Program Profilaktyki dla Specjalnego Ośrodka Szkolno Wychowawczego w Sulejowie
Szkolny Program Profilaktyki w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Sulejowie uwzględnia specyfikę i potrzeby dzieci z niepełnosprawnością umysłową, zarówno na poziomie Szkoły Podstawowej, Gimnazjum jak i Szkoły Przysposabiającej do Pracy. Profilaktyka jest procesem wspomagania człowieka, w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu, a także ograniczanie i likwidowanie czynników, które blokują prawidłowy rozwój i zaburzają zdrowy styl życia. Profilaktyka jest działaniem, które ma na celu zapobieganie pojawieniu się i rozwojowi danego zjawiska w konkretnej społeczności, jak też promowanie alternatywnych zjawisk w stosunku do tych, które próbuje się wyeliminować. Ponadto działania profilaktyczne wpływają na podnoszenie samooceny, oraz przyczyniają się do uporządkowania osobistego systemu wartości. Celem programu jest: przeciwdziałanie wszelkim zagrożeniom i odpowiednie reagowanie w przypadku pojawienia się ich na terenie placówki i w środowisku ucznia, promowanie alternatywnych sposobów spędzania czasu wolnego, promowanie zdrowego stylu życia. Cele szczegółowe działań profilaktycznych: stworzenie bezpiecznego, ciepłego klimatu w Ośrodku, kształtowanie umiejętności komunikowania się z innymi, rozwijanie umiejętności radzenia sobie z napięciami pojawiającymi się w różnych sytuacjach, wskazywanie pożądanych wzorców zachowań, zachęcanie do wyboru różnorodnych (służących zdrowiu i rozwojowi) sposobów spędzania wolnego czasu, niwelowanie zachowań agresywnych oraz przemocy w relacjach z innymi ludźmi, dostarczanie informacji o substancjach uzależniających oraz zagrożeniach towarzyszących ich zażywaniu, wskazywanie perspektyw zdrowego stylu życia i sposobów osiągania satysfakcji osobistej, sukcesu życiowego (bez podejmowania zachowań ryzykownych), wspieranie rodziców w kształtowaniu ważnych umiejętności wychowawczych.
Program profilaktyczny obejmuje trzy zakresy działań: I. Działania w wymiarze szkolonym. a) zaprezentowanie programu Radzie Pedagogicznej ( przedyskutowanie jego sensu i potrzeby realizacji, oraz struktury, rodzaju i kolejności działań), b) zaprezentowanie programu rodzicom, zaproszenie ich do współpracy poprzez udział w ogólnoszkolnych imprezach profilaktycznych, wzbogacenie wiedzy na temat uzależnień na zajęciach wychowawczych, c) zorganizowanie imprez profilaktycznych o charakterze ogólnoszkolnym, d) przygotowanie materiałów informacyjnych dotyczących zagadnień profilaktycznych, e) zaangażowanie środowiska lokalnego, związanego z profilaktyką do współpracy, f) udział uczniów w pozaszkolnych imprezach kulturalnych i konkursach i tematyce profilaktycznej II. Działania w wymiarze klas i grupie wychowawczej a) udział uczniów w warsztatach dotyczących profilaktyki w PPP b) wprowadzenie tematyki profilaktycznej na zajęciach wychowawczych c) włączenie się klas do ogólnoszkolnych imprez o charakterze profilaktycznym d) nawiązanie współpracy wychowawców klas z rodzicami i omawianie problemów związanych z ochrona dzieci przed zagrożeniami podczas spotkań klasowych III. Działania na rzecz indywidualnych osób. Ten zakres działań dotyczy głównie uczniów wykazujących zaburzenia w zachowaniu, ponieważ ci są narażeni na uleganie wszelkiego rodzaju nałogom. Program profilaktyki przewiduje przygotowanie dla takich uczniów we współpracy z rodzicami, indywidualnych programów naprawczych, kierowanie ich w miarę możliwości na specjalistyczne zajęcia. Ponieważ jesteśmy placówką szkolnictwa specjalnego i według naszych obserwacji wśród naszych uczniów nie występują zagrożenie typowe dla młodzieży z normą intelektualną. Twarzą program szczególny nacisk kładliśmy na kształtowanie osobowości dziecka i wspieranie jego rozwoju.
Działania skoncentrowaliśmy na następujących aspektach: 1. Przynależność do grup. Umiejętność obcowania z innymi ludźmi pozwala dziecku wpływać na swoje życie i otoczenie, decyduje o relacjach z rówieśnikami, rodzicami, nauczycielami i innymi dorosłymi, uczenie reguł i norm współżycia z innymi ludźmi pozwala dostrzegać i szanować potrzeby otoczenia. Budowane w ten sposób udane relacje z innymi sprzyjają otwartej komunikacji, a to sprzyja uczeniu się zachowań alternatywnych w stosunku do tych, jakie towarzyszą nałogom. 2. Postrzeganie siebie i rozumienie swoich uczuć. Tłumienie uczuć, brak umiejętności ich wyrażania są częstą przyczyną powodującą, że ludzie żyją w dużym napięciu, taki stan sprzyja szukaniu zapomnienia w używkach. Dlatego za ważne uczenie dzieci rozpoznawania uczuć, umiejętności ich wyrażania oraz rozumienia i akceptowania uczuć własnych i innych. Będziemy też uczyć radzenia sobie z emocjami. Na zajęciach z tej grupy tematycznej będziemy też zajmować się kształtowaniem pozytywnego obrazu własnej osoby- pozytywnej samooceny poczucie własnej wartości jest, bowiem warunkiem koniecznym dla prawidłowego rozwoju każdego dziecka. Mała samoświadomość Jaki jestem,, jakie są moje mocne strony, może spowodować że dziecko jest podatne na wszelki wpływy - najczęściej negatywne. Naszym profilaktycznym zadaniem będzie dawanie dzieciom możliwości doświadczenia, że są wyjątkowe, niepowtarzalne łubiane. Będziemy stwarzać sytuacje, w których dzieci będą mogły przeżywać sukcesy w kontaktach z rówieśnikami i dorosłymi. 3. Rozwiązywanie problemów. Przeżywanie trudności i konfliktów stanowią naturalne zjawisko w kontaktach między ludźmi. Podstawowym warunkiem rozwiązywania konfliktu jest uświadomienie sobie istniejącej różnicy zadań, a także własnych i czyichś uczuć. Celem naszych oddziaływań w tym zakresie będzie nauka rozstrzygania problemów i podejmowania samodzielnych decyzji, analizowanie przyczyn powstawania konfliktów i szukania sposobów ich rozwiązania. Naszym przesłaniem jest uświadomienie uczniom, że ludzie mają prawo do popełniania błędów.
4. Dbanie o zdrowie. Naszym zadaniem będzie rozwijanie u dzieci świadomości tego, że zdrowie ma ogromny wpływ życie. Będziemy rozwijać pragnienie troszczenia się o nie, oraz pokazywać sposoby dbania o nie. Dostarczymy również uczniom elementarnych informacji na temat środków uzależniających przyczyn i skutków ich zażywania. Analizując w/w zagadnienia wyraźnie widać, że nie jest możliwe oddzielenie treści profilaktycznych od wychowawczych. Wynika to stąd, że treści z zakresu sprawowania obu tych funkcji często przenikają się wzajemnie, warunkując swoje powstanie czy uzasadniając istnienie. Jednak pewne zagadnienia bardziej niż inne mieszczą się w prezentowanym programie. Dlatego też nie chcąc powielać treści zawartych w programie wychowawczym, prezentując główne treści programowe do realizacji w klasach wybraliśmy jedynie te, które naszym zdaniem mają kluczowe znaczenie dla realizacji celów profilaktyki.
PRZEWIDZINE TREŚCI I DZIAŁANIA DO REALIZACJI W WYMIARZE SZKOLNYM I GRUPACH WYCHOWAWCZYCH 1. Wprowadzenie ucznia do nowych warunków i pełnienia nowej roli. 2. Wyrabianie umiejętności wzajemnej pomocy i współpracy w grupie. 3. Kształtowanie zdrowego stylu życia wdrażanie do przestrzegania higieny, wzbudzanie odpowiedzialności za własne zdrowie, zdrowy styl życia, jako alternatywa, 4. Budowanie poczucia własnej wartości. 5. Budowanie postawy asertywnej. 6. Wyrabianie umiejętności radzenia sobie z problemami. 7. Ukazanie zdrowotnych, prawnych i moralnych skutków używek. 8. Wdrażanie do przestrzegania norm i zasad prawidłowego funkcjonowania w środowisku i społeczeństwie. 9. Nauka komunikacji i mediacji. 10. Umiejętność radzenia sobie, z negatywnymi emocjami. 11. Eliminacja zachowań agresywnych. 12. Nauka kontrolowania swojej agresji. 13. Budowanie prawidłowych relacji międzyludzkich. 14. Nazywanie i rozróżnianie emocji pozytywnych i negatywnych. 15. Co to jest złość i jak sobie z nią radzić? 16. Umiejętność radzenia sobie z trudnymi emocjami i uczuciami. 17. Unikanie wulgaryzmów. 18. Lekarstwa - niebezpieczeństwa związane z ich nadużywaniem. 19. Uczenie zachowań asertywnych: mówienie NIE, 20. Uczenie prawidłowych wyborów. 21. Znaczenie rodziny i moje miejsce w niej. 22. Nabywanie umiejętności rozwiązywania konfliktów w grupie. 23. Kształtowanie umiejętności poprawnego współżycia z otoczeniem. 24. Rozwijanie zdolności do podejmowania samodzielnych, racjonalnych decyzji.
25.Wypracowywanie postaw i wartości pomagających w zachowaniu zdrowia psychicznego i fizycznego. 26. Ograniczanie i likwidowanie barier, które utrudniają lub blokują rozwój adekwatny do możliwości psychofizycznych uczniów. 27. Umiejętność dzielenia się z innymi. 28. Jak radzić sobie w kontaktach z nieznanymi osobami? 29. Uważne słuchanie innych sprzyja lepszemu poznaniu. 30. Doświadczanie sytuacji, w których uczniowie są ważni niepowtarzalni.
DZIAŁANIA W WYMIARZE INDYWIDUALNYM 1. Dlaczego ważne jest dobre myślenie o sobie? 2. Każdy człowiek przeżywa lęki i niepokoje. 3. Jak radzić sobie ze wstydem? 4. Moje problemy i sposoby ich rozwiązywania. 5. Zmiany, jakie zachodzą w moim życiu. 6. Jaki chcę zostać człowiekiem? 7. Różnice w zachowaniu i odczuwaniu chłopców i dziewcząt. 8. Przyjaźń - jak ją pielęgnować. 9. Zyski i straty wynikające z przynależności do określonych grup. 10. Chcę być asertywny 11. Umiem sobie poradzić z naciskiem grupy. 12. My i narkotyki, - co wiemy o narkotykach. 13. Jak używki wpływają na nasz organizm? 14. Dlaczego ludzie sięgają po narkotyki? 15. Poszukiwanie szczęścia - dwie drogi chemiczna i naturalna. Za kluczowe uważamy również zagadnienia dotyczące poznawania, okazywania i szanowania uczuć własnych i innych. Uświadomienie własnych stanów emocjonalnych i radzenia sobie z własnymi uczuciami, ułatwia kontakt z innymi i stanowi podstawę do realizacji kolejnych etapów programu. Jeżeli te zagadnienia nie zostaną przez uczniów opanowane, również należy je przepracować. Przewidujemy weryfikację programu na każdym etapie jego realizacji, celów, różnorodności treści i ewentualnych trudności.