PROGRAM PROFILAKTYKI Żyjemy zdrowo i bezpiecznie Szkoła Podstawowa im. K. Makuszyńskiego w Kowiesach 2014/2015 1
Wstęp Instytucja, jaką jest szkoła ma za zadanie realizować zarówno cele dydaktyczne, jak i wychowawcze. Uczeń ma możliwość przyswojenia odpowiedniej ilości wiedzy, a także zdobycia umiejętności służących do przeciwdziałania sytuacjom, które zagrażają zdrowiu i bezpieczeństwu. Obecny kryzys w rozwoju moralnym dzieci spowodowany jest właśnie zwiększoną ilością zjawisk zagrażających ich zdrowiu i bezpieczeństwu. Dlatego też rozszerzono konieczność prowadzenia bardziej kompleksowych działań profilaktycznych w szkołach i placówkach opiekuńczo-wychowawczych. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu dn. 31.01.2002 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów, publicznego przedszkola oraz publicznych szkół, obligują szkoły do budowania odrębnego programu szkolnej profilaktyki. Grono pedagogiczne może więc jeszcze raz zastanowić się nad potrzebami i zagrożeniami pojawiającymi się w konkretnej szkole i wyłowić formy bardziej skutecznych działań profilaktycznych. Profilaktyka to chronienie człowieka w rozwoju przed zagrożeniami i reagowanie na pojawiające się zagrożenia. Uczniów obejmuje profilaktyka pierwszorzędowa polegająca na promocji zdrowia i zapobieganiu zagrożeniom poprzez rozwijanie umiejętności radzenia sobie z wymaganiami życia. Profilaktyka ta ma na celu odroczenie inicjacji i jest kierowana do grupy niskiego ryzyka, czyli osób które nie podejmują jeszcze zachowań ryzykownych. Program Profilaktyki Szkoły Podstawowej im. K. Makuszyńskiego w Kowiesach opisuje wszystkie treści i działania o charakterze profilaktycznym kierowane do uczniów, ale też nauczycieli oraz rodziców uwzględniając potrzebny i możliwości rozwojowe dzieci i młodzieży. Szkolny Program Profilaktyki wraz z Programem Wychowawczym stanowią spójną całość, w której określona jest działalność edukacyjna szkoły. Program profilaktyki szkoły, uwzględnia rozpoznane 2
problemy oraz zdiagnozowane potrzeby i oczekiwania uczniów, rodziców i nauczycieli. Działania profilaktyczne podejmowane przez szkołę mają wspierać wszechstronny rozwój dzieci i młodzieży. I. Dokument powstał w oparciu o obowiązujące przepisy prawa oświatowego: Ustawa o systemie oświaty z dn. 07.09.1991r z późniejszymi zmianami. Ustawa z cdn. 26.01.1982r karta nauczyciela z późniejszymi zmianami. Rozporządzenie MENiS z dn. 26.02.2002r w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. Rozporządzenie MEN z dn. 07.01.2003r w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologicznopedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. Rozporządzenie MENiS z dn. 21.05.2001r w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola i publicznych szkół. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 lipca 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii. 3
II. Realizatorzy programu i instytucje wspierające realizacje programu profilaktyki Realizatorami programu są: Wszyscy nauczyciele w ramach zajęć edukacyjnych i pozalekcyjnych. Wychowawcy.. Nauczyciele świetlicy i nauczyciel biblioteki szkolnej. Opiekunowie kół zainteresowań i organizacji szkolnych. III. Instytucje wspierające realizację programu: Powiatowa Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna w Skierniewicach. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Komenda Policji w Skierniewicach. Sąd Rejonowy w Rawie Mazowieckiej. Kuratorzy sądowi. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Kowiesach. 4
IV. Cele programu Biorąc pod uwagę wyniki przeprowadzonych w szkole badań sformułowano cele główne i szczegółowe programu profilaktyki. W klasach I III Szkoły Podstawowej im. K. Makuszyńskiego w Kowiesach wyodrębniono dwa cele główne, a do każdego z nich podano po dwa cele szczegółowe. 1. Cel główny: Wdrożenie do życia w szkole i klasie. Cele szczegółowe: a) Uczniowie znają normy i zasady obowiązujące w szkole i klasie. b) Uczniowie potrafią współpracować ze sobą tworząc zintegrowany zespół klasowy. 2. Cel główny: Zaznajomienie z zagrożeniami zdrowia i bezpieczeństwa. 5
Cele szczegółowe: a) Uczniowie znają sytuacje, które mogą zagrażać ich zdrowiu i bezpieczeństwu. b) Uczniowie umieją prawidłowo reagować na pojawienie się zagrożenia. Również w klasach IV-VI Szkoły Podstawowej im. K. Makuszyńskiego w Kowiesach wyodrębniono dwa cele główne i po dwa cele szczegółowe do każdego z nich. 1. Cel główny: Eliminowanie zachowań agresywnych. Cele szczegółowe: a) Uczeń zna konsekwencje zachowań agresywnych. b) Uczeń potrafi radzić sobie z negatywnymi emocjami. 2. Cel główny: Motywowanie uczniów do prowadzenia zdrowego trybu życia. Cele szczegółowe: a) Uczniowie znają sytuacje, które mogą zagrażać ich zdrowiu i bezpieczeństwu oraz prawidłowo reagują na pojawiające się zagrożenia. b) Uczniowie wybierają na co dzień zdrowy styl życia bez uciekania się w sytuacjach stresowych do środków szkodliwych dla zdrowia, aktywnie i konstruktywnie spędzają wolny czas. 6
V. Ewaluacja programu profilaktyki szkoły 1. Ewaluacja programu profilaktyki ma na celu wskazanie, czy podjęte działania są skuteczne i osiągany jest efekt w postaci prawidłowego rozwoju psychospołecznego i fizycznego uczniów. 2. Ocena efektów i skuteczności podejmowanych działań w ramach programu profilaktyki będzie dokonywana poprzez: Badania ankietowe uczniów, rodziców i nauczycieli. Wywiady grupowe i indywidualne. Obserwacje zachowań uczniów. Ocenę wskaźników ilościowych i jakościowych takich jak np.: Udział uczniów w realizowanych programach profilaktycznych. Liczba uczniów działających w kółkach zainteresowań przedmiotowych, artystycznych i sportowych. Liczba uczniów uczestniczących w akcjach i konkursach promujących zdrowie i ochronę środowiska. Udział uczniów w pracach samorządu uczniowskiego dotyczących profilaktyki. Liczba uczniów, u których stwierdzono pozytywne efekty oddziaływań profilaktycznych. 7
3. Ewaluacja będzie dokonywana w trakcie realizacji programu profilaktyki oraz po zakończeniu realizacji poszczególnych zadań. 4. Program profilaktyki będzie modyfikowany i uzupełniany w zależności od aktualnych potrzeb. klasy 0 III 1. Cel główny: wdrażanie do życia w szkole i klasie Cele szczegółowe: 1) Uczniowie znają normy i zasady obowiązujące w szkole i klasie, są odpowiedzialni za bezpieczeństwo swoje i innych 2) Uczniowie potrafią współpracować ze sobą tworząc zintegrowany zespół klasowy. Zadania Formy realizacji Klasy Realizator Instytucje Termin wspomagające Wdrażanie uczniów do przestrzegania regulaminu szkoły - zajęcia poświęcone zaznajamianiu uczniów z wybranymi treściami dokumentów szkolnych ( prawa i obowiązki ucznia, statut szkoły); - poznanie norm zachowania obowiązujących 0,I,II,III Wrzesień Kształtowanie pozytywnych relacji między uczniami w klasie. - zajęcia warsztatowe poświęcone umiejętności nawiązywania przyjaźni oraz rozwiązywania konfliktów między uczniami. 0,I,II,III 8
Kształtowanie umiejętności prawidłowego zachowania się wobec nauczycieli i innych pracowników szkoły Dbałość o estetykę klasy i znajdujące się w szkole sprzęty Wyrabianie postaw wzajemnej pomocy między uczniami -zajęcia poświęcone kształtowaniu postawy szacunku wobec drugiego człowieka. - zajęcia uczące prawidłowej postawy wobec mienia szkolnego; - uczestnictwo w apelu poświęconym problemowi dewastacji mienia szkolnego. - wspólne ustalenie regulaminu zachowania się w klasie; - lekcje poświęcone kształtowaniu postaw zrozumienia siebie i innych oraz wzajemnej akceptacji i tolerancji. 0,I,II,III 0,I,II,III Listopad, grudzień 0,I,II,III Październik, cały rok 2. Cel główny: zaznajomienie z zagrożeniami zdrowia i bezpieczeństwa. Cele szczegółowe: 1) Uczniowie znają sytuacje, które mogą zagrażać ich zdrowiu i bezpieczeństwu. 2) Uczniowie umieją prawidłowo reagować na pojawiające się zagrożenia. 9
Zadania Formy realizacji Klasy Realizator Instytucje wspomagające Uczenie zdrowego 0,I,II,III stylu życia Kształtowanie umiejętności dbania o własne bezpieczeństwo w relacjach z innymi Zapoznanie z zagrożeniami płynącymi z mediów tj. telewizja, Internet - zajęcia pozwalające poznać zasady higieny osobistej; - przygotowanie gazetek ściennych poświęconym zagadnieniu; - konkursy dotyczące właściwego odżywiania - zachęcanie do czynnego wypoczynku; - zapoznanie z substancjami szkodliwymi dla zdrowia; -spotkanie z pielęgniarką. - zapoznanie uczniów z numerami alarmowymi - kształtowanie umiejętności zwracania się o pomoc do osób dorosłych; -wskazywanie zachowań niebezpiecznych i ich skutków. - zajęcia warsztatowe. - pogadanki na temat właściwego korzystania z Internetu, telewizji, telefonów komórkowych, gier i konsoli lekcje wychowawcze; 0,I,II,III III Nauczyciel wychowania fizycznego Termin Wrzesień/ Październik Marzec/ kwiecień Kwiecień Podnoszenie poziomu wiedzy i umiejętności z zakresu bezpiecznego udziału w ruchu drogowym Uświadomienie zagrożeń wynikających z uzależnień. - poznawanie zasad poruszania się po drogach; - akcja Bądź widoczny na drodze ; - odblaski, współpraca z policją, odgrywanie scenek. Cykl zajęć profilaktycznych w klasach: Co to jest nałóg? Uczymy się mówić nie. 0,I,II,III Wychowawcy Policjant z KM w Skierniewicach Wrzesień Październik I, II, III Wychowawcy Nabycie umiejętności asertywnego zachowania w - pogadanki na temat właściwego posługiwania się środkami chemicznymi w pracach domowych, - Zwrócenie uwagi konsekwencje spożycia 10 I, II, III wychowawcy Grudzień, marzec
sytuacjach zagrażających zdrowiu niebezpiecznych środków chemicznych Oczekiwane efekty: Uczniowie przestrzegają zasad higieny osobistej i uczestniczą w różnych formach zajęć pozalekcyjnych. Uczniowie reprezentują postawę ograniczonego zaufania w stosunku do osób dorosłych. Uczniowie umieją dbać o swoje zdrowie, umieją rozpoznać substancje szkodzące zdrowiu. Uczniowie znają zasady bezpiecznego udziału w ruchu drogowym i stosują je na co dzień. Cele szczegółowe: 1) Uczeń zna konsekwencje zachowań agresywnych. 2) Uczeń potrafi radzić sobie z negatywnymi emocjami. klasy IV - VI 11
Zadania Formy realizacji Klasy Realizator Instytucje wspomagające Dostarczanie wiedzy - godziny wychowawcze poświęcone IV, V, VI Policjant z KM na temat skutków przypomnieniu reguł i norm obowiązujących w w zachowań szkole oraz sankcji za ich nieprzestrzeganie; Skierniewicach agresywnych - zapoznanie uczniów z Konwencją o Prawach Dziecka; - podpisanie przez wychowawcę i uczniów kontraktu będącego zbiorem zasad obowiązujących w klasie; - pogadanka na temat prawnych konsekwencji Kształtowanie umiejętności radzenia sobie z negatywnymi emocjami zachowań agresywnych. - wspólne poszukiwanie u uczniów ich zdolności, talentów i predyspozycji oraz zachęcanie ich do rozwoju; - zajęcia warsztatowe uczące rozładowywać napięcie i rozwiązywać konflikty bez stosowania przemocy. V, VI Nauczyciele Termin Według potrzeb listopad Według potrzeb Zapoznanie z zasadami savoir vivre na codzień i od święta. Dostarczanie aktualnych informacji rodzicom i uczniom na temat : - skutecznych sposobów prowadzenia działań wychowawczych i profilaktycznych związanych z przeciwdziałaniem - godziny wychowawcze, - prezentacja zachowań oczekiwanych. - Spotkania z rodzicami -informowanie rodziców o obowiązujących procedurach postępowania nauczycieli oraz metodach współpracy szkół z policją w sytuacjach zagrożenia narkomanią - spotkania profilaktyczne z przedstawicielami PPPP w Skierniewicach 12 IV, V, VI Wychowawcy I - VI -wychowawcy -specjaliści ds. profilaktyki W trakcie roku
używania środków i substancji psychoaktywnych, Przygotowanie oferty zajęć rozwijających zainteresowania i uzdolnienia uczniów jako alternatywnej formy działalności zaspakajającej ważne potrzeby, w szczególności potrzebę podniesienia samooceny, sukcesu, przynależności i satysfakcji życiowej. Zajęcia pozalekcyjne IV, V, VI - nauczyciele - wychowawcy W trakcie roku 2. Cel główny: Motywowanie uczniów do prowadzenia zdrowego trybu życia. Cele szczegółowe: a) Uczniowie znają sytuacje, które mogą zagrażać ich zdrowiu i bezpieczeństwu oraz prawidłowo reagują na pojawiające się zagrożenia. b) Uczniowie wybierają na co dzień zdrowy styl życia bez uciekania się w sytuacjach stresowych do środków szkodliwych dla zdrowia, aktywnie i konstruktywnie spędzają wolny czas. 13
Zadania Formy realizacji Klasa Realizator Instytucje wspomagające Zapoznanie ucznia z - pogadanki podczas godzin wychowawczych i IV zasadami zdrowego lekcji przedmiotowych. Nauczyciele żywienia, higieny osobistej i higieny pracy Wpływ zdrowego odżywiania na jakość życia i zdrowia Zachęcanie do aktywnego wypoczynku Dzień walki z AIDS - pogadanka na temat zdrowego odżywiania, - zdrowa żywność co to znaczy,- godziny wychowawcze; - lekcje przyrody; - umożliwienie spożycia mleka i owoców przez uczniów SP. - pogadanki podczas godzin wychowawczych zachęcające do aktywnego wypoczynku i uczestnictwa w zajęciach sportowych; - organizowanie lub uczestnictwo w konkursach o tematyce zdrowotnej. - spektakle poświęcone tematyce uzależnień; - obchody Dnia bez papierosa, Dnia walki z HIV/AIDS połączone z prelekcjami i konkursami plastycznymi, IV - VI Nauczyciele Termin IV -V VI IV Dyrektor szkoły Nauczyciele Marzec / Kwiecień, maj Nabycie umiejętności asertywnego zachowania w sytuacjach zagrażających zdrowiu - godziny wychowawcze poświęcone omówieniu problemów prawidłowego obrazu siebie; - zajęcia warsztatowe uczące asertywności. -zwrócenie uwagi na właściwe posługiwanie się środkami chemicznymi w pracach domowych - Przeprowadzenie cyklu zajęć uświadamiających uczniom niebezpieczeństwo zażywania narkotyków, dopalaczy, zagrożenia wynikające ze spożywania alkoholu i palenia tytoniu 14 IV V, VI
Zapoznanie z zagrożeniami płynącymi z Internetu, mediów -pogadanki podczas godzin wychowawczych poświecone uświadamianiu dzieciom, jakie zachowania w Internecie mogą być dla nich niebezpieczne i w jaki sposób można unikać zagrożeń, a także jak powinny reagować, kiedy się z nimi zetkną. IV, V, VI Oczekiwane efekty: Uczniowie mają ukształtowaną potrzebę zdrowego stylu życia. Uczniowie potrafią zachować się asertywnie w sytuacjach zagrażających ich zdrowiu. Uczniowie znają sytuacje, które mogą zagrażać ich zdrowiu i bezpieczeństwu oraz prawidłowo reagują na pojawiające się zagrożenia. Oprócz zajęć z uczniami planowane są: Współpraca z rodzicami: Wywiadówki profilaktyczne omówienie przez wychowawcę bieżących problemów z zastosowaniem form warsztatowych dla zaktywizowania rodziców. Pogadanki poświęcone profilaktyce zachowań agresywnych przeprowadzone przez pedagoga szkolnego i pracowników PPPP w Skierniewicach. 15
Szkolenie rady pedagogicznej. Zatwierdzony na radzie pedagogicznej w dniu. Rada Pedagogiczna Rada Rodziców Dyrektor Osoba odpowiedzialna za monitorowanie programu pedagog szkolny Uwaga : Program w ramach realizacji może ulec drobnym zmianom. 16