku gawitacyjnego, uzyskano jedność wszystkich odzajów pól ( elektycznych,

Bardziej szczegółowo

ŁADUNEK I MATERIA Ładunki elektryczne są ściśle związane z atomową budową materii. Materia składa się z trzech rodzajów cząstek elementarnych:

ŁADUNEK I MATERIA Ładunki elektryczne są ściśle związane z atomową budową materii. Materia składa się z trzech rodzajów cząstek elementarnych: POLE ELEKTRYCZNE Ładunek i materia Ładunek elementarny. Zasada zachowania ładunku Prawo Coulomba Elektryzowanie ciał Pole elektryczne i pole zachowawcze Natężenie i strumień pola elektrycznego Prawo Gaussa

Bardziej szczegółowo

DODATEK 6. Pole elektryczne nieskończenie długiego walca z równomiernie rozłożonym w nim ładunkiem objętościowym. Φ = = = = = π

DODATEK 6. Pole elektryczne nieskończenie długiego walca z równomiernie rozłożonym w nim ładunkiem objętościowym. Φ = = = = = π DODATEK 6 Pole elektycne nieskońcenie długiego walca ównomienie ołożonym w nim ładunkiem objętościowym Nieskońcenie długi walec o pomieniu jest ównomienie naładowany ładunkiem objętościowym o stałej gęstości

Bardziej szczegółowo

Energia potencjalna pola elektrostatycznego ładunku punktowego

Energia potencjalna pola elektrostatycznego ładunku punktowego Energia potencjalna pola elektrostatycznego ładunku punktowego Wszystkie rysunki i animacje zaczerpnięto ze strony http://web.mit.edu/8.02t/www/802teal3d/visualizations/electrostatics/index.htm. Tekst

Bardziej szczegółowo

PROPAGACJA BŁĘDU. Dane: c = 1 ± 0,01 M S o = 7,3 ± 0,1 g Cl 2 /1000g H 2 O S = 6,1 ± 0,1 g Cl 2 /1000g H 2 O. Szukane : k = k =?

PROPAGACJA BŁĘDU. Dane: c = 1 ± 0,01 M S o = 7,3 ± 0,1 g Cl 2 /1000g H 2 O S = 6,1 ± 0,1 g Cl 2 /1000g H 2 O. Szukane : k = k =? PROPAGACJA BŁĘDU Zad 1. Rzpuszczalnść gazów w rztwrach elektrlitów pisuje równanie Seczenwa: S ln = k c S Gdzie S i S t rzpuszczalnści gazu w czystym rzpuszczalniku i w rztwrze elektrlitu stężeniu c. Obliczy

Bardziej szczegółowo

ver magnetyzm

ver magnetyzm ver-2.01.12 magnetyzm prądy proste prądy elektryczne oddziałują ze soą. doświadczenie Ampère a (1820): F ~ 2 Ι 1 Ι 2 siła na jednostkę długości przewodów prądy proste w próżni jednostki w elektryczności

Bardziej szczegółowo

Teoria pola elektromagnetycznego

Teoria pola elektromagnetycznego Teoria pola elektromagnetycznego Odpowiedzialny za przedmiot (wykłady): prof. dr hab. inż. Stanisław Gratkowski Ćwiczenia i laboratoria: dr inż. Krzysztof Stawicki ks@zut.edu.pl e-mail: w temacie wiadomości

Bardziej szczegółowo

Podstawowe własności elektrostatyczne przewodników: Pole E na zewnątrz przewodnika jest prostopadłe do jego powierzchni

Podstawowe własności elektrostatyczne przewodników: Pole E na zewnątrz przewodnika jest prostopadłe do jego powierzchni KONDENSATORY Podstawowe własności elektrostatyczne przewodników: Natężenie pola wewnątrz przewodnika E = 0 Pole E na zewnątrz przewodnika jest prostopadłe do jego powierzchni Potencjał elektryczny wewnątrz

Bardziej szczegółowo

Pojemność elektryczna, Kondensatory Energia elektryczna

Pojemność elektryczna, Kondensatory Energia elektryczna Pojemność elektryczna Pojemność elektryczna, Kondensatory Energia elektryczna 1 Pojemność elektryczna - kondensatory Kondensator : dwa przewodniki oddzielone izolatorem zwykle naładowane ładunkami o przeciwnych

Bardziej szczegółowo

. Ilorazy amplitud wyznacza się zazwyczaj z kątów ψ r. t ΙΙ. = 2 2 r

. Ilorazy amplitud wyznacza się zazwyczaj z kątów ψ r. t ΙΙ. = 2 2 r ELIPSOMETRIA Celem elipsmetii jest wyznaczenie stałych ptycznych i stuktualnych cienkich wastw i płaskich pwiezchni pzez pmia elipsy playzacji światła dbiteg lub pzepuszczneg. Pzy baku dwójłmnści i aktywnści

Bardziej szczegółowo

WARUNEK WYTRZYMAŁOŚCIOWY NA ŚCINANIE

WARUNEK WYTRZYMAŁOŚCIOWY NA ŚCINANIE WARUNEK WYTRZYMAŁOŚCIOWY NA ŚCINANIE Rzeczywise napężenia syczne napężenia dpuszczalneg k, czyli: w pzekju ścinanym S nie mgą być większe d gdzie: (1) S napężenia syczne pzy ścinaniu [Pa], siła ścinająca

Bardziej szczegółowo

Pojęcie ładunku elektrycznego

Pojęcie ładunku elektrycznego Elektrostatyka Trochę historii Zjawisko elektryzowania się niektórych ciał było znane już w starożytności. O zjawisku przyciągania drobnych, lekkich ciał przez potarty suknem bursztyn wspomina Tales z

Bardziej szczegółowo

FIZYKA 2. Janusz Andrzejewski

FIZYKA 2. Janusz Andrzejewski FIZYKA 2 wykład 3 Janusz Andrzejewski Prąd elektryczny Prąd elektryczny to uporządkowany ruch swobodnych ładunków. Ruchowi chaotycznemu nie towarzyszy przepływ prądu. Strzałki szare - to nieuporządkowany(chaotyczny)

Bardziej szczegółowo

cz.2 dr inż. Zbigniew Szklarski

cz.2 dr inż. Zbigniew Szklarski Wykład 11: Gawitacja cz. d inż. Zbigniew Szklaski szkla@agh.edu.pl http://laye.uci.agh.edu.pl/z.szklaski/ Pawo Gaussa - PZYKŁADY: Masa punktowa: ds Powiezchnia Gaussa M g g S g ds S g ds 0 cos180 S gds

Bardziej szczegółowo

FIZYKA 2. Janusz Andrzejewski

FIZYKA 2. Janusz Andrzejewski FIZYKA 2 wykład 3 Janusz Andrzejewski Prawo Coulomba a prawo Newtona Janusz Andrzejewski 2 Natężenie i potencjał pola elektrycznego A q A B q A D q A C q A q 0 D B C A E E E E r r r r 0 0 + + + + + + D

Bardziej szczegółowo