Zebran materał statstczn w forme sprawozdań, formularz opsowch, anket lub nnch dokumentów stanow neuporządkowan surow materał statstczn, neprzdatn jeszcze do bezpośrednej analz, porównań wnosków. Materał ten pownen bć usstematzowan odpowedno zestawon, zgodne z celam prowadzonch badań. W wnku takego postępowana otrzmuje sę szereg statstczn, stanow on podstawę dalszch badań statstcznch. 1 SZEREGI STATYSTYCZNE SZCZEGÓŁOWE STRUTURALNE KUMULACYJNE GEOGRAFICZNE DYNAMICZNE 2
Szeregem szczegółowm prostm nazwa sę uporządkowan nerosnąco lub nemalejąco cąg wartośc cech (właścwośc badanego obektu). Rodzna 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. Lczba dzec 0 1 1 2 2 3 3 3 4 4 4 5 5 6 6 7 3 Szereg strukturaln charakterzuje strukturę zborowośc statstcznej pod względem wróżnonej cech. Lp. Wkształcene Lczba pracownków Udzał procentow 1 podstawowe nepełne 360 21,82% 2 podstawowe pełne 1220 73,94% 3 średne 60 3,64% 4 wższe 10 0,61% 5 Razem 1650 100,00% 4
Szereg kumulacjne buduje sę najczęścej dla szeregów strukturalnch rozdzelczch Lp. Lczba ne wkorzstanch mejsc Lczba hotel f Częstość względna f /20 Lczebność skumulowana f* Częstość skumulowana 1 0-5 3 0,15 3 0,15 2 5-10 5 0,25 8 0,40 3 10-15 9 0,45 17 0,85 4 15-20 2 0,10 19 0,95 5 20-25 1 0,05 20 1,00 6 Razem 20 1,00 - - 5 Szereg geografczne (tertoralne) przedstawają rozmeszczene pewnch zjawsk w przestrzen. Lp. Województwo powat Bezroboce Stopa bezroboca w ts. % 1. MAŁOPOLSKA 191, 2 12, 6 2. Bocheńsk 8, 0 12, 1 3. Brzesk 6, 3 14, 6 4. Chrzanowsk 7, 8 16, 0 5. Dąbrowsk 5, 5 17, 1 6. Gorlck 11, 2 19, 2 7. Krakowsk 10, 8 12, 3 8. Lmanowsk 11, 0 17,1 9. Mechowsk 3, 5 9, 2 10. Mślenck 4, 7 13, 5 11. Nowosądeck 18, 3 21, 5 12. Nowotarsk 9, 8 12, 4 13. Olkusk 9, 5 17, 1 14. Ośwęcmsk 9, 5 15, 5 15. Proszowck 2, 3 9, 2 16. Susk 4, 3 10, 3 17. Tarnowsk 12, 3 15, 6 18. Tatrzańsk 2, 9 9, 0 19. Wadowck 9, 7 12, 8 20. Welck 5, 3 14, 0 6
Szereg dnamczne (czasowe) 7 SZEREG CZASOWY SZEREG OKRESÓW (STRUMIENIE) SZEREG MOMENTÓW (ZASOBY) Zjawsko jest obserwowane w jednostce czasu t obejmującej pewen okres, np. rok, kwartał, mesąc, tdzeń, tp. Szereg czasow powstaje w wnku sumowana (welkośc skumulowane). Strumenam są: produkcja, konsumpcja, przchod, lczba przepracowanch dnówek, zużce materałów, tp. Zjawsko jest obserwowane w ścśle określonch momentach czasu pewnego wbranego okresu, np. każdego 1-go, konec każdego mesąca, tp. Szereg czasow podaje stan zasobów w danm momence czasu. Zasobam są: zapas wrobów gotowch, zapasów materałowch, cena, zatrudnene, tp. 8
Produkcja Pwa w Polsce Lp. Rok PPwP [mln hektoltr] 1 1990 11,30 2 1991 13,60 3 1992 14,10 4 1993 12,60 5 1994 14,10 6 1995 15,20 7 1996 16,70 8 1997 18,80 9 1998 20,20 10 1999 22,60 11 2000 24,00 12 2001 24,10 13 2002 26,60 14 2003 27,30 średnoroczna produkcja= 18,66 [mln hl] 9 Lp. Dzeń, mesąc, rok Zapas wrobów gotowch [ts. szt.] Lp. mesąc, rok Średn zapas wrobów gotowch w kolejnch mesącach [ts. szt.] 1. 2002-12-31 18,30 1. 2. 2003-01-31 19,10 2. st 03 18,70 3. 2003-02-28 16,20 3. lut 03 17,65 4. 2003-03-31 17,60 4. mar 03 16,90 Przecętn mesęczn zapas w I kwartale 2003 r. = 17,75 [ts. sztuk] 10
W procese podejmowana deczj rnkowch mogą bć przdatne analz wkorzstujące mar oparte na średnch, rozkładach, ndeksach dnamk oraz wskaźnkach natężena. 11 Do podstawowch grup mernków statstcznch można zalczć: mar położena mar zmennośc, wskaźnk dnamk tempa wzrostu, wskaźnk struktur wskaźnk natężena. 12
Mar położena: przecętne: średne klasczne: artmetczna, geometrczna, harmonczna, kwadratowa, przecętne pozcjne: medana, wartość modalna (domnanta), kwantle. 13 Mar zmennośc (dspersj, rozproszena): rozstęp (obszar zmennośc), odchlene przecętne, warancja, odchlene standardowe, - współcznnk zmennośc. 14
Wskaźnk dnamk tempa wzrostu Wskaźnk dnamk: wskaźnk o podstawe stałej (prost): I = t / o t 0 * 100 % 15 wskaźnk o podstawe zmennej (łańcuchow): I t = / t 1 t t 1 * 100 % 16
Wskaźnk tempa wzrostu (spadku) (średnoroczn wskaźnk zman pozomu zjawska): śr = n 1 n * 100 % 100 % ( t / t 1) 0 17 Wskaźnk struktur natężena Wskaźnk struktur są defnowane jako relacja mędz częścą a całoścą zboru: x1 x2 x3 x4 x 5,,,,,... xn 18
Lp. Wkształcene Lczba pracownków Udzał procentow 1 podstawowe nepełne 360 21,82% 2 podstawowe pełne 1220 73,94% 3 średne 60 3,64% 4 wższe 10 0,61% 5 Razem 1650 100,00% 19 Wskaźnk natężena przedstawają relacje poszczególnch welkośc jednej zborowośc do welkośc drugej zborowośc. Wskaźnk natężena są z reguł lczbam manowanm. Przkład wskaźnków natężena: długość dróg na 100 km 2, spożce pwa na 1 statstczną osobę, zużce stal na 1 meszkańca, lczba samochodów na 100 gospodarstw domowch 20