Systemy rachunku kosztów (i wyników)
System rachunku kosztów sposób patrzenia na koszty w przedsiębiorstwie i ujmowania i kalkulowania; model kosztów
Podział systemów zorientowane na maksymalizowanie zysku w krótkim okresie (cel zarządzania operacyjnego) systemy tradycyjne zorientowane na wspieranie zarządzania strategicznego zachowanie konkurencyjności w długim okresie i wzrost wartości firmy dla klientów i akcjonariuszy systemy współczesne - ABC - Target costing - Kaizen costing - Rachunek cyklu życia produktu I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów. Podejście operacyjne i strategiczne, C.H. Beck, Warszawa 2009
Tradycyjne systemy rachunku kosztów i wyników zasięg czasowy - RK rzeczywistych - RK normalnych - RK postulowanych (normatywnych, standardowych, planowanych, budżetowanych) zakres rzeczowy - RK pełnych - RK zmiennych I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów. Podejście operacyjne i strategiczne, C.H. Beck, Warszawa 2009
Kombinacje systemów rachunku kosztów każdy system według kryterium czasu może być realizowany jako RK pełnych lub zmiennych RK rzeczywistych RK normalnych RK postulowanych RK pełnych RK zmiennych I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów. Podejście operacyjne i strategiczne, C.H. Beck, Warszawa 2009
Kombinacje rachunku kosztów system bez podziału na koszty pełne i zmienne jest statyczny system uwzględniający koszty zmienne jest dynamiczny I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów. Podejście operacyjne i strategiczne, C.H. Beck, Warszawa 2009
RK rzeczywistych uwzględnia tylko koszty faktycznie poniesione w danym okresie charakter ex post ma zastosowanie tylko gdy koszty pośrednie ponoszone są równomiernie w ciągu roku a wielkość produkcji jest stabilna w innym przypadku trudno policzyć wielkość kosztów pośrednich przypadającą na dany obiekt kalkulacji w danym okresie sprawozdawczym
RK normalnych wzorce kosztów koszty normalne przeciętne wartości ustalone na podstawie kosztów historycznych iloczyn przewidywanej wielkości produkcji i stawki kosztów normalnych = koszty normalne podmiotu globalne odchylenia od kosztów normalnych ceny stałe przeciętne ceny nabycia materiałów i surowców w okresach przeszłych; wykorzystywane są do wyceny zużycia czynników stawki kosztów zaczęły podlegać korektom początek planowania, kontroli i analizy
RK postulowanych (np. standardowych, planowanych, budżetowanych, normatywnych) koszty ustalane dla okresu przyszłego niezależne od kosztów poniesionych w przeszłości normy czasowe, stawki płac, normy zużycia podstawa ustalania kosztów porównanie z kosztami rzeczywistymi -> odchylenia: globalne i cząstkowe (z tytułu różnych zmian)
RK pełnych i zmiennych RK pełnych - podział kosztów całkowitych na pośrednie i bezpośrednie - rozliczenie kosztów pośrednich na produkty: proporcjonalne dzielenie kosztów pośrednich na nośniki kosztów w stosunku do przyjętej wielkości - funkcja kosztów całkowitych RK zmiennych - półfabrykaty wyceniane w koszcie zmiennym - produkty sprzedane w koszcie zmiennym sprzedanych produktów = zmienny koszt wytworzenia + zmienny koszt sprzedaży
RK zmiennych - jednostopniowy kryterium rentowności wyrobu jednostkowa marża brutto jednostkowa marża brutto = cena sprzedaży koszt zmienny sprzedanego wyrobu/usługi globalna marża brutto - koszty stałe okresu -------------------------------- = wynik operacyjny okresu koszty stałe nierozliczane na produkty bez deformacji informacji funkcja kosztów całkowitych
Rachunek kosztów działań Przedsiębiorstwo jako system powiązanych ze sobą działań służących powstaniu produktu i dostarczenia go klientowi, składających się na procesy Wykonywanie różnych działań prowadzi do zużycia zasobów ekonomicznych Zasób czynnik ekonomiczny wykorzystywane lub zużywany w przedsiębiorstwie podczas działań wykonywanych w celu wytworzenia produktów i obsługi klientów Bezpośrednią przyczyną zużywania zasobów jest wykonywanie działań a nie wytworzenie pojedynczego produktu
Rachunek kosztów działań Proces zbiór powiązanych działań wykonywanych w celu przetworzenia stanu wejściowego w stan wyjściowy Działanie zorganizowana i celowa praca podczas której zużywane są zasoby ABC dostarcza wiarygodnych informacji zarówno dla potrzeb sprawozdawczości, jak i zarządzania przedsiębiorstwem