ANALYTICAL APPROACHES USED FOR PROFILING OF ECSTASY TABLETS

Transkrypt

1 by the Institute f Frensic Research Prblems f Frensic Sciences 2007, LXIX, ISSN ANALYTICAL APPROACHES USED FOR PROFILING OF ECSTASY TABLETS Karlina CIOROCH, Dariusz ZUBA In sti tute f F ren sic Re search, Krakw Abstract A phe nm e nn f drug abuse is ne f the ma jr cn cerns f the cit i zens f Eu rpe, Amer i cas, Asia and Aus tra lia and a ma jr threat t the se cu rity and health f the s ci ety. Trans na tinal r gan ised crime grups are en gaged in drug pr duc tin and traf fick - ing. Drugs pr fil ing al lws their r i gin, the rutes f traf fick ing r the ac tiv ity f il le gal lab ra t ries t be mn i tred, thus it is very use ful tl fr in tel li gence (stra te gic, tac ti cal) and ev i den tial pur pses. Mst im pr tant an a lyt i cal ap praches used fr pr fil - ing f ec stasy tab lets were re viewed. A cm mn pr ce dure cn sists f liq uid-liq uid ex trac tin f r ganic im pu ri ties fl lwed by the anal y sis by means f gas chr ma tg ra phy mass spec trm e try. Md ern sl vent-less ex trac tin tech niques such as slid-phase ex trac tin and slid-phase micrextractin were als tested fr sam ple prep a ra tin. The anal y sis f r ganic im pu ri - ties per frmed by high per fr mance liq uid chr ma tg ra phy and even thin-layer chr ma tg ra phy gave the prm is ing re sults t. In r ganic im pu ri ties pr fil ing can be ad di tinal surce f in fr ma tin abut ec stasy tab lets based n their el e men tal cm p si tin. In duc tively cu pled plasma mass spec trm e try is cm mnly used fr this pur pse, be cause f the lw est de tec tin lim its. The pa - per reviews als analytical appraches based n 15 N/ 14 N is t pic ra ti and the anal y sis f ad di tives, such as fatty ac ids and sug ars. Key wrds MDMA; Ec stasy; Pr fil ing; Re view. Re ceived 2 July 2007; ac cepted 31 July In tr duc tin Ec stasy re fers t syn thetic drugs that are chem i - cally re lated t am phet amines but which dif fer t sme ex tent in their ef fects. These drugs are called entact - gens, a ref er ence t their spe cific md-al ter ing ef - fects. Sme times they als in duce hal lu ci n genic ef fects. Gen er ally in Eu rpe, mst tab lets sld as ec - stasy cn tained 3,4-methylenedixymeth ampheta - mine (MDMA) r an ther MDMA-like sub stances (MDEA, MDA). In the Czech Re pub lic, Greece, Lat - via, Lith u a nia, Hun gary, the Neth er lands, Slvakia, Fin land, the United King dm and Nr way, such tab - lets ac cunted fr mre than 95% f the t tal num ber f tab lets ana lysed in The av er age cn tent f ac - tive sub stance (MDMA) per ec stasy tab let was re prted t range frm 30 t 82 mg [28]. Ac crd ing t United Na tins 2007 Wrld Drug Re - prt [1], glbal ec stasy use is es ti mated t af fect sme 9 mil lin pe ple r 0.2% f the pp u la tin aged There are mre than 3 mil lin ec stasy us ers in Eu rpe, ac cunt ing fr sme 36% f ec stasy us ers wrld wide. Abut 90% f them are l cated in West and Cen tral Eu rpe. The an nual prev a lence rate f ec stasy use is es ti mated at 0.9% f the pp u la tin aged in West and Cen tral Eu rpe, ex ceed ing the lev els re - prted frm Nrth Amer ica (0.8%). Glbal ec stasy cn sump tin re mains sta ble r is de clin ing slightly re - flect ing a sig nif i cant de cline in Nrth Amer ica and sta - bili sa tin r de cline in large parts f Eu rpe and in

2 72 K. Circh, D. Zuba Asia; while sig nif i cant in creases in ec stasy use were re prted frm Oceania un til 2005, first signs f sta bili - sa tin emerged in Glbal ec stasy pr duc tin, af ter strng in creases in the 1990s, is nw shrink ing, pri mar ily be cause f pr - duc tin fall ing in Eu rpe. Pr duc tin in sev eral ther parts f the wrld, in cn trast, cn tin ues ex pand ing. Over the pe rid, the larg est num bers f ec - stasy labs were dis man tled in the Neth er lands (111), fl lwed by the USA (83), Can ada (71) and Bel - gium (26). Lwer num bers f un cv ered labs were re - prted frm Aus tra lia, In d ne sia, China, the UK, Suth Af rica, Hng Kng, Es t nia, New Zea land, Mex ic, Ar gen tina, Egypt, In dia and Ma lay sia [1]. Al thugh it has nt af fected the ver all dm i nance f West and Cen tral Eu rpe in the ec stasy trade, the gen eral trend has been t wards an in crease in ec stasy pr duc tin, traf fick ing and abuse ut side West and Cen tral Eu rpe. Of the 8.5 tnnes (weight equiv a lent) f ec stasy seized glb ally in 2004, 50% was re cv ered in West ern and Cen tral Eu rpe, 23% in Nrth Amer ica and 16% in Oceania [30]. An es ti mated sei - zures led t the cn fis ca tin f abut 28.3 mil lin ec - stasy tab lets in the Eu r pean Un in (EU) in Up t 2003, the larg est quan ti ties f ec stasy were seized by the United King dm, fl lwed by Ger many, France and the Neth er lands [28]. As men tined abve, the main surce cun tries iden ti fied fr ec stasy pr duc tin are still the Neth er - lands fl lwed by Bel gium. The trade f ec stasy in Eu - rpe is be cm ing ever mre s phis ti cated, cha racterised by in creased pr fes sin al ism and ef fi ciency in pr duc tin. Trends such as the par tic i pa tin f mre spe cial ised staff, cm pa nies and fa cil i ta trs, have been iden ti fied. The sub se quent dis tri bu tin f ec stasy end prd ucts hw ever, may be mre ad hc. It is thught t be un der taken by a large num ber f rather small drug traf fick ing grups f var i us na tin al i ties. Ec stasy is typ i cally pur chased in the Neth er lands, Bel gium r ther pr duc ing cun tries (the Bal tic cun tries, P - land, Bal kan re gin etc.) and then smug gled the drugs t traf fick ing grups re spec tive hme cun tries [1]. Eu r pean Un in has im ple mented Drugs Ac tin Plan ( ) [11] that f cuses n step ping up and de vel p ing law en frce ment c p er a tin be tween Mem ber States and, where ap pr pri ate, with Eurpl, Eurjust, third cun tries and in ter na tinal r gani sa - tins, against in ter na tinal r gan ised drug pr duc tin and traf fick ing. One f the tasks is the re duc tin f man u fac ture and sup ply f syn thetic drugs by de vel p - ing a lng term s lu tin at EU level fr the use f drug pr fil ing re sults fr law en frce ment, stra te gic and p - er a tinal pur pses. The de vel p ment f such a s lu - tin shuld be dne by law en frce ment agen cies and f ren sic au thr i ties wrk ing t gether and build ing upn ex pe ri ences in this field. An ther au thr ity, the Eu r pean Par lia ment pre pared the res lu tin n the EU drugs strat egy ( ). The Eu r pean Par lia - ment rec m men da tin t the Cun cil n the Eu r pean strat egy n fight ing drugs ( ) [16] states that in the field f EU ju di cial and law en frce ment drugs pl icy f cus shuld be n the pri r i ties and ac tiv i ties se lected fr in clu sin in the Ac tin Plans, amng ther en hanc ing law en frce ment, crim i nal in ves ti ga tin and f ren sic sci ence c p er a tin be tween EU mem ber states, within an EU frame wrk, that have cm mn in - ter ests and/r face the same drug-re lated prb lems. Greater scpe culd be cre ated fr Mem ber States which find them selves fac ing the same prb lem (fr ex am ple, pr duc tin f syn thetic drugs) t jin t - gether n a pr ject ba sis in search f s lu tins. Such pl icy has led t clser c p er a tin be tween in sti tu - tins and f ren sic labs deal ing with drug anal y sis. The re sults f the c p er a tin are pr jects, which take the frm f jint in ves ti ga tins, the set ting up f ex change net wrks, re search pr jects, trainings, sem i - nars and cn fer ences. Sci en tific Wrk ing Grup fr the Anal y sis f Seized Drugs (SWGDRUG) and Drugs Wrk ing Grup f the Eu r pean Net wrk f F ren sic Sci ence In sti tu tins (ENFSI) are ac tive in this field. Drug pr fil ing is the mst prm is ing task, be cause its re sults can give in fr ma tin n the r i gin f drug, the rutes f traf fick ing, the ac tiv ity f il le gal lab ra t - ries, the meth ds f syn the sis, the chem i cals used, etc. Ac crd ing t ENFSI Drugs Wrk ing Grup def i ni - tin, pr fil ing is the use f meth ds t de fine the chem - i cal and/r phys i cal prp er ties f a drug sei zure fr cm par ing sei zures fr in tel li gence (stra te gic, tac ti cal) and ev i den tial pur pses. Many tech niques can be used ei ther alne r in cm bi na tin hw ever the pr fil ing sys tem needs t be fit fr pur pse. Thus pr fil ing sys - tem must have a de fined pur pse, in clude an un der - stand ing f sam ple vari a tin within and be tween batches, and must in clude re prt ing tls, sys tems, r mech a nisms which al lw the re sults t be re prted and un der std by the end user. This means that pr fil ing is mre than an an a lyt i cal methd, but this pa per is f - cused nly n an a lyt i cal part f pr fil ing. The im pu ri ties are the mst in fr ma tive cm p - nents f drug sam ples. Bth r ganic and in r ganic cm p nents f the tab lets are use ful fr pr fil ing. Their cm p si tin de pends n such fac trs as the rute f syn the sis, its cn di tins, re agents, cat a lysts, methd f pu ri fy ing the crude prd uct, r the chem ist. Ec stasy tab lets are a mix ture f many sub stances. Psy ch ac tive sub stances such as caf feine r paracetaml and the Prblems f Frensic Sciences 2007, LXIX, 71 89

3 Analytical appraches used fr prfiling f ecstasy tablets 73 neu tral ad di tives such as sug ars r fatty ac ids can be added t the main cm p nent be fre cm pres sin int tab lets. Mre ver, the im pu ri ties frmed dur ing pr - duc tin r pres ent in pre cur srs, re agents, and sl vents can be fund in the fi nal prd uct. The pri mary im pu ri - ties can als re act and be trans frmed in each step f pr duc tin. The cn di tins f str age, light, heat, r hu mid ity, can lead t the fr ma tin f new im pu ri ties. Drug pr fil ing aims at de ter mi na tin the sim i lar ity f the cm p si tin f a sam ple with that f sam ples seized in the past and cl lected in the da ta base. The sim i lar ity is as sessed by cm par i sn f im pu rity pr - files. The pr files are cm pared vi su ally r by means f sta tis ti cal meth ds us ing sta tis ti cal sft ware. Knwl edge f the pr duc tin pr cess, es pe cially the fr ma tin and sta bil ity f im pu ri ties, f the im pu ri ties char ac ter is tic f the syn thetic rute (mark ers), and f ps si ble changes in im pu rity pr files en ables the cr - rect cn clu sins t be drawn abut sim i lar i ties and dif - fer ences be tween sam ples. Such in fr ma tin can be b tained by de tailed chem i cal anal y sis f sam ples frm the knwn surces, when the syn thetic rute is knwn. The b jec tive f this pa per was t re view the an a - lyt i cal ap praches used t pr file ec stasy tab lets. 2. Pr fil ing f r ganic im pu ri ties 2.1. In tr duc try re marks The pr ce dure f r ganic im pu rity pr fil ing cn - sists f the fl lw ing steps: 1. extrac tin f the im pur iti es frm sam ple (ta blet); 2. the qu alit ati ve and/r qu ant ita tive anal ysis f the im pur iti es using in strum ental met hds; 3. in terp reta tin f the re sults, that is the cm par isn and the clas sif ica tin f im pur ity pr fil es with use f sta tis tical al gr ith ms (Clu ster Anal ysis and Princi pal Cm pn ent Anal ysis are cm mnly used fr this pur pse). Up t nw, sev eral pr ce dures f r ganic im pu rity pr fil ing have been de vel ped, sep a rately fr am phet - amine, meth am phet amine and MDMA (r ec stasy tab - lets). Mst f them are very sim i lar and based n is la tin f im pu ri ties frm sam ple ma trix (usu ally us - ing liq uid-liq uid ex trac tin), fl lwed by the anal y sis by means f gas chr ma tg ra phy cu pled with mass spec trm e try r with flame-in is atin de tec tin. The mile stne in MDMA pr fil ing was a pa per f Verweij frm the Neth er lands F ren sic In sti tute (NFI) [29]. The au thr shwed sug gested struc tures and mass spec tra f pre cur srs, in ter me di ates and re - ac tin by-prd ucts pres ent in MDMA sam ples pre - pared by three syn thetic rutes. An a lyt i cal data frm this study can be used t de ter mine the syn thetic rute used in il licit lab ra t ries, and may als help in the dis - crim i na tin f surces f r i gin in the cm par i sn f il licit sam ples. In the fl lw ing years, a num ber f pa - pers were pub lished n this tpic Sample preparatin fr analysis extractin f im pu ri ties frm drug sam ple Al thugh dif fer ent ex trac tin tech niques are used t is late the im pu ri ties frm ec stasy tab lets, liq uidliq uid ex trac tin (LLE) is the mst cm mnly applied. Sme pa pers were pub lished n the ap pli ca tin f md ern sl vent-less tech niques such as slid-phase ex trac tin (SPE), slid-phase micrextractin (SPME) r slid-phase micrextractin/headspace (SPME/HS). Methd de vel p ment cv ered mainly p ti mi sa tin f ex trac tin cn di tins in r der t in crease its ef fi ciency and t elim i nate r, at least, t re duce the ma trix ef - fects. In the pa per by Gimen et al. [13], the mst im pr - tant im pu ri ties pres ent in MDMA sam ples were ch - sen and their mass spec tra were pub lished. Sam ple prep a ra tin in this study was per frmed as fl lws. The sam ple in an amunt equiv a lent t 10 mg f pure MDMA HCl was dis slved in 3 ml f dis tilled wa ter fl lwed by ad di tin f 200 l f 1 M NaOH. The s - lu tin was strngly ba sic (ph 12.8). This was shaken fr 10 min at 1800 rpm. Ex trac tin was car ried ut us - ing 3 ml f di ethyl ether by shak ing fr 20 min. The r - ganic layer was sep a rated and evap rated. 500 l f di ethyl ether were added and shaken fr a few sec nds. 2 l f the ex tract was sub jected t anal y sis by gas chr ma tg ra phy mass spec trm e try (GC-MS). Tw in is atin mdes were ap plied. Elec trn in is atin (EI) was used when detectin and iden ti fi ca tin f the im pu ri ties was per frmed, whereas the ps i tive chem i - cal in is atin (CI+) was used when their pres ence was cn firmed (CH 4 was ap plied as a re agent gas). The same au thrs pre sented study n p ti mi sa tin f liq uid-liq uid ex trac tin used in MDMA pr fil ing [14]. The in flu ence f ph, ex tract ing agent and shak - ing time n ex trac tin ef fi ciency were tested. The dis - tri bu tin f im pu ri ties be tween ex trac tin phases and str age time f the ex tract were als ex am ined. The sam ples were ana lysed us ing GC-MS. The au thrs cn - cluded n the ba sis f the re sults that the high est num - ber f im pu ri ties is ex tracted frm the al ka line s lu tin f ph 11.5 us ing di ethyl ether. The p ti mum ra ti f the amunt f the ex tract ing agent t the amunt f the buffer was 3:2 and the shak ing time shuld be 10 min. Prblems f Frensic Sciences 2007, LXIX, 71 89

4 74 K. Circh, D. Zuba Gimen et al. shwed als the re sults f pr fil ing f MDMA sam ples pre pared by reductive aminatin [12]. The au thrs pre pared als safrle, issafrle, pipe - rnal, -nitrissafrle and these sub stances were used fr the syn the sis f 3,4-methylenedixyphenyl-2-pr - pa nne the pre cur sr f MDMA. Sam ple prep a ra tin was cn ducted ac crd ing t the p ti mised ex trac tin pr ce dure [14] and anal y sis f the im pu ri ties was per - frmed by GC/MS. In the pa per by Rashed, An der sn and King, the use ful ness f LLE and SPE fr the anal y sis f ec stasy tab lets was cm pared [23]. In LLE, the sam ple was pre pared by dis s lu tin f 50 mg pw der (MDMA) in 1 ml f phs phate buffer f ph 9. The b tained s lu - tin was mixed n a rll ing ex trac tr fr 30 min. Then, 1 ml f ethyl ac e tate was added and it was mixed fr an ther 30 min. The s lu tin was cen tri fuged fr 5 min at 3000 rpm. Af ter centrifugatin, the r ganic layer was sep a rated and its vl ume was re duced in a ni tr - gen stream t 100 l. An ther 100 l f triethylamine used as an in ter nal stan dard was added and 1 l was used fr the anal y sis. In SPE, Varian Bnd Elut C18 cl umn was cn di tined us ing 10 ml f deinised wa - ter, 10 ml f meth a nl and an ther 10 ml f deinised water. A sam ple (50 mg) was dis slved in 1 ml f phs phate buffer f ph 9. The sus pen sin was mixed n a rll ing ex trac tr fr 30 min, cen tri fuged and the supernatant was taken ff. The sam ple s lu tin in the buffer was in tr duced nt the cl umn with the flw rate f 1 ml/min. Then, the cl umn was washed with 10 ml f deinised wa ter and dried un der max i mum vac uum fr 5 min. The im pu ri ties were eluted with 700 l f isprpanl and 1 ml f the mix ture f ethyl ac e tate and 2% am m nia. The frac tins were jined and evap rated t 100 l, fl lwed by the ad di tin f an ther 100 l f in ter nal stan dard. The au thrs cm - pared these pr ce dures and cn cluded that the ef fi - ciency f SPE is higher than LLE. On the ther hand, dif fer ent chem i cals and their amunts were used in the tested pr ce dures (LLE: 1 ml f ethyl acetate, SPE: 700 l f isprpanl and 1 ml f the mix ture f ethyl ac e tate and 2% am m nia), and this culd have in flu - enced the fi nal re sults. The stud ies n pr fil ing f am phet amine-type stim u lants have been cn ducted in P land since the late 1990 s. A na tinal pr ject called De vel p ment f an a lyt i cal and chemmetrical mdel f ec stasy pr fil - ing fr the needs f drug da ta base was real ised by In - sti tute f F ren sic Re search, in c p er a tin with Jagiel lnian Uni ver sity and Cen tral F ren sic Lab ra try f the P lice. The cn trac trs pre sented their re sults in sev eral pa pers [25, 26]. MDMA was pre pared by five dif fer ent syn thetic rutes in sev eral batches, and then the sam ples were clas si fied n the ba sis f the anal y sis f r ganic im pu ri ties t the grups cr re spnd ing t the syn the sis methd. Sam ple prep a ra tin was per - frmed as fl lws. 200 mg f MDMA HCl were dis - slved in 2 ml f car bn ate buffer f a ph = 10 and the s lu tin was vig r usly shaken fr 25 min. Ex trac tin was pre frmed us ing 200 l f n-heptane cntaining diphenylamine as an in ter nal stan dard (35 mg/l). The mix ture was shaken fr an ther 25 min and an r ganic layer was sub jected t anal y sis by GC-MS. In an ther study f this grup [27], 3,4-me thylene - dixyphenyl-2-pr pa nne (3,4-MDP-2-P) was pre pa - red by tw syn thetic rutes. Then, it was used fr the syn the sis f MDMA by reductive aminatin, with use f NaBH 4. This is the mst cm mnly used methd in il le gal lab ra t ries in P land. The mst im pr tant mark ers fr this rute were es tab lished. The same sam - ple prep a ra tin pr ce dure and GC-MS in stru ment cn - di tins were ap plied. EU pr ject called A Cl lab ra tive Har m ni sa tin f Meth ds fr Pr fil ing f Am phet amine Type Stim - u lants (CHAMP) was im ple mented in One f the tasks was t de velp a pr ce dure f im pu ri - ties ex trac tin and it was de cided t use LLE fr this pur pse [20]. The pr ce dure cn sisted in dis s lu tin f 200 mg f a pw der in 4 ml f phs phate buffer f ph 7.0, vrtexed and then snicated fr 10 min and centrifugatin fr 8 min at 4500 rpm. The s lu tin was fil tered in r der t pre vent frm fr ma tin f an emul - sin, which culd make sep a ra tin and cl lec tin f the r ganic layer im ps si ble. Then, 400 l f t lu ene cn tain ing in ter nal stan dard eicsane 0.02 mg/ml) was added and the mix ture was shaken fr 20 min and cen tri fuged fr 3 min at 3500 rpm. The t lu ene layer was sep a rated and taken fr anal y sis. The same LLE pr ce dure was shwn in a pa per f van Deursen, Lck and Prtman-van der Meer [10]. The au thrs cm pared buff ers used fr sam ple dis s lu - tin. The buff ers f a ph 1.0, 5.0 and 7.0 were tested and it was cn cluded that ex trac tin ef fi ciency is the high est when us ing neu tral ph. The al ka line buff ers were nt tested in the study, be cause MDMA is c-ex - tracted in such cn di tins. The au thrs f cused their at ten tin n an ad di tinal step fil tra tin, which pre - vents fr ma tin f an emul sin. This can be frmed, be cause f the pres ence f dil u ents (e.g. fatty ac ids) in ec stasy tab lets. Im pu rity pr fil ing f ec stasy tab lets by means f GC-MS was als per frmed in Hng Kng by Cheng et al. [8]. The au thrs ana lysed 89 seized sam ples. Ex - trac tin ef fi ciency us ing dif fer ent ex tract ing agents, such as di chlr methane, di ethyl ether, ethyl ac e tate and the mix ture f di ethyl ether:ethyl ac e tate (50:50, Prblems f Frensic Sciences 2007, LXIX, 71 89

5 Analytical appraches used fr prfiling f ecstasy tablets 75 v/v), was tested. Fi nally, di ethyl ether was ch sen. The sam ple prep a ra tin cn sisted in dis s lu tin f 30 mg f a pw der in 1 ml f phs phate buffer f ph = 11.5 and shak ing fr 5 min. Ex trac tin was car ried ut us - ing 1.5 ml f the ex tract ing agent cn tain ing diphenyl - amine as an in ter nal stan dard (0.40 mg/l). The s lu tin was rller mixed fr an ther 30 min and the r ganic layer was trans ferred int a vial and evap rated t dry - ness un der a stream f ni tr gen at rm tem per a ture. 500 l f di ethyl ether were added and it was sub jected t GC-MS anal y sis. The b tained chrmatgrams were cm pared by means f hi er ar chi cal clus ter anal y sis (HCA), and the tested tab lets were clas si fied int the grups cr re spnd ing t the syn thetic rute. LLE was als used fr pr fil ing f ec stasy tab lets by Palhl et al. [21]. The im pu ri ties were is lated un - der ba sic cn di tins with the use f meth y lene chl - ride. Tab lets (MDMA) were crushed, 150 mg f hmgenus pw der were cl lected and 1 ml f a car bn ate buffer f ph 10 was added. The sus pen sin was mixed fr 5 min. Ex trac tin was car ried ut by ad di tin f 1 ml f the ex tract ing agent and shak ing fr 5 min. The r ganic layer was fil tered, re duced t 100 l un der dry air, and ana lysed by means f GC-MS and GC-FID meth ds. Clas si fi ca tin f sam ples was per frmed by clus ter analysis (CA). As it is shwn abve, the liq uid-liq uid ex trac tin meth ds used fr pr fil ing f ec stasy tab lets dif fer in ma - ny pa ram e ters, such as: ph, the used buffer, the ex trac t - ing agent, the du ra tin f shak ing and centri fuga tin, the sub stance used as an in ter nal stan dard. The par ticular ex - tractin prcedures were summarised in Table I. In re cent years, pre lim i nary stud ies n ap pli ca tin f SPME in pr fil ing f syn thetic drugs have been per - frmed. The pr fil ing f cn fis cated ec stasy and am - phet amine sam ples was per frmed us ing headspace slid-phase micrextractin and cap il lary gas chr ma - tg ra phy [18]. Be cause ec stasy tab lets cn tain als ad - di tinal sub stances be side MDMA, mainly ad he sives such as stearic r palmitic acid and their salts, di rect SPME can nt be ap plied. The ad di tives d nt dis - slve in a buffer, and can ad srb n a sur face f a fi bre af ter its im mer sin int a s lu tin. It leads t fast deg - ra da tin f the fi bre. SPME pr ce dure started frm dis s lu tin f 10 mg f a sam ple in 5 ml f 0.1 M ac e - tate buffer f ph 5. The s lu tin was ultrasnicated fr 10 min. Then, it was heated up t 90 C and SPME fi - bre was in tr duced int gas eus phase f the vial. The s lu tin was in ten sively mixed (200 rpm) fr 30 min. Tw fi bre cat ings were tested, plidimethylsilxane (PDMS) and plidimethylsilxane/divinyl ben zene (PDMS/DVB). Higher ef fi cien cies, bth fr am phet - amine and ec stasy, were b tained us ing PDMS/DVB cat ing. The au thrs cm pared these meth ds with LLE. The cm par i sn f im pu rity pr files al lws t cn clude that the extractin efficiencies by SPME were high er fr pipernal, is-safrle and N-frmyl-MDMA, whereas lwer fr MDP-2-P and 3,4-me thy lene dixy - phenyl-2-prpanl. The great ad van tage f SPME in cm par i sn t LLE is al mst cm plete elim i na tin f the use f r ganic sl vents. But it is ps si ble that the im pu ri ties f a rel a ti vely high m lec u lar masses are nt vl a tile enugh t be ex tracted by means f head - space SPME In stru men tal meth ds used in the anal y sis f the im pu ri ties f ec stasy tab lets Re cently, mst f the an a lyt i cal ap praches f r - ganic im pu rity pr fil ing f ec stasy tab lets have uti - lised gas chr ma tg ra phy cu pled with mass spectrme try (GC-MS) r with flame-in is atin de tec tr (FID). GC-MS al lws si mul ta neus sep a ra tin f the im pu ri - ties and their iden ti fi ca tin n the ba sis f mass spec - tra. The pa ram e ters f GC-MS and GC-FID meth ds used in ec stasy pr fil ing are pre sented in Ta ble II. TA BLE I. SUMMARY OF LLE CONDITIONS USED FOR PROFILING OF ECSTASY TABLETS ph (buffer) Ex tract ing agent Shak ing time In ter nal stan dard References 7.0 (phs phate) T lu ene 10 min + centrifugatin Eicsane (C20) [10], [20] 9.0 (phs phate) Ethyl acetate 30 min Triethylamine [23] 10.0 (car bn ate) n-heptane 25 min Diphenylamine [25], [26], [27] 10.0 (car bn ate) Methylene chlride 5 min n.a. [21] 11.5 Diethyl ether 10 min n-decane [12], [14] 11.5 Diethyl ether 30 min Diphenylamine [8] 12.8 Diethyl ether 20 min n.a. [13] n.a. data nt avail able. Prblems f Frensic Sciences 2007, LXIX, 71 89

6 76 K. Circh, D. Zuba T ABLE II. CONDITIONS OF GC-MS (GC-FID) ANALYSIS OF IMPURITIES PRESENT IN ECSTASY TABLET S I I I I I I I V V V I VI I R eferences [ 12], [13], [14 ] [ 25], [26], [27 ] [ 10 ] [ 8 ] [ 7 ] [ 23 ] [21 ] M ethd G C-M S G C-M S G C-M S G C-M S G C-M S G C-FI D G C/FI D GC/M S Gas chrmatgraph Mass spectrmeter Inisatin technique Therm- Finnigan GC trace ( 200 Hewlett- Packard 6890 series P laris Hewlett - Electrn inisatin (EI) and psitive chemical inisatin CI+) surce temp.: 200 C Packard Electrn inisatin In surce temp.: 230 Quadruple temp.: B (EI); C; C Agilent 6890 series MSD 5973 Electrn series inisatin In surce t emp.: 23 0 (EI); C Therm- Finningan trace GC Therm- Finnigan trace DSQ Quadruple Electrn inisatin In surce 200 C; Inisatin 70eV MS (EI); temp.: energy: Hewlett- Packard 6890 series Hewlett- Packard 6890 series Varian CP-3800 M SD 5972 series n.a. Electrspray inisatin Hewlett- Packard G1800B GCD Electr n inisatin (EI) D etectr I n tra p Q uadrupl e Q uadrupl e Q uadrupl e Q uadrupl e n.a. C lumn PTA5 capillar y clumn crss-linked Clumn dimensins ( length internal d iameter fil m thickness) [ m m m m ] ply 5% diphenyl 95% dimethylsilxane / HP5-MS fused silica capillary clumn DB-1MS J&W clumn + deactivated fused silica pre-clumn pre-clumn 2 m 2 50 m DB5-MS capillary clumn crss-linked 5% phenyl, 95% methylsilxane HP-1MS crss-linked phenylmethyl silxane capillary clumn HP5 fused silica capillary clumn Fused clumn silica capillary RTx-5MS C arrier gas H eliu m H eliu m H eliu m H eliu m H eliu m n.a. Hydrge n Flw rate [ml/min] n.a. n.a. Prblems f Frensic Sciences 2007, LXIX, 71 89

7 Analytical appraches used fr prfiling f ecstasy tablets 77 (cnt.) TABLE II I I I I I I I V V V I VI I 8 0 C ( 8 C/min ) 210 C (25 C/min) 300 C C 1mi n (35 C/min) 180 C 18 min (50 C/ min) 300 C 2 min 7 0 C 1mi n ( C 1 mi n 9 0 C 1 mi n C/min) 180 C ( 5 C/min ) min 10 C 100 ( 8 C/min ) 3 00 C 10 mi n 5 0 C 1 mi n (10 C/min) 150 C 5,5min (10 C/min) 280 C 10 min 5 0 C 1 mi n ( 5 C/min ) 150 C 12 min (15 C/min) 300 C 10 min Oven temperature [ C] ( 7 C/min ) ( 5 C/min ) min min 10 C 300 C 10 min C/min) C 10min 150 ( C n.a. n.a C C C C Injectr temperature [ C] n.a. data nt available. The im pu rity pr files can als be b tained by means f high per fr mance liq uid chr ma tg ra phy (HPLC) [6] and thin-layer chr ma tg ra phy (TLC) [17, 24]. Byrska and Zuba pub lished a pa per n ap pli ca tin f HPLC fr pr fil ing f MDMA sam ples [6]. A weak - ly al ka line buffer s lu tin (ph 8.5) en abled ex trac tin f key im pu ri ties f MDMA. SPE was used t cn cen - trate the im pu ri ties and dis pse f the rel a tively large amunts f MDMA hy dr chl ride. Baker spe-12g sys tem with a KNF Labprt vac uum pump was used. The sys tem en ables si mul ta neus ex trac tin f up t 10 sam ples. Anal y sis f the is lated im pu ri ties was car ried ut n La Chrm D-7200 Sys tem (Merck Hitachi) liq uid chrmatgraph equipped with an L-7455 di de-ar ray de tec tr (DAD). Cm punds were sep a rated n a Chrmlith Per fr mance RP-18e mn lithic cl umn ( mm, 2 m). Wa ter with ad di tin f 100 l 85% phs ph ric acid per litre (A) and acetnitryle (B) were the elu ents. The flw rate was 1 ml/min. The fl lw ing p ti mised gra di ent pr - gram f m bile phase cm p si tin was used: 0 min 100%A, 0%B; 21.3 min 59.5%A, 40.5%B; 33 min 0%A, 100%B; 34 min 100%A, 0%B. Spec tra were cl lected in a range frm 200 t 400 nm, and the wave - length mn i tred was 205 nm. The cl umn was thermstatted at 30 C. The cn di tins used fr chr - mat graphic anal y ses were cn trlled by ad di tin f an in ter nal stan dard (diphenylamine) t each sam ple. Use f a mn lithic cl umn in cm bi na tin with a m - bile phase p ti mised by use f the sim plex methd en - abled gd res lu tin f the im pu ri ties pres ent in MDMA sam ples. This methd f sam ple cm par i sn, and grup ing n the ba sis f the ar eas f 33 se lected peaks cr re spnd ing t MDMA im pu ri ties, gave the cr rect clas si fi ca tin fr all the sam ples tested. They were di vided int clus ters cr re spnd ing t the syn - thetic rute. Ac crd ing t the au thrs, the strength f this methd is cm pa ra ble with gas chr ma tg ra phy with flame-in is atin de tec tin. When di de-ar ray de - tec tin is re placed by mass spec trm e try, liq uid chr - ma tg ra phy can be a sup ple men tary methd t GC-MS, r even an al ter na tive methd fr MDMA pr fil ing. Pr fil ing f im pu ri ties in 1-(3,4-methylene dixy - phenyl)-2-nitrprpene, an in ter me di ate in 3,4-methylenedixymethamphetamine (MDMA) syn the sis, was per frmed by means f SPE-TLC [17]. The chr mat - graphic sep a ra tin f the ex tracts was car ried ut n alu minium plates cv ered with sil ica gel cn tain ing flu res cent in di ca tr fr an ex ci ta tin wave length 254 nm, in a hr i zn tal de vel p ing cham ber. Spts f the sep a rated im pu ri ties were b served un der UV light Prblems f Frensic Sciences 2007, LXIX, 71 89

8 78 K. Circh, D. Zuba ( exc = 254 and 366 nm). The best qual ity f the pr - files was b tained us ing a mix ture f acet nitryle and chl r frm (2:8) as an eluent. 3. Pr fil ing f in r ganic im pu ri ties Apart frm pr fil ing f r ganic im pu ri ties, the at - tempts were made t pr file in r ganic im pu ri ties f ec - stasy sam ples. The in r ganic im pu ri ties can be in tr duced int a drug sam ple dur ing the syn the sis as the re agents (its cm p nents), cat a lysts, etc. El e men tal cm p si tin f drug sam ples is ex am ined us ing in duc - tively cu pled plasma mass spec trm e try (ICP-MS), in duc tively cu pled plasma atmic emis sin spec - trm e try (ICP-AES), r in duc tively cu pled plasma atmic absrptin spectrmetry (ICP-AAS). Anal y sis f el e men tal cm p si tin f seized ec - stasy tab lets by means f ICP-MS and ICP-AES was per frmed by Cm ment at al. [9]. The b jec tive f the study was t cm pare the use ful ness f these meth ds fr drug pr fil ing. Ad di tin ally, tw sam ple prep a ra - tin meth ds were tested: 1. 5 ml f cn cent rated HNO 3 and 1 ml H 2 O 2 were p - ured int 200 mg f a sam ple, and the s lut in was pla ced in micr wave ven fr 50 min; ml f di lut ed s lut in f HNO 3 (5%) were p - ured int 200 mg f a sam ple, then the s lut in was shak en and s nic ated fr 10 min. Re sults fr the sam ples frm the same syn thetic rute dif fered t a large ex tent (mean RSD fr ICP-AES was 20% and 25% fr ICP-MS). When cm - par ing tw sam ple prep a ra tin meth ds, it turned ut that the mean cn cen tra tins f se lected el e ments were higher fr the pr ce dure with the use f mi cr wave ven. The cn cen tra tins f Ca, Na and Mg were the high est in each f the ana lysed tab lets. Mre ver, Fe, B, Si, Cr, Cu, Ti, Al and K were de tected in mst f the sam ples, but these el e ments were als pres ent in ref er - ence sam ples, which did nt cn tain an ac tive sub - stance. Dur ing the anal y sis f five white tab lets with the same lg, dif fer ent in r ganic pr files were b - tained (the cn tents f the el e ments were di verse). In an ther case, the ex am i na tin f five tab lets f iden - ti cal fea tures, bth phys i cal (cl ur and lg) and chem i cal (MDMA cn cen tra tin), re sulted in very sim i lar in r ganic pr files, whereas in sme cases very sim i lar in r ganic im pu rity pr files were b tained al - thugh their r ganic pr files dif fered sig nif i cantly. Ad di tinal anal y sis f the cn tent f fatty ac ids was per frmed and it turned ut that their cn cen tra tins were three times higher in ne f tw ex am ined sam - ples. This in di cated that the sam ples came frm dif fer ent batches. The ex am i na tin f el e men tal cm p si tin f MDMA sam ples (in frm f pw ders and tab lets) by means f ICP-MS and ICP-AES was als per frmed by Kper et al. [19]. The au thrs f cused their at ten - tin n ec stasy tab lets and MDMA sam ples pre pared by reductive aminatin us ing three re duc ing agents: plat i num (Pt), s dium brhydride (NaBH 4 ) and alu - minium amal gam Al(Hg). The syn thetic sam ples were pre pared in dif fer ent lab ra t ries. In the first step, five el e ments were se lected as p ten tial mark ers f the syn - thetic rute (Al, Hg, Pt, B, Na). Mre ver, the anal y sis f MDMA ad di tives such as cel lu lse, talc, sug ars r mag ne sium stearate was per frmed and the pres ence f alu minium and s dium was re vealed. There fre, three el e ments mer cury (Hg), plat i num (Pt) and b - rn (B) were ch sen as the mark ers f syn thetic rute. In the study, the pres ence f Pt and an ab sence f Hg and B was re vealed when plat i num was used as a re duc ing agent, whereas in case f syn the sis with Al(Hg), mer cury was pres ent, but Pt and B were nt de tected. Fr the rute with NaBH 4, nly 15 frm 18 ex am ined sam ples cn tained b rn alne. The cn - cen tra tins f the ana lysed el e ments dif fered in a brad range: ppm fr Pt, ppm fr Hg and ppm fr B. Mre ver, the sam ples cn tained als ther el e ments in trace amunts (< 5 ppm), e.g. Cr, Mn, Cu, Sn, Pb, Sc, Ni, Zn, Ga, Rb, Sr. The au thrs de ter mined the syn thetic rute n the ba sis f the cn - tent f Pt, Hg and B fr 89 f 97 ex am ined sam ples. Cr, Mn, S and Sr were als de tected in 80% f ana lysed sam ples. Hi er ar chi cal clus ter anal y sis (HCA) us ing Pearsn c ef fi cient was ap plied fr clas si fi ca tin f sam ples. It can be cn cluded n the ba sis f the abve-dis - cussed stud ies that the pr fil ing f in r ganic im pu ri - ties can be ad di tinal surce f in fr ma tin abut ec stasy tab lets. A knwl edge f their el e men tal cm - p si tin can als sim plify in ter pre ta tin f re sults f the anal y sis f r ganic im pu ri ties. The great est prb - lem in in r ganic im pu rity pr fil ing is re peat abil ity, but it can be lim ited by ap pr pri ate prep a ra tin f sam - ples, and par tic u larly their pre cise h mgeni sa tin. Mre ver, there is a sig nif i cant in put int an in r ganic pr file frm sub stances mixed with an ac tive drug af - ter its syn the sis, such as dil u ents and ad he sives fr ec - stasy tab lets. Amng the meth ds used fr in r ganic pr fil ing, ICP-MS is char ac ter ised by the lw est de - tec tin lim its and there fre it is ap plied cm mnly fr this pur pse. Prblems f Frensic Sciences 2007, LXIX, 71 89

9 Analytical appraches used fr prfiling f ecstasy tablets Other meth ds used fr the anal y sis f ec stasy tab lets Be cause ec stasy tab lets als cn tain ther chem i - cals, such as dil u ents and ad he sives, be side ac tive sub - stance, the at tempts aimed at cm par i sn f their cm p si tin were made. Spec tr scpic meth ds, is - t pic anal y sis and gas chr ma tg ra phy cu pled t mass spec trm e try were used fr this pur pse. Bear, Gurny and Margt per frmed anal y sis f cel - lu lse and lac tse by means f near in fra red reflectance spec trs cpy (NIRS) [2]. The b jec tive f the study was t de ter mine the chem i cal frms f cel - lu lse and lac tse pres ent in sam ples and t dis tin - guish their r i gin (pr ducer). Great ad van tage f the ap plied methd was shrt anal y sis time (be lw 1 min) and sim ple sam ple prep a ra tin. The au thrs tested 25 sam ples f cel lu lse and 23 sam ples f lac tse, bth in a frm f pw ders and tab lets. Sme f them were used as the stan dards, which were af ter wards mixed with am phet amine f a three dif fer ent purities. Mre - ver, ec stasy tab lets were ana lysed af ter their h m - geni sa tin in a mr tar. Prin ci pal cm p nent anal y sis (PCA) was used fr clas si fi ca tin f dif fer ent chem i - cal frms f the tested sug ars. Sat is fac try re sults were b tained bth fr the stan dards f cel lu lse and lac tse and the pre pared mix tures f am phet amines with sug - ars, whereas it was dif fi cult t match the b tained spec tra t the spec tra f the ana lysed stan dards f cel - lu lse and lac tse fr ec stasy tab lets, which cn tained higher num ber f ad di tives. Anal y sis f sug ars and fatty ac ids pres ent in ec - stasy tab lets was per frmed by Bear and Margt [3]. Sam ple prep a ra tin fr sug ars anal y sis was as fl lws. 2 mg f h mg e nus pw der were dis slved in 1 ml f pyridine, then hexamethyldisilazne (HMDS) and tri - methylchlrsilane (TMCS) were added and the b - tained mix ture was vrtexed fr 30 s. Af ter 5 min, the s lu tin was sub jected t the anal y sis. Fr fatty ac ids anal y sis, abut 25 mg f a pw der was mixed with 1.5 ml f 14% s lu tin f brtrifluride in meth a nl and 1.5 ml f hex ane, and then quickly flushed with ni - tr gen. The tightly-clsed vial was placed int an ven fr 1 h at 100 C. The hexanic layer was trans ferred int an ther vial and evap rated un der the ni tr gen stream. Then, 200 l f hex ane cn tain ing in ter nal stan dard (eicsane) was added and it was sub jected t the anal y - sis. The sam ples were ana lysed by means f GC-MS equipped with a DB-1MS cl umn (30 m 0.25 mm 0.25 m). He lium was used as a car rier gas. Mass spec - tra were b tained in the range frm 50 t 550 amu. Tw dif fer ent tem per a ture pr grams were used. Fr sug ars anal y sis, the pr gram started at 175 C and fin - ished at 270 C; three ramps were used. Fr fatty ac ids anal y sis, the pr gram started at 140 C and fin ished at 230 C; ne ramp (5 C/min) was used. Other ad di tives f ec stasy tab lets, such as mannitl, srbitl, lac tse, lauric acid (C12), my ris tic acid (C14), pentadecanic acid (C15), palmitic acid (C16), margaric acid (C17), leic acid (C18_1), linleic acid (C18_2), stearic acid (C18) and arachidic acid (C20) were als ana lysed. The au thrs clas si fied the tested ec stasy tab lets us ing chemmetrical meth ds, ac crd ing t the cn tent f abve-men tined sub stances. The cm p si tin f ec stasy tab lets was als in ves - ti gated by means f Raman spec trs cpy [4, 5]. Many vi bra tins were b served in the b tained s cil la tin spec tra. The vi bra tins came bth frm MDMA and frm the ad di tives. The b jec tive f the study was t de ter mine the ra ti f the cn tent f ac tive sub stance t the cn tent f ad di tive (that is MDMA/srbitl, MDMA/cel lu lse, MDMA/glu cse) and the de gree f hydratin f tested tab lets. The tab lets ana lysed came frm eight dif fer ent bags (eight sei zures). It was cn - firmed by means f GC-MS that each sam ple cn - tained MDMA as an ac tive sub stance. Spec tr met ric anal y sis re vealed that the spec tra f five tab lets cn - tained a srbitl band at 880 cm 1, tw tab lets cn - tained a cel lu lse band at 1124 cm 1, whereas the spec trum f the last tab let a band at 896 cm 1, in di - cat ing a pres ence f glu cse in the ex am ined sam ple. Mre ver, all sam ples cn tained the bands cr re spn - d ing t MDMA: 716, 771 and 810 cm 1. The au thrs emphasised shrt anal y sis time in cm par i sn t GC-MS, the mst cm mn an a lyt i cal methd used fr drug pr fil ing. Links be tween seized ec stasy tab lets were als in - ves ti gated by means f is t pic anal y sis. At tempts t in di cate the same syn the sis methd and the same surce (il le gal lab ra try) were made. Palhl at al. [22] stud ied 15 N/ 14 N is t pic ra ti f MDMA ex - tracted frm ec stasy tab lets by means f gas chr ma - tg ra phy-cm bus tin-is tpe ra ti mass spec trm e try (GC-C-IRMS). Sam ple prep a ra tin cn sisted in crush - ing f ec stasy tab lets in a mr tar, cl lec tin f 250 mg f the pw der and dis s lu tin in 2 ml f car bn ate buffer f ph 10. The s lu tin was mixed fr 10 min, then 2 ml f di chlr methane was added and it was shaken fr an ther 10 min. The r ganic layer was sep - a rated, fil tered and sub jected t the anal y sis. Af ter chrmatgraphic separatin, particular cmpnents were in tr duced int cm bus tin cham ber, where H 2 O, CO 2 and NO x were b tained. Ni tr gen x ides were re duced int N 2 and the b tained spec tra were ana lysed ac crd - ing t m/z = 28, 29, 30. The chr mat graphic sep a ra - tin was dne n RTx-5MS fused sil ica cap il lary Prblems f Frensic Sciences 2007, LXIX, 71 89

10 80 K. Circh, D. Zuba cl umn (30 m 0.25 mm 0.25 m). He lium was used as a car rier gas. In jec tin was per frmed in split mde and the injectr tem per a ture was 260 C. The fl lw ing tem per a ture pr gram was used: 60 C (1 min), then an in crease at a rate f 17 C/min t 260 C (6 min). The au thrs gruped sam ples int clus ters de pend ing n the range f 15 N c ef fi cient, which de pended n pre - cur sr used and MDMA syn thetic methd. Anal y sis was per frmed us ing chemmetrical meth ds: prin ci - pal cm p nent anal y sis (PCA) and hi er ar chi cal clus ter anal y sis (HCA). The au thrs sum ma rised that cre atin f a da ta base cn tain ing be side mass, MDMA cn tent and the tab let s lg als 15 N c ef fi cient culd fa cil i - tate cm par i sn f ec stasy tab lets. 5. Sum mary Or ganic im pu rity pr fil ing f ec stasy tab lets is per - frmed cm mnly by liq uid-liq uid ex trac tin fl - lwed by anal y sis by means f gas chr ma tg ra phy cu pled with mass spec trm e try (r with flame-in is - atin de tec tin). Cm par i sn f pub lished pr ce dures leads t sur pris ing cn clu sins. They dif fer in many pa ram e ters, in clud ing ph f the buffer used fr dis s - lu tin f sam ple and the ex tract ing agent. It can nt be ex cluded that pr fil ing us ing dif fer ent pr ce dures culd lead t dis tinct link ing f sam ples and there fre t dis tinct cn clu sins. There fre there is a need t per frm a cm pre hen sive study t cm pare the pre - sented ap praches. The strength f high-per fr mance liq uid chr ma tg ra phy fr ec stasy pr fil ing is cm pa - ra ble with gas chr ma tg ra phy with flame-in is atin de tec tin. When di de-ar ray de tec tin is re placed by mass spec trm e try, liq uid chr ma tg ra phy can be a sup ple men tary methd t GC-MS, r even an al ter - na tive methd fr ec stasy pr fil ing. Of the meth ds used fr el e men tal anal y sis, in duc - tively cu pled plasma mass spec trm e try is the mst cm mn. In r ganic im pu rity pr fil ing can be ad di - tinal surce f in fr ma tin abut the sam ples. Mre - ver, it can sim plify the in ter pre ta tin f the re sults f the anal y sis f r ganic im pu ri ties. The prb lems are re peat abil ity f re sults and the in flu ence f chem i cals added t ac tive sub stance af ter its syn the sis. Re sults f the anal y sis f 15 N/ 14 N is t pic ra ti f MDMA ex tracted frm ec stasy tab lets by means f gas chr ma tg ra phy-cm bus tin-is tpe ra ti mass spec - trm e try were prm is ing. This methd en ables de tec - tin f syn thetic rute and cm par i sn f sam ples and there fre can als be sup ple men tary methd t GC-MS. Near in fra red reflectance spec trs cpy and Raman spec trs cpy have sme ad van tages ver the meth ds pre sented abve, but ps si bil i ties f their ap pli ca tin in ru tine pr ce dures f pr fil ing f ec stasy tab lets seems t be lim ited. References Wrld Drug Re prt, United Na tins Pub li ca tins 2007, ISBN Baer I., Gurny R., Margt P., NIR anal y sis f cel lu lse and lac tse Ap pli ca tin t ec stasy tab let anal y sis, F - rensic Science Internatinal 2007, 167, Baer I., Margt P., Sugar and fatty acid anal y sis in ec stasy tablets, Frensic Science Internatinal 2007, 167, Bell S., Barrett L., Den nis A. [et al.], Track ing the dis tri - bu tin f ec stasy tab lets by Raman cm p si tin pr fil - ing: a large scale fea si bil ity study, Analyst 2003, 128, Bell S., Burns D., Den nis A. [et al.], Cm p si tin pr fil - ing f seized ec stasy tab lets by Raman spec trs cpy, An - alyst 2000, 125, Byrska B., Zuba D., Pr fil ing f 3,4-methylenedixy - methamphetamine by means f high-per fr mance liq uid chrmatgraphy, Analytical and Bianalytical Chemis - try, in print, DOI: /s x. 7. Cheng C., Pn L. N., Chan M. F., Chem i cal pr fil ing f 3,4-methylenedixy-methamphetamine (MDMA) tablets seized in Hng Kng, Jurnal f Frensic Science 2003, 48, Cheng J., Chan M., Chan T. [et al.], Im pu rity pr fil ing f ec stasy tab lets seized in Hng Kng by gas chr ma tg ra - phy-mass spectrmetry, Frensic Science Internatinal 2006, 162, Cm ment S., Lck E., Zingg C. [et al.], The anal y sis f ec stasy tab lets by ICP/MS and ICP/AES, Prb lems f F - ren sic Sci ences 2001, 46, Deursen M. van, Lck E., Prtman-van der Meere A., Organic impurity prfiling f 3,4-methylenedixymeth - amphetamine (MDMA) tab lets seized in the Neth er lands, Sci ence & Jus tice 2006, 46, EU Drugs Ac tin Plan ( ), 2005/C 168, Of fi cial Jur nal f the Eu r pean Un in, Gimen P., Besacier F., Bttex M. [et al.], A study f im - purities in intermediates and 3,4-methylenedixymeth - amphetamine (MDMA) sam ples pr duced via reductive aminatin rutes, Frensic Science Internatinal 2005, 155, Gimen P., Besacier F., Chaudrn-Thzet H. [et al.], A cntributin t the chemical prfiling f 3,4-methy - lene dixymethamphetamine (MDMA) tab lets, Frensic Science Internatinal 2002, 127, Gimen P., Besacier F., Chaudrn-Thzet H., Op ti mi za - tin f extractin parameters fr the chemical prfiling f 3,4-methylenedixymethamphetamine (MDMA) tab lets, Frensic Science Internatinal 2003, 132, Prblems f Frensic Sciences 2007, LXIX, 71 89

11 Analytical appraches used fr prfiling f ecstasy tablets /c_ en pdf lic.cn - tent&nndeid=6790&slanguageis=en&layutfrma t=print. 17. Kchana J., Wilamwski J., Parczewski A., SPE TLC pr fil ing f im pu ri ties in 1-(3,4-methylene dixyphenyl)- 2-nitrprpene, an in ter me di ate in 3,4-methylenedixymeth am phet amine (MDMA) syn the sis, Chrmat - graphia 2004, 60, Kngshaug K. E., Pedersen-Bjergaard S., Ras mus sen K. E. [et al.], Slid-phase micrextractin/cap il lary gas chr matgraphy fr the pr fil ing f cn fis cated ec stasy and am phet amine, Chrmatgraphia 1999, 50, Kper C., van den Bm C., Wiarda W. [et al.], El e men tal anal y sis f 3,4-methylenedixymethamphetamine (MDMA): A tl t de ter mine the syn the sis methd and trace links, F ren sic Sci ence In ter na tinal 2007, 171, Lck E., Aalberg L., Khtamaki E. [et al.], Im pu rity pr - fil ing f MDMA: The use f the same methd in dif fer ent lab ra t ries, Bk f ab stracts, The 4th Eu r pean Acad - emy f F ren sic Sci ence Cn fer ence EAFS 2006, Hel - sinki, Fin land. 21. Palhl F., Byer S., Naulet N. [et al.], Im pu rity pr fil ing f seized MDMA tab lets by cap il lary gas chr ma tg ra - phy, An a lyt i cal and Bianalytical Chem is try 2002, 374, Palhl F., Lamureux C., Chabrillat M. [et al.], 15 N/ 14 N is t pic ra ti and sta tis ti cal anal y sis: an ef fi cient way f link ing seized Ec stasy tab lets, Analytica Chimica Acta 2004, 510, Rashed A. M., An der sn R. A., King L. A., Slid-phase ex trac tin fr pr fil ing f ec stasy tab lets, Jur nal f F - ren sic Sci ence 2000, 45, Rentn R. J., Cwie J. S., On M. C. H., A study f the pre cur srs, in ter me di ates and re ac tin by-prd ucts in the syn the sis f 3,4-methylenedixymethamphetamine and its ap pli ca tin t f ren sic drug anal y sis, F ren sic Sci ence In ter na tinal 1993, 60, Œwist M., Wilamwski J., Parczewski A., Ba sic and neu - tral rute spe cific im pu ri ties in MDMA pre pared by dif - fer ent syn the sis meth ds. Cm par i sn f im pu rity pr files, F ren sic Sci ence In ter na tinal 2005, 155, Œwist M., Wilamwski J., Parczewski A., De ter mi na tin f syn the sis methd f ec stasy based n the ba sic im pu ri - ties, F ren sic Sci ence In ter na tinal 2005, 152, Œwist M., Wilanwski J., Zuba D. [et al.], De ter mi na tin f syn the sis rute f 1-(3,4-methylenedixyphenyl)- 2-pr pa nne (MDP-2-P) based n im pu rity pr files f MDMA, F ren sic Sci ence In ter na tinal 2005, 149, The state f the drugs prb lem in Eu rpe. An nual re prt Eu r pean Mn i tr ing Cen tre fr Drugs and Drug Ad dic tin (EMCDDA), rpa.eu/en/page008-en.html 29. Verweij A.M.A., Im pu ri ties in il licit drug prep a ra tins: 3,4-(methylenedixy)amphetamine and 3,4-(methylene - dixy)meth am phet amine, F ren sic Sci ence Re view 1992, 4, Wrld drug sit u a tin with re gard t drug traf fick ing: Re - prt f the Sec re tar iat, Cm mis sin n Nar ctic Drugs, United Na tins Ec nmic and S cial Cun cil, Vi enna, prt.html. Cr re spnd ing au thr Dariusz Zuba Instytut Ekspertyz S¹dwych ul. Westerplatte 9 PL Kraków dzuba@ies.krakw.pl Prblems f Frensic Sciences 2007, LXIX, 71 89

12 Prblems f Frensic Sciences 2007, LXIX, PROCEDURY ANALITYCZNE STOSOWANE W PROFILOWANIU TABLETEK ECSTASY 1. Wst êp Nazwa ecstasy d nsi siê d na rk tyków syn tet ycz - ny ch bu dw ie che miczn ej zbl i nej d am fet ami ny, ale ró ni¹cych siê w pew nym stp niu efekt em dzia³ania. Narktyki te nazywane s¹ entaktgenami ze wzglêdu na ich specyficzne efekty pwduj¹ce zmiennœæ nastrju. Czasami wyw³uj¹ równie halucynacje. Ogólnie w Eu - rpie, wiêkszœæ tabletek sprzedawanych jak ecstasy zawiera³a 3,4-metylendiksymetamfetaminê (MDMA) lub p dbne zwi¹zki (MDEA, MDA). W Cze chach, Gre - cji, na twie, Li twie, Wê grzech, w H land ii, S³wac ji, Finlandii, Wielkiej Brytanii i Nrwegii tabletki te sta - nwi³y p nad 95% ca³k wit ej licz by ta blet ek anal iz - wan ych w 2004 rku. Okaza³ siê, e œred nia zawa rtœæ substancji aktywnej (MDMA) w tabletce ecstasy mie - œci³a siê w za kres ie d mg [28]. Na pd staw ie Ra prtu Or gan iza cji Na rd ów Zjed n - c zny ch z 2007 rku d tycz¹ceg sy tua cji nar kt yk wej na œwi ecie [1] sza cuje siê, e k³ 9 mil in ów lu dzi, czy li 0,2% p pul acji w wie ku 15-64, za y³ ecstasy c naj mniej raz w ci¹gu statn ieg rku. W Eu rp ie 3 mi - liny sób za ywa ecstasy, c sta nwi k³ 36% u y t - k wników na œwi ecie. Ok³ 90% z nich miesz ka w Eu rp ie za chdn iej i cen traln ej. Sza cuje siê, e gó lna licz ba u yt kwników w Eu rp ie za chdn iej i cen traln ej wy nsi rcz nie 0,9% p pul acji w wie ku 15 64, c prze kra - cza pzim bserwwany w Ameryce Pó³ncnej (0,8%). Ca³k wity p zim kn sumpc ji ecstasy pzstaje sta³y lub nie znaczn ie spa da, c wy nika ze znacz neg spad ku sp ycia w Amer yce Pó³nc nej, raz sta bil iza cji lub spad - ku w znacz nej czêœci Eu rpy i Azji. Na tm iast w Ocea nii d 2005 rku za nt wa n znacz ny wzrst sp ycia ecs - tasy, a pierw sze symp tmy sta bil iza cji p jawi³y siê d - pier w 2006 rku. Ogólnie pr dukc ja ecstasy, p sil nym wzr œcie w la - tach 90. dwu dzies teg wie ku, becn ie ma leje, g³ów nie z p wdu spa daj¹cej pr dukc ji w Eu rp ie. Z dru giej str - ny, pr dukc ja w kil ku in nych cz êœciach œw iata ci¹gle wzra sta. Na prze strzeni lat z sta³a zli kwid - wa na grmna licz ba nie leg alny ch lab ra tri ów ecstasy, g³ówn ie w H land ii (111), w Sta nach Zjedncz nych (83), Ka nad zie (71) i Bel gii (26). Mniej labra triów zlikwi - dwan w Au stral ii, In dn ezji, Chi nach, Wiel kiej Bry - tan ii, Re pub lice P ³ud niw ej Afryki, Hng Kn gu, Es tn ii, N wej Ze land ii, Mek syku, Ar gent ynie, Egipc ie, Indiach i Malezji [1]. Ch ci a d min acja Eu rpy za chdn iej i cen traln ej w han dlu ecstasy nie pd lega dys kus ji, gó lne tren dy wska zuj¹ na wzrst pr dukc ji, prze mytu i nadu yc ia ecs - tasy pza tym b szar em. Sp œród 8,5 tn ecstasy (wyr a - nej jak ekwiw ale nt masy) skn fis kwa nej w 2004 r - ku, 50% prze chwyc n w Eu rp ie za chdn iej i central - nej, 23% w Amer yce Pó³nc nej i 16% w Ocea nii [30]. Sza cunk w kn fis kat d prw adzi³ d pr zejê cia k³ 28,3 mi lin ów ta blet ek ecstasy w br êbie pañ stw Unii Eu rp ejsk iej w 2004 rku. D 2003 rku grmne ilœci ecstasy przechwycn na terenie Wielkiej Brytanii, a nas têpnie Nie miec, Fran cji i H land ii [28]. Jak pda n pwy ej, g³ówny mi kra jami zaj muj¹cymi siê pr dukcj¹ ecstasy s¹ nadal H land ia i Bel gia. Han del tabletkami ecstasy w Eu rp ie sta je siê c raz bar dziej za - awanswany i charakteryzuje siê wzrstem prfesjna - liz mu i wyd ajn œci pr dukc ji. Ob serw uje siê tren dy p - legaj¹ce na udziale bardziej wyspecjalizwanych sób i ze sp³ów. Je dnak e dal sza dys tryb ucja kñ cwy ch pr - dukt ów ecstasy m e byæ pr wad zna bar dziej dr aÿnie. M e byæ na p dejm wa na przez du ¹ liczbê ma³ych grup ró nej nardwœci, zaj muj¹cych siê prze myt em nark ty ków. Ecs tasy jest naj czêœ ciej na byw ana w H - land ii, Bel gii i in nych kra jach zaj muj¹cych siê jej pr - dukcj¹ (kra je nadba³tyc kie, Pl ska, re gin Ba³ka nów itd.) i na stêpnie prze myc ana d in nych kr ajów [1]. Unia Eu rp ejska wpr wad zi³a Plan dzia³ania w za - kres ie na rkt yków ( ) [11], kt óry sku pia³ siê na zwi êkszeniu i rz wju wspó³pra cy miê dzy pañ stwami cz³n kws kimi w za kres ie œc igan ia raz tam, gdzie t w³aœciwe, wspó³pra cy z Eu rp lem lub Eu rj ust, kra jami trzecimi i rganizacjami miêdzynardwymi w dziedzi - nie zwalczania miêdzynardwej zrganizwanej prdukc ji nar kty ków raz han dlu nar kt yka mi. Jed nym z cel ów jest gran icz enie pr dukc ji raz pd a y nar kty - ków syn tet yczny ch p przez prac wa nie d³ugt er mi n - w eg rz wi¹za nia na szcze blu UE w za kres ie wyk - rzy stan ia pr filu s¹d weg dla na rk tyków syntetycz - nych d stra teg iczny ch i per acy jnych celów œcig ania. Oprac wa nia ta kieg rz wi¹za nia p winny d knaæ r - gany œc iga nia raz r gany s¹dwe, pra cuj¹c wsp ólnie i pieraj¹c siê na dtychczaswych dœwiadczeniach w tej dziedzinie. Inna instytucja, Parlament Eurpejski, przygtwa³ rezlucjê w sprawie strategii UE w zakresie na rkt yków ( ) [16]. W pr pz ycji zal eceñ Par lam entu Eu rp ejsk ieg dla Rady UE na te mat eur - pejskiej strategii antynarktykwej ( ) [16] stwierdzn, e w dziedzinie egzekwwania prawa i wy - miaru s¹d weg, p lit yka an tyn ark tyk wa p winna sku piaæ siê na pri ryt eta ch i d pw iedni wy bran ych dzia³aniach, miêdzy in nymi wzmcnie niu, w ra mach struk tur UE, wspó³pra cy w za kres ie eg zek wwa nia pra - wa, dc hdzeñ kar nych i nauk s¹d wych p miêdzy pañ -

13 Prcedury analityczne stswane w prfilwaniu tabletek ecstasy 83 stwami cz³n kws kimi UE, kt óre maj¹ ws pólne in ter esy i (lub) staj¹ w bec tych sa mych pr ble mów zwi¹za nych z nar kt yka mi. Wiê kszy za kres wspó³pra cy móg³by z - staæ stw rzny dla pañs tw cz³n kw s kich, kt óre stj¹ w bec tych sa mych pr ble mów (na przyk³ad pr dukc ja nar kty ków syn tet yczny ch) i mg³y by wspó³pra cw aæ przy p szuk iwa niu rz wi¹zañ w ra mach pr jektów. Ta - kie p dejœcie d prw adzi³ d œcis³ej wspó³pra cy miê dzy instytucjami i labratriami s¹dwymi prwadz¹cymi ba dan ia na rk tyków. Wy nik iem wspó³pra cy s¹ pr jekty, któ re przy bier aj¹ frmê wspó lnych d ch dzeñ, wy miany dœwiadczeñ, pr jektów na ukw ych, sz kleñ, se mina riów lub knfe - rencji. Na tym plu szc zeg ólnie ak tywne s¹: Na ukwa Gru pa R bc za z za kresu Anal izy Skn fis kwa nych Narktyków (SWGDRUG) raz Gru pa R bc za ds. Na r - kt yków Eu rp ejsk iej Sie ci Ins tytutów Nauk S¹d wych (ENFSI). Pr fil wa nie nar kt yków jest naj bard ziej bie - c uj¹cym za gadn ieni em, p niew a jeg wy niki mg¹ da - waæ in frm acje na te mat p chd zenia nar kt yku, tras jeg prze mytu, akty wn œci nie leg alny ch lab ra tri ów, metd syntezy, u ytych substancji chemicznych itp. Wed³ug de fin icji Gru py R bc zej ds. Na rk tyków ENFSI, pr fil wa nie jest u y ciem me td d k reœlenia w³as nœci che miczn ych i (lub) fi zyczn ych skn fis k wa - nych nar ktyków, aby dk naæ ich prównania w ce lach wywiadwczych (strategicznych, taktycznych) i dw - dwych. St sw any ch m e byæ wie le tech nik, zaró wn d dzieln ie, jak i w p³¹cze niu, jed nak e sys tem pr fil - wa nia musi byæ d sts wa ny d ptrzeb. Taki sys tem musi mieæ zdefiniwany cel, ujmwaæ zmiennœæ próbek wewn¹trz i miê dzy par tiami raz zaw ieraæ nar zêdz ia ra - prtuj¹ce, systemy lub mechanizmy, które pzwalaj¹ na in terpretacjê wy ników, by by³y ne zr zum ia³e dla u yt - kwnika. Oznac za t, e pr fil wa nie jest wiê cej ni tyl k metd¹ analityczn¹, jednak e niniejszy artyku³ skupia siê tylk na czêœci analitycznej prfilwania. Zanieczyszczenia s¹ tymi elementami narktyków, które dstarczaj¹ najwiêcej infrmacji. Zarówn sk³ad - niki rganiczne, jak i nierganiczne tabletek s¹ u yteczne d ce lów pr fil wa nia. Ich sk³ad zal e y d ta kich czyn - ników, jak dr ga syn tezy, jej wa runki, u yte d czynn iki, ka tal iza try, me tdy czysz czania su rw eg pr duktu lub wyt wórca. Ta bletki ecstasy s¹ mie szan in¹ wie lu sub - stanc ji. Sub stanc je psy cha kty wne ta kie jak k fei na lub pa rac eta ml i neu tralne d datki, ta kie jak cu kry lub kwa - sy t³uszcz we, mg¹ byæ d daw a ne d g³ów neg sk³ad - nika przed tabletkwaniem. Pnadt zanieczyszczenia p wsta³e pd czas pr dukc ji lub becne w pre kurs ra ch, d czynn ika ch i rzpusz czalnikach, mg¹ zna jdwaæ siê w kñcwym prdukcie. Pierwtne zanieczyszczenia mg¹ te re agw aæ i byæ prze kszta³cane na ka d ym eta - pie pr dukc ji. Wa runki prze chw ywa nia, œwiat³, ciep³ lub wilg æ mg¹ pr wa dziæ d tw rzen ia n wych zani e - czyszczeñ. Celem prfilwania narktyków jest kreœ - lenie pd bi eñs twa sk³adu pró bek z prób kami uzys ka - nymi wczeœniej i ze bran ie wy ników w ba zie da nych. P - dbieñstw jest sza cw ane przez prównanie pr fili zan - iec zyszczeñ. Pr file s¹ cen iane wi zua lnie lub przy u yciu me td sta tys tyczny ch z za sts wa niem pr gra - mwania statystyczneg. Wiedza na temat prcesu pr - dukcji, szczególnie twrzenia i stabilnœci zanieczyszczeñ, zanieczyszczeñ charakterystycznych dla metdy syntezy (markerów) i m liwych zmian w prfilach zanieczyszczeñ, um liwia wyci¹gniêcie pprawnych wnisków na te mat p dbieñstw i ró nic mi êdzy prób - kami. Taka in frm acja m e byæ si¹gana p przez szcze - gó³w¹ an alizê che miczn¹ pró bek ze zna nych Ÿró de³, kie dy przebieg re akc ji jest znany. Ce lem teg ar tyku³u jest przegl¹d pdejœæ anal ity cz - nych wykrzystywanych d pr fil wa nia ta blet ek ecs - tasy. 2. Pr fil wa nie zan iec zys zcz eñ r gan iczny ch 2.1. Wprwadzenie Prcedura prfilwania zanieczyszczeñ rganicznych sk³ada siê z nas têp uj¹cych etapów: 1. ekstrakcja zanieczyszczeñ z próbki (tabletki); 2. jakœciwa lub (i) ilœciwa analiza zanieczyszczeñ za pmc¹ metd analitycznych; 3. in terp reta cja wy ników, czy li pr ównanie raz klasy - fikacja prfili zanieczyszczeñ z u yciem algrytmów statystycznych (w tym celu najczêœciej stswana jest anal iza skup ieñ raz anal iza g³ówny ch sk³ad - wych). D tej pry z sta³ prac wa nych kil ka me td prfi - lwania zanieczyszczeñ rganicznych wykrzystywanych sbn dla amfetaminy, metamfetaminy czy MDMA (lub ta blet ek ecstasy). Wiê ksz œæ z nich jest d sie bie p dbna i ba zuje na eks trakc ji ciecz-ciecz zanieczyszczeñ z ma trycy nar kt yku raz anal izie za p - mc¹ chrmatgrafii gazwej sprzê nej ze spektr - metri¹ mas lub z de tekt rem p³mien iw-j niz acy jnym. Prze³mem w pr fil wa niu MDMA by³a pra ca Ver - weij z H lend ersk ieg In styt utu Nauk S¹d wych (NFI) [29]. Au tr przed stawi³ su ger wa ne wz ry struk - tur alne raz wid ma ma swe pr eku rsrów, pr duk tów p - œre dnich raz ubczn ych becn ych w próbk ach MDMA przygtwanych trzema metdami syntezy. Te dane ana - l ity czne mg³y zs taæ u yte d kre œle nia sp sbu syn - tezy st sw ane g w nie leg alnym la br at rium raz pm óc w k reœ len iu p chd zenia pr óbek p przez ich p - równanie. W na stêpnych la tach za czêt sze rzej zaj m - waæ siê tym pr blem em. Prblems f Frensic Sciences 2007, LXIX, 71 89

14 84 K. Circh, D. Zuba 2.2. Przy gt wa nie prób ek d anal izy eks trakc ja zan ieczy szczeñ z pró bki Sp œród ró nych tech nik eks trakc ji st sw any ch d izlacji zanieczyszczeñ z tabletek ecstasy, najczêœciej st sw an¹ jest eks trakc ja ciecz-ciecz. W niektórych pu - blik acj ach przed staw in za sts wa nie bar dziej nw - czesnych tech nik, ta kich jak eks takc ja d fazy sta³ej SPE (s lid pha se extrac tin), mi kre kst rakcja d fazy sta³ej SPME (s lid pha se micrextrac tin) czy mikrekstrak - cja d fazy sta³ej z fazy nad pw ierzcni wej SPME/HS (s lid pha se micrextrac tin/he ads pace). R zwój me td piera³ siê g³ównie na pty mal iza cji waru nków ekstrak - cji w celu zwi êksze nia wyd ajnœ ci pr cesu, lub przy naj - mniej, re dukc ji efektu ma tryc we g. W pra cy au trs twa Gi men i in. [13] wy bran naj - czêstsze za niec zyszcz enia becne w próbk ach MDMA raz pub lik wan ich wid ma ma swe. Przy gt wa nie prób ek pr wad zn w nas têp uj¹cy sp sób: il œæ pró bki rów nw a n¹ 10 mg czy steg MDMA HCl rz puszc zn w 3 ml wdy de styl wa nej i na stêp nie d dan 200 µl 1 M NaOH. Otrzym any mc n za sad wy r ztw ór (ph 12,8) mie szan przez 10 mi nut (1800 br/min). Ek strakcjê pr - wad zn przy u y ciu 3 ml eteru diety lw eg i wy trz¹ - san przez 20 min. Od dziel n¹ fazê r gan iczn¹ d par - wa n d su cha. D dan 500 l eteru diety lw eg i mie - szan przez kil ka se kund. D ba dan ia p bran 2 l eks trak tu. Anal iza pr wad zna by³a za p mc¹ me tdy GC-MS. Za sts wa n 2 typy j niz acji j niz acjê elek - trnami (EI) pd czas de tekc ji i ident yfi kac ji raz d dat - ni¹ j niza cjê che miczn¹ (CI+) przy p twierd zeniu bec - nœci ka deg zanieczyszczenia (jak gaz reagentwy u yt CH 4 ). Ci sami au tr zy przed staw ili pracê pœwi ecn¹ pty - malizacji prcesu ekstrakcji ciecz-ciecz stswanej w pr fil wa niu MDMA [14]. Spraw dzn wp³yw ph, dczynnika ekstrahuj¹ceg raz czasu wytrz¹sania próbek na wy dajnœæ eks trakc ji. Zba dan tak e rzk³ad za - nie czyszczeñ pm iêd zy dwie fazy raz mak sym alny czas prze chw ywa nia eks traktu. Ana lizê pró bek MDMA prze pr w adz n, k rzys taj¹c z chr mat gr afu ga zw eg sprzê neg ze spektrmetrem mas. Na pdstawie trzy - m any ch wy n ików au tr zy wy wnis kwa li, e na jwiêc ej zan ie c zysz czeñ eks trah uje siê z rz twru ph 11,5 przy u y ciu eteru diety lw eg jak eks trah enta. Stwierdzili tak e, e najlepszy stsunek ilœci dczynnika ekstra - huj¹ceg d il œci bu fru wy nsi 3:2, a czas wytrz¹sa nia p win ien wynsiæ 10 mi nut. Gimen i in. przedstawili tak e wyniki prfilwania próbek MDMA przygtwanej metd¹ redukcyjneg aminwania [12]. Au tr zy trzym ali równie sa frl, izsaf - rl, pi per nal, -ni tri zsa frl i z tych sub stanc ji prze - pr wad zili syn tezê 3,4-me tyl en di ksyfe nyl-2- pr pannu pre kurs ra MDMA. Przy gt wa nie prób ek prze - biega³ wed³ug zp tym ali zw anej pr ced ury eks trakc ji [14], natmiast analizê zanieczyszczeñ prwadzn za p mc¹ me tdy GC-MS. W pra cy Rashe da, An ders na i Kin ga cen in u y - tecznœæ eks trakc ji typu ciecz-ciecz (LLE) raz ekstrak - cji d fazy sta³ej (SPE) d anal izy ta blet ek ecstasy [23]. W przypadku ekstrakcji ciecz-ciecz przygtwanie próbek p lega³ na rz puszc zeniu 50 mg prsz ku (MDMA) w 1 ml bu fru fs fr an weg ph 9. Otrzym any rz - twór mie szan na wytrz¹sar ce przez 30 mi nut. Na stêpnie d dan 1 ml cta nu etylu i wytrz¹san przez k lejne 30 mi nut. R ztwór wi rw an przez 5 mi nut (3000 br/min). P d wir wa niu d dziel n wa rstwê r gan iczn¹ i zre - duk wa n w stru mien iu aztu d 100 l. D dan 100 l trietylaminy jak wzrca wew nêtrzneg i p bran 1 µl d anal izy. Pd czas eks trakc ji d fazy sta³ej kl u mien kê Varian Bnd Elut C18 kn dyc jn wan przy u y ciu 10 ml wdy de jn iz wan ej, 10 ml me tan lu i k lejn ych 10 ml wdy de jn iz wan ej. Na stê pnie rzpuszczn 50 mg pró bki w 1 ml bu fru fs fr an weg ph 9. Za - wiesinê wytrz¹san przez 30 mi nut, d wir wa n i zde - kant wa n rz twór znad sadu. Rzt wór prób ki w buf - rze wpr wad zn na klu mie nkê (prêd kœæ prze p³ywu 1 ml/min). Nastêpnie klumienkê przep³ukan 10 ml de - styl wa nej wdy i sus zn, st suj¹c maksy mal n¹ pró - niê przez 5 mi nut. Za niec zyszcz enia wyp³u kan, st - suj¹c 700 µl izp rpa nlu, 1 ml mie szan iny cta nu etylu i 2% amn iaku. Frak cje p³¹cz n i d par wa n d 100 µl, a na stê pnie d dan 100 µl rz twru wzr ca wewn êtrzneg. Au tr zy p rów nali te dwie me tdy i d - szli d wni sku, e ekst rakcjê d fazy sta³ej cha rakt ery - zuje lep sza wyd ajnœæ. Jed nak e w p rów nywanych me - t dach za sts wa n inne d czynn iki w ró nych il œcia ch (LLE: 1 ml cta nu etylu, SPE: 700 µl izp rpa nlu + 1 ml mie szan iny cta nu etylu i 2% amn iaku), c mg³ mieæ wp³yw na wy nik prze prw adz nych badañ. Ba dan ia d tycz¹ce pr fil wa nia sty mul ant ów z gru py amfetamin by³y d kñca lat dziewiêædziesi¹tych prwad zne tak e w Pl sce. Pr jekt na zwie Oprac wa nie anal ity czneg i che mm etr yczneg m delu pr fil wa nia ecstasy dla p trzeb bazy da nych na rktyków re aliz wa - ny by³ w In styt ucie Eks pert yz S¹d wych przy wspó³pra - cy z Uniwersytetem Jagiellñskim i Centralnym Labra tr ium Kry min ali sty cznym K mendy G³ów nej P lic ji. Wy kn awcy pr jektu przed staw ili wy niki w kil ku pra - cach [25, 26]. MDMA uzyskan piêc ima sp sb ami syntezy w kilku partiach, a nastêpnie zaklasyfikwan próbki na pdstawie analizy zanieczyszczeñ rganicz - nych d grup d pw iadaj¹cych me td zie syn tezy. Przy - gt wa nie prób ek prze prw adz n w nast êpuj¹cy spsób: 200 mg MDMA HCl rz puszc zn w 2 ml bu fru wê gla nweg ph 10 i na stê pnie energ icznie wy trz¹ - san rztwór przez 25 mi nut. Ek strakcjê pr wad zn przy u y ciu 200 µl n-heptanu zawieraj¹ceg difenyl - aminê jak wz rzec wew nêtrzny (35 mg/l). Rz twór wy - Prblems f Frensic Sciences 2007, LXIX, 71 89

15 Prcedury analityczne stswane w prfilwaniu tabletek ecstasy 85 trz¹san przez k lejne 25 mi nut i pd dan anal izie za p mc¹ me tdy GC-MS. W k lejn ej pra cy pis an trzym anie dw ma ró - nymi me td ami 3,4-me tyl en di ksyfe nyl-2-pr pan nu (3,4-MDP-2-P). Nas têp nie pre kurs r u y t d syn tezy MDMA me td¹ re dukc yjne g amin wa nia z NaBH 4. Jest t metda najczêœciej stswana w nielegalnych labratriach w Plsce. Ustaln najwa niejsze markery tej me tdy syn tezy. Wy kr zyst an ten sam sp s ób d przy g t wania prób ek, st suj¹c ta kie same pa ram etry me tdy GC-MS. Pr jekt Unii Eu rp ejsk iej za tytu³wany Wspó lna har m niz acja me td pr fil wa nia sty mul ant ów z gru py am fet amin by³ wdra any w la tach Jed nym z za dañ pr jektu by³ prac wa nie pr ced ury eks trakc ji zanieczyszczeñ. W tym celu zdecydwan siê zasts - waæ eks tra kcjê ciecz-ciecz [20]. P lega³a na na rz pusz - c zeniu 200 mg prsz ku w 4 ml bu fru fs fr an weg ph 7,0, a nas têp nie wytrz¹sa niu przez 10 mi nut, umieszczeniu w ³aŸni ultradÿwiêkwej i wirwaniu przez 8 mi nut (4500 br/min). R ztwór prze filt rwa n w celu zap bieg niêc ia tw rzen iu siê emuls ji, które uni em li - wi³by d dziel enie i p bran ie war stwy r gan icznej. Na - stê pnie d dan 400 µl t lue nu (za wier aj¹ceg wz rzec wew nêtrzny ei kz an 0,02 mg/ml) i mie szan przez 20 mi nut raz wi rw an przez 3 mi nuty (3500 br/min). Od dziel n wa rstwê t lue nw¹ i p bran d anal izy. Ta sama pr ced ura eks trakc ji ciecz-ciecz z sta³a przed staw ina w pra cy van Deur sena, Lc ka i P rtm anvan der Meer [10]. Au tr zy p rów nali bu fry st sw ane d rz puszc zenia pró bki. Prze tes twa n trzy wart œci ph bu fru: 1,0, 5,0 raz 7,0, a na jwi êksz¹ wy daj nœæ eks - trakc ji uzys kan, st suj¹c b jêtne ph. W pra cy nie wy - kr zyst an bu fru ph za sad wym, p nie wa w tych warunkach ekstrahuje siê tak e MDMA. Autrzy zwrócili ró wni e uw agê na d datk wy etap fi ltra cjê, kt óra ma za pbi egaæ tw rzen iu emuls ji. Pr ces ten m e byæ sp - wd wa ny be cn œci¹ dd atk ów (np. kwa sów t³uszcz - wych) w ta bletk ach ecstasy. Zagadnieniem prfilwania zanieczyszczeñ w tabletkach ecstasy za p mc¹ GC-MS za jêli siê ta k e w Hng Kn gu Cheng i in. [8]. Au tr zy prze prw adz ili anal izê 89 skn fis kwa nych ta blet ek. Spraw dzn wydaj nœæ pr cesu eks trakc ji z wy kr zyst aniem kil ku dc zynników eks trah uj¹cych: di chlr me tanu, eteru diety lw eg, c - ta nu etylu i mie szan iny eter diety lwy-ctan etylu w st - sunku bj êtœ ciwym 50:50. Ostat ecznie wy bran eter diety lwy. Przy gt wa nie prób ek p lega³ na rzpusz - czeniu 30 mg prsz ku w 1 ml bu fru fs fr an weg ph 11,5, a nas têp nie mie szan iu przez 5 mi nut. Eks - trakcjê pr wad zn przy u y ciu 1,5 ml eks tah enta za - wieraj¹ceg difenylaminê jak wzrzec wewnêtrzny (0,40 mg/l). Rz twór wytrz¹san przez k lejne 30 mi nut, a na stêpnie p bran¹ wa rstwê r gan iczn¹ prze nies in d filki, d par wa n d su cha w stru mien iu aztu w tem - per atu rze p kj wej. D dan 500 l eteru diety lw eg i pd dan anal izie me td¹ GC-MS. Otrzym ane chrma - tgramy prównan za pmc¹ hierarchicznej analizy skup ieñ (HCA), a ba dane ta bletki za klas yfi kw an d grup d pw iadaj¹cych da nej me td zie syntezy. Eks trakc ja typu ciecz-ciecz z sta³a ró wnie wyk - rzystana d pr fil wa nia ta blet ek ecstasy przez Palhla i in. [21]. Za niec zyszcz enia wy izl wa ne by³y w wa - runk ach za sad wy ch z wy kr zyst aniem chlr ku mety - lenu. Ta bletki (MDMA) rz drbn in i p bran 150 mg h mg eni czneg prsz ku, p czym d dan 1 ml bu fru wê gla nweg ph 10. Za wie sinê mie szan przez 5 mi - nut. Ek strakcjê pr wad zn przy u y ciu 1 ml d czynn ika eks trah uj¹ceg i wytrz¹san przez 5 mi nut. Wa rstwê r - gan iczn¹ prze filt rwa n, zre duk wa n d 100 l w stru - mien iu su cheg p wiet rza i pd dan anal izie za p mc¹ me tdy GC-MS raz GC-FID. Kl asy fikacjê pr óbek prze - prw adz n, st suj¹c ana lizê sku pieñ (CA). Jak przed staw in pwy ej, sp sby eks trakc ji ciecz-ciecz stswanej w prfilwaniu tabletek ecstasy, ró ni¹ siê kil kma pa ram etr ami, ta kimi jak ph, r dzaj u yteg bu fru raz d czynn ika eks trah uj¹ceg, czas wytrz¹sania i wirwania, a tak e stswany wzrzec wewnêtrzny. W tabeli I zestawin pszczególne wa - runki pr ced ury eks trakc ji. W statn ich la tach prze prw adz n wstê pne ba dan ia dtycz¹ce zastswania metdy SPME w prfilwaniu nar kt y ków syn tet yczny ch. Pr fil wa nie skn fis kwa - nych tabletek ecstasy raz pró bek am fet ami ny pr wad z - ne by³ za p mc¹ me tdy SPME z fazy nad pw ierzchni wej raz ka pi l arnej chr mat gr afii gaz wej [18]. Ze wzgl êdu na wyst êpuj¹ce w ta bletk ach ecstasy sub stanc je d datk we g³ów nie le piszc za masy ta bletk wej, ta kie jak kwas ste aryn wy lub pal mit yn wy i ich sle, nie m na by³ zas ts waæ bez pœ red niej tech niki SPME. D datki te nie rz puszc zaj¹ siê w bu fr ze i p zanu rzeniu w³ókna w rz twr ze ad srb uj¹ siê na nim, pwduj¹c jeg szybk¹ degradacjê. Prcedura ekstrakcji SPME r zp - czê³a siê d rzpusz czenia 10 mg prób ki w 5 ml 0,1 M bu - fru cta nw eg ph 5,0. Na stêp nie rzt wór prób ki pd dan dzia³aniu ult rad Ÿwiêków przez 10 mi nut. P grzan iu rz twru d tem per atu ry 90 C w³ókn SPME wpr wad zn d war stwy ga zw ej nad rztwrem. Rztwór in tens ywnie mie szan (200 br/min) przez 30 mi nut. D ekstrakcji SPME wykrzystan dwa rdzaje w³ókien: plidimetylsilksanwe (PDMS) i plidimetylsilksanw-diwinylbenzenwe (PDMS/DVB). Lepsz¹ wy daj - nœæ zarówn w przy padku am fet ami ny, jak i ecstasy, si¹gni êt, st suj¹c w³ókn PDMS/DVB. Au tr zy przedstawili równie ekstrakcjê ciecz-ciecz zanieczysz - czeñ i p równ ali bie me tdy. Z p rów nania pr fili za - nie czyszczeñ wy nika, e w przy padku me tdy SPME wy daj nœæ eks trakc ji pipe r nalu, izs afr lu i N-fr myl- MDMA jest wiêksza, natmiast wydajnœæ ekstrakcji MDP-2-P i 3,4-me tyl en di ksyfe nyl-2-pr pan lu jest Prblems f Frensic Sciences 2007, LXIX, 71 89

16 86 K. Circh, D. Zuba mniej sza. Du ¹ za let¹ SPME w st sunku d LLE jest nie - mal zupe³ne wyeliminwanie u ycia rzpuszczalników rganicznych. Istnieje jednak bawa, e zanieczyszcze - nia wzg lêdnie du ych ma sach cz¹stecz kw ych nie s¹ wy starc zaj¹c lt ne, aby m na je by³ eks trahwaæ me - td¹ SPME/HS Me tdy anal izy in strum enta lnej st sw ane d ba dan ia za nie czyszczeñ z ta blet ek ecs tasy Obecnie wiêkszœæ prcedur analitycznych stswanych w prfilwaniu zanieczyszczeñ tabletek ecstasy bazuje na chrmatgrafii gazwej sprzê nej ze spek - trm etri¹ mas (GC-MS) lub z de tekcj¹ p³mien iw-j - nizacyjn¹ (GC-FID). Technika GC-MS pzwala jedncze œnie na rz dzia³ sk³adn ików anal iz wan ej prób ki ecs - tasy raz ide ntyf ikacjê sub stanc ji na pd staw ie trzym a - ne g wid ma ma sw eg. W ta beli II ze bran pa ram etry me td GC-MS raz GC-FID st sw any ch w pr fil wa - niu zanieczyszczeñ z tabletek ecstasy. Prfile zanieczyszczeñ m na uzyskaæ tak e metd¹ wy sk sp rawnej chr mat gr afii cie czw ej (HPLC) [6] raz me td¹ chr mat gr afii cien kw arst wwej (TLC) [17, 24]. Byr ska i Zuba pub lik wali pracê d tycz¹c¹ za sts - wa nia me tdy HPLC w pr fil wa niu pró bek MDMA [6]. S³ab za sad wy r ztw ór bu fr wy (ph 8,5) um l iwi³ ekstrakcjê najwa niejszych zanieczyszczeñ MDMA. Za - sts wa n ek stra kcjê d fazy sta³ej w celu za gêsz cze nia zanieczyszczeñ i pzbycia siê stsunkw znacznych ilœci chl rw d rku MDMA. D eks trakc ji u y t ze - stawu Ba ker spe-12g Sys tem z pmp¹ pró niw¹ typu KNF Labprt. Zestaw um liwia jednczeœnie ekstrakcjê 10 próbek. Analiza wyizlwanych zanieczyszczeñ prwadzna by³a za pmc¹ chrmatgrafu cieczweg La Chrm D-7200 Sys tem fir my Merck-Hi tac hi wy ps a - neg w de tekt r ma trycy did (DAD), m del L Rz dzia³ zwi¹zków pr wad zn na k lumn ie mnli - tycznej Chr ml ith Per frm ance RP-18e (100 4,6 mm, 2 m). Jak elue nta u yt wdy z d datk iem 100 l 85% kwa su fs fr we g na litr wdy (A) raz acet ni tryl (B). Prze p³yw fazy ru chm ej ustal n na 1 ml/min. Za - sts wa n na stêp uj¹cy zp tym ali zw any pr gram gra - dient wy sk³a du fazy ru chm ej: 0 min 100%A, 0%B; 21,3 min 59,5%A, 40,5%B; 33 min 0%A, 100%B; 34 min 100%A, 0%B. Wid ma zbie rane by³y w za kres ie nm, na tm iast d³ug œæ fali m nit r wan ia wy - nsi³a 205 nm. K lum nê ter ms tat wan w tem per atu - rze 30 C. Wa runki st sw ane w anal izie chr ma tgraficz nej kn trl wa ne by³y przez d dan ie wzr ca wew - nêtrzneg (di fen yl ami na) d ka dej pr óbki. Za sts wa - nie k lumny m nl ity cznej w p³¹cze niu z faz¹ ru chm¹ zp tym ali zw an¹ przy u y ciu me tdy si mpl eksów um liwi³ rzdzia³ zanieczyszczeñ becnych w prób - kach MDMA. Otrzym an pra wid³w¹ kla syfikacjê ba - dan ych pr óbek, st suj¹c met dê pr ównywania i gru p - wan ia na pd staw ie pla p wierzchni 33 pi ków p ch - dz¹cych d za nieczyszczeñ MDMA. Pr óbki pdzie l n na kla sy d pw iadaj¹ce me td zie syn tezy. Wed³ug au t - rów, u y tec znœæ me tdy HPLC jest p rów nywalna z chr mat gr afi¹ ga zw¹ z de tekt rem p³mien iw-j - nizacyjnym. W przypadku zast¹pienia detektra matrycy did przez spektrmetr maswy, chrmatgrafia ciecz - wa m e byæ me td¹ km plem enta rn¹ w st sunku d GC-MS lub na wet me td¹ al tern aty wn¹ st sw an¹ w pr fi lw aniu MDMA. Prfilwanie zanieczyszczeñ 1-(3,4-metylendiksy - fe nyl)-2-ni trp rpe nu, pr duktu pœ redn ieg syn tezy 3,4-me tyl en di ksyme tam fet aminy (MDMA), prwadzne by³ za p mc¹ tech niki SPE-TLC [17]. Chrma - t graficz ny rz dzia³ eks traktów pr wad zn na p³yt kach alum ini wych p kryt ych e lem krze mink wym wzb - gac nym czyn nik flu ryz uj¹cy przy d³ug œci fali œwi at³a wzbudzaj¹ceg 254 nm, w pzimej kmrze chrmatgraficznej. Plamki pchdz¹ce d rzdzielnych zanieczyszczeñ bserwwan w œwietle UV ( wzb = 254 i 366 nm). Naj lepsz¹ jak œæ pr fili trzym an, st suj¹c jak elue nt mie s zaninê acet ni tryl:chl rf rm (2:8). 3. Pr fil wa nie zan iec zys zcz eñ nie rgan iczny ch Oprócz prfilwania zanieczyszczeñ rganicznych pd jêt ró wni e pr óby pr fil wa nia zan iec zys zcz eñ nie - rganicznych tabletek ecstasy. Zanieczyszczenia nier - ganiczne mg¹ zstaæ wprwadzane pdczas syntezy nar k tyku jak re agenty, re gul at ry œr d wis ka, ka tal i - za try itp. Ba dan sk³ad pier wiastk wy prób ek nark ty - ków przy u yc iu spek trm etr ii mas z j niz acj¹ w pla zmie in dukc yjnie sp rzê nej (ICP-MS), atm wej spektr me - trii emisyjnej ze wzbudzeniem plazmwym (ICP-AES) raz atmwej spektrmetrii absrpcyjnej ze wzbudze - niem pla zmw ym (ICP-AAS). Cm ment i in. prze prw adz ili anal izê sk³adu pier - wiastk we g ta blet ek ecstasy za p mc¹ me td ICP-MS raz ICP-AES [9]. Ce lem ba dañ by³ p równanie pr zy - da tnœci tych dw óch me td w pr fil wa niu nar kt yków. D datk w prze tes twa n dwa sp sby przy gt wa nia prób ek: 1. D 200 mg próbki d dan 5 ml stê n eg HNO 3 i 1 ml H 2 O 2, a na stê pnie umieszc zan rztwór w pie cu mi krf al wym na 50 min; 2. D 200 mg próbki d dan 25 ml r zci eñczneg HNO 3 (5%), trzym any rztwór wytrz¹san i umiesz c zn w ³aŸni ultradÿ wiêk wej na 10 min. Otrzym ane wy niki dla pr óbek p chdz¹cych z jed nej par tii syn tezy ró ni³y siê w znacz nym stp niu (œred nie RSD równe 20% dla ICP/AES i 25% dla ICP/MS). Pd - czas pr ównywania dwó ch sp sbów przy gt wa nia próbek kaza³ siê, e wy znac zne œr ednie st ê en ia wy - Prblems f Frensic Sciences 2007, LXIX, 71 89

17 Prcedury analityczne stswane w prfilwaniu tabletek ecstasy 87 bran ych pi erwi astków by³y wi êksze, gdy pr óbki przyg - twywane by³y metd¹ z u yciem pieca mikrfalweg. W ka dej analizwanej tabletce najwiêksze by³y stê- en ia Ca, Na i Mg. Pza tym w wi êksz œci pr óbek wy - kryt: Fe, B, Si, Cr, Cu, Ti, Al raz K, jed nak pier wiastki te wyst êpwa³y równ ie w prób kach referen cyjnych, któ - re nie zawiera³y substancji aktywnej. Pdczas analizy piêc iu bia³ych ta blet ek z ta kim sa mym lg trzym an ró ne prfile nierganiczne (zró nicwane zawartœci pie rwias tków wchdz¹cych w sk³ad ta blet ek). W in nym przy padku ba dan ie pi êciu ta blet ek ta kich sa mych ce - chach fi zyczn ych (k lr i lg) raz chemicz nych (taka sama za wartœæ MDMA) za kñczy³ siê uzys kani em bar dz p dbn ych pr fili nie rgan iczny ch, pd czas gdy w in nych przy padk ach uzys kiwa n bar dz p dbne pr - file zanieczyszczeñ nierganicznych i równczeœnie ró - ne pr file r gan iczne. Prze prw adz n d datk w ana - lizê ta blet ek na za wart œæ kw asów t³uszcz wych i stwier - dzn, e jed na z dwó ch ba dan ych pr óbek za wiera³a ich trzy razy wi êcej. P twierd zi³ t, e ta bletki nie pch - dzi³y z jed nej wy prd uk wan ej par tii. Ba dan ie sk³adu pier wiastk we g prób ek MDMA (w p staci pr szk ów i ta blet ek) prze prw adz ili tak e K - per i in., st suj¹c me tdy ICP-MS raz ICP-AES [19]. Au tr zy sku pili sw¹ uwa gê na ta bletk ach ecstasy raz pró bkach MDMA trzym any ch me td¹ re dukc yjne g amin wa nia z wy kr zyst aniem trzech reduktrów: pla - tyny (Pt), b rw d rku sdu (NaBH 4 ) i amalg ama tu gli - nu Al(Hg). Pró bki syn tet yczne trzym ane by³y w ró - nych la br at ria ch. Pcz¹tkw wy bran piêæ pierwi ast - ków bêd¹cych p tenc jalny mi mar kerami me tdy syn tezy (Al, Hg, Pt, B, Na). Prze prw adz n anal izê sub stanc ji czêst ddawanych d MDMA, takich jak celulza, talk, cu kry czy ste aryn ian ma gnezu i stwier dzn w nich bec - n œæ gli nu i sdu. W zwi¹zku z tym jak znacz niki syn - tezy wy bran trzy pier wiastki: rtêæ (Hg), plat ynê (Pt) i br (B). P prze prw adz eniu badañ stwier dzn w przy pad ku syn tezy z wy kr zyst aniem pla tyny jak re - dukt ra b ecn œæ Pt raz brak Hg i B, w przy padku syn - tezy z u y ciem Al(Hg) be cn œæ Hg raz brak Pt i B. Na tm iast w przy padku syn tezy z u y ciem NaBH 4 jedynie 15 z 18 ba dan ych pr ó bek za wiera³ tyl k br. Stê enia analizwanych pierwiastków mieœci³y siê w dœæ szer - kim za kres ie: ppm dla Pt, 0,2 290 pmm dla Hg i ppm dla B. P nadt ba dane pr óbki za wiera³y ta k e inne pier wiastki w œl ad wych il œc iach (< 5 ppm), np. Cr, Mn, Cu, Sn, Pb, Sc, Ni, Zn, Ga, Rb, Sr. Au tr m uda³ siê k reœ liæ na pd staw ie zaw art œci Pt, Hg i B, met dê syn tezy 89 z 97 ba dan ych ta blet ek. D datk w w przy padku 80% anal iz wan ych ta blet ek wy kryt Cr, Mn, S i Sr. D kla syf ika cji pró bek u y t hie rarc hicznej anal izy skup ieñ (HCA) z wy kr zys t aniem wspó³czyn - nika Pe ars na. Pd sum wuj¹c wy niki p wy szych ba dañ, na le y stwierdziæ, e prfilwanie zanieczyszczeñ nierganicz - ny ch m e sta nwiæ d datk we Ÿród³ in frm acji ta - bletkach ecstasy. Zna jm œæ ich sk³adu pier wiastk we g u³atwia interpretacjê wyników anal izy zani ecz ysz czeñ r gan iczny ch. Na jwi êkszy pr blem w pr fil wa niu ta - kich zanieczyszczeñ stanwi pwtarzalnœæ wyników, jed nak m na g zmi nimalizwaæ p przez d pw iednie przy gt wa nie prób ki, a szcz egó lnie jej d k³adne ujed - n rdnienie. Pza tym najw iêk sz¹ czêœæ sk³adni ków nie - rganicznych stanwi¹ substancje mieszane ze sk³adnikiem ak tywn ym ju p jeg syn tez ie w przy padku ta - bletek ecstasy s¹ t g³ówn ie d mieszki i le piszc za. Sp - œród me td st sw any ch w pr fil wa niu zan iec zys z cz eñ nie rgan iczny ch tech nika ICP-MS wyró nia siê najn i - sz¹ gra nic¹ wyk rywalnœci i jest na w tym celu naj czê œ - ciej stswana. 4. Inne metdy stswane d analizy tabletek ecs tasy W zwi¹zku z tym, e w ta bletk ach ecstasy pr ócz sub - stanc ji ak tywn ej wy stêp uj¹ ró wnie inne d datki, ta kie jak d mieszki i le piszc za, pd jêt pr óby ba dan ia ich sk³adu. W tym celu na jcz êœciej wy kr zyst ywane by³y me tdy spek trs kp we, anal iza izt p wa raz chr - matgrafia gazwa sprzê na ze spektrmetri¹ mas. Baer, Gurny i Margt przeprwadzili analizê celulzy i lak tzy z wy kr zyst aniem spek trs kpii w za kres ie blis kiej pd czerw ieni z tech nik¹ d bic iw¹ (NIRS) [2]. Ce lem ba dañ by³ k reœlenie ró nych frm che miczn ych ce lul zy i lak tzy, a tak e rz ró nienie ich Ÿród³a pch - dzenia (prducenta). Du ¹ zalet¹ stswanej metdy by³ kr ótki czas anal izy (pni ej 1 mi nuty) raz ³atwe przyg - t wanie pr óbek. Au tr zy prze bad ali 25 prób ek ce lul zy raz 23 pr óbki lak tzy, zar ówn w p staci pr szk ów, jak i ta blet ek. Cz êœæ z nich ps³u y³a jak wzr ce, które na - stêp nie mie szan z am fet amin¹ trzech ró nych stp - niach czys tœci. P nadt pd dan anal izie ta bletki ecstasy, któ re przed ba dan iem ujedn r dni n w mÿdz ier zu. D kla syf ika cji ró nych frm che miczn ych ba dan ych cukrów wykrzystan analizê g³ównych sk³adwych (PCA). Za rów n dla pr ób ek wzr cw ych ce lul zy i lak tzy, jak i sprz¹dznych mieszanin amfetaminy z cukrami uzyskan za dw alaj¹ce wy niki, na tm iast w przy padku table - tek ecstasy, które zawiera³y wiêksz¹ liczbê dmieszek, trud n by³ dpa swaæ trzym ane wid ma d widm anal i - zwanych wzrców laktzy i celulzy. Ana lizê cuk rów i kwa sów t³uszcz wych wystêp u - j¹cych w ta bletk ach ecstasy prze prw adz ili w in nej pra cy Baer i Mar gt [3]. W przy padku anal izy cukr ów przyg - t wanie prób ek prze prw adz n w nast êpuj¹cy sps ób: 2 mg jed nr dne g prsz ku rz puszc zn w 1 ml pi ryd y - ny, na stê pnie d dan hek sam ety ld isi laz an (HMDS) raz chlrtrimetylsilan (TMCS) i trzyman¹ mieszaninê wytrz¹san przez 30 se kund. P 5 mi nut ach r ztw ór Prblems f Frensic Sciences 2007, LXIX, 71 89

18 88 K. Circh, D. Zuba pd daw an anal izie. W przy padku anal izy kwas ów t³usz - cz wych k³ 25 mg prsz ku mie szan z 1,5 ml 14% rz twru flu rku bru w me tan lu i 1,5 ml hek sanu, a nas têp nie prze puszc zn przez strumieñ aztu. Szczel - nie zamkni êt¹ filkê umieszc zn w pie cu na 1 gd zinê w temperaturze 100 C. Warstwê heksanw¹ przeniesi - n d n wej filki i d par wa n w stru mien iu aztu. Nast êpnie d daw an 200 µl hek sanu za wier aj¹ceg wz - rzec wew nêtrzny (ei kz an) i pd dan anal izie. Prób ki ba - dane by³y za p mc¹ me tdy GC-MS z wy kr zyst a niem klum ny DB 1MS wy miar ach 30 m 0,25 mm 0,25 m. Jak gazu nœneg u yt helu. Wid ma ma swe re jes trwa n w za kres ie amu. Za sts wa n ró - ne pr gramy tem per atu rwe. W przy padku anal izy cu - krów pr gram rz pc zyna³ siê d 175 C, a kñ czy³ na 270 C; wy kr zyst an tr ójs tpn iwy przy rst tem per atu - ry. W przy padku anal izy kwas ów t³uszcz wych pr gram rz pc zyna³ siê d 140 C, a kñ czy³ na 230 C z jedn - stpniwym gra dient iem tem per atu ry (5 C/min). Przed - mitem analizy by³y ró ne d datki wy stêp uj¹ce w tab - letkach ecstasy, takie jak mannitl, srbitl, laktza, kwas lau ryn wy (C12), mi rys tyn wy (C14), pen tad eka - nwy (C15), pal mit yn wy (C16), mar gar yn wy (C17), lei nwy (C18_1), li nl wy (C18_2), ste aryn wy (C18) raz ara chi dwy (C20). Au tr zy prze prw adz ili klas y - fikacjê badanych tabletek ecstasy ze wzg lêdu na zawar - tœæ pwy szych zwi¹zków, wykrzystuj¹c w tym celu metdy chemmetryczne. Sk³ad tabletek ecstasy by³ rów nie ba dany z wyk - rzystaniem spek trs kpii Ra mana [4, 5]. Otrzym an wid - ma scyl acy jne b gate w drga nia, p chdz¹ce za równ d MDMA, jak i d d datków. Ce lem ba dañ by³ k - reœlenie st sunku zaw art œci sk³ad nika ak tywn eg d za - wartœci ddatku (tzn. MDMA:srbitl, MDMA:celulza, MDMA:glu kza) raz stp nia uwdn ienia bada - nych ta blet ek. Prze prw adz n anal izê ta blet ek p ch - dz¹cych z œ miu ró nych w reczków (œ miu kn fis kat). Za p mc¹ me tdy GC-MS p twierd zn, e wszyst kie ta bletki za wiera³y jak su bsta ncjê ak tywn¹ MDMA. Na - tm iast p anal izie prób ek za p mc¹ spek trm etru kaza³ siê, e wid ma piê ciu ta blet ek za wiera³y pa sma przy 880 cm 1 p chdz¹ce d sr bit lu, wid ma dwó ch ta - blet ek p siada³y pa sma przy 1124 cm 1 p chdz¹ce d celulzy, natmiast widm statniej tabletki psiada³ pa sm przy 896 cm 1, wska zuj¹ce na bec nœæ glu kzy w ba dan ej pr óbce. P nadt wszyst kie próbki za wiera³y pa sma d pw iadaj¹ce MDMA: 716, 771 i 810 cm 1. Autrzy zwrócili tak e uwagê na szybki czas analizy w p rów naniu d st sw anej naj czê œci ej w pr ces ie pr - filwania chrmatgrafii gazwej sprzê nej ze spek - trmetri¹ mas. D kr eœle nia stp nia pwi¹za nia skn fis kwa nych tabletek ecstasy zastswan tak e analizê iztpw¹. Ce lem ba dañ by³ wska zan ie, które z nich z sta³y trzy - m ane t¹ sam¹ me td¹ syn tezy alb p chdz¹ z teg sa - meg nie leg alne g la br at rium. Palhl i in. [22] zba dali st sun ek iz tp ów 15 N/ 14 N w MDMA wy ekst rah wan ej z tabletek ecstasy za p mc¹ chr mat gr afu ga zw eg sprzê neg z kmr¹ spalania raz spektrmetrem masw ym (GC-C-IRMS). Przy gt wa nie prób ek p lega³ na rz drbn ieniu w mÿ dzier zu ta blet ek ecstasy, pbra - niu 250 mg prsz ku i rz puszc zeniu g w 2 ml bu fru wê - gla nweg ph 10. R ztw ór mie szan przez 10 mi nut, na stêpnie d dan 2 ml di chlr me tanu i zn wu wy trz¹ - san przez 10 mi nut. Od dziel n¹ wa rstwê r gan iczn¹ prze filt rwa n i pd dan anal izie. P rz dziale chrma - t graficznym ps zczeg ólne sk³ad niki wpr wad zane by³y d k mry spa lan ia i tam trzym ywa n H 2 O, CO 2 i NO x. Tlen ki aztu re duk wa ne by³y d N 2, a trzym ane wid ma aztu anal iz wane przy m/z = 28, 29, 30. Rz dzia³ chr - mat gr afic zny pr wad zn na kwar cw ej k lumn ie ka - pil arnej RTx-5MS (30 m 0,25 mm 0,25 m). Jak gazu nœneg u yt helu. D zw anie pr óbki d bywa³ siê w try bie z dzie len iem stru mien ia gazu nœn eg (ang. split injectin), a temperatura dzwnika wynsi³a 260 C. Za sts wa n na stêp uj¹cy pr gram tem per atu rwy: 60 C (1 min), przy rst 17 C/min d 260 C (6 min). Au tr zy p grup wa li ba dane pr óbki w kla sy d pw iada jace da - nemu za kres wi wspó³czyn nika 15 N, któr eg wart œæ zale a³a d u yteg prekursra raz zastswanej metdy syn tezy MDMA. P dzia³ pr óbek prze prw adz n, wykrzystuj¹c metdy chemmetryczne: analizê g³ównych sk³adwych (PCA) raz hierarchiczn¹ analizê sku - pieñ (HCA). Au tr zy zw róc ili ta k e uw agê na fakt, i stwrzenie bazy uwzglêdniaj¹cej prócz takich parametrów, jak masa, za wartœæ MDMA i lg, ta k e wspó³czynnik 15 N, u³atwi ³by prównywanie tabletek ecstasy. 5. Pd sum wa nie Prfilwanie zanieczyszczeñ rganicznych, które znaj duj¹ siê w ta blet kach ecstasy, pr wad zne jest g³ów - nie z wykrzystaniem ekstrakcji ciecz-ciecz raz analizy za pmc¹ chrmatgrafii gazwej sprzê nej ze spek - tr me tri¹ mas (lub de tekt rem p³mien iw-j niz acy - jnym). P rów nan ie pub lik wan ych pr ced ur pr wad zi d za skak uj¹cych wn isk ów. Me tdy te ró ni¹ siê kil - kma pa ram etr ami, ta kimi jak ph, r dzaj u yteg bu fru raz dczynnika ekstrahuj¹ceg. Nie m na wykluczyæ, e pr fil wa nie z wy kr zyst aniem ró ny ch pr ced ur m- e pr wad ziæ d nie jedn zn acznej kla syf ika cji pró bek i w kn sek wencji d ró nych wni sk ów. Ist nieje wiêc p trzeba przepr wad zenia gó lny ch bad añ maj¹cych na celu cenê przedstawinych prcedur. U ytecznœæ metdy HPLC jest p rów nywalna z chr mat gr afi¹ ga zw¹ z de tekt rem p³mien iw-j niz acy jnym. W przy padku zast¹pienia detektra matrycy did przez spektrmetr maswy, chrmatgrafia cieczwa m e byæ metd¹ Prblems f Frensic Sciences 2007, LXIX, 71 89

19 Prcedury analityczne stswane w prfilwaniu tabletek ecstasy 89 km plem en ta rn¹ w st sunku d GC-MS lub na wet me - td¹ al tern a ty wn¹ st sw an¹ w pr fil wa niu MDMA. Spœ ród technik st sw any ch d anal izy pierwiast - kwej, zwy kle u y wana jest spek trm etr ia mas z j niz a - cj¹ w plazmie indukcyjnie sprzê nej. Prfilwanie zanieczyszczeñ nierganicznych m e stanwiæ ddatk - we Ÿród³ in frm acji ta bletk ach ecstasy. P nadt m e n u³atwiæ interpretacjê wyników analizy zanieczysz - czeñ rganicznych. Prblemem jest jednak pwtarzalnœæ wyni ków raz wp³yw sub stanc ji mie szan ych ze sk³ad nik iem ak tywn ym ju p jeg syn tez ie. Uzys kan biec uj¹ce wy niki anal izy part ej na st - sunku iz tpów 15 N/ 14 N w MDMA wy ekst rah wan ej z tabletek ecstasy za p mc¹ chr mat gr afu ga zw eg sprzê neg z kmr¹ spalania raz spektrmetrem masw ym. Me tda ta um l iwia rz pz nanie sp sbu syn - tezy raz pr ówn anie pró bek i dla teg m e byæ uwa ana za met dê km plem enta rn¹ w st sunku d GC-MS. Spektrskpia w zakresie bliskiej pdczerwieni z technik¹ d bic iw¹ raz spek trs kpia Ra mana p siad aj¹ sze reg za let w d nies ieniu d me td przed staw iny ch pwy ej, ale m liwœæ ich zastswania w rutynwych pr ced ura ch pr fil wa nia ta blet ek ecstasy wy daje siê gran icz na. Prblems f Frensic Sciences 2007, LXIX, 71 89