Szkolny Program Profilaktyki

Szkoła Podstawowa nr 2 im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Gołdapi Szkolny Program Profilaktyki 1. Barbara Girtler przewodnicząca 2. Helena Galińska 3. Bożena Giedrojć 4. Ewa Pastuszka 5. Urszula Piech 6. Małgorzata Stypka Opracowany przez zespół w składzie: 1

I. PODSTAWA PRAWNA DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH PODEJMOWANYCH W SZKOLE 1. Konwencja o prawach dziecka Art. 33 (aneks). 2. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (t.j. Dz.U. z 1997 r. Nr 78 poz. 483 ze zm.), art.: 48, 53, 54, 70, 72). 3. Kodeks postępowania karnego z dnia 6 kwietnia 1997 r. Art. 304. 4. Kodeks postępowania cywilnego, Art. 572 (Dział II, rozdział 2). 5. Ustawy i rozporządzenia: Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. z późniejszymi zmianami (tekst jednolity Dz.U. Nr 256 z 2004 r., poz. 2572; obowiązuje od 17 grudnia 2004r.). Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 r. nowelizacja DZ. U. z 207r. Nr 70 poz. 472 ze zm.). Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 124). Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych z dnia 9 listopada 1995 r.( Dz.U. Nr 10. z 1996 r., poz. 55 z późniejszymi zmianami). Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994 r.(dz.u. Nr 111, poz. 535; z późniejszymi zmianami - Dz.U z 2011r. Nr 231 poz.1375 ze zm.). Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz.U. Nr 180, poz. 1493). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół ( Dz.U. z 2012 r., poz. 977). 2

Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniem (Dz.U. Nr 26. z 2003 r., poz. 226). Program polityki prorodzinnej państwa z dnia 3 listopada 1999 r. przygotowany przez Międzyresortowy Zespół do Spraw Opracowania Polityki Prorodzinnej Państwa. 6. Statut Szkoły Podstawowej nr2 im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Gołdapi. 7. Szkolny Program Wychowawczy. 3

II. ZAŁOŻENIA OGÓLNE SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI Szkolny Program Profilaktyki skierowany jest do uczniów klas 0-VI Szkoły Podstawowej nr2 im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Gołdapi. Powstał na bazie Szkolnego Programu Wychowawczego i jest programem długofalowym. Jest dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniów, specyfiki placówki i lokalnego środowiska. Profilaktyka jest ochroną człowieka przed zagrożeniami i reagowaniem na nie. Obejmuje zarówno eliminację lub redukcję czynników ryzyka, jak i wzmacnianie czynników chroniących. Szkoła jest miejscem realizacji profilaktyki pierwszorzędowej, skierowanej do grupy niskiego ryzyka. Polega na promowaniu zdrowego stylu życia i zapobieganiu zagrożeniom, w szczególności na rozwijaniu umiejętności radzenia sobie z wymogami życia. Zawiera przede wszystkim działania chroniące, ale także elementy interwencyjne. Szkolny Program Profilaktyki jest opracowany na podstawie obserwacji, raportów ewaluacji wewnętrznej oraz diagnozy obszarów problemowych szkoły. Założeniem Szkolnego Programu Profilaktyki jest wyposażenie uczniów w niezbędną wiedzę na temat zdrowego stylu życia, stworzenie warunków bezpiecznego funkcjonowania szkoły i monitorowanie skuteczności podjętych działań. 4

III. NAJWAŻNIEJSZE DZIAŁANIA SZKOŁY W ZAKRESIE PROFILAKTYKI Działania podejmowane przez szkołę obejmują: stwarzanie przyjaznego klimatu w szkole (dobra komunikacja, osobowe relacje między nauczycielami i uczniami, udzielanie emocjonalnego wsparcia dzieciom i młodzieży, szczególnie w trudnych dla nich sytuacjach); wzmacnianie mocnych stron osobowości ucznia; zapewnienie uczniom pomocy wychowawczej i terapeutycznej; promowanie zdrowego stylu życia; wypracowanie wspólnej polityki szkoły wobec palenia, picia alkoholu i odurzania się środkami psychoaktywnymi, oraz konsekwentne jej wdrażanie; budowanie dobrych relacji z rodzicami i pozyskiwanie ich jako sojuszników w realizacji działań wychowawczych i profilaktycznych, prowadzonych przez nauczycieli; pomoc uczniom mającym trudności w nauce; wczesne rozpoznawanie uczniów z grup ryzyka; kierowanie uczniów zagrożonych (w porozumieniu z rodzicami) do poradni psychologiczno-pedagogicznej lub innej instytucji udzielającej specjalistycznej pomocy; udzielanie uczniom i rodzicom informacji o specjalistycznej pomocy poza szkołą; szkolenie się kadry pedagogicznej w zakresie profilaktyki zagrożeń oraz umiejętności wychowawczych. 5

IV. SPOSÓB REALIZACJI PROGRAMU Realizacja Programu odbywać się będzie w ramach: zajęć dydaktyczno wychowawczych i opiekuńczych prowadzonych przez nauczycieli wychowawców, nauczycieli przedmiotu, a także na wycieczkach, spotkaniach oraz imprezach okolicznościowych; zajęć pozalekcyjnych; warsztatów prowadzonych przez trenerów instytucji zajmujących się rozwiązywaniem problemów społecznych; spektakli o tematyce profilaktycznej; kontaktów z rodzicami. V. METODY REALIZACJI PROGRAMU 1. Metody aktywizujące jednostkę i środowisko: quizy, konkursy plastyczne, muzyczne, literackie, apele, teatrzyki, koła zainteresowań, pomoc koleżeńska, szkolenia rodziców, nauczycieli, dni otwarte, zawody sportowe, wycieczki. 2. Metody eksponujące: impresyjne polegające na wywołaniu u uczniów określonych zachowań i zmian w postawach moralnych, przeżywanie głębokich emocji; ekspresyjne stwarzanie sytuacji, w których uczeń nie tylko przeżywa, ale i tworzy, np. drama, odgrywanie ról, inscenizacje, wystawy prac. 3. Metody podające: mini wykład, pogadanka, rozmowa kierowana, dyskusja. 4. Metoda projektu. 6

VI. EWALUACJA 1. Monitorowanie realizowanych zadań Szkolnego Programu Profilaktyki odbywa się na bieżąco. 2. Pod koniec roku szkolnego zostanie przeprowadzona diagnoza obszarów problemowych szkoły. Sformułowane wnioski posłużą do wprowadzenia zmian i korekt w Programie. VII. NARZĘDZIA EWALUACJI Obserwacja zachowania uczniów (Dzienniczki Wychowawcy). Analiza dokumentacji szkolnej i klasowej. Analiza dokumentacji pedagoga szkolnego. Analiza dokumentacji pielęgniarki szkolnej. Ankiety dla wychowawców klas, uczniów i ich rodziców. Wywiady z uczniami, nauczycielami i rodzicami uczniów. 7

VIII. CELE OGÓLNE I SZCZEGÓŁOWE ORAZ SPOSOBY REALIZACJI SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI KLASY 0 - III Lp. Cele ogólne Adresaci Cele szczegółowe Sposoby realizacji Realizatorzy 1. Integracja w klasach 0 - III zapoznanie dzieci z nauczycielem, Zajęcia integracyjne, Wychowawcy, wstępne poznanie się i integracja uczniów, pogadanki, apele pedagog, dyrektor tworzenie atmosfery zaufania i szkolne. bezpieczeństwa, formułowanie wstępnych spostrzeżeń dotyczących uczniów, zapoznanie z regulaminem szkoły oraz 2. Profilaktyka uzależnień, w tym uzależnienia od TV, gier komputerowych, Internetu 3. Kształtowanie umiejętności w zakresie komunikacji interpersonalnej i społecznej obowiązującymi w szkole zasadami; 0 III przedstawienie zagrożeń wynikających z nadmiaru korzystania ze środków masowego przekazu oraz gier komputerowych i konsolowych, psychiczne, fizyczne i społeczne skutki uzależnień, kształtowanie umiejętności podejmowania samodzielnych wyborów dotyczących własnego zdrowia i życia; 0 III zrozumienie znaczenia prawidłowej komunikacji, poszerzenie umiejętności komunikacyjnych w kanale werbalnym i pozawerbalnym o nowe wzorce komunikacyjne, podważanie nieefektywnych sposobów komunikacji i likwidowanie barier komunikacyjnych; Wizyty gości / specjalistów w szkole, pogadanki. Biblioterapia, pogadanki, drama, gry Pedagog, wychowawcy, pracownicy Poradni Psychologiczno Pedagogicznej, nauczyciel zajęć komputerowych Pedagog, zaproszeni specjaliści, wychowawcy, bibliotekarz, nauczyciele 8

4. Umożliwienie uczniom samopoznania 5. Zapobieganie agresji, w tym przemocy słownej, psychicznej i fizycznej 6. Inicjowanie działalności wolontariackiej kształtowanie zachowań prospołecznych 7. Promocja zdrowia fizycznego i psychicznego, w tym profilaktyka chorób dorastania 8. Doskonalenie warsztatu pracy nauczyciela 9. Udzielenie wsparcia rodzicom 0 III poszerzenie samowiedzy, dostrzeganie własnych mocnych stron; 0 III poznanie przyczyn własnej agresywności oraz sposobów konstruktywnego wyrażania emocji; poznanie sposobów właściwego reagowania na agresję innych osób; 0 III rozwijanie empatii i uwrażliwienie na potrzeby innych; 0 - III kształcenie gotowości i umiejętności podejmowania odpowiedzialności za swoje zdrowie; Nauczyciel e podnoszenie kwalifikacji pedagogicznych, spotkania informujące o sposobach udzielenia pomocy psychologiczno pedagogicznej; Rodzice pomoc w doskonaleniu kompetencji wychowawczych, dostarczanie wiedzy nt. uzależnień, wsparcie w sytuacjach trudnych. Biblioterapia, zabawy tematyczne Drama, odgrywanie ról, pogadanka, arteterapia Zaangażowanie w wolontariat szkolny, udział w akcjach charytatywnych Pogadanki, spotkania z pielęgniarką szkolną, zajęcia ruchowe, udział w programach promujących zdrowy styl życia Samodoskonalenie się nauczycieli, zajęcia w ramach pedagogicznych rad szkoleniowych Prelekcje, rozmowy, porady, pomoc w sytuacjach trudnych Pedagog, specjaliści, zaproszeni goście, wychowawcy Wychowawcy, zaproszeni goście, nauczyciele Zaproszeni goście, pedagog, wychowawcy, nauczyciele Wychowawcy, pielęgniarka szkolna Dyrekcja, WDN Pedagog, specjaliści, pracownicy Poradni Psychologiczno Pedagogicznej, wychowawcy, nauczyciel terapeuta 9

KLASY IV - VI L.P. CELE GŁÓWNE ADRESACI CELE SZCZEGÓŁOWE SPOSOBY REALIZACJI REALIZATORZY 1. Profilaktyka uzależnień, w tym uzależnienia od TV, gier komputerowych, Internetu oraz środków psychoaktywnych. IV - VI Rodzaje substancji i ich wpływ na psychikę Psychiczne, fizyczne i społeczne skutki uzależnień Kształtowanie umiejętności podejmowania samodzielnych wyborów dotyczących własnego zdrowia i życia Formy pomocy dla osób uzależnionych i eksperymentujących Mechanizm uzależnienia od Internetu oraz formy pomocy - wizyty gości/specjalistów w szkole - zajęcia warsztatowe na godzinie wychowawczej - pedagog szkolny - Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna - pielęgniarka szkolna - wychowawcy 2. Trening asertywności. IV - VI Kształtowanie kompetencji otwartego wyrażania swoich potrzeb w sytuacjach trudnych, w tym umiejętności odmawiania i reagowania w konstruktywny sposób na agresję - warsztaty tematyczne - pedagog szkolny - firmy zewnętrzne - Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna 10

3. Kształtowanie umiejętności w zakresie komunikacji interpersonalnej i społecznej. IV - VI Zrozumienie znaczenia prawidłowej komunikacji Poszerzenie umiejętności komunikacyjnych w kanale werbalnym i pozawerbalnym o nowe wzorce komunikacyjne Podważenie nieefektywnych sposobów komunikacji, w tym barier komunikacyjnych - pogadanki - drama - gry - pedagog szkolny - wychowawca - nauczyciele 4. Umożliwienie uczniom samopoznania, kształtowanie obrazu swojej osoby. IV - VI Poszerzenie samowiedzy, adekwatne kształtowanie obrazu siebie Zaznajomienie się z niebezpieczeństwami związanymi z nieprawidłowym obrazem siebie: anoreksja, bulimia itp. Dostrzeganie swoich mocnych stron Zapoznanie się z subkulturami młodzieżowymi - pogadanka - drama - biblioterapia - pedagog szkolny - wychowawca - bibliotekarz - nauczyciele 5. Nauka radzenia sobie z emocjami, w tym radzenie sobie ze stresem. IV - VI Zrozumienie źródeł własnego stresu, opanowanie technik radzenia sobie z napięciem w sytuacjach stresujących - warsztaty tematyczne - techniki relaksacyjne - muzykoterapia - arteterapia - specjaliści z Poradni Psychologiczno Pedagogicznej - wychowawca - nauczyciel terapeuta 11

6. Zapobieganie agresji, w tym przemoc słowna, psychiczna i fizyczna. IV - VI Poznanie źródeł własnej agresywności oraz sposobów konstruktywnego jej wyrażania Sposoby reagowania na agresję innych osób - warsztaty tematyczne - pogadanka - drama - pedagog szkolny - specjaliści z różnych placówek - wychowawca - nauczyciel terapeuta 7. Edukacja seksualna V - VI Omówienie następujących zagadnień: inicjacja, seks w kontekście relacji i wartości, znaczenie seksualności w życiu człowieka, antykoncepcja Budowanie dojrzałych postaw związanych z tą sferą życia oraz gotowości do odpowiedzialnego kierowania własną seksualnością Nabycia wiedzy o różnych orientacjach seksualnych - spotkanie klasy ze specjalistami - spotkania indywidualne - zajęcia w ramach godzin Wychowania do życia w Rodzinie - specjaliści z Poradni Psychologiczno Pedagogicznej - pedagog szkolny - nauczyciel WDŻ 8. Inicjowanie działalności wolontariackiej kształtowanie zachować prospołecznych. IV - VI Rozwijanie empatii i uwrażliwienia na potrzeby innych - ogólnoszkolne akcje charytatywne - pedagog szkolny - goście - świetlica szkolnawychowawca 9. Promocja zdrowia fizycznego i psychicznego w tym profilaktyka chorób cywilizacyjnych i okresu dojrzewania. IV - VI Gotowość i umiejętność podejmowania odpowiedzialności za swoje zdrowie: - dostarczenie wiedzy nt. etiologii i charakterystyki wirusów, dróg zakażenia, grup zwiększonego ryzyka, działań bezpiecznych i ryzykownych, miejsc gdzie można uzyskać pomoc - warsztaty - pogadanki - pedagog szkolny - specjaliści z Poradni Psychologiczno Pedagogicznej - pielęgniarka szkolna 12

10. 11. Doskonalenie warsztatu pracy nauczyciela. Udzielanie wsparcia rodzicom. nauczyciele rodzice Podnoszenie kwalifikacji pedagogicznych Spotkania informujące o sposobach udzielania pomocy psychologiczno - pedagogicznej Umożliwienie doskonalenia kompetencji wychowawczych Dostarczenie wiedzy na temat uzależnień Wsparcie w sytuacjach trudnych - cykl zajęć w ramach pedagogicznych rad szkoleniowych - samodoskonalenie się zawodowe nauczycieli - prelekcje - rozmowy - porady - trening umiejętności wychowawczych - dyrekcja - ODN - pedagog szkolny - specjaliści z Poradni Psychologiczno Pedagogicznej - wychowawcy 13

IX. PROCEDURY INTERWENCYJNE W przypadku: 1. Agresywnych zachowań ucznia w czasie lekcji: podjęcie przez nauczyciela próby wyciszenia zachowania agresywnego poprzez rozmowę z uczniem, w przypadku, gdy rozmowa nie skutkuje, nauczyciel poprzez przewodniczącego klasy lub dyżurnego ucznia zawiadamia jedną z wymienionych osób: wychowawcę klasy, terapeutę, pedagoga dyrektora lub wicedyrektora o zaistniałej sytuacji, wyprowadzenie ucznia z lekcji przez innego pracownika - nauczyciela szkoły; zaprowadzenie go w miejsce, gdzie mógłby się wyciszyć, w przypadku braku takiej możliwości, zapewnienie bezpieczeństwa pozostałym uczniom poprzez wyprowadzenie ich z klasy w inne bezpieczne miejsce (np. inna sala lekcyjna, boisko szkolne, świetlica, sala zabaw itp.), w sytuacji koniecznej nauczyciel ma możliwość przytrzymania ucznia, poinformowanie rodziców o zachowaniu ucznia, w sytuacji bardzo agresywnego zachowania ucznia (grożenie, napaść fizyczna, pobudzenie fizyczne, niemożność uspokojenia przez nauczyciela), zawiadomienie rodziców ucznia w celu zabrania go ze szkoły; jeśli to konieczne - wezwanie Pogotowia Ratunkowego lub Policji. 14

2. Agresywnych zachowań ucznia w czasie przerwy międzylekcyjnej: nauczyciel dyżurujący odseparowuje zagrożonego ucznia od sprawcy agresji lub odwrotnie sprawcę agresji od napastowanego (w zależności od możliwości i sytuacji), poprzez dowolnego ucznia lub innego nauczyciela czy pracownika szkoły zawiadamia dyrektora szkoły, wychowawcę klasy, pedagoga lub terapeutę o zaistniałym incydencie, wydaje polecenie dzieciom będącym na korytarzu, aby weszły do klas, nie robiły zbiegowiska itp., w tym czasie podejmuje próby wyciszenia zachowania agresywnego poprzez rozmowę z uczniem, dyrektor szkoły o zaistniałej sytuacji informuje rodziców ucznia; jeśli jest taka konieczność (grożenie, napaść fizyczna, pobudzenie fizyczne, niemożność uspokojenia przez nauczyciela) również Pogotowie Ratunkowe i (lub) Policję. 3. Znalezienia narkotyku (pod ławką, w toalecie, szatni, na boisku): należy poinformować dyrektora szkoły, wicedyrektora lub (gdy poprzedni są nieobecni) pedagoga, zabezpieczyć narkotyk, dyrektor, wicedyrektor lub pedagog wzywa Policję (telefonicznie), w celu zabezpieczenia środka i spisania protokołu. 15

4. Zauważenia u ucznia środka odurzającego: natychmiast wezwać rodziców, poinformować dyrektora, wicedyrektora lub gdy poprzedni są nieobecni, pedagoga oraz wychowawcę, zabezpieczyć środek przy świadkach (nie wolno przeszukiwać teczki i rzeczy osobistych ucznia), poinformować rzeczowo rodziców o zaistniałej sytuacji, zlecić wykonanie badań i przedstawienia ich wyników w szkole, wezwać (jeśli to wskazane i możliwe) specjalistę z poradni lub punktu konsultacyjnego lub wskazać rodzicom adresy najbliższych placówek pomagających uczniom, w porozumieniu z dyrektorem wezwać Policję, aby zabezpieczyć narkotyk. 5. Stwierdzenia u ucznia objawów odurzenia: nie pozostawiać go samego, poinformować wychowawcę, pedagoga, dyrektora, Natychmiast wezwać rodziców (opiekunów ucznia), zmobilizować ich do wykonania badań i przedstawienia ich wyników w szkole oraz podjęcia działań w kierunku pomocy dziecku, w przypadku zagrożenia zdrowia i życia zapewnić opiekę pielęgniarki szkolnej lub wezwać pogotowie ratunkowe (tel. 999). 16

6. Stwierdzenia u ucznia utraty przytomności lub zapaści po środkach odurzających: wezwać pielęgniarkę, pedagoga (przez osoby trzecie), wezwać pogotowie (tel. 999) przez osoby trzecie, udzielić pierwszej pomocy zgodnie z zasadami. 7. Podejrzenia, że uczeń bierze narkotyki: poinformować o swoich spostrzeżeniach pedagoga szkolnego i dyrektora, poprosić (telefonicznie bądź listownie) rodziców o natychmiastowy kontakt ze szkołą, umówić spotkanie trójkąta (rodzic+wychowawca+pedagog), zlecić wykonanie badań i przedstawienie ich wyników w szkole, nie być pobłażliwym, ale zachować dyskrecję (w stosunku do innych uczniów). 17

X. INSTYTUCJE WSPIERAJĄCE SZKOŁĘ W DZIAŁANIACH PROFILAKTYCZNYCH NAZWA INSTYTUCJI 1. PORADNIA PSYCHOLOGICZNO PEDAGOGICZNA W GOŁDAPI 2. POWIATOWE CENTRUM POMOCY RODZINIE W GOŁDAPI 3. MIEJSKI OŚRODEK POMOCY SPOŁECZNEJ W GOŁDAPI 4. KOMENDA POWIATOWA POLICJI W GOŁDAPI 5. POWIATOWA STACJA SANITARNO EPIDEMIOLOGICZNA W GOŁDAPI TELEFON 87 615 16 80 87 615 24 73 87 615 04 81 87 615 54 00 87 615 15 47 6. PUNKT PROFILAKTYKI i ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH PRZY URZĘDZIE MIEJSKIM W GOŁDAPI 7. PORADNIA ZDROWIA PSYCHICZNEGO W GOŁDAPI 8. SĄD REJONOWY KURATORZY RODZINNI i NIELETNICH W OLECKU 87 615 60 00 604 361 617 87 523 06 10 18

Szkolny Program Profilaktyki został uchwalony przez Radę Rodziców w porozumieniu z Rada Pedagogiczną Szkoły Podstawowej nr 2 im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Gołdapi i zatwierdzony na posiedzeniu w dniu 02 września 2013 r. 19