Specjalny Ośrodek Szkolno Wychowawczy dla Dzieci Słabowidzących nr 8 im. dr Z. Galewskiej Warszawa ul. Koźmińska 7 Roczny Program Profilaktyki Ośrodka r. szk. 2016/17 (SZKOŁA PODSTAWOWA, GIMNAZJUM, LO, ZSZ) 1
I. Założenia programowe Program Profilaktyki jest skorelowany z Programem Wychowawczym Ośrodka i opiera się na 5-letnim Programie Profilaktyki Ośrodka. Dostosowany jest do potrzeb rozwojowych uczniów, aby maksymalnie wykorzystać naturalny potencjał dziecka i usprawniać lub kompensować jego zaburzone funkcje. Celem programu profilaktyki jest: 1. Bieżące rozpoznawanie sytuacji wychowawczej i bezpieczeństwa w ośrodku. 2. Wdrażanie rodziców do współpracy ze szkołą i internatem. 3. Przeciwdziałanie wagarom i niepowodzeniom szkolnym. 4. Uzyskanie pożądanych wzorców zachowań i wspieranie rozwoju emocjonalno-społecznego. 5. Kształtowanie zdrowego stylu życia w zakresie profilaktyki okulistycznej i profilaktyki ogólno zdrowotnej (odżywianie, ruch, choroby cywilizacyjne, pierwsza pomoc). 6. Zapobieganie uzależnieniom. 7. Wdrażanie do bezpiecznego korzystania z nowoczesnych technologii informacyjnych. Program Profilaktyki zawiera działania skierowane do wszystkich uczniów, nauczycieli i rodziców. II. Charakterystyka uczniów SOSW nr 8 Uczniami Ośrodka są dzieci i młodzież słabo widząca i niewidoma w tym również z niepełnosprawnością sprzężoną, ucząca się w szkole podstawowej, gimnazjum, LO i ZSZ. III. Wstępna diagnoza problemów Diagnozy potrzeb uczniów, rodziców i nauczycieli w zakresie profilaktyki dokonano w oparciu o następujące metody badawcze: obserwacja zachowania uczniów, relacji uczeń uczeń, dziecko rodzic, uczeń nauczyciel, rozmowa z uczniami, rodzicami, pracownikami placówki (nauczycielami i wychowawcami, pedagogiem, psychologiem, logopedą, rehabilitantami, pielęgniarką, pracownikami obsługi), wywiady (wychowawca, pedagog, psycholog), badania ankietowe i analiza wyników przeprowadzonych ankiet, analizę dokumentów: sprawozdania z pracy dydaktyczno-wychowawczej Protokoły Rady Pedagogicznej protokoły zespołów wychowawczych i diagnostycznych dzienniki lekcyjne kontakty z rodzicami wnioski nauczycieli 2
Uzyskane informacje pozwoliły na określenie głównych problemów społeczności ośrodka. Są nimi: niski poziom umiejętności rozwiązywania sytuacji konfliktowych, brak umiejętności dokonywania wyborów oraz właściwej samooceny możliwości i umiejętności, brak właściwych nawyków higienicznych i dbania o własne zdrowie: wzrok choroby cywilizacyjne brak ruchu niewłaściwe odżywianie, zagrożenie uzależnieniami (nikotynizm, alkohol, środki psychoaktywne, Internet, telefon komórkowy, komputer), agresja i przemoc rówieśnicza, zagrożenie niedostosowaniem społecznym przez pojedynczych uczniów, podejmowanie działań ryzykownych (relacje dziewczynki-chłopcy, wczesna inicjacja seksualna, kradzieże). Po analizie zebranych informacji, biorąc pod uwagę fakt, iż skuteczność oddziaływań profilaktycznych zależy od redukcji czynników ryzyka oraz wzmacnianiu czynników chroniących, tkwiących w środowisku rodzinnym, szkolnym oraz cechach osobowości ucznia, wyciągnięto następujące wnioski: 1. Na bieżąco prowadzić rozpoznanie sytuacji wychowawczej i zdrowotnej uczniów oraz bezpieczeństwa w szkole. 2. Wdrażać do samodzielności w zakresie samoobsługi, samodzielności społecznej i podejmowania decyzji. 3. Przeciwdziałać uzależnieniom ze szczególną uwagą na przestrzeganie procedur dotyczących używania telefonów komórkowych. 4. Uczyć bezpiecznych zachowań i radzenia sobie w trudnych sytuacjach życiowych. 5. Wdrażać do bezpiecznego korzystania z Internetu i innych nowoczesnych technologii informacyjnych z uwzględnieniem bezwzrokowej pracy przy komputerze. 6. Konsekwentnie przestrzegać Statutu, regulaminów szkolnych i procedur. 7. W zakresie profilaktyki zdrowia promować zdrowy styl życia (zapobiegać otyłości, cukrzycy, chorobom nowotworowym, rakowi piersi i jąder). 8. Wdrażać do właściwego zachowania w przypadku wszelkich przejawów ataków terrorystycznych. W wyniku wyżej wymienionych analiz dostrzeżono konieczność działań w zakresie: 1. Promowania zdrowego stylu życia profilaktyka okulistyczna profilaktyka ogólnozdrowotna 2. Profilaktyki uzależnień: narkotyki i dopalacze 3
alkohol papierosy cyberuzależnienia telefony komórkowe 3. Profilaktyki bezpiecznych zachowań: przeciwdziałanie agresji w szkole eliminowanie wulgaryzmów cyberprzemoc przeciwdziałanie kradzieżom bezpieczeństwo w drodze do szkoły przeciwdziałanie wczesnemu podejmowaniu inicjacji seksualnej (kształtowanie poprawnych relacji rówieśniczych między dziewczętami i chłopcami). 4
SZKOŁA PODSTAWOWA Cele Działania Odpowiedzialni Promowanie zdrowego stylu życia PROFILAKTYKA OKULISTYCZNA Indywidualne dostosowanie warunków pracy uczniów na lekcjach do ich sytuacji wzrokowej. Dbanie o higienę wzroku. Wdrażanie do systematycznego korzystania z pomocy optycznych i tyflotechnicznych zgodnie z indywidualnymi zaleceniami (m.in. okularów, lup, powiększalników, itp.). Rehabilitacja wzroku usprawnianie wzroku, orientacja w dużej i małej przestrzeni. okulista terapeuci widzenia nauczyciele przedmiotowi PROFILAKTYKA OGÓLNOZDROWOTNA Choroby zakaźne jak się ustrzec i zapobiegać? Dbanie o higienę jamy ustnej - fluoryzacja. Dbanie o higienę osobistą, ład i porządek wokół siebie oraz odpowiedni strój zgodny z porą roku. Pielęgniarka nauczyciele przedmiotowi Profilaktyka zachowań ryzykownych PROFILAKTYKA ŻYWIENIOWA Co jest dobre a co złe - zdrowe odżywianie, zapobieganie otyłości, wdrażanie do spożywania wartościowych posiłków. Wdrażanie do higieny spożywania i przygotowywania posiłków. Skutki złego odżywiania - pogadanki. NAUKA BEZPIECZNYCH ZACHOWAŃ Realizacja programu profilaktycznego Wiem co robić, kiedy jestem sam Program Straży Miejskiej rozwijanie postaw asertywnych i zasady bezpiecznego zachowania się w kontaktach z osobami nieznajomymi, bezpieczeństwo na drodze i w drodze do szkoły. Zajęcia integracyjne w klasach z elementami socjoterapii. Zajęcia o tematyce dotyczącej współczesnych zagrożeń terroryzm. nauczyciele przedmiotowi pedagog szkolny psycholog szkolny specjaliści z zewnątrz 5
Profilaktyka uzależnień Bezpieczne zabawy na świeżym powietrzu, bezpieczeństwo w okresie wakacji i ferii zimowych pogadanki i rozmowy. Zapoznanie i wdrażanie do przestrzegania regulaminu szkolnego (Statut). Rozmowy i pogadanki na temat poszanowania mienia własnego i cudzego, przeciwdziałanie kradzieżom (konsekwencje). Zapoznanie z procedurami postępowania w sytuacjach kryzysowych. Wdrażanie do właściwego korzystania z telefonów komórkowych z zachowaniem procedury (20). PROFILAKTYKA ANTYNIKOTYNOWA Realizacja programu Nie pal przy mnie proszę program antynikotynowy. Rozmowy i pogadanki na temat szkodliwości palenia papierosów. specjaliści z zewnątrz pedagog/psycholog PROFILAKTYKA ANTYALKOHOLOWA Indywidualne wsparcie przez psychologa i pedagoga uczniów z rodzin alkoholowych. Monitorowanie przestrzegania zakazu spożywania alkoholu. Pogadanki na temat szkodliwości picia alkoholu. PROFILAKTYKA ZAŻYWANIA DOPALACZY I ŚRODKÓW PSYCHOAKTYWNYCH Rozmowy i pogadanki wychowawcze. Nie! to powiem narkotykom i dopalaczom. - ( kl. IV, VI). CYBERUZALEŻNIENIA Nauka właściwego korzystania z komputera do nauki i odrabiania prac domowych. Przeciwdziałanie uzależnieniom od gier komputerowych, Internetu i TV rozmowy i pogadanki. Teatr na Straży - Zasady bezpieczeństwa w Internecie, alternatywne sposoby spędzania wolnego czasu w kontekście uzależnienia od komputera. Fonoholizm profilaktyka uzależnienia od telefonów komórkowych. 6
GIMNAZJUM Cele Działania Odpowiedzialni Promowanie PROFILAKTYKA OKULISTYCZNA okulista zdrowego stylu Dostosowanie warunków pracy na lekcjach do sytuacji wzrokowej uczniów życia (indywidualizacja). Dbanie o higienę wzroku. Wdrażanie do systematycznego korzystania z pomocy optycznych i tyflotechnicznych zgodnie z indywidualnymi zaleceniami (m.in. okularów, lup, powiększalników, itp.). Rehabilitacja wzroku usprawnianie wzroku, orientacja w dużej i małej przestrzeni wg IPET. Higiena wzroku i widzenia. terapeuci widzenia PROFILAKTYKA OGÓLNOZDROWOTNA Choroby zakaźne jak się ustrzec i zapobiegać- rozmowy i pogadanki. Dbanie o higienę osobistą, ład i porządek wokół siebie oraz odpowiedni strój zgodny z porą roku i regulaminem szkolnym (strój uczniowski Statut). Dojrzewanie jako okres zmian fizycznych i psychicznych higiena osobista w okresie dojrzewania. Wdrażanie do higieny jamy ustnej. Odżywiam się zdrowo zapoznanie z zasadami zdrowego żywienia i czynnikami wpływającymi na niewłaściwe odżywianie. PROFILAKTYKA ŻYWIENIOWA Żyj smacznie i zdrowo realizacja programu. Zaburzenia żywienia - choroby metaboliczne, anoreksja i bulimia, otyłość (rozmowy i pogadanki). Estetyka i higiena sporządzania i spożywania posiłków. nauczyciel WDŻ specjaliści z zewnątrz p. Ewa Kowalska 7
Profilaktyka zachowań ryzykownych Profilaktyka uzależnień NAUKA BEZPIECZNYCH ZACHOWAŃ Odpowiedzialność prawna i karna nieletnich zajęcia ze Strażą Miejską. Kształcenie właściwych zachowań społecznych kultura słowa, eliminowanie wulgaryzmów. Nauka zachowań prospołecznych zajęcia ART (Start). Zajęcia o tematyce dotyczącej współczesnych zagrożeń terroryzm. Wdrażanie do podejmowania samodzielnych decyzji i ponoszenia odpowiedzialności. Kształtowanie umiejętności samodzielnego poruszania się po mieście i samodzielnych dojazdów do szkoły (zaj. orientacji przestrzennej). Bezpieczeństwo zabaw na świeżym powietrzu i zajęć sportowo rekreacyjnych. Zapobieganie cyberprzemocy - rozmowy i pogadanki. Rozmowy i pogadanki na temat poszanowania mienia własnego i cudzego, przeciwdziałanie kradzieżom (konsekwencje). Wdrażanie do właściwego korzystania z telefonów komórkowych z zachowaniem procedury (20). PROFILAKTYKA ANTYNIKOTYNOWA Znajdź właściwe rozwiązanie realizacja programu. Monitorowanie przestrzegania zakazu palenia tytoniu na terenie ośrodka. Rozmowy i pogadanki na temat szkodliwości palenia papierosów. PROFILAKTYKA ANTYALKOHOLOWA Rozmowy i pogadanki dotyczące zagrożeń dla zdrowia wynikające ze spożywania alkoholu. Monitorowanie przestrzegania zakazu spożywania alkoholu. Indywidualne wsparcie przez psychologa i pedagoga uczniów z rodzin alkoholowych. pedagog szkolny psycholog szkolny specjaliści z zewnątrz specjaliści z zewnątrz pedagog/psycholog nauczyciel WDŻ nauczyciel biologii nauczyciele informatyki PROFILAKTYKA ZAŻYWANIA ŚRODKÓW PSYCHOAKTYWNYCH (NARKOTYKI, DOPALACZE) Rozmowy, pogadanki i warsztaty dotyczące zagrożeń z zażywania narkotyków i dopalaczy. Teatr na Straży - problematyka związana z substancjami psychoaktywnymi w środowisku młodzieży (m.in. narkotyków nowej generacji czyli dopalaczy). 8
CYBERUZALEŻNIENIA Nauka właściwego korzystania z komputera do nauki i odrabiania prac domowych. Przeciwdziałanie uzależnieniom od gier komputerowych, Internetu i TV rozmowy i pogadanki. Fonoholizm profilaktyka uzależnienia od telefonów komórkowych. SZKOŁY PONADGIMNAZJALNE (LO, ZSZ) Cele Działania Odpowiedzialni Promowanie zdrowego stylu życia PROFILAKTYKA OKULISTYCZNA Dostosowanie warunków pracy na lekcjach do sytuacji wzrokowej uczniów (indywidualizacja). Wdrażanie do dbania o higienę wzroku. Wdrażanie do systematycznego korzystania z pomocy optycznych i tyflotechnicznych zgodnie z indywidualnymi zaleceniami (m.in. okularów, lup, powiększalników, itp.). Higiena wzroku i widzenia. okulista terapeuci widzenia PROFILAKTYKA OGÓLNOZDROWOTNA Choroby zakaźne jak się ustrzec i zapobiegać? (profilaktyka HCV, HIV, grypa, i inne). Dbanie o higienę osobistą, ład i porządek wokół siebie i odpowiedni strój zgodny z porą roku i zapisami statutowymi. Znaczenie ruchu dla naszego zdrowia (rozmowy, pogadanki). Zdrowe Piersi są OK! Program SANEPID Zapobieganie chorobom: cukrzyca, nadciśnienie, nowotwory. PROFILAKTYKA ŻYWIENIOWA Zaburzenia odżywiania (choroby metaboliczne, anoreksja, bulimia, otyłość) - znaczenie zbilansowanej diety. Planowanie zdrowego jadłospisu. specjaliści z zewnątrz pedagog 9
Profilaktyka zachowań ryzykownych Profilaktyka uzależnień Odżywiam się zdrowo zapoznanie z zasadami zdrowego żywienia i czynnikami wpływającymi na niewłaściwe odżywianie. NAUKA BEZPIECZNYCH ZACHOWAŃ Odpowiedzialność prawna i karna nieletnich. Nie daj się realizacja programu profilaktycznego (przemoc fizyczna, psychiczna i seksualna) identyfikacja zagrożeń, dostarczenie wiadomości o sposobach radzenia sobie i zapewnienia pomocy. Zajęcia o tematyce dotyczącej współczesnych zagrożeń terroryzm. Kształcenie właściwych zachowań społecznych kultura słowa, eliminowanie wulgaryzmów. Wdrażanie do podejmowania samodzielnych decyzji i ponoszenia odpowiedzialności za własne czyny i wybory. Rozmowy i pogadanki na temat świadomego rodzicielstwa i odpowiedzialności za podejmowanie aktywności seksualnej i skutków przygodnych kontaktów. Kształtowanie umiejętności samodzielnego poruszania się po mieście i samodzielnych dojazdów do szkoły ze zwróceniem uwagi na bezpieczeństwo i odpowiedzialność za siebie. Rozmowy i pogadanki na temat poszanowania mienia własnego i cudzego, przeciwdziałanie kradzieżom (konsekwencje). Wdrażanie do właściwego korzystania z telefonów komórkowych z zachowaniem procedury (20). PROFILAKTYKA ANTYNIKOTYNOWA Monitorowanie przestrzegania zakazu palenia tytoniu na terenie ośrodka. Rozmowy i pogadanki na temat szkodliwości palenia papierosów. PROFILAKTYKA ANTYALKOHOLOWA Rozmowy, pogadanki, film na temat zagrożeń wynikających ze spożywania alkoholu Alkohol droga donikąd. Monitorowanie przestrzegania zakazu spożywania alkoholu. Indywidualne wsparcie przez psychologa i pedagoga uczniów z rodzin alkoholowych, kierowanie do placówek, specjalistów, gdzie mogą uzyskać pomoc. psycholog pedagog nauczyciele w-f zaproszeni specjaliści nauczyciel WDŻ Psycholog/pedagog Wychowawcy klas Specjaliści z zewnątrz Psycholog/pedagog Wychowawcy klas Nauczyciel biologii Nauczyciel WDŻ Specjaliści z zewnątrz 10
PROFILAKTYKA ZAŻYWANIA ŚRODKÓW PSYCHOAKTYWNYCH (narkotyki, dopalacze, leki) Zajęcia specjalistyczne dotyczące zagrożeń wynikających z zażywania narkotyków i dopalaczy. Monitorowanie przestrzegania zakazu posiadania narkotyków i dopalaczy na terenie szkoły. CYBERUZALEŻNIENIA Nauka właściwego korzystania z komputera do nauki i odrabiania prac domowych. Przeciwdziałanie uzależnieniom od gier komputerowych, Internetu i TV rozmowy i pogadanki. Fonoholizm profilaktyka uzależnienia od telefonów komórkowych. Wychowawcy klas Nauczyciel biologii Nauczyciel WDŻ Specjaliści z zewnątrz Nauczyciel informatyki Wychowawcy klas Pedagog/psycholog 11
PROGRAMY TEMATYCZNE REALIZOWANE W RAMACH ROCZNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI OŚRODKA NA ROK SZKOLNY 2016/17 Szkoła podstawowa: 1. Co jest dobre, a co złe zdrowe odżywianie, zapobieganie otyłości realizacja 2. Program Straży Miejskiej na rok szkolny 2016/17, Wiem co robić kiedy jestem sam - realizacja pedagog we współpracy ze Strażą Miejską. 3. Nie pal przy mnie proszę - (program SANEPID- profilaktyka antynikotynowa), realizatorzy pedagog. 4. Teatr na Straży zasady bezpieczeństwa w Internecie, alternatywne sposoby spędzania wolnego czasu realizacja Straż Miejska 5. Nie! to powiem narkotykom i dopalaczom (kl. IV i VI) realizacja pedagog 6. Fonoholizm profilaktyka uzależnienia od telefonów komórkowych realizacja - pedagog 7. Higiena wzroku realizatorzy terapeuci widzenia. Gimnazjum: 1. Program Straży Miejskiej na rok szkolny 2016/17, Odpowiedzialność prawna nieletnich - realizacja pedagog we współpracy ze Strażą Miejską. 2. Znajdź właściwe rozwiązanie - (program SANEPID- profilaktyka antynikotynowa), realizatorzy- pedagog, psycholog. 3. Żyj smacznie i zdrowo - (Bank Żywności i Winiary - profilaktyka zdrowego odżywiania), realizatorzy- p. Ewa Kowalska. 4. START - (nauka zachowań prospołecznych, zapobiegania agresji) - realizatorzy- psycholog. 5. Teatr na Straży problematyka związana z substancjami psychoaktywnymi w środowisku młodzieży (m.in. narkotyków i dopalaczy) realizacja Straż Miejska 6. Fonoholizm profilaktyka uzależnienia od telefonów komórkowych realizacja pedagog 7. Odżywiam się zdrowo zapoznanie z zasadami zdrowego żywienia i czynnikami wpływającymi na niewłaściwe odżywianie realizacja pedagog we współpracy ze specjalistami. 8. Higiena wzroku realizatorzy terapeuci widzenia. 9. Profilaktyka antyalkoholowa projekcja filmu połączona z dyskusją Alkohol droga donikąd realizatorzy. 12
Liceum Ogólnokształcące i ZSZ: 1. Zdrowe Piersi są OK! Program SANEPID 2. Odżywiam się zdrowo zapoznanie z zasadami zdrowego żywienia i czynnikami wpływającymi na niewłaściwe odżywianie realizacja pedagog we współpracy ze specjalistami. 3. Program Straży Miejskiej na rok szkolny 2016/17, Odpowiedzialność prawna nieletnich - realizacja Straż Miejska. 4. Nie daj się - (program Fundacji Dzieci Niczyje- profilaktyka przemocy fizycznej, psychicznej i seksualnej), realizatorzy psycholog. 5. Dopalacze i środki psychotropowe spotkanie ze specjalistą. 6. Higiena wzroku realizatorzy terapeuci widzenia. 7. Fonoholizm profilaktyka uzależnienia od telefonów komórkowych realizacja pedagog 8. Profilaktyka antyalkoholowa projekcja filmu połączona z dyskusją Alkohol droga donikąd realizatorzy wychowawcy kl. DZIAŁANIA WŁĄCZAJĄCE RODZICÓW UCZNIÓW: Rozmowy indywidualne, poruszanie zagadnień związanych z profilaktyką na zebraniach klasowych pedagog/ psycholog/ wychowawcy klas/ grup. IV. Ewaluacja Ewaluacja Programu profilaktyki będzie prowadzona w oparciu o: - analizę sprawozdań nauczycieli, wychowawców klas i grup internatu - ankiety skierowane do uczniów - rozmowy z rodzicami - obserwacja zachowań uczniów Opracował zespół w składzie: pedagog Elżbieta Bodziakowska, psycholog Anna Okrutna 13