SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI PUBLICZNA SZKOŁA PODSTAWOWA NR 2 IM. MARII SKŁODOWSKIEJ-CURIE W JELCZU-LASKOWICACH Aleja Młodych 1, 55-220 Jelcz-Laskowice tel. 71 318 12 10 www.psp2jl.pl 1
SPIS TREŚCI I. Podstawa prawna II. Wprowadzenie. Założenia programu III. Cele programu IV. Formy realizacji programu V. Przewidywane efekty podjętych działań profilaktycznych VI. Strategie oddziaływań na uczniów VII. Plan działań profilaktycznych 2
I. Podstawa prawna 1. Przepisy oświatowe: Ustawa z dnia 07.09.1991r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996r. Nr 67, poz. 329 z p. zm. tekst jednolity Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z dnia 15 stycznia 2009 r. Nr 4, poz. 17) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 31 stycznia 2002 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół ( Dz. U. z 2002r. Nr 10, poz. 96) Rozporządzenie MEN z dnia 31 stycznia 2003 w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniem ( Dz. U. z 2003r. Nr 26, poz.226) Rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-icznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z dnia 7 maja 2013r., poz. 532) 2. Przepisy pozaoświatowe: Konwencja o Prawach Dziecka uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych 20 listopada 1989r. ratyfikowana przez Polskę 30 kwietnia 1991r. Art. 29, Art.33. (Dz. U. 1991 r. Nr 120, poz. 526) Konstytucja Rzeczypospolitej z dnia 02.04.1997r. Art.72. (Dz. U. 1997r. Nr 78 poz. 483). 3. Akty prawne - ustawy: Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz. U. z 1982 r. Nr 35, poz. 228 z p. zm. tekst jednolity Dz. U. z 2014 r., poz. 382) Ustawa z dnia 19.08.1994r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535 z p. zm. tekst jednolity Dz. U. z 2011r. Nr 231, poz. 1375) 3
Ustawa z dnia 26.10.1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 1982 r., Nr 35, poz. 230, z późniejszymi zmianami, tekst jednolity Dz. U. z 2012 r., poz. 1356.) Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomani (Dz. U. z 2005r., nr 179, poz. 1485 z p. zm. tekst jednolity Dz. U. z 2012 r., poz. 124) Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996 r. nr 10, poz. 55 z p. zm. tekst jednolity Dz. U. z 2015 r., poz. 298) Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz. U. z 2005 r. Nr 180, poz. 1493) 4. Dokumenty wewnątrzszkolne: Statut Szkoły 4
II. Wprowadzenie. Założenia programu Profilaktyka uznawana jest za ogół działań zapobiegających niepożądanym zjawiskom w rozwoju i zachowaniu się ludzi. Obejmuje eliminację lub redukcję czynników ryzyka oraz wzmacnianie czynników chroniących. Szczególnego znaczenia nabiera wśród uczniów, którzy poszukują własnej tożsamości, u których kształtuje się hierarchia wartości, doskonalą się relacje z innymi ludźmi, wzmacnia się poczucie własnej wartości, pewności siebie oraz kształtują się skomplikowane procesy myślowe. Opracowany Program Profilaktyczny to ogół działań mających na celu ochronę uczniów przed zakłóceniami w rozwoju, podejmowanie działań interwencyjnych w sytuacjach pojawiających się zagrożeń oraz wspomaganie wychowawczej roli rodziny. Obejmuje przede wszystkim działania z zakresu profilaktyki pierwszorzędowej, czyli: promującej zdrowy styl życia, dostarczającej rzetelnych informacji na temat skutków zachowań ryzykownych, umożliwiających podejmowanie racjonalnych decyzji, wspierającej rozwój umiejętności psychospołecznych (m. in. asertywności, rozwiązywania konfliktów, radzenia sobie ze stresem, radzenia sobie w sytuacjach trudnych, nawiązywania kontaktów i utrzymywania właściwych relacji, właściwej komunikacji), zapobiegającej wczesnym niepowodzeniom szkolnym, propagującej przestrzeganie praw dziecka, Zakładamy, iż profilaktyka to nie tylko przygotowane i prowadzone zajęcia. W ramach powyższych oddziaływań bardzo ważny jest również codzienny kontakt ucznia z m. Oczekujemy, że postawy nauczycieli charakteryzowane jako profilaktyczne, tj. stawianie wymagań na miarę możliwości uczniów, indywidualizacja pracy, motywowanie przez odkrywanie mocnych stron uczniów, akcentowanie podmiotowości ucznia, zachęcanie do współpracy, wspieranie uczniów przy rozwiązywaniu problemów, uczenie metodami aktywizującymi, twórcze i kreatywne podejście do tematu, zaowocują zmniejszeniem ilości niepowodzeń i problemów szkolnych uczniów. 5
III. Cele programu Nadrzędnym celem programu profilaktycznego szkoły jest wszechstronny rozwój każdego ucznia oraz podejmowanie różnorakich działań profilaktycznych zmierzających do zapewnienia mu zdrowia fizycznego, psychicznego oraz społecznego. Pragniemy przygotować ucznia do życia pełnego odpowiedzialności za siebie i innych oraz pomóc w pracy nad samorozwojem oraz kształtowaniem właściwego systemu wartości. Cele główne: kształtowanie osobowości dziecka, wspieranie jego rozwoju, rozwijanie umiejętności prospołecznych, dostarczenie uczniom wiedzy i umiejętności skutecznego przeciwdziałania i radzenia sobie z zagrożeniami dla zdrowia i życia, promowanie zdrowego stylu życia, zacieśnienie współpracy ze środowiskiem domowym ucznia, jak również instytucjami wspomagającymi rodzinę i promującymi zdrowy styl życia, Cele szczegółowe: kształtowanie u uczniów odpowiedzialności za własne życie i zdrowie, wzmacnianie poczucia własnej wartości, kształtowanie umiejętności rozwiązywania problemów i konfliktów, rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach trudnych, stresowych, kształtowanie asertywności, kształcenie umiejętności komunikacji interpersonalnej, stwarzanie klimatu zaufania między nauczycielami a uczniami, rozwijanie zdolności świadomego dokonywania wyboru, zapobieganie zachowaniom agresywnym i przemocy, dostarczanie informacji o środkach uzależniających oraz uświadamianie zagrożeń uzależnieniami, zapoznanie ze zdrowotnymi, moralnymi, społecznymi i ekonomicznymi skutkami uzależnień, popularyzowanie alternatywnych form spędzania wolnego czasu, szerzenie znajomości prawa i wyrabianie nawyku poszanowania go, troska o realizację obowiązku szkolnego przeciwdziałanie wagarom oraz dbanie o dyscyplinę, 6
pomoc uczniom mającym trudności w nauce oraz sprawiającym problemy wychowawcze, uwrażliwienie uczniów na niesienie pomocy słabszym i pokrzywdzonym, współdziałanie z rodzicami w zakresie profilaktyki wczesna interwencja oraz udzielanie pomocy, sprawne reagowanie na terenie szkoły w sytuacjach pojawiania się zagrożeń. IV. Formy realizacji programu Skuteczność programu profilaktyki wymaga zaangażowania w jego realizację całej społeczności szkolnej, rodziców oraz instytucji współpracujących ze szkołą. Oddziaływania profilaktyczne prowadzone będą w ramach: lekcji z wychowawcą lekcji wychowania fizycznego oraz innych przedmiotów zajęć warsztatowych z uczniami zajęć pozalekcyjnych, kółek przedmiotowych udziału w uroczystościach szkolnych, apelach, imprezach kulturalnych, udziału w projektach oraz konkursach realizacji projektów oraz programów wolontariatu wycieczek szkolnych spotkań ze specjalistami (m.in. psychologiem, iem, logopedą, funkcjonariuszem policji i in. według potrzeb) spotkań z rodzicami, indywidualnych konsultacji współpracy z instytucjami wspierającymi szkołę w działaniach profilaktycznych i wychowawczych 7
V. Przewidywane efekty podjętych działań profilaktycznych W wyniku realizacji programu profilaktycznego uczeń: uświadamia sobie zagrożenia i potrafi im się przeciwstawić, dba o zdrowie i bezpieczeństwo swoje oraz innych, dostrzega korzyści płynące z prowadzenia zdrowego stylu życia, potrafi właściwie reagować w sytuacjach trudnych, zna i stosuje zasady komunikacji, jest asertywny, jest tolerancyjny i empatyczny. VI. Strategie oddziaływań na uczniów 1. Działania informacyjno edukacyjne: realizacja programów, w tym profilaktycznych konkursy profilaktyczne spektakle profilaktyczne działalność Szkolnego Klubu Wolontariusza 2. Działania alternatywne polegające na organizowaniu zajęć sportowych, artystycznych, pozalekcyjnych, społecznych, wdrażające uczniów do aktywnego i twórczego życia. 3. Działania interwencyjne gwarantujące pomoc: - psychologiczno iczną, - interwencje wychowawcze w szkole i w rodzinie dziecka, - korzystanie z pomocy specjalistów, instytucji. 8
VII. Plan działań profilaktycznych Zadania Formy realizacji Odpowiedzialni I. Szerzenie znajomości prawa oraz wyrabianie nawyku poszanowania go 1. Zapoznanie uczniów, rodziców z dokumentami regulującymi pracę szkoły m.in. Statutem Szkoły, programem wychowawczym, programem profilaktycznym, procedurami postępowania w sytuacjach trudnych, systemem oceniania, 2. Szerzenie znajomości praw dziecka (Konwencja o Prawach Dziecka, Konstytucja) 3. W sytuacjach trudnych, niebezpiecznych postępowanie zgodne z obowiązującymi procedurami. 4. Spotkania z przedstawicielami policji dotyczące odpowiedzialności karnej za wykroczenia oraz cyberprzemocy. 5. Reagowanie na naruszanie norm społecznych i łamanie prawa przy współudziale policji oraz Sądu., szkolny, szkolny, II. Doskonalenie umiejętności prospołecznych uczniów, ograniczanie zachowań agresywnych 1. Realizacja programu godzin z wychowawcą klasy. 2. Zajęcia dla uczniów rozwijające komunikację, asertywność, tolerancję, empatię, radzenie sobie w sytuacjach trudnych, rozwiązywanie konfliktów, wyrażania uczuć i emocji - realizacja programu Spójrz inaczej. 3.Realizcja programu Chronimy dzieci zajęcia z zakresu profilaktyki przemocy i wykorzystywanie seksualnego w klasach II i IV. 4. Zajęcia Trening Zastępowania Agresji (ART ) 5. Zajęcia - zapobieganie cyberprzemocy, Internet bez hejtu. 6. Organizowanie imprez okolicznościowych dla całej społeczności szkolnej. 7. Wycieczki i imprezy klasowe. 8. Uwrażliwianie uczniów na konieczność niesienia pomocy słabszym, pokrzywdzonym i starszym - propagowanie idei wolontariatu i zachęcania do aktywnego uczestnictwa w nim, -udział w akcjach zgodnie z planem Szkolnego Koła Wolontariusza, 9
III. Bezpieczeństwo na co dzień. 1. Dyżury nauczycieli na przerwach według ustalonego harmonogramu. 2. Zapoznanie uczniów na początku roku szkolnego z zasadami Bhp, bezpiecznego korzystania z wyposażenia w salach lekcyjnych. 3. Zapoznanie uczniów z drogą ewakuacyjną, planem ewakuacji, sygnałami alarmowymi, przeprowadzenie próbnego alarmu ewakuacyjnego. 4. Uczulenie uczniów na potrzebę zgłaszania niebezpiecznych miejsc w szkole np. uszkodzone gniazda, zepsute sprzęty. 5. Postępowanie w sytuacjach trudnych zgodnie z procedurami postępowania. 6. Diagnoza w zakresie poczucia bezpieczeństwa w szkole. 7. Spotkania z przedstawicielami policji dotyczące bezpieczeństwa na drodze. 8. Warsztaty Ratujemy i uczymy ratować warsztaty z zakresu udzielania pierwszej pomocy 9. Bezpiecznie z ogniem - turniej wiedzy pożarniczej - konkurs plastyczny na temat zapobiegania pożarom, klas, pani Małgorzata Bińkowska V. Promowanie zdrowego stylu życia oraz wrażliwienie na zagrożenia współczesnego świata 1. Kształtowanie nawyków prawidłowego odżywiania udział w akcji Pij mleko i Owoce w szkole, 2. Przestrzeganie zasad higieny, 3. Fluoryzacja w klasach I III. 4. Realizacja programów profilaktycznych: - Czyste powietrze wokół nas - Nie pal przy mnie proszę - Znajdź właściwe rozwiązanie 5. Przekazywanie informacji o negatywnych skutkach sięgania po środki uzależniające (papierosy, alkohol, narkotyki): pogadanki, filmy edukacyjne, prezentacje, ulotki, plakaty, konkursy, spektakle - konkurs plastyczny, np.: Papierosom dziękuję, ja się nie truję, Alkohol twoim wrogiem zerwij z tym nałogiem, Dbam o swoje zdrowie, nie dam się chorobie, Przestań hejtować, zacznij szanować, - konkurs literacki, np. Papieros nas truje i życie rujnuje. pielęgniarka,,, 10
6. Propagowanie alternatywnych form spędzania wolnego czasu. 7. Kierowanie rodziców, uczniów do instytucji, w których mogą uzyskać specjalistyczną pomoc. w-f,, psycholog VI. Diagnoza psychologicznoiczna i zapobieganie niepowodzeniom w nauce, budowanie motywacji do nauki 1. Rozpoznanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych uczniów: - obserwacja iczna, wstępna diagnoza, - analiza i ocena gotowości szkolnej dzieci grup 0, - obserwacja i pomiar iczny w klasach I III mająca na celu rozpoznania u uczniów ryzyka wystąpienia specyficznych trudności w uczeniu, - rozpoznanie zainteresowań i uzdolnień uczniów, w tym uczniów szczególnie uzdolnionych oraz zaplanowanie wsparcia związanego z ich rozwijaniem, 2. Diagnoza sytuacji wychowawczej klasy. 3. Przeprowadzenie badań przesiewowych u uczniów w następujących grupach wiekowych: - badanie bilansowe grup 0 i klas III - badanie przesiewowe uczniów klas V 4. Konsultacje dla rodziców- udzielanie informacji dotyczących postępów w nauce, niepowodzeń szkolnych, frekwencji, doradztwo psychologicznoiczne. 5. Indywidualizacja procesu nauczania i oceniania. 6. Objęcie uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi pomocą psychologiczno iczną w formie zajęć korekcyjno kompensacyjnych, rewalidacyjnych, terapeutycznych i logopedycznych 7. Opracowywaniu Indywidualnych Programów Edukacyjno-Terapeutycznych. 8. Organizowanie kół zainteresowań oraz kół przedmiotowych, prowadzenie zajęć pozalekcyjnych. 9. Włączanie i zachęcanie uczniów do aktywności udział w konkursach, olimpiadach, imprezach szkolnych i klasowych. 10. Stwarzanie uczniom możliwości prezentowania sukcesów, umiejętności, zainteresowań, hobby na lekcjach wychowawczych i przedmiotowych, zajęciach pozalekcyjnych oraz imprezach klasowych i szkolnych. 11. Realizacja programu Klasa IV bez lęku, psycholog, pielęgniarka,,, psycholog, logopeda, psycholog, logopeda,,, 11