Cztery fundamentalne oddziaływania

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Cztery fundamentalne oddziaływania"

Transkrypt

1 Cztey fundamentalne ddziaływania:. Gawitacyjne. lektmagnetyczne 3. Słabe 4. Silne jądwe lektmagnetyzm lektycznść, Q Magnetyzm B, Q M Równania Maxwella Wykład - Fizyka II 00/ LKTROSTATYKA Wykład - Fizyka II 00/

2 Kwantyzacja ładunku p Każdy elektn ma masę m e i ładunek -e Każdy ptn ma masę m p i ładunek e e, C Ładunek elementany Każdy inny ładunek jest wielktnścią ładunku elementaneg Q Ne Wykład - Fizyka II 00/ 3 Zasada zachwania ładunku p Całkwity ładunek układu dsbnineg, tzn. algebaiczna suma ddatnich i ujemnych ładunków występujących w dwlnej chwili, nie mże ulegać zmianie. Q całk cnst p -e Q całk Q e + Q p - e + e 0 Wykład - Fizyka II 00/ 4

3 Pzykłady zasady zachwania ładunku Rzpad pmienitwóczy jąda 38 9 U Th+ 4 He Liczba atmwa Z9 znacza 9 ptny w jądze i ładunek 9e Z zasady zachwania ładunku misja cząstki α 9e90e+e Wykład - Fizyka II 00/ 5 Pzykłady zasady zachwania ładunku Pces anihilacji elektnu e - i antycząstki pzytnu e+ e e γ + γ + + misja dwóch kwantów pmieniwania elektmagnetyczneg Pces keacji pay γ e + e + Wykład - Fizyka II 00/ 6 3

4 mpiyczne paw Culmba F k, ˆ, ˆ,, 4 πε, k 4πε gdzie ε C Nm F -F,, III zasada dynamiki 785 waga skęceń Chales Culmb Wykład - Fizyka II 00/ 7 POL LKTROSTATYCZN A POL GRAWITACYJN PODOBIŃSTWA F 4 πε ˆ F m m G ˆ PRAWO COULOMBA k 4πε 9 8,99 0 N m /C PRAWO NWTONA G6, N m /kg Oddziaływanie gawitacyjne jest duż słabsze niż elektstatyczne Wykład - Fizyka II 00/ 8 4

5 ZASADA SUPRPOZYCJI F cał F i i F F R L 0 R FR + FL F L k ( 0 0 L x R ś x ) xˆ Ładunki L, 0 i R są teg sameg znaku Wykład - Fizyka II 00/ 9 Zadanie dmwe - Znajdź watść i kieunek siły wypadkwej działającej na ładunek 0 Wykład - Fizyka II 00/ 0 5

6 Definicja wekta natężenia pla elektyczneg 0 ładunek póbny 0 >0 Natężenie pla ładunku punktweg k ˆ Natężenie pla pchdzące d wielu ładunków punktwych (zkład dysketny) k i ˆ F i i i i Wykład - Fizyka II 00/ Linie pla linie ównległe d wekta natęŝenia pla Ple ładunku punktweg Symetia sfeyczna Wykład - Fizyka II 00/ 6

7 Linie pla Dwa jednimienne ładunki punktwe Wykład - Fizyka II 00/ 3 Linie pla Dipl elektyczny-dwa óżnimienne ładunki w badz małej dległści Wykład - Fizyka II mment diplwy 00/ 4 7

8 Zadanie dmwe - (a) Znajdź natężenie pla w punkcie P gdy x > a (b) Rzważ pzypadek ganiczny x >> a Wykład - Fizyka II 00/ 5 Dla ładunku, d, natężenie pla elektyczneg w punkcie P dane jest zgdnie z pawem Culmba jak dla ładunku punktweg kd d ˆ Ciągły zkład ładunku Dla ładunków dysketnych ple wypadkwe jest sumą wektów natężenia i czyli i i Dla ciągłeg zkładu ładunku kd d ple wypadkwe jest całką: Q ˆ Wykład - Fizyka II 00/ 6 8

9 Ciągły zkład ładunku W zależnści d zkładu ładunku zóżniamy: gęstść liniwą ładunku λ, gęstść pwiezchniwą ładunku σ, ds + + gęstść bjętściwą ładunku ρ Dla ciągłeg zkładu ładunku, w zaleŝnści d dzaju gęstści ładunku, ple wypadkwe mŝe być całką liniwą, pwiezchniwą lub bjętściwą: x d λ dx d σ ds ρ d dv k ρ dv d V ˆ Wykład - Fizyka II 00/ 7 Pzykład - Liniwy zkład ładunku Znaleźć wekt natęŝ ęŝenia pla elektyczneg w punkcie P na si liniweg zkładu ładunku Z pawa Culmba kd dx xˆ (x x) Z definicji gęstści liniwej ładunku d λdx dx k λd x xˆ (x x) Wykład - Fizyka II 00/ 8 9

10 Wypadkwe natężenie pla jest sumą pól pchdzących d ładunków elementanych d: L k λdx dx 0 (x x) kλ L x(x L) Wykład - Fizyka II 00/ 9 Zadanie dmwe -3 Wykazać, Ŝe (a) watść wypadkweg wekta natęŝenia pla elektyczneg na symetalnej pęta d długści L, naładwaneg jedndnie całkwitym ładunku Q wynsi πε y Q 4 y + L (b) Pzepwadzić analizę tzymaneg wzu dla L Wykład - Fizyka II 00/ 0 0

11 STRUMIŃ Φ - szybkść pzepływu (pwietza, cieczy) pzez pwiezchnię A czyli bjętść płynu pzepływająceg w jednstce czasu pzez amkę A v stumień zależy d pędkści płynu v i ientacji płaszczyzny amki Wykład - Fizyka II 00/ WKTOR POWIRZCHNI A - wekt pwiezchni nˆ - wekt jednstkwy pstpadły d pwiezchni b a A nˆ A Anˆ Ple pwiezchni A blicza się zgdnie ze wzem na ple ównległbku A a b Wykład - Fizyka II 00/

12 STRUMIŃ WILKOŚCI WKTOROWJ Stumień wielkści pzez pwiezchnię A Φ v v A Stumień pla magnetyczneg Φ B Φ B A v vacs θ Φ A Acsθ Stumień pla elektyczneg A Jednstka Nm /C ple pędkści Jednstka Wb (webe) T (tesla) m Wykład - Fizyka II 00/ 3 gdy θ0 Pzypadki szczególne: A v Φ v max va gdy θπ/ A v A v 0 Φ v Wykład - Fizyka II 00/ 4

13 STRUMIŃ POLA LKTRYCZNGO definicja dla dwlnej pwiezchni Φ A Φ Φ A da definicja A d zamkniętą W pawie Gaussa występuje stumień pzez pwiezchnię Wykład - Fizyka II 00/ 5 PRAWO GAUSSA Dla ładunku punktweg, ~/ Φ Szacujemy stumień pla pzez pwiezchnię kuli Φ Q A 4 π 4 πε Q ε Ple pwiezchni kuli A ~ W miaę ddalania się d źódła pla, zwiększa się pwiezchnia A ale maleje, tak, że stumień pla (A) pzstaje stały Wykład - Fizyka II 00/ 6 3

14 PRAWO GAUSSA Całkwity stumień pla elektyczneg pzez pwiezchnię zamkniętą zaleŝy wyłącznie d ładunku elektyczneg zawateg wewnątz tej pwiezchni. Pwiezchnię tę nazywamy pwiezchnią Gaussa Φ Q ε wew Paw Gaussa dla pla elektyczneg w pstaci całkwej Jedn z ównań Maxwella Qwew da ε S Wykład - Fizyka II 00/ 7 Właściwści pwiezchni Gaussa: Pwiezchnia Gaussa jest twem hiptetycznym, matematyczną knstukcją myślwą, Jest dwlną pwiezchnią zamkniętą, lecz w paktyce pwinna mieć kształt związany w symetią pla, Pwiezchnię Gaussa należy tak ppwadzić aby punkt, w któym bliczamy natężenie pla elektyczneg leżał na tej pwiezchni. Wykład - Fizyka II 00/ 8 4

15 Paw Gaussa stsujemy d bliczania natęŝenia pla elektyczneg gdy znamy zkład ładunku lub d znajdwania zkładu ładunku gdy znamy ple. Paw Gaussa mŝemy stswać zawsze ale sens ma t tylk w tym pzypadku gdy ple elektyczne wykazuje symetię (sfeyczną, cylindyczną). Aby skutecznie skzystać z pawa Gaussa tzeba cś wiedzieć plu elektycznym na wybanej pwiezchni Gaussa. Kzystając z pawa Gaussa mŝna wykazać ównwaŝnść pawa Gaussa z empiycznym pawem Culmba Wykład - Fizyka II 00/ 9 Od pawa Gaussa d pawa Culmba da. Ładunek punktwy taczamy pwiezchnią Gaussa sfeą pmieniu (dlaczeg?). B wiemy, Ŝe ple ładunku punktweg ma symetię sfeyczną (A c t znaczy?) II n ˆ cnst. na pw. sfey cs 0. Obliczamy całkwity stumień pzez pwiezchnię Gaussa Φ d A csθ da da d A ˆ n da Wykład - Fizyka II 00/ 30 5

16 Od pawa Gaussa d pawa Culmba d A ˆ n da 3. Kzystamy z faktu, Ŝe jest stałe c d watści na pwiezchni Gaussa da Φ da (4 π 4. Kzystamy z pawa Gaussa ) Φ ε 5. Pównujemy stnami: (4 π ) ε () 4 πε Paw Culmba Wykład - Fizyka II 00/ 3 ZASTOSOWANIA PRAWA GAUSSA W paktyce zastswanie pawa Gaussa jest ganiczne d knketnych pzypadków - symetii: a) ple (jedndne) d naładwanej nieskńcznej płaszczyzny (pwiezchniwy zkład ładunku) b) ple ( symetii cylindycznej) d nieskńczenie długieg pęta (liniwy zkład ładunku) lub walca (pwiezchniwy zkład ładunku walec pzewdzący, bjętściwy zkład ładunku - walec nie pzewdzący) c) ple ( symetii sfeycznej) d naładwanej kuli lub pwiezchni sfeycznej Wykład - Fizyka II 00/ 3 6

17 JAK KORZYSTAĆ Z PRAWA GAUSSA?. Wybać właściwą pwiezchnię Gaussa dpaswaną d symetii zkładu ładunku. Uzasadnić ten wybó. Wyknać dpwiedni ysunek. Obliczyć stumień pla elektyczneg pzez pwiezchnię Gaussa (lewa stna pawa Gaussa). 3. Znaleźć ładunek zawaty wewnątz pwiezchni Gaussa (pawa stna pawa Gaussa). 4. Pównać bie stny pawa Gaussa wyznaczając watść wekta natężenia pla elektyczneg. Wykład - Fizyka II 00/ 33 Pzykład -. Ple elektyczne nieskńcznej pwiezchni Całkwity stumień pzez pwiezchnię Gaussa Φ S Z pawa Gaussa Q σs Φ ε ε Watść wekta natęŝenia pla σ ε Wykład - Fizyka II 00/ 34 7

18 Pzykład -3. Ple elektyczne liniweg zkładu ładunku Całkwity stumień pzez pwiezchnię Gaussa Φ π h Całkwity ładunek zawaty wewnątz pwiezchni Gaussa Φ Q ε λh ε Watść wekta natężenia pla elektyczneg λ symetia cylindyczna πε Wykład - Fizyka II 00/ 35 Zadanie dmwe -4. Badz długi walcwy pęt pzewdzący długści L całkwitym ładunku + jest tczny pzewdzącą walcwą pwłką (takŝe długści L) i całkwitym ładunku - (jak na ysunku). Kzystając z pawa Gaussa, znajdź: (a) natęŝenie pla elektyczneg w punktach na zewnątz pzewdzącej pwłki, (b) zkład ładunku na pwłce, (c) natęŝenie pla elektyczneg w bszaze między pwłką i pętem Wykład - Fizyka II 00/ 36 8

19 Pzykład -4. Ple elektyczne sfeyczneg zkładu ładunku pwłka sfeyczna Całkwity stumień pzez pwiezchnię Gaussa będącą sfeę pmieniu wynsi: Φ 4 π Q Z pawa Gaussa: Φ ε Ładunek całkwity Q jest złŝny tylk na pwiezchni sfey pmieniu R Ze względu na zkład ładunku zwaŝmy dwa pzypadki: >R Q 4 πε Q Ple na zewnątz pustej pwłki sfeycznej jest takie jakby cały ładunek był skupiny w śdku kuli Wykład - Fizyka II 00/ 37 Pzykład -4 cd <R wewnątz pwiezchni Gaussa tj. sfey pmieniu nie ma ładunku czyli Q0, Φ 0 a zatem 0 Q Ple wewnątz naładwanej pwłki sfeycznej wynsi ze Wykład - Fizyka II 00/ 38 9

20 Rzkład natęŝenia pla () dla pustej pwłki sfeycznej, pmieniu R, jedndnie naładwanej (Q-ładunek całkwity) Wykład - Fizyka II 00/ 39 Ple elektyczne pzewdnika Ładunek znajduje się tylk na pwiezchni pzewdnika Wewnątz pzewdnika Q0, a zatem 0 Na pwiezchni pzewdnika wekt natęŝenia pla jest pstpadły d tej pwiezchni Wykład - Fizyka II 00/ 40 0

21 Ple elektyczne na pwiezchni pzewdnika Całkwity stumień pzez pwiezchnię Gaussa Φ A Z pawa Gaussa Φ Q ε σa ε Watść wekta natęŝenia pla σ ε Wykład - Fizyka II 00/ 4 Związek stumienia z peatem dywegencji Definicja peata dywegencji div div lim V 0 d A V jest w ganicy nieskńczenie małej bjętści V, stumieniem wychdzącym ze źódła i keśla jeg wydajnść Twiedzenie Gaussa-Ostgadskieg S da V divdv V Wykład - Fizyka II 00/ 4

22 PRAWO GAUSSA w pstaci RÓśNICZKOWJ Kzystamy z twiedzenia Gaussa-Ostgadskieg: S d A V div dv Z pawa Gaussa w pstaci całkwej: Qwew d A ε Pównując wyażenia pdcałkwe: S ε V ρdv div ρ ε Wykład - Fizyka II 00/ 43 POTNCJAŁ Wekt natęŝenia pla istnieje zawsze Ε F Ptencjał (skala) istnieje tylk dla pól zachwawczych (ptencjalnych) V p definicja definicja Wykład - Fizyka II 00/ 44

23 Wielkści chaakteyzujące: siła F enegia ptencjalna p natęŝenie ptencjał V Ε ddziaływanie pmiędzy ładunkami punktwymi F p 4 πε 4 πε ˆ ple elektstatyczne Ε F V p Wykład - Fizyka II 00/ 45 ple gawitacyjne ple elektstatyczne ładunku ujemneg Wykład - Fizyka II 00/ 46 3

24 Związek ptencjału z natęŝeniem pla Dla dwlnej siły zachwawczej, zmiana enegii ptencjalnej d p dana jest: dp F d l d l Z definicji ptencjału: d dv p gad V paca dw dv d l V V b a b a d l Wykład - Fizyka II 00/ 47 V V b a b a d l V Vb Va W RóŜnica ptencjałów V między dwma punktami jest ówna wziętej z pzeciwnym znakiem pacy W wyknanej pzez siłę elektstatyczną, pzy pzesunięciu jednstkweg ładunku z jedneg punktu d dugieg. RóŜnicę ptencjałów nazywamy napięciem U V Wykład - Fizyka II 00/ 48 4

25 Jednstki Na pstawie wzu V jednstką ptencjału jest wlt V J/C elektnwlt ev jak jednstka enegii w skali atmwej Jest t enegia ówna pacy, ptzebnej d pzesunięcia pjedynczeg ładunku elementaneg e, na pzykład elektnu lub ptnu, między punktami óŝnicy ptencjałów ównej jednemu wltwi ev e (V) (,6 0-9 C) ( J/C),6 0-9 J Na pdstawie wzu nwa jednstka natężenia pla elektyczneg V/m p V V b a b a d l Wykład - Fizyka II 00/ 49 Pwiezchnie ekwiptencjalnepwiezchnie stałeg ptencjału Wykład - Fizyka II 00/ 50 5

26 Ptencjał pla jedndneg V a >V b Ptencjał wyższy V a a b Ptencjał niższy V b d V V b a b a d l b a b dl dl ( b a) d a Wykład - Fizyka II 00/ 5 Ptencjał pla ładunku punktweg Pzesuwamy ładunek póbny z punktu P d nieskńcznści V VP d s R d s ds csθ R d 4 πε Pzyjmujemy V 0 V() 4 πε Wykład - Fizyka II 00/ 5 6

27 Ptencjał dla dysketneg zkładu ładunku Wypadkwy ptencjał V układu n ładunków punktwych i bliczamy kzystając z zasady supepzycji V n n i Vi i i i 4 πε Zadanie dmwe -5 Na ysunku pzedstawin tzy układy, zawieające p dwa ptny. Uszeeguj te układy według wypadkweg ptencjału pla, wytwzneg pzez ptny w punkcie P, zaczynając d największeg. a b. + + c. + Wykład - Fizyka II 00/ 53 Ptencjał ciągłeg zkładu ładunku Dla naładwanej ładunkiem pwiezchniwym Q pwłki sfeycznej gdy <R, 0, czyli ptencjał V jest wielkścią stałą, niezaleŝną d. Dla >R, V zanika z dległścią jak / Zadanie dmwe -6 Pkazać (bliczając), Ŝe ptencjał dla pwłki sfeycznej wykazuje taką zaleŝnść V() jak na pwyŝszym wykesie Wykład - Fizyka II 00/ 54 7

28 POJMNOŚĆ Definicja C Q V Jednstką pjemnści jest F (faad). W paktyce uŝywamy µf, pf, nf Analgia między kndensatem mającym ładunek i sztywnym zbinikiem bjętściv, zawieającym n mli gazu dsknałeg: V n RT p C V Pzy ustalnej tempeatuze T, pjemnść kndensata C pełni pdbną funkcję jak bjętść zbinika Wykład - Fizyka II 00/ 55 Kndensat SłuŜy d magazynwania enegii Stanwi isttny element bwdu Linie pla elektyczneg Wykład - Fizyka II 00/ 56 8

29 POJMNOŚĆ KONDNSATORA PŁASKIGO σ ε ε A Pwiezchnia Gaussa ε V A Dla pla jedndneg pkazaliśmy, Ŝe d z definicji pjemnści C εa d Pjemnść zaleŝy tylk d paametów gemetycznych: A-pwiezchni kładki, d-dległści kładek Wykład - Fizyka II 00/ 57 Pzykład -5: Jaka musiałaby być pwiezchnia kładki kndensata płaskieg, aby, pzy dległści kładek d mm, uzyskać pjemnść C F? εa C d Cd A ε A F 0 8, m C /N m,3 0 8 m mał paktyczne związanie!!! Wykład - Fizyka II 00/ 58 9

30 Zadanie dmwe -7 Udwdnić, Ŝe pjemnść kndensata cylindyczneg wyaŝa się wzem C πεl ln ( R R ) Wykład - Fizyka II 00/ 59 negia zmagazynwana w plu elektycznym Paca W wyknana pzy ładwaniu kndensata zstaje zmagazynwana w pstaci elektycznej enegii ptencjalnej, w plu elektycznym między kładkami. Paca elementana dw wyknana gdy zstaje pzeniesiny ddatkwy ładunek d wynsi dw Vd C d Q W dw d C C Q W QV CV C Wykład - Fizyka II 00/ 60 30

31 Gęstść enegii Gęstść enegii u jest t enegia ptencjalna pzypadająca na jednstkę bjętści u Ad C V Ad u u ε ε V d C ε A d Wykład - Fizyka II 00/ 6 Kndensat w bwdzie Pzykład -6: Kndensat pjemnści C6 µf jest pdłączny d zacisków 9 V bateii. Jaki ładunek zgmadzi się na kładkach kndensata? + - C QCV54 µc Wykład - Fizyka II 00/ 6 3

32 Płączenie ównległe kndensatów Va Vb U U U Q Q Q C C C U Q Q + Q C U + C U C C ) U ( + C C + C Pjemnść kndensata zastępczeg Wykład - Fizyka II 00/ 63 Płączenie szeegwe kndensatów Q U U + U + C + C C C Q C Pjemnść kndensata zastępczeg Wykład - Fizyka II 00/ 64 3

33 Zadanie dmwe -8 (a) (b) Znajdź pjemnść zastępczą układu kndensatów pzedstawinych na ysunku Znajdź ładunek i spadek ptencjału na kaŝdym kndensatze jeŝeli układ pdłączn d bateii 6V. Wykład - Fizyka II 00/ 65 PODSUMOWANI lektstatyka pisuje pla statyczne utwzne pzez ładunki elektyczne w spczynku. Ple elektstatyczne jest zachwawcze (ptencjalne). Ple t jest chaakteyzwane pzez wekt natęŝenia pla i ptencjał. Watść natęŝenia pla pchdząceg d knketnych zkładów ładunku bliczamy bądź z zasady supepzycji i pawa Culmba bądź z pawa Gaussa. Kndensat jest uządzeniem, w któym magazynwana jest ptencjalna enegia elektstatyczna. Gęstść enegii zmagazynwanej jest ppcjnalna d kwadatu pla. Paw Gaussa w pstaci całkwej lub óŝniczkwej stanwi jedn z ównań Maxwella Wykład - Fizyka II 00/ 66 33

E r. Cztery fundamentalne oddziaływania: 1. Grawitacyjne 2. Elektromagnetyczne 3. Słabe jądrowe 4. Silne Elektromagnetyzm , Q.

E r. Cztery fundamentalne oddziaływania: 1. Grawitacyjne 2. Elektromagnetyczne 3. Słabe jądrowe 4. Silne Elektromagnetyzm , Q. Cztey fundamentalne ddziaływania: 1. Gawitacyjne. Elektmagnetyczne 3. Słabe jądwe 4. Silne Elektmagnetyzm Elektycznść E, Q Magnetyzm B, Q M Równania Maxwella Wykład 6 015/16 1 ELEKTROSTATYKA Wykład 6 015/16

Bardziej szczegółowo

cz. 1. dr inż. Zbigniew Szklarski

cz. 1. dr inż. Zbigniew Szklarski Wykład 1: lektrstatyka cz. 1. dr inż. Zbigniew Szklarski szkla@agh.edu.pl http://layer.uci.agh.edu.pl/z.szklarski/ Kwantyzacja ładunku Każdy elektrn ma masę m e ładunek -e i Każdy prtn ma masę m p ładunek

Bardziej szczegółowo

Pole elektryczne w próżni

Pole elektryczne w próżni Kuala Lumul, Malesia, ebuay 04 W- (Jaszewicz według Rutwskieg) 9 slajdów Ple elektyczne w óżni LKTROSTTYK zagadnienia związane z ddziaływaniem ładunków elektycznych w sczynku 3/9 L.R. Jaszewicz Pdstawwe

Bardziej szczegółowo

ELEKTRYCZNOŚĆ i MAGNETYZM

ELEKTRYCZNOŚĆ i MAGNETYZM ELEKTRYCZNOŚĆ i MAGNETYZM ELEKTROTATYKA zagadnienia związane z ddziaływaniem ładunków elektycznych w spczynku Pdstawwe pjęcia elektstatyki siły elektstatyczne wywłane są ładunkiem elektycznym ładunek elementany

Bardziej szczegółowo

POLE MAGNETYCZNE: PRAWO GAUSSA, B-S TRANSFORMACJE RELATYWIST. POLA E-M STACJONARNE RÓWNANIA MAXWELLA

POLE MAGNETYCZNE: PRAWO GAUSSA, B-S TRANSFORMACJE RELATYWIST. POLA E-M STACJONARNE RÓWNANIA MAXWELLA POLE MAGNETYCZNE: PRAWO GAUSSA, -S TRANSFORMACJE RELATYWIST. POLA E-M STACJONARNE RÓWNANIA MAXWELLA Wpwadzenie Ple magnetyczne, jedna z pstaci pla elmg: wytwazane pzez zmiany pla elektyczneg w czasie,

Bardziej szczegółowo

ELEKTROSTATYKA. Ładunek elektryczny. Siła oddziaływania między elektronem a protonem znajdującymi się w odległości równej promieniowi atomu wodoru: 2

ELEKTROSTATYKA. Ładunek elektryczny. Siła oddziaływania między elektronem a protonem znajdującymi się w odległości równej promieniowi atomu wodoru: 2 LKTROSTATYKA Oddziaływania elektmagnetyczne: zjawiska elektyczne, pmieniwanie elektmagnetyczne i ptyka, pwiązane z mechaniką kwantwą. Ładunek elektyczny Siła ddziaływania między elektnem a ptnem znajdującymi

Bardziej szczegółowo

INDUKCJA ELEKTROMAGNETYCZNA

INDUKCJA ELEKTROMAGNETYCZNA INDUKJA ELEKTROMAGNETYZNA W 83 ku, p dziesięciu latach wytwałych pób, M. Faadaywi udał się wykazać i keślić w jaki spsób zmienne ple magnetyczne pwduje pwstanie pla elektyczneg. Wyknał ekspeyment, któy

Bardziej szczegółowo

Prawo Gaussa. Potencjał elektryczny.

Prawo Gaussa. Potencjał elektryczny. Pawo Gaussa. Potencjał elektyczny. Wykład 3 Wocław Univesity of Technology 7-3- Inne spojzenie na pawo Coulomba Pawo Gaussa, moŝna uŝyć do uwzględnienia szczególnej symetii w ozwaŝanym zagadnieniu. Dla

Bardziej szczegółowo

POLE MAGNETYCZNE. Prawo Ampera. 2 4πε. Cyrkulacją wektorab r po okręgu. Kierunek wektora B r reguła prawej ręki.

POLE MAGNETYCZNE. Prawo Ampera. 2 4πε. Cyrkulacją wektorab r po okręgu. Kierunek wektora B r reguła prawej ręki. POLE MAGNETYCZNE Paw Ampea Kieunek wekta eguła pawej ęki. l Cykulacją wekta p kęgu ds ds π 4πε c Mżna wykazać, że związek ten jest słuszny dla kntuu dwlneg kształtu bejmująceg pzewdnik. ds Rys. 6.. Całkę

Bardziej szczegółowo

Fizyka 2. Janusz Andrzejewski

Fizyka 2. Janusz Andrzejewski Fizyka 2 wykład 2 Pawo Coulomba Jeżeli dwie naładowane cząstki o ładunkach q1 i q2 znajdują się w odległości, to siła elektostatyczna pzyciągania między nimi ma watość: F k k stała elektostatyczna k 1

Bardziej szczegółowo

Elektrostatyka. + (proton) - (elektron)

Elektrostatyka. + (proton) - (elektron) lektostatyka Za oddziaływania elektyczne ( i magnetyczne ) odpowiedzialny jest: ładunek elektyczny Ładunek jest skwantowany Ładunek elementany e.6-9 C (D. Millikan). Wszystkie ładunki są wielokotnością

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 68 POMIAR INDUKCJI MAGNETYCZNEJ ZA POMOCĄ TESLOMIERZA POLE MAGNETYCZNE

ĆWICZENIE 68 POMIAR INDUKCJI MAGNETYCZNEJ ZA POMOCĄ TESLOMIERZA POLE MAGNETYCZNE ĆWICZENIE 68 POMIAR INDUKCJI MAGNETYCZNEJ ZA POMOCĄ TESLOMIERZA POLE MAGNETYCZNE Wpwadzenie Ple magnetyczne występuje wkół magnesów twałych, pzewdników z pądem, uchmych ładunków elektycznych a także wkół

Bardziej szczegółowo

Guma Guma. Szkło Guma

Guma Guma. Szkło Guma 1 Ładunek elektyczny jest cechą mateii. Istnieją dwa odzaje ładunków, nazywane dodatnimi i ujemnymi. Ładunki jednoimienne się odpychają, podczas gdy ładunki óżnoimeinne się pzyciągają Guma Guma Szkło Guma

Bardziej szczegółowo

Na skutek takiego przemieszcznia ładunku, energia potencjalna układu pole-ładunek zmienia się o:

Na skutek takiego przemieszcznia ładunku, energia potencjalna układu pole-ładunek zmienia się o: E 0 Na ładunek 0 znajdujący się w polu elektycznym o natężeniu E działa siła elektostatyczna: F E 0 Paca na pzemieszczenie ładunku 0 o ds wykonana pzez pole elektyczne: dw Fds 0E ds Na skutek takiego pzemieszcznia

Bardziej szczegółowo

- substancje zawierające swobodne nośniki ładunku elektrycznego:

- substancje zawierające swobodne nośniki ładunku elektrycznego: Pzewodniki - substancje zawieające swobodne nośniki ładunku elektycznego: elektony metale, jony wodne oztwoy elektolitów, elektony jony zjonizowany gaz (plazma) pzewodnictwo elektyczne metali pzewodnictwo

Bardziej szczegółowo

3b. ELEKTROSTATYKA. r r. 4πε. 3.4 Podstawowe pojęcia. kqq0 E =

3b. ELEKTROSTATYKA. r r. 4πε. 3.4 Podstawowe pojęcia. kqq0 E = 3b. LKTROTATYKA 3.4 Postawowe pojęcia Zasaa zachowania łaunku umayczny łaunek ukłau elektycznie izolowanego jest stały. Pawo Coulomba - siła oziaływania elektostatycznego 4 1 18 F C A s ˆ gzie : k 8,85*1

Bardziej szczegółowo

20 ELEKTROSTATYKA. PRAWO COULOMBA.

20 ELEKTROSTATYKA. PRAWO COULOMBA. Włodzimiez Wolczyński Pawo Coulomba 20 ELEKTROSTATYKA. PRAWO COULOMBA. POLE CENTRALNE I JEDNORODNE Q q = k- stała, dla póżni = 9 10 = 1 4 = 8,9 10 -stała dielektyczna póżni ε względna stała dielektyczna

Bardziej szczegółowo

Zjawisko indukcji. Magnetyzm materii.

Zjawisko indukcji. Magnetyzm materii. Zjawisko indukcji. Magnetyzm mateii. Wykład 6 Wocław Univesity of Technology -04-0 Dwa symetyczne pzypadki PĘTLA Z PĄDEM MOMENT SIŁY + + POLE MAGNETYCZNE POLE MAGNETYCZNE P A W O I N D U K C J I MOMENT

Bardziej szczegółowo

ZJAWISKA ELEKTROMAGNETYCZNE

ZJAWISKA ELEKTROMAGNETYCZNE ZJAWISKA LKTROMAGNTYCZN 1 LKTROSTATYKA Ładunki znajdują się w spoczynku Ładunki elektyczne: dodatnie i ujemne Pawo Coulomba: siły pzyciągające i odpychające między ładunkami Jednostką ładunku elektycznego

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY FIZYKI DLA ELEKTRONIKÓW

PODSTAWY FIZYKI DLA ELEKTRONIKÓW WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA Antni Rgalski PODSTAWY FIZYKI DLA ELEKTRONIKÓW WARSZAWA 00 SPIS TREŚCI PRZEDMOWA 9 Rzdział. WPROWADZENIE 3.. Czym jest fizyka? 3.. Wstęp matematyczny 4... Pchdna funkcji 4...

Bardziej szczegółowo

DYNAMIKA WÓD PODZIEMNYCH

DYNAMIKA WÓD PODZIEMNYCH DYNAMIKA WÓD PODZIEMNYCH ównanie Benullieg Spadek hydauliczny Współczynnik filtacji Paw Dacy`eg Pędkść filtacji, pędkść skuteczna Dpływ d wu Dpływ d studni zpatujemy 2 schematy: Dpływ z wastwy wdnśnej

Bardziej szczegółowo

dr inż. Zbigniew Szklarski

dr inż. Zbigniew Szklarski Wykład 11: Elektrostatyka dr inż. Zbigniew Szklarski szkla@agh.edu.pl http://layer.uci.agh.edu.pl/z.szklarski/ Kwantyzacja ładunku Każdy elektron ma masę m e ładunek -e i Każdy proton ma masę m p ładunek

Bardziej szczegółowo

Strumień Prawo Gaussa Rozkład ładunku Płaszczyzna Płaszczyzny Prawo Gaussa i jego zastosowanie

Strumień Prawo Gaussa Rozkład ładunku Płaszczyzna Płaszczyzny Prawo Gaussa i jego zastosowanie Problemy elektrodynamiki. Prawo Gaussa i jego zastosowanie przy obliczaniu pól ładunku rozłożonego w sposób ciągły. I LO im. Stefana Żeromskiego w Lęborku 19 marca 2012 Nowe spojrzenie na prawo Coulomba

Bardziej szczegółowo

PRĄD ELEKTRYCZNY I SIŁA MAGNETYCZNA

PRĄD ELEKTRYCZNY I SIŁA MAGNETYCZNA PĄD LKTYCZNY SŁA MAGNTYCZNA Na ładunek, opócz siły elektostatycznej, działa ównież siła magnetyczna popocjonalna do pędkości ładunku v. Pzekonamy się, że siła działająca na magnes to siła działająca na

Bardziej szczegółowo

magnetyzm cd. ver

magnetyzm cd. ver ve-28.6.7 magnetyzm cd. paca pzemieszczenia obwodu w polu F F Ιl j ( ) (siła Ampee a) dw Φ Fdx Ι ldx ΙdS ds ds dφ ds dw ΙdΦ ( Ι ds) stumień dx dla obwodu: W Ι dφ Ι ( Φ ) 2 Φ 1 paca wykonana jest kosztem

Bardziej szczegółowo

FIZYKA 2. Janusz Andrzejewski

FIZYKA 2. Janusz Andrzejewski FIZYKA 2 wykład 4 Janusz Andzejewski Pole magnetyczne Janusz Andzejewski 2 Pole gawitacyjne γ Pole elektyczne E Definicja wektoa B = γ E = Indukcja magnetyczna pola B: F B F G m 0 F E q 0 qv B = siła Loentza

Bardziej szczegółowo

= ± Ne N - liczba całkowita.

= ± Ne N - liczba całkowita. POL LKTRYCZN W PRÓŻNI Ładunek - elementany Nieodłączna własność niektóych cząstek elementanych, [n. elektonu (-e), otonu (+e)], zejawiająca się w oddziaływaniu elektomagnetycznym tych cząstek. e =,6-9

Bardziej szczegółowo

cz. 1. dr inż. Zbigniew Szklarski

cz. 1. dr inż. Zbigniew Szklarski Wykład 10: Gawitacja cz. 1. d inż. Zbiniew Szklaski szkla@ah.edu.pl http://laye.uci.ah.edu.pl/z.szklaski/ Doa do pawa powszechneo ciążenia Ruch obitalny planet wokół Słońca jak i dlaczeo? Reulane, wieloletnie

Bardziej szczegółowo

Przygotowanie do Egzaminu Potwierdzającego Kwalifikacje Zawodowe

Przygotowanie do Egzaminu Potwierdzającego Kwalifikacje Zawodowe Pzygotowanie do Egzaminu Potwiedzającego Kwalifikacje Zawodowe Powtózenie mateiału Opacował: mg inż. Macin Wieczoek Jednostki podstawowe i uzupełniające układu SI. Jednostki podstawowe Wielkość fizyczna

Bardziej szczegółowo

Wykład Pojemność elektryczna. 7.1 Pole nieskończonej naładowanej warstwy. σ-ładunek powierzchniowy. S 2 E 2 E 1 y. ds 1.

Wykład Pojemność elektryczna. 7.1 Pole nieskończonej naładowanej warstwy. σ-ładunek powierzchniowy. S 2 E 2 E 1 y. ds 1. Wykład 9 7. Pojemność elektyczna 7. Pole nieskończonej naładowanej wastwy z σ σładunek powiezchniowy S y ds x S ds 8 maca 3 Reinhad Kulessa Natężenie pola elektycznego pochodzące od nieskończonej naładowanej

Bardziej szczegółowo

POLE MAGNETYCZNE ŹRÓDŁA POLA MAGNETYCZNEGO

POLE MAGNETYCZNE ŹRÓDŁA POLA MAGNETYCZNEGO POLE MAGNETYCZNE ŹRÓDŁA POLA MAGNETYCZNEGO Wykład 8 lato 2015/16 1 Definicja wektoa indukcji pola magnetycznego F = q( v B) Jednostką indukcji pola B jest 1T (tesla) 1T=1N/Am Pole magnetyczne zakzywia

Bardziej szczegółowo

Wybrane zagadnienia z elektryczności

Wybrane zagadnienia z elektryczności Wybane zaganienia z elektyczności Pomia łaunku elektycznego oświaczenie Millikana atomize płaszczyzna (+) bateia kople oleju mikoskop F el F g płaszczyzna (-) F g F el mg mg e.6 0 9 C Łaunek elektyczny

Bardziej szczegółowo

METODY HODOWLANE - zagadnienia

METODY HODOWLANE - zagadnienia METODY HODOWLANE METODY HODOWLANE - zagadnienia 1. Mateatyczne pdstawy etd hdwlanych 2. Watść cechy ilściwej i definicje paaetów genetycznych 3. Metdy szacwania paaetów genetycznych 4. Watść hdwlana cechy

Bardziej szczegółowo

Pole magnetyczne. 5.1 Oddziaływanie pola magnetycznego na ładunki. przewodniki z prądem. 5.1.1 Podstawowe zjawiska magnetyczne

Pole magnetyczne. 5.1 Oddziaływanie pola magnetycznego na ładunki. przewodniki z prądem. 5.1.1 Podstawowe zjawiska magnetyczne Rozdział 5 Pole magnetyczne 5.1 Oddziaływanie pola magnetycznego na ładunki i pzewodniki z pądem 5.1.1 Podstawowe zjawiska magnetyczne W obecnym ozdziale ozpatzymy niektóe zagadnienia magnetostatyki. Magnetostatyką

Bardziej szczegółowo

Atom (cząsteczka niepolarna) w polu elektrycznym

Atom (cząsteczka niepolarna) w polu elektrycznym Dieektyki Dieektyki substancje, w któych nie występują swobodne nośniki ładunku eektycznego (izoatoy). Może być w nich wytwozone i utzymane bez stat enegii poe eektyczne. dieektyk Faaday Wpowadzenie do

Bardziej szczegółowo

dr inż. Zbigniew Szklarski

dr inż. Zbigniew Szklarski ykład 5: Paca i enegia d inż. Zbigniew Szklaski szkla@agh.edu.pl http://laye.uci.agh.edu.pl/z.szklaski/ Enegia a paca Enegia jest to wielkość skalana, okeślająca stan, w jakim znajduje się jedno lub wiele

Bardziej szczegółowo

Wykład 17. 13 Półprzewodniki

Wykład 17. 13 Półprzewodniki Wykład 17 13 Półpzewodniki 13.1 Rodzaje półpzewodników 13.2 Złącze typu n-p 14 Pole magnetyczne 14.1 Podstawowe infomacje doświadczalne 14.2 Pąd elektyczny jako źódło pola magnetycznego Reinhad Kulessa

Bardziej szczegółowo

Podstawy fizyki sezon 2 2. Elektrostatyka 2

Podstawy fizyki sezon 2 2. Elektrostatyka 2 Podstawy fizyki sezon 2 2. Elektrostatyka 2 Agnieszka Obłąkowska-Mucha AGH, WFIiS, Katedra Oddziaływań i Detekcji Cząstek, D11, pok. 111 amucha@agh.edu.pl http://home.agh.edu.pl/~amucha Strumień wektora

Bardziej szczegółowo

Ładunki elektryczne. q = ne. Zasada zachowania ładunku. Ładunek jest cechąciała i nie można go wydzielićz materii. Ładunki jednoimienne odpychają się

Ładunki elektryczne. q = ne. Zasada zachowania ładunku. Ładunek jest cechąciała i nie można go wydzielićz materii. Ładunki jednoimienne odpychają się Ładunki elektryczne Ładunki jednoimienne odpychają się Ładunki różnoimienne przyciągają się q = ne n - liczba naturalna e = 1,60 10-19 C ładunek elementarny Ładunek jest cechąciała i nie można go wydzielićz

Bardziej szczegółowo

Wykład: praca siły, pojęcie energii potencjalnej. Zasada zachowania energii.

Wykład: praca siły, pojęcie energii potencjalnej. Zasada zachowania energii. Wykład: paca siły, pojęcie enegii potencjalnej. Zasada zachowania enegii. Uwaga: Obazki w tym steszczeniu znajdują się stonie www: http://www.whfeeman.com/tiple/content /instucto/inde.htm Pytanie: Co to

Bardziej szczegółowo

Jak policzyć pole magnetyczne? Istnieją dwie metody wyznaczenia pola magnetycznego: prawo Biot Savarta i prawo Ampera.

Jak policzyć pole magnetyczne? Istnieją dwie metody wyznaczenia pola magnetycznego: prawo Biot Savarta i prawo Ampera. Elektyczność i magnetyzm. Równania Maxwella Wyznaczenie pola magnetycznego Jak policzyć pole magnetyczne? Istnieją dwie metody wyznaczenia pola magnetycznego: pawo iot Savata i pawo mpea. Pawo iota Savata

Bardziej szczegółowo

Ruch obrotowy. Wykład 6. Wrocław University of Technology

Ruch obrotowy. Wykład 6. Wrocław University of Technology Wykład 6 Wocław Univesity of Technology Oboty - definicje Ciało sztywne to ciało któe obaca się w taki sposób, że wszystkie jego części są związane ze sobą dzięki czemu kształt ciała nie ulega zmianie.

Bardziej szczegółowo

Elektrodynamika Część 1 Elektrostatyka Ryszard Tanaś Zakład Optyki Nieliniowej, UAM

Elektrodynamika Część 1 Elektrostatyka Ryszard Tanaś Zakład Optyki Nieliniowej, UAM Elektrodynamika Część 1 Elektrostatyka Ryszard Tanaś Zakład Optyki Nieliniowej, UAM http://zon8.physd.amu.edu.pl/\~tanas Spis treści 1 Literatura 3 2 Elektrostatyka 4 2.1 Pole elektryczne......................

Bardziej szczegółowo

Elektrodynamika Część 1 Elektrostatyka Ryszard Tanaś Zakład Optyki Nieliniowej, UAM

Elektrodynamika Część 1 Elektrostatyka Ryszard Tanaś Zakład Optyki Nieliniowej, UAM Elektrodynamika Część 1 Elektrostatyka Ryszard Tanaś Zakład Optyki Nieliniowej, UAM http://zon8.physd.amu.edu.pl/~tanas Spis treści 1 Literatura 3 2 Elektrostatyka 4 2.1 Pole elektryczne....................

Bardziej szczegółowo

Podstawy elektrotechniki

Podstawy elektrotechniki Wydział Mechaniczno-Enegetyczny Podstawy elektotechniki Pof. d hab. inż. Juliusz B. Gajewski, pof. zw. PW Wybzeże S. Wyspiańskiego 7, 5-37 Wocław Bud. A4 Staa kotłownia, pokój 359 Tel.: 7 3 3 Fax: 7 38

Bardziej szczegółowo

cz. 2. dr inż. Zbigniew Szklarski

cz. 2. dr inż. Zbigniew Szklarski Wykład 2: lektrostatyka cz. 2. dr inż. Zbigniew zklarski szkla@agh.edu.pl http://layer.uci.agh.edu.pl/z.zklarski/ Dygresja matematyczna - operatory Operator przyporządkowuje np. polu skalarnemu odpowiednie

Bardziej szczegółowo

Wymiana ciepła. Ładunek jest skwantowany. q=n. e gdzie n = ±1, ±2, ±3 [1C = 6, e] e=1, C

Wymiana ciepła. Ładunek jest skwantowany. q=n. e gdzie n = ±1, ±2, ±3 [1C = 6, e] e=1, C Wymiana ciepła Ładunek jest skwantowany ładunek elementarny ładunek pojedynczego elektronu (e). Każdy ładunek q (dodatni lub ujemny) jest całkowitą wielokrotnością jego bezwzględnej wartości. q=n. e gdzie

Bardziej szczegółowo

Wstęp. Prawa zostały znalezione doświadczalnie. Zrozumienie faktu nastąpiło dopiero pod koniec XIX wieku.

Wstęp. Prawa zostały znalezione doświadczalnie. Zrozumienie faktu nastąpiło dopiero pod koniec XIX wieku. Równania Maxwella Wstęp James Clek Maxwell Żył w latach 1831-1879 Wykonał decydujący kok w ustaleniu paw opisujących oddziaływania ładunków i pądów z polami elektomagnetycznymi oaz paw ządzących ozchodzeniem

Bardziej szczegółowo

Elektryczność i Magnetyzm

Elektryczność i Magnetyzm Elektryczność i Magnetyzm Wykład: Piotr Kossacki Pokazy: Kacper Oreszczuk, Magda Grzeszczyk, Paweł Trautman Wykład siódmy 19 marca 2019 Z ostatniego wykładu Siła działająca na okładkę kondensatora Energia

Bardziej szczegółowo

POLE MAGNETYCZNE W PRÓŻNI. W roku 1820 Oersted zaobserwował oddziaływanie przewodnika, w którym płynął

POLE MAGNETYCZNE W PRÓŻNI. W roku 1820 Oersted zaobserwował oddziaływanie przewodnika, w którym płynął POLE MAGNETYCZNE W PÓŻNI W oku 8 Oested zaobsewował oddziaływanie pzewodnika, w któym płynął pąd, na igłę magnetyczną Dopowadziło to do wniosku, że pądy elektyczne są pzyczyną powstania pola magnetycznego

Bardziej szczegółowo

POLE MAGNETYCZNE ŹRÓDŁA POLA MAGNETYCZNEGO

POLE MAGNETYCZNE ŹRÓDŁA POLA MAGNETYCZNEGO POLE MAGNETYZNE ŹRÓDŁA POLA MAGNETYZNEGO Wykład lato 01 1 Definicja wektoa indukcji pola magnetycznego F = q( v B) Jednostką indukcji pola B jest 1T (tesla) 1T=1N/Am Pole magnetyczne zakzywia to uchu ładunku

Bardziej szczegółowo

cz.2 dr inż. Zbigniew Szklarski

cz.2 dr inż. Zbigniew Szklarski Wykład 11: Gawitacja cz. d inż. Zbigniew Szklaski szkla@agh.edu.pl http://laye.uci.agh.edu.pl/z.szklaski/ Pawo Gaussa - PZYKŁADY: Masa punktowa: ds Powiezchnia Gaussa M g g S g ds S g ds 0 cos180 S gds

Bardziej szczegółowo

podsumowanie (E) E l Eds 0 V jds

podsumowanie (E) E l Eds 0 V jds e-8.6.7 fale podsumowanie () Γ dl 1 ds ρ d S ε V D ds ρ d S ( ϕ ) 1 ρ ε D ρ D ρ V D ( D εε ) εε S jds V ρ d t j ρ t j σ podsumowanie (H) Bdl Γ μ S jds B μ j S Bds B ( B A) Hdl Γ S jds H j ( B μμ H ) ε

Bardziej szczegółowo

E4. BADANIE POLA ELEKTRYCZNEGO W POBLIŻU NAŁADOWANYCH PRZEWODNIKÓW

E4. BADANIE POLA ELEKTRYCZNEGO W POBLIŻU NAŁADOWANYCH PRZEWODNIKÓW 4. BADANI POLA LKTRYCZNGO W POBLIŻU NAŁADOWANYCH PRZWODNIKÓW tekst opacował: Maek Pękała Od oku 1785 pawo Coulomba opisuje posty pzypadek siły oddziaływania dwóch punktowych ładunków elektycznych, któy

Bardziej szczegółowo

Elektrostatyka ŁADUNEK. Ładunek elektryczny. Dr PPotera wyklady fizyka dosw st podypl. n p. Cząstka α

Elektrostatyka ŁADUNEK. Ładunek elektryczny. Dr PPotera wyklady fizyka dosw st podypl. n p. Cząstka α Elektrostatyka ŁADUNEK elektron: -e = -1.610-19 C proton: e = 1.610-19 C neutron: 0 C n p p n Cząstka α Ładunek elektryczny Ładunek jest skwantowany: Jednostką ładunku elektrycznego w układzie SI jest

Bardziej szczegółowo

Elektrostatyka. Potencjał pola elektrycznego Prawo Gaussa

Elektrostatyka. Potencjał pola elektrycznego Prawo Gaussa Elektrostatyka Potencjał pola elektrycznego Prawo Gaussa 1 Potencjał pola elektrycznego Energia potencjalna zależy od (ładunek próbny) i Q (ładunek który wytwarza pole), ale wielkość definiowana jako:

Bardziej szczegółowo

Fizyka elektryczność i magnetyzm

Fizyka elektryczność i magnetyzm Fizyka elektyczność i magnetyzm W1 1. Elektostatyka 1.1. Ładunek elektyczny. Cała otaczająca nas mateia składa się z elektonów, potonów i neutonów. Dwie z wymienionych cząstek - potony i elektony - obdazone

Bardziej szczegółowo

magnetyzm ver

magnetyzm ver e-8.6.7 agnetyz pądy poste pądy elektyczne oddziałują ze soą. doświadczenie Apèe a (18): Ι Ι 1 F ~ siła na jednostkę długości pzewodów pądy poste w póżni jednostki w elektyczności A ape - natężenie pądu

Bardziej szczegółowo

GRAWITACJA. przyciągają się wzajemnie siłą proporcjonalną do iloczynu ich mas i odwrotnie proporcjonalną do kwadratu ich odległości r.

GRAWITACJA. przyciągają się wzajemnie siłą proporcjonalną do iloczynu ich mas i odwrotnie proporcjonalną do kwadratu ich odległości r. GRAWITACJA Pawo powszechnego ciążenia (pawo gawitacji) Dwa punkty mateialne o masach m 1 i m pzyciągają się wzajemnie siłą popocjonalną do iloczynu ich mas i odwotnie popocjonalną do kwadatu ich odległości.

Bardziej szczegółowo

Fizyka 2 Wróbel Wojciech. w poprzednim odcinku

Fizyka 2 Wróbel Wojciech. w poprzednim odcinku Fizyka w poprzednim odcinku Obliczanie natężenia pola Fizyka Wyróżniamy ładunek punktowy d Wektor natężenia pola d w punkcie P pochodzący od ładunku d Suma składowych x-owych wektorów d x IĄGŁY ROZKŁAD

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM SILNIKÓW SPALINOWYCH Materiały pomocnicze

LABORATORIUM SILNIKÓW SPALINOWYCH Materiały pomocnicze Oacwał: Adam Ustzycki Kateda Silników Salinwy i Tantu LABORATORIUM SILNIKÓW SPALINOWYCH Mateiały mcnicze Temat: Bilans cielny silnika Bilans cielny silnika jest t zestawienie zdziału cieła dwadzneg d silnika

Bardziej szczegółowo

WARUNEK WYTRZYMAŁOŚCIOWY NA ŚCINANIE

WARUNEK WYTRZYMAŁOŚCIOWY NA ŚCINANIE WARUNEK WYTRZYMAŁOŚCIOWY NA ŚCINANIE Rzeczywise napężenia syczne napężenia dpuszczalneg k, czyli: w pzekju ścinanym S nie mgą być większe d gdzie: (1) S napężenia syczne pzy ścinaniu [Pa], siła ścinająca

Bardziej szczegółowo

GEOMETRIA PŁASZCZYZNY

GEOMETRIA PŁASZCZYZNY GEOMETRIA PŁASZCZYZNY. Oblicz pole tapezu ównoamiennego, któego podstawy mają długość cm i 0 cm, a pzekątne są do siebie postopadłe.. Dany jest kwadat ABCD. Punkty E i F są śodkami boków BC i CD. Wiedząc,

Bardziej szczegółowo

Energia kinetyczna i praca. Energia potencjalna

Energia kinetyczna i praca. Energia potencjalna negia kinetyczna i paca. negia potencjalna Wykład 4 Wocław Univesity of Technology 1 NRGIA KINTYCZNA I PRACA 5.XI.011 Paca Kto wykonał większą pacę? Hossein Rezazadeh Olimpiada w Atenach 004 WR Podzut

Bardziej szczegółowo

ROZWIĄZUJEMY PROBLEM RÓWNOWAŻNOŚCI MASY BEZWŁADNEJ I MASY GRAWITACYJNEJ.

ROZWIĄZUJEMY PROBLEM RÓWNOWAŻNOŚCI MASY BEZWŁADNEJ I MASY GRAWITACYJNEJ. ROZWIĄZUJEMY PROBLEM RÓWNOWAŻNOŚCI MASY BEZWŁADNEJ I MASY GRAWITACYJNEJ. STRESZCZENIE Na bazie fizyki klasycznej znaleziono nośnik ładunku gawitacyjnego, uzyskano jedność wszystkich odzajów pól ( elektycznych,

Bardziej szczegółowo

Oddziaływania fundamentalne

Oddziaływania fundamentalne Oddziaływania fundamentalne Siła gawitacji (siła powszechnego ciążenia, oddziaływanie gawitacyjne) powoduje spadanie ciał i ządzi uchem ciał niebieskich Księżyc Ziemia Słońce Newton Dotyczy ciał posiadających

Bardziej szczegółowo

Elektrostatyczna energia potencjalna U

Elektrostatyczna energia potencjalna U Elektrostatyczna energia potencjalna U Żeby zbliżyć do siebie dwa ładunki jednoimienne trzeba wykonać pracę przeciwko siłom pola nadając ładunkowi energię potencjalną. Podobnie trzeba wykonać pracę przeciwko

Bardziej szczegółowo

Pęd, d zasada zac zasad a zac owan owan a p a p du Zgod Zg n od ie n ie z d r d u r g u im g pr p a r wem e N ew e tona ton :

Pęd, d zasada zac zasad a zac owan owan a p a p du Zgod Zg n od ie n ie z d r d u r g u im g pr p a r wem e N ew e tona ton : Mechanika ogólna Wykład n 13 Zasady zachowania w dynamice. Dynamika były sztywnej. Dynamika układu punktów mateialnych. 1 Zasady zachowania w dynamice Zasada: zachowania pędu; zachowania momentu pędu (kętu);

Bardziej szczegółowo

elektrostatyka ver

elektrostatyka ver elektostatka ve-8.6.7 ładunek ładunek elementan asada achowana ładunku sła (centalna, achowawca) e.6 9 C stała absolutna pawo Coulomba: F ~ dwa ładunk punktowe w póżn: F 4πε ε 8.8585 e F m ε stała ł elektcna

Bardziej szczegółowo

POLE MAGNETYCZNE W PRÓŻNI - CD. Zjawisko indukcji elektromagnetycznej polega na powstawaniu prądu elektrycznego w

POLE MAGNETYCZNE W PRÓŻNI - CD. Zjawisko indukcji elektromagnetycznej polega na powstawaniu prądu elektrycznego w POL AGNTYCZN W PRÓŻNI - CD Indukcja elektomagnetyczna Zjawsko ndukcj elektomagnetycznej polega na powstawanu pądu elektycznego w zamknętym obwodze wskutek zmany stumena wektoa ndukcj magnetycznej. Np.

Bardziej szczegółowo

Elektrostatyka, cz. 1

Elektrostatyka, cz. 1 Podstawy elektromagnetyzmu Wykład 3 Elektrostatyka, cz. 1 Prawo Coulomba F=k q 1 q 2 r 2 1 q1 q 2 Notka historyczna: 1767: John Priestley - sugestia 1771: Henry Cavendish - eksperyment 1785: Charles Augustin

Bardziej szczegółowo

Elektrostatyka. A. Sieradzki IF PWr. Ogień Świętego Elma

Elektrostatyka. A. Sieradzki IF PWr. Ogień Świętego Elma A. Sieadzki I PW Elektostatyka Wykład Wocław Univesity of Technology 3-3- Ogień Świętego Elma Ognie świętego Elma (ognie św. Batłomieja, ognie Kastoa i Polluksa) zjawisko akustyczno-optyczne w postaci

Bardziej szczegółowo

dr inż. Zbigniew Szklarski

dr inż. Zbigniew Szklarski Wykład 10: Gawitacja d inż. Zbigniew Szklaski szkla@agh.edu.pl http://laye.uci.agh.edu.pl/z.szklaski/ Siły centalne Dla oddziaływań gawitacyjnych C Gm 1 m C ˆ C F F 3 C C Dla oddziaływań elektostatycznych

Bardziej szczegółowo

DODATEK 6. Pole elektryczne nieskończenie długiego walca z równomiernie rozłożonym w nim ładunkiem objętościowym. Φ = = = = = π

DODATEK 6. Pole elektryczne nieskończenie długiego walca z równomiernie rozłożonym w nim ładunkiem objętościowym. Φ = = = = = π DODATEK 6 Pole elektycne nieskońcenie długiego walca ównomienie ołożonym w nim ładunkiem objętościowym Nieskońcenie długi walec o pomieniu jest ównomienie naładowany ładunkiem objętościowym o stałej gęstości

Bardziej szczegółowo

( ) 2. 4πε. Prawo Coulomba

( ) 2. 4πε. Prawo Coulomba Pawo Coulomba. Cztey identyczne ładunki dodatnie q umieszczono w wiezchołkach kwadatu o boku a. W śodku symetii kwadatu umieszczono ładunek ujemny taki, Ŝe cały układ pozostaje w ównowadze. Znaleźć watość

Bardziej szczegółowo

Pola elektryczne i magnetyczne

Pola elektryczne i magnetyczne Pola elektyczne i magnetyczne Zadania z ozwiązaniami Pojekt współfinansowany pzez Unię Euopejską w amach Euopejskiego Funduszu Społecznego Zadanie 1 Cząstka alfa (jądo atomu helu) ma masę m = 6.64*1 7

Bardziej szczegółowo

Fizyka 1 Wróbel Wojciech. w poprzednim odcinku

Fizyka 1 Wróbel Wojciech. w poprzednim odcinku w popzednim odcinku 1 Zasady dynamiki Newtona I II Każde ciało twa w stanie spoczynku lub pousza się uchem postoliniowym i jednostajnym, jeśli siły pzyłożone nie zmuszają ciała do zmiany tego stanu Zmiana

Bardziej szczegółowo

Energia potencjalna jest energią zgromadzoną w układzie. Energia potencjalna może być zmieniona w inną formę energii (na przykład energię kinetyczną)

Energia potencjalna jest energią zgromadzoną w układzie. Energia potencjalna może być zmieniona w inną formę energii (na przykład energię kinetyczną) 1 Enega potencjalna jest enegą zgomadzoną w układze. Enega potencjalna może być zmenona w nną omę eneg (na pzykład enegę knetyczną) może być wykozystana do wykonana pacy. Sumę eneg potencjalnej knetycznej

Bardziej szczegółowo

należą do grupy odbiorników energii elektrycznej idealne elementy rezystancyjne przekształcają energię prądu elektrycznego w ciepło

należą do grupy odbiorników energii elektrycznej idealne elementy rezystancyjne przekształcają energię prądu elektrycznego w ciepło 07 0 Opacował: mg inż. Macin Wieczoek www.mawie.net.pl. Elementy ezystancyjne. należą do gupy odbioników enegii elektycznej idealne elementy ezystancyjne pzekształcają enegię pądu elektycznego w ciepło.

Bardziej szczegółowo

Wykład 2 Prawo Coulomba i pole elektryczne

Wykład 2 Prawo Coulomba i pole elektryczne Wykład 2 Prawo Coulomba i pole elektryczne (oraz krew kozła i czosnek) Maciej J. Mrowiński mrow@if.pw.edu.pl Wydział Fizyki Politechnika Warszawska 1 marca 2017 Maciej J. Mrowiński (IF PW) Wykład 2 1 marca

Bardziej szczegółowo

PROPAGACJA BŁĘDU. Dane: c = 1 ± 0,01 M S o = 7,3 ± 0,1 g Cl 2 /1000g H 2 O S = 6,1 ± 0,1 g Cl 2 /1000g H 2 O. Szukane : k = k =?

PROPAGACJA BŁĘDU. Dane: c = 1 ± 0,01 M S o = 7,3 ± 0,1 g Cl 2 /1000g H 2 O S = 6,1 ± 0,1 g Cl 2 /1000g H 2 O. Szukane : k = k =? PROPAGACJA BŁĘDU Zad 1. Rzpuszczalnść gazów w rztwrach elektrlitów pisuje równanie Seczenwa: S ln = k c S Gdzie S i S t rzpuszczalnści gazu w czystym rzpuszczalniku i w rztwrze elektrlitu stężeniu c. Obliczy

Bardziej szczegółowo

Budowa atomu. Ładunki elektryczne. Kwantyzacja ładunku. Zasada zachowania ładunku

Budowa atomu. Ładunki elektryczne. Kwantyzacja ładunku. Zasada zachowania ładunku ektstatka Cząstk eementane Istneją dwa dzaje ładunków, umwne zwane ddatnm ujemnm Atm składają sę z eektnów jąda Ładunk jednmenne dpchają sę, a óŝnmenne pzcągają sę zma atmu 0-0 m. zma jąda 5 0-5 m. Jąd

Bardziej szczegółowo

. Ilorazy amplitud wyznacza się zazwyczaj z kątów ψ r. t ΙΙ. = 2 2 r

. Ilorazy amplitud wyznacza się zazwyczaj z kątów ψ r. t ΙΙ. = 2 2 r ELIPSOMETRIA Celem elipsmetii jest wyznaczenie stałych ptycznych i stuktualnych cienkich wastw i płaskich pwiezchni pzez pmia elipsy playzacji światła dbiteg lub pzepuszczneg. Pzy baku dwójłmnści i aktywnści

Bardziej szczegółowo

XXXVII OLIMPIADA FIZYCZNA ETAP III Zadanie doświadczalne

XXXVII OLIMPIADA FIZYCZNA ETAP III Zadanie doświadczalne XXXVII OIMPIADA FIZYCZNA ETAP III Zadanie doświadczalne ZADANIE D Nazwa zadania: Obacający się pęt swobodnie Długi cienki pęt obaca się swobodnie wokół ustalonej pionowej osi, postopadłej do niego yc.

Bardziej szczegółowo

Teoria Względności. Czarne Dziury

Teoria Względności. Czarne Dziury Teoia Względności Zbigniew Osiak Czane Dziuy 11 Zbigniew Osiak (Tekst) TEORIA WZGLĘD OŚCI Czane Dziuy Małgozata Osiak (Ilustacje) Copyight by Zbigniew Osiak (tt) and Małgozata Osiak (illustations) Wszelkie

Bardziej szczegółowo

Pola siłowe i ich charakterystyka

Pola siłowe i ich charakterystyka W-6 (Jaosewic) 10 slajdów Pola siłowe i ich chaaktestka Pola siłowe: pojęcie i odaje pól siłowch, wielkości chaakteujące pola siłowe Pola achowawce Pole gawitacjne: uch w polu gawitacjnm 3/10 L.R. Jaosewic

Bardziej szczegółowo

dr inż. Zbigniew Szklarski

dr inż. Zbigniew Szklarski ykład 5: Paca i enegia d inż. Zbigniew Szklaski szkla@agh.edu.pl http://laye.uci.agh.edu.pl/z.szklaski/ Enegia a paca Enegia jest to wielkość skalana, okeślająca stan, w jakim znajduje się jedno lub wiele

Bardziej szczegółowo

Elektrostatyka. Prawo Coulomba Natężenie pola elektrycznego Energia potencjalna pola elektrycznego

Elektrostatyka. Prawo Coulomba Natężenie pola elektrycznego Energia potencjalna pola elektrycznego Elektrostatyka Prawo Coulomba Natężenie pola elektrycznego Energia potencjalna pola elektrycznego 1 Prawo Coulomba odpychanie naelektryzowane szkło nie-naelektryzowana miedź F 1 4 0 q 1 q 2 r 2 0 8.85

Bardziej szczegółowo

Zadania do rozdziału 7.

Zadania do rozdziału 7. Zdni do ozdziłu 7. Zd.7.. wiezchołkch kwdtu o okch umieszczono ednkowe łdunku. Jki łdunek o znku pzeciwnym tze umieścić w śodku kwdtu y sił wypdkow dziłąc n kżdy łdunek ył ówn zeu? ozwiąznie: ozptzmy siły

Bardziej szczegółowo

nie wyraŝa zgody na inne wykorzystywanie wprowadzenia niŝ podane w jego przeznaczeniu występujące wybranym punkcie przekroju normalnego do osi z

nie wyraŝa zgody na inne wykorzystywanie wprowadzenia niŝ podane w jego przeznaczeniu występujące wybranym punkcie przekroju normalnego do osi z Wprwadzenie nr 4* d ćwiczeń z przedmitu Wytrzymałść materiałów przeznaczne dla studentów II rku studiów dziennych I stpnia w kierunku Energetyka na wydz. Energetyki i Paliw, w semestrze zimwym 0/03. Zakres

Bardziej szczegółowo

Podstawy fizyki sezon 2 2. Elektrostatyka 2

Podstawy fizyki sezon 2 2. Elektrostatyka 2 Podstawy fizyki sezon 2 2. Elektrostatyka 2 Agnieszka Obłąkowska-Mucha AGH, WFIiS, Katedra Oddziaływań i Detekcji Cząstek, D11, pok. 111 amucha@agh.edu.pl http://home.agh.edu.pl/~amucha Zebranie faktów

Bardziej szczegółowo

11. DYNAMIKA RUCHU DRGAJĄCEGO

11. DYNAMIKA RUCHU DRGAJĄCEGO 11. DYNAMIKA RUCHU DRGAJĄCEGO Ruchem dgającym nazywamy uch, któy powtaza się peiodycznie w takcie jego twania w czasie i zachodzi wokół położenia ównowagi. Zespół obiektów fizycznych zapewniający wytwozenie

Bardziej szczegółowo

Wykład 10. Reinhard Kulessa 1

Wykład 10. Reinhard Kulessa 1 Wykład 1 14.1 Podstawowe infomacje doświadczalne cd. 14. Pąd elektyczny jako źódło pola magnetycznego 14..1 Pole indukcji magnetycznej pochodzące od nieskończenie długiego pzewodnika z pądem. 14.. Pawo

Bardziej szczegółowo

Wykład 14: Indukcja cz.2.

Wykład 14: Indukcja cz.2. Wykład 14: Indukcja cz.. Dr inż. Zbigniew Szklarski Katedra Elektroniki, paw. -1, pok.31 szkla@agh.edu.pl http://layer.uci.agh.edu.pl/z.szklarski/ 10.05.017 Wydział Informatyki, Elektroniki i 1 Przykład

Bardziej szczegółowo

Linie sił pola elektrycznego

Linie sił pola elektrycznego Wykład 5 5.6. Linie sił pola elektrycznego Pamiętamy, że we wzorze (5.) określiliśmy natężenie pola elektrycznego przy pomocy ładunku próbnego q 0, którego wielkość dążyła do zera. Robiliśmy to po to,

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD 1. W przypadku zbiornika zawierającego gaz, stan układu jako całości jest opisany przez: temperaturę, ciśnienie i objętość.

WYKŁAD 1. W przypadku zbiornika zawierającego gaz, stan układu jako całości jest opisany przez: temperaturę, ciśnienie i objętość. WYKŁAD 1 Pzedmiot badań temodynamiki. Jeśli chcemy opisać układ złożony z N cząstek, to możemy w amach mechaniki nieelatywistycznej dla każdej cząstki napisać ównanie uchu: 2 d i mi = Fi, z + Fi, j, i,

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 1

INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 1 KATEDA EHANK STOSOWANEJ Wydział echaniczny POLTEHNKA LUBELSKA NSTUKJA DO ĆWZENA N PZEDOT TEAT OPAOWAŁ EHANKA UKŁADÓW EHANZNYH Badania analityczne układu mechaniczneg jednym stpniu swbdy D inż. afał usinek.

Bardziej szczegółowo

Fizyka 10. Janusz Andrzejewski

Fizyka 10. Janusz Andrzejewski Fizyka 10 Pawa Keplea Nauki Aystotelesa i Ptolemeusza: wszystkie planety i gwiazdy pouszają się wokół Ziemi po skomplikowanych toach( będących supepozycjami uchów Ppo okęgach); Mikołaj Kopenik(1540): planety

Bardziej szczegółowo

Podstawy fizyki subatomowej

Podstawy fizyki subatomowej Podstawy fizyki subatomowej Wykład 6 Zenon Janas 11 kwietnia 018. Współzędne sfeyczne położenie punktu: (, θ, ϕ) Z sin θ ( 0, ) θ ( 0, π ) ϕ ( 0, π ) cosθθ X ϕ θ Y (, θ, ϕ) ( x, y, z) x sinθcosϕ y sinθsinϕ

Bardziej szczegółowo

Wykład 8 ELEKTROMAGNETYZM

Wykład 8 ELEKTROMAGNETYZM Wykład 8 ELEKTROMAGNETYZM Równania Maxwella dive = ρ εε 0 prawo Gaussa dla pola elektrycznego divb = 0 rote = db dt prawo Gaussa dla pola magnetycznego prawo indukcji Faradaya rotb = μμ 0 j + εε 0 μμ 0

Bardziej szczegółowo