WSTĘP Celem Programu profilaktyki w I Liceum Ogólnokształcącym im. Z. Krasińskiego w Ciechanowie zwanego dalej Programem profilaktyki jest ochrona uczniów przed zachowaniami ryzykownymi, czyli takimi, które hamują lub zakłócają ich rozwój. Profilaktykę rozumiemy jako proces wspierający zdrowie psychiczne i fizyczne poprzez pomoc i towarzyszenie uczniowi w zdobywaniu wiedzy o zagrożeniach dla zdrowia i życia oraz w nabywaniu umiejętności przeciwdziałania tym zagrożeniom. PROFILAKTYKA to : ELIMINACJA lub REDUKCJA czynników ryzyka, którymi są cechy, sytuacje, warunki sprzyjające powstawaniu zachowań ryzykownych - tkwiących w uczniu i środowisku, WZMACNIANIE CZYNNIKÓW CHRONIĄCYCH, czyli cech, sytuacji, warunków zwiększających odporność na działanie czynników ryzyka. Najpoważniejszymi zachowaniami ryzykownymi podejmowanymi przez młodzież jest palenie tytoniu, używanie alkoholu, używanie środków psychoaktywnych (narkotyków, dopalaczy, leków),wczesna aktywność seksualna, zachowania agresywne i przestępcze. Najważniejszymi czynnikami chroniącymi są : silna więź emocjonalna z rodzicami, zainteresowanie nauką szkolną, praktyki religijne, przynależność do pozytywnej grupy, poszanowanie prawa, norm, wartości i autorytetów społecznych, umiejętność rozwiązywania problemów. Program profilaktyczny jest skorelowany z programem wychowawczym szkoły i stanowi integralny składnik wszystkich form oddziaływań wychowawczych wobec uczniów Liceum. I ODBIORCY PROGRAMU Uczniowie Liceum, rodzice, nauczyciele, pracownicy szkoły. 1
II REALIZATORZY I WSPÓŁREALIZATORZY Wychowawcy klas, nauczyciele przedmiotów, pedagog szkolny, pielęgniarka szkolna, psychologowie i pedagodzy Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, inni specjaliści z zakresu profilaktyki uzależnień i promocji zdrowia współpracujący ze szkołą (Szpital - lekarze, pielęgniarki, Sanepid, PCK), Wyższa Szkoła Zawodowa-wydział pielęgniarstwa, rodzice, KPP w Ciechanowie, Mazowiecka Fundacja Rozwoju w Ciechanowie. III CELE PROGRAMU 1. Kształtowanie postawy odpowiedzialności w różnych aspektach życia szkolnego. 2. Kształtowanie odpowiedzialnej postawy wobec zdrowia psychicznego (umiejętność radzenia sobie ze stresem, zachowania asertywne, konstruktywne wyrażanie emocji, radzenie sobie z sytuacjami problemowymi-konfliktami) oraz fizycznego ( profilaktyka zaburzeń odżywiania-anoreksja, bulimia, uzależnieniami, chorobami zakaźnymi, przeciwdziałanie różnym formom agresji). 3. Promowanie zdrowego stylu życia i kultury spędzania czasu wolnego. 4. Pogłębianie wiedzy o zjawiskach i procesach mogących stanowić potencjalne zagrożenie dla zdrowia i rozwoju człowieka. 5. Wzmacnianie poczucia własnej wartości, wiary w siebie i swoje możliwości. IV ZADANIA GŁÓWNE SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI 1. Oddziaływanie na uczniów w celu kształtowania odpowiedzialnej postawy za własne i cudze zdrowie. 2. Tworzenie warunków do pogłębiania wiedzy o zagrożeniach cywilizacyjnych. 3. Tworzenie atmosfery sprzyjającej zainteresowaniu nauką. 4. Promowanie i praktykowanie prozdrowotnego stylu życia. 5. Tworzenie środowiska służącego wzrostowi poczucia własnej wartości. V DZIAŁANIA SZKOŁY W ZAKRESIE PROFILAKTYKI PIERWSZORZĘDOWEJ Działania wychowawczo-profilaktyczne 2
1. Stwarzanie w szkole atmosfery życzliwości i tolerancji, podejmowanie działań antydyskryminacyjnych (m.in. wyznanie, płeć, pochodzenie społeczne, status ekonomiczny, ubiór). 2. Przestrzeganie zasad spójnej polityki szkoły wobec zachowań ryzykownych (palenie, picie alkoholu, zażywanie, udzielanie narkotyków, różne formy agresji). 3. Budowanie efektywnej współpracy z rodzicami i pozyskiwanie ich jako sojuszników działań wychowawczych i profilaktycznych. 4. Organizowanie pomocy dla uczniów mających trudności w nauce. 5. Wczesne wykrywanie uczniów z grup ryzyka i kierowani ich do specjalistów(wstępna diagnoza). 6. Udostępnianie uczniom i rodzicom informacji o specjalistycznej pomocy poza szkołą. 7. Szkolenie nauczycieli w zakresie profilaktyki zagrożeń oraz umiejętności wychowawczych. 8. Stwarzanie pozytywnych wzorców postaw życiowych przez nauczycieli. LP CELE SZCZEGÓŁOWE METODY I ZADANIA OSOBY. FORMY PROFILAKTYCZNE ODPOWIEDZIALNE, REALIZACJI REALIZATORZY 1. Wychowanie - Badania - podejmowanie Wychowawcy klas, prozdrowotne- profilaktyczne działań pielęgniarka promocja zdrowia uczniów zwiększających szkolna, -ukazanie zdrowia - szczepienia zaangażowanie nauczyciele W-F, jako potencjału ochronne uczniów w zajęcia nauczyciele -zapoznanie ze - analiza wychowania biologii, pedagog sposobami dokumentacji fizycznego szkolny, zachowania i zdrowotnej (różnorodność współpraca z umacniania zdrowia a - analiza zajęć, wpływanie Powiatową Stacją także jego poprawy orzeczeń o na zwiększenie Sanitarno- - rozwijanie zdolności kształceniu motywacji do Epidemiologiczną, do samokontroli, specjalnym, ćwiczeń) Szpitalem samoobserwacji i - wykłady, - 3
pielęgnacji zdrowia pogadanki, zagospodarowanie własnego i innych spotkania ze czasu wolnego ze specjalistami, szczególnym umiejętności rozmowy uwzględnieniem różnorodnego indywidualne, aktywności rozwiązywania tematyczne fizycznej w szkole i własnych problemów lekcje poza nią( SKS, zdrowotnych i innych wychowawcz treningi ludzi e indywidualne) - zajęcia z zakresu postawy zachowania odpowiedzialności za bezpieczeństwa w zdrowie wraz z szkole i poza umiejętnością szkołą( np. na przewidywania wycieczce, w skutków własnych czasie wakacji) zachowań dla - zajęcia Jestem zdrowia własnego i odpowiedzialny, innych dbam o zdrowie swoje i moich bliskich 2. Profilaktyka i Wykłady, -informowanie i Pielęgniarka prewencja chorób prelekcje, kierowanie szkolna, zakaźnych i rozmowy uczniów na nauczyciele nowotworowych indywidualne, szczepienia biologii, pedagog ulotki ochronne szkolny, dojrzałej postawy informacyjne, - omówienie dróg nauczyciele W-F, wobec zdrowia i plakaty) rozpowszechniania współpraca z choroby ( poczucie chorób zakaźnych Powiatową Stacją odpowiedzialności za przenoszonych Sanitarno- zdrowie własne i drogą kropelkową, Epidemiologiczną, innych) pokarmową, przez Szpitalem 4
- motywowanie kontakty seksualne uczniów do działania - omówienie zasad na rzecz zdrowia i profilaktyki chorób dokonywania zmian zakaźnych, w swoim zachowaniu - realizacja programów profilaktycznych Zdrowe piersi są O.K.!, -Wybierz życie, pierwszy krokprofilaktyka nowotworów szyjki macicy, Pierwszy dzwonek - profilaktyka zakażeń meningokokowych 3. Racjonalne Wykłady, - Omówienie Pielęgniarka odżywianie prelekcje, zasady szkolna, pedagog filmy racjonalnego szkolny, umiejętności edukacyjne, odżywiania wychowawcy, prawidłowego rozmowy Piramida zdrowia nauczyciele odżywiania się indywidualne oraz wartości biologii, W-F - przekazywanie i kierowanie kalorycznych i wiedzy o zasadach do odżywczych prawidłowego specjalistów, produktów, odżywiania się zajęcia - profilaktyka warsztatowe, zajęć na temat zaburzeń odżywiania plakaty, anoreksji, bulimii, 5
(anoreksja, bulimia) ulotki - ocena rozwoju informacyjne fizycznego uczniów (oznaczanie BMI) 4. Profilaktyka Warsztaty, Wychowawcy, uzależnień rozmowy zajęć pedagog szkolny, - uczenie sztuki indywidualne, warsztatowych z pracownicy PPP, odmawiania, filmy zakresu specjaliści z podejmowania edukacyjne, asertywności, zakresu profilaktyki decyzji o niepaleniu, materiały uzależnień, nie korzystaniu ze wizualne- zajęć na temat pielęgniarka środków ulotki, wpływu substancji szkolna psychoaktywnych plakaty psychoaktywnych - uświadomienie na funkcjonowanie skutków zażywania człowieka substancji zwłaszcza zmieniających młodego świadomość na organizmu. zachowanie - informowanie o człowieka, procesy możliwościach poznawcze, relacje pomocy społeczne, terapeutycznej w - uświadomienie sytuacjach potrzeby problemowych współdziałania z (np. dorosłymi i szukania eksperymentowani pomocy w e ze środkami rozwiązaniu psychoaktywnymi) problemów -realizacja związanych z programu uzależnieniem, profilaktycznego Ars, jak dbać o 6
miłość 5. Profilaktyka zdrowia psychicznego - rozpoznawanie potrzeb psychicznych uczniów (diagnostyka) pozytywnego wizerunku własnej osoby, wzmacnianie mocnych stron ucznia, - uczenie dbania o właściwe relacje rówieśnicze, więzi międzyludzkie, pomoc koleżeńską - uczenie radzenia sobie z negatywnymi emocjami, odreagowywania napięć, - pogłębianie wiedzy na temat stresu, jego rodzajów oraz sposobów przezwyciężania, - zapobieganie skutkom przewlekłego stresu, depresji - tworzenie przyjaznego klimatu w szkole, prawidłowych relacji na linii Uczeń-Nauczyciel- Rodzic, zajęć warsztatowych Jak przetrwać w stresie - poprowadzenie spotkań nt. Co to jest depresja i jak sobie z nią radzić - Prowadzenie zajęć nt. Moje mocne i słabe strony - poprowadzenie zajęć na temat relacji w klasie szkolnej i roli pomocy rówieśniczej w tym pomocy w nauce) Wychowawcy klas, nauczyciele, pedagog szkolny, Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna, pielęgniarka szkolna 7
młodzieńczej, 6. Profilaktyka agresji i Zajęcia - Zapoznanie ze Wychowawcy klas, przemocy w tym warsztatowe, Statutem szkoły pedagog szkolny, cyberprzemocy prelekcje, oraz procedurami przedstawiciel - podnoszenie wiedzy filmy, postępowania w Komendy z zakresu znajomości prezentacja sytuacjach Powiatowej Policji, zasad zachowania statutu szkoły podejmowania Straży oraz norm w zakresie zachowań Miejskiej,nauczyciel obowiązujących w dotyczącym ryzykownych e informatyki społeczeństwie(szkoł uczniów ( np. - przeprowadzenie a, środowisko obowiązki, spotkań dla pozaszkolne) nagrody i uczniów klas I nt. - uświadomienie kary) Prawnej konsekwencji Procedury odpowiedzialności prawnych zachowań postępowania osób nieletnich agresywnych, w sytuacjach - poprowadzenie - uczenie podejmowani warsztatów z konstruktywnego a zachowań zakresu mediacji i rozwiązywania ryzykownych negocjacji problemów (nazwanie problemu i zajęć nt. towarzyszących Zagrożenia emocji, mediacje, płynące z negocjacje) niewłaściwego korzystania ze zdobyczy techniki (komputer, telefon komórkowy) Cyberprzemoc. 8
VI UWAGI KOŃCOWE Wszystkie wymienione zadania będziemy realizować w ramach podstawowych zadań profilaktyki szkolnej. Zagadnienia programowe mogą ulegać modyfikacji lub poszerzaniu o zadania wynikające z bieżących potrzeb szkoły. Realizacja programu przebiega na trzech obszarach działań: - działania ogólnoszkolne, - działania wewnątrzklasowe, - działania indywidualne. Szkoła mając świadomość wagi profilaktyki szkołą prowadzi rzetelną diagnozę potrzeb środowiska i działań wychowawczo- profilaktycznych. Wyniki ankiet służą podnoszeniu efektywności działań profilaktycznych oraz ich ewaluacji. Strategia działań Liceum ma charakter systemowy, profilaktyki nie utożsamiamy wyłącznie z programami profilaktycznymi. Działania nasze są sprzężone z programem wychowawczym szkoły, współpracą z rodzicami i całym systemem oddziaływań, które mają wspierać wychowanka w jego prawidłowym i harmonijnym rozwoju. Program akcentuje działania adresowane do grupy niskiego ryzyka (profilaktyka pierwszorzędowa). Prowadzenie specjalistycznych programów profilaktycznych zleca się osobom wyspecjalizowanym w profilaktyce drugo- i trzeciorzędowej. Szkoła w ramach działań profilaktycznych stwarza nauczycielom możliwości poszerzania wiedzy w zakresie szeroko pojętej profilaktyki społecznej, wymianę doświadczeń w ramach zespołów samokształceniowych, natomiast rodziców uczniów włącza w aktywny udział w życie szkoły, także w działania profilaktyczne. PRZEWODNICZĄCY RADY RODZICÓW PRZEWODNICZĄCY RADY PEDAGOGICZNEJ 9