M.Szczepaniak Wroclaw University of Economics Krótkoterminowe planowanie finansowe na przykładzie przedsiębiorstwa z branży transport lotniczy (PKD 5) Słowa kluczowe: zarządzanie zapasami, zarządzanie należnościami, budżet gotówki
Streszczenie Przedmiotem pracy jest ustalenie krótkoterminowego planowania finansowego na podstawie przedsiębiorstwa z branży transport lotniczy. Spółka której dotyczy niniejsza praca jest spółką rodzinną działającą na terenie całego świata. Jest ona synonimem wybitnych osiągnięć w dziedzinie odwodnienia różnego rodzaju powierzchni, zarówno jeśli chodzi o produkty, jak też rozwiązania systemowe. Głównym celem pracy jest ustalenie zarządzania środkami pieniężnymi, zarządzania należnościami oraz zarządzania zapasami na przyszły rok działalności przedsiębiorstwa. Głównym celem takiego działania jest przewidzenie w jakiej kondycji finansowej będzie znajdowało się dane przedsiębiorstwo w najbliższej przyszłości. Ma ono również wspomóc w osiągnięciu głównego celu jakim jest maksymalizacja zysku. W pierwszej kolejności przeanalizujemy środki pieniężne. Zarządzanie nimi ma na celu utrzymanie ich na właściwym poziomie, a więc takim gdzie nie będą ponoszone koszty ich utrzymania lub posiadania zbyt małych zasobów. Środki pieniężne w danym przedsiębiorstwie kształtowały się następująco: 009 rok- 90,90 zł, 00rok- 6,88 zł, natomiast w 0 roku wynosiły 96,9 zł. Można uznać, iż środki pieniężne w spółce podlegają dość sporym wahaniom. Nie można ustalić na tej podstawie, że ich wielkość w spółce stale rośnie. Wynikać to może z tego, iż przedsiębiorstwo utrzymuje swój majątek w innych płynnych aktywach. W celu określenia poziomu środków pieniężnych na właściwym poziomie trzeba wybrać odpowiednią metodę. W związku z tym, iż wpływy z działalności operacyjnej w 0 roku są wyższe niż wypływy zastosuje model Beranka. Dane do sporządzenia analizy zawiera tabela. Tabela. Dane do modelu Beranka stałe koszty transakcyjne F 000,00 całkowite roczne zapotrzebowanie na środki pieniężne (I,II,III miesiąc) P 5 950,00 koszt alternatywny utrzymania środków pieniężnych k 5% Źródło: opracowanie własne Zakłada się, iż w miesiącu styczniu wpływy nadal będą większe niż wypływy, a miesić zna nadwyżka środków wyniesie 5950,00 zł. Optymalna wielkość transferu wyliczona zgodnie ze wzorem wyniesie 5057, zł. Wzór. Optymalna wielkość transferu. C * ber 000 0,5 5950 /, 00 5057, Źródło: Wiesław Pluta, Grzegorz Michalski, Krótkoterminowe zarządzanie kapitałem, CH BECK, Warszawa 005. Oznacza to, iż transfer będzie odbywał się tylko raz na trzy miesiące. Kolejnym etapem będzie analiza należności, a dokładnie zarządzenie nimi. Należności są skutkiem odroczenia w czasie zapłaty za wykonane usługi i sprzedane produkty. Zarządzanie należnościami polega przede wszystkim na określeniu kredytowania naszych odbiorców dóbr i usług. Aby należności były sprawnie regulowane, aby nie ponosić dodatkowych kosztów potrzebna jest sprawna polityka. Miarą służącą do oceny należności jest wskaźnik rotacji należności, jest to iloraz przychodów ze sprzedaży oraz przeciętnego stanu należności. Kształtowanie się stanu należności krótkoterminowych w okresie od 009 roku do 0 roku w analizowanym przedsiębiorstwie przedstawia wykres. Poradnik Małej Firmy nr /006, Finansowanie działalności, Zarządzanie należnościami w firmie, Jolanta Koszczak
Wykres. Należności 009-0 rok 6 000,00 000,00 000,00 0 000,00 8 000,00 6 000,00 000,00 000,00 0,00 wysokość stanu należności w latach poprzedzających prognozę 009 00 0 Źródło: opracowanie własne. Stały wzrost należności może mieć negatywne skutki dla przedsiębiorstwa. Może spowodować brak jego płynności. Tabela przedstawia poziom wskaźnika rotacji należności w 00 oraz 0 roku. Tabela. Wskaźnik rotacji należności 00r. 0r. wskaźnik rotacji przychody ze sprzedaży 9,896 9,507 należności przeciętny stan należności Źródło: opracowanie własne na podstawie W. Pluta Planowanie finansowe w przedsiębiorstwie. Jak widać wskaźnik ten jest zarówno w 00 jak i w 0 na optymalnym poziomie (7-0), oznacza to, że poziom należności jest dość niski, czyli, że przedsiębiorstwo kredytuje swoich klientów w sposób kontrolowany, co w praktyce oznacza, iż nie zamraża środków pieniężnych w należnościach. Wraz ze wzrostem należności rosną przychody ze sprzedaży, co przedstawia wykres. Wykres. Wysokość przychodów ze sprzedaży. 70 000,00 60 000,00 50 000,00 0 000,00 0 000,00 0 000,00 009 00 0 0 000,00 0,00 Przychody ze sprzedaży 009-0 rok. http://kadry.nf.pl/artykul/678/symptomy-pogarszania-sie-sytuacji-finansowej-firmy/budzet-finansepozycja/
Źródło: opracowanie własne W związku z tym, iż przychody ze sprzedaży rosną w większym stopniu niż należności, ich wysoki poziom może nie zachwiać płynności finansowej przedsiębiorstwa. Przeanalizujemy teraz cztery warianty polityki kredytowej, za pomocą analityki przyrostowej wybierzemy najbardziej opłacalny. Najpierw przedstawimy dane potrzebne do wykorzystania przy analizie przyrostowej, zawarte w tabeli, a następnie poszczególne warianty. Tabela. Dane- analiza przyrostowa. Przychody ze sprzedaży za 0r. 65 6,80 Koszty zmienne 77% Koszt finansowania należności 7% koszt alternatywny = koszt kapitału finansującego przedsiębiorstwo % efektywna stopa podatkowa % regulacja płatności 0 dnia 0 straty ze złych długów % kapitałem, CH BECK, Warszawa 005. Tabela. Wariant I *wydłużenie okresu kredytowania do 5 dni *wzrost przychodów do 6756, * wzrost strat ze złych długów:,5%*(6756,-656,8) ΔNAL - przyrost należności 97, ΔEBIT - przyrost zysku przes odsetkami i opodatkowaniem 0,08 ΔEV - zmiana wartości przedsiębiorstwa 599,00 kapitałem, CH BECK, Warszawa 005. Wydłużenie okresu kredytowania do 5 dni spowoduje wzrost zysku przed opodatkowaniem i odsetkami o 0,08 zł, co w konsekwencji spowoduje przyrost wartości przedsiębiorstwa o 599,0 zł. Tabela 5. Wariant II - skrócenie okresu kredytowania do 8dni - spadek przychodów do 600, - straty z tytułu złych długów % ΔNAL - przyrost należności -88,98 ΔEBIT - przyrost zysku przes odsetkami i opodatkowaniem -,99 ΔEV - zmiana wartości przedsiębiorstwa - 76,5 kapitałem, CH BECK, Warszawa 005. Skrócenie okresu kredytowania do 8 dni negatywnie wpłynie na zmianę wartości przedsiębiorstwa i doprowadzi do spadku jej wartości o 76,5 zł. Tabela 6. Wariant III skonto % dla płacących w ciągu 7 dni, na skutek czego: 0 % klientów płacić będzie 7 dnia 70 % klientów płacić będzie 0 dnia * straty z tytułu złych długów,50% * przychody na poziomie 7055,6 OSN - oczekiwany okres spływu należności 9 ΔNAL - przyrost należności -7, ΔEBIT - przyrost zysku przes odsetkami i opodatkowaniem -95,87
5 ΔEV - zmiana wartości przedsiębiorstwa -99,0 kapitałem, CH BECK, Warszawa 005. Wariant III również jest niekorzystny, ponieważ wartość przedsiębiorstwa maleje o 99,0. Najlepszym rozwiązaniem okazuje się wariant IV, w wyniku którego przyrost wartości przedsiębiorstwa jest największy. Tabela 7. Wariant IV * nowe warunki kredytowe: /7, netto. * wzrost przychodów do na poziomie 7795,6-70 % klientów płaci 7 dnia - 0 % klientów płaci 0 dnia * straty z tytułu złych długów,50% OSN - oczekiwany okres spływu należności ΔNAL - przyrost należności 5,0 ΔEBIT - przyrost zysku przes odsetkami i opodatkowaniem,7 ΔEV - zmiana wartości przedsiębiorstwa 70,56 kapitałem, CH BECK, Warszawa 005. Kolejny etap analizy to sporządzenie budżetu gotówki. Aby go sporządzić przyjmujemy dodatkowe założenia: przedsiębiorstwo stosuje warunki kredytowe /7, netto, koszty wytworzenia produktów, materiałów i towarów w stosunku do cen sprzedaży stanowią 55%, zakupy materiałów i towarów dokonuje się 60 dni przed dniem sprzedaży, dostawcy udzielają kredytu kupieckiego na 0 dni, docelowy poziom środków pieniężnych przyjęto na poziomie 5,5 zł, a poziom środków pieniężnych na dzień grudnia 0r. zgodnie z sprawozdaniem wynosi 96,9 zł. Tabela 8 Budżet gotówki- prognoza na 0 rok ( miesiąc I, II,III,IV,V,VI ) ) Sprzedaż (brutto) Wpływy otrzymane: ) w ciągu 7 dni od sprzedaży: ) od 7 do 5 dni od sprzedaży: ) od 5 do 0 dni od sprzedaży: 6) Należności ogółem: 7) Zakupy: 8) Płatności za zakupione materiały: 9) Należności otrzymane: 70 % 6 % % ROK 0 ROK 0-prognoza PAŹDZIE LISTO GRUDZ STYCZ MARZ KWIEC LUTY RNIK PAD IEŃ EŃ EC IEŃ MAJ I. Arkusz wpływów i wydatków 7 8 8 8 8 8 8 8 56, 856,5 856, 56,98 59,6 560,6 69,87 79,6 0 9,0 96, 9 07,0 69,8 8 8 05, 9 0 08,5 0 9, 0 58,6 9, 555,9 8 8 058,7 0 6, 0 08, 5 II. Przyrost środków pieniężnych 8 8 05, 058,7 60,6 7 96,7 59, 5 7 85, 6 0 0,0 0 6, 7 85, 69,68 969,70 598,9 8 0,68 0,5 0 0,0 8 0,68 77, 980,7 8 608, 8 8, 9 CZER WIEC 8 95,68 869,55 996,7 6,5 8 00,69 090,60 0,00 0,5 9 090,60 8, 8 00,69
6 0) Płatności za zakupione materiały: ) Wydatki gotówkowe: ) Wydatki związane z kosztami stałymi: ) Wydatki ogółem: ) Przyrost (ubytek) środków pienieżnych: 5) Środki pieniężne na poczatku miesiąca: 6) Środki pieniężne na koniec miesiąca: 7) Docelowy poziom środków pienieżnych: 8) Poziom nadwyżki (niedoboru) środków 0 9, 0 9 6 0 0 0 08, 6, 0,5 5 0,0 5, 5,65 56, 6,00 6,00 6,00 5 680,6 797,0 008,7 0 5 6 7,7 6,7 8,6 6 III. Zapotrzebowanie na finansowanie zewnętrzne 96,9 96,9 96,9 7 669,6 558,6 0,5 7 5,50 7, 5,50 06, 5,50 68,0 58,5 6,00 5 795,55 7, 96,9 5,0 5,50 5,9 6,00 6 88,9 9, 96,9 56, 5,50-976, 9 090,60 56,85 6,00 78,5 7, 96,9 7,5 5,50 9,65 pieniężnych: 7,5 7 Źródło: opracowanie własne na podstawie Pluta W., Michalski G., Krótkoterminowe zarządzanie płynnością, C.H. Beck,005 Sprzedaż oraz należności w 0 roku stale będą rosły, tak jak we wcześniejszym okresie, wynika to ze sprawozdań finansowych z 00 oraz 0, W ostatnim wierszu tabeli został obliczony poziom środków pieniężnych, jaki musi pozyskać przedsiębiorstwo aby płynność finansowa nie została zachwiana, przy optymalnym poziomie środków pieniężnych wynoszących 5,50 zł. Planowanie środków pieniężnych w przedsiębiorstwie ma na celu utrzymanie płynności finansowej i pomóc w sprawnym ich zarządzaniu. Aby było to efektywne trzeba robić to systematycznie, ponieważ tylko ciągłe planowanie i korygowanie odchyleń pozwoli na osiągnięcie przez jednostkę pozytywnych efektów, które w przyszłości przyczynią się do wzrostu wartości przedsiębiorstwa.
7 Spis tabel. Tabela. Dane do modelu Beranka. Tabela. Wskaźnik rotacji należności. Tabela. Dane- analiza przyrostowa.. Tabela. Wariant I 5. Tabela 5. Wariant II 6. Tabela 6. Wariant III 7. Tabela 7. Wariant IV 8. Tabela 8 Budżet gotówki- prognoza na 0 rok ( miesiąc I, II, III, IV,V,VI) Spis wzorów. Wzór. Optymalna wielkość transferu. Spis wykresów. Wykres. Należności 009-0 rok. Wykres. Wysokość przychodów ze sprzedaży.
8 Bibliografia. Pluta W., Planowanie finansowe w przedsiębiorstwie, PWE, 00. Pluta W., Michalski G., Krótkoterminowe zarządzanie płynnością, C.H. Beck,005. Michalski Grzegorz, Planowanie finansowe, wykład z 0 roku, dostępny w: michalskig.files.wordpress.com/0/0/planowaniefinansowe_wyklad0.ppt,. Machała R. "Praktyczne zarządzenie finansami firmy", Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 00, 5.. Michalski G., Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach, PWN, 005 6.. Michalski G., Strategie finansowe przedsiębiorstw, ODDK, 009 7. 5. Michalski G., Ocena finansowa kontrahenta na podstawie sprawozdań finansowych ODDK,008 8. 6. Panfil M., Zarządzanie należnościami w małym i średnim przedsiębiorstwie, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, 00 9. 7. Jog V., Suszyński C., Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa, Wydawnictwo CIM, 00 0. Śpiewak T., Zarządzanie środkami pieniężnymi w przedsiębiorstwie : teoria i praktyka, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 008. Duda-Piechaczek E., Analiza i planowanie finansowe, Helion, 007. Garbicz B., Modelowanie finansowe w małych i średnich przedsiębiorstwach : wybrane problemy, 006. Dudycz T., Analiza finansowa jako narzędzie zarządzania finansami przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Indygo zahir media, Wrocław 0,. Gryko J.M., Planowanie finansowe w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Poznań 008, 5. Stacharskiej - Targosz J., Finansowanie działalności przedsiębiorstw : praca zbiorowa, Wydawnictwo WSB, 005 6. Kowalczyk J., Kusak A., Decyzje finansowe firmy : metody analizy, C.H.Beck, 006 7. Seretna - Sałamaj D., Dynamiczne zarządzanie strukturą finansów przedsiębiorstwa, Politechnika Warszawska, 008, 8. Hordyj A. Dywersyfikacja jako element strategii finansowej przedsiębiorstw, 005 9. Kopiński A., Finanse przedsiębiorstw, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, 00 0. Smolarek M., Planowanie strategiczne w małej firmie, Wydawnictwo HUMIANITAS, Sosnowiec 008. Pluta W.,Definicja i znaczenie krótkoterminowej płynności finansowej, Zarządzanie finansami firm Teoria i praktyka, AE, Wrocław 00,. http://planowanie-finansowe.pl/. http://www.bg.ue.wroc.pl/. http://michalskig.ue.wroc.pl/mspmzsp.pdf 5. Sprawozdanie finansowe przedsiębiorstwa z branży 5 za rok 00 i 0 z Monitor Polski B, 6. Strona internetowa analizowanego przedsiębiorstwa z branży nr 5