PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W JAROCINIE Uczymy się nie dla szkoły, lecz dla życia Seneka 1
Wstęp Częśd A Spis treści I. Cele i metody pracy wychowawczej w szkole. II. Działania wychowawcze szkoły: 1. Powinności wychowawcze każdego nauczyciela. 2. Powinności wychowawcy klasowego A. Wychowawca jest obowiązany: B. Wychowawca realizuje swoje obowiązki 3. Współpraca wychowawcza z rodzicami. A. Powinności szkoły: B. Powinności rodziców: 5. Współpraca ze środowiskiem lokalnym. 6. Prawa i obowiązki ucznia. Częśd B Cele do realizacji: Dla uczniów klasy PIERWSZEJ Dla uczniów klasy DRUGIEJ Dla uczniów klasy TRZECIEJ Dla uczniów klasy CZWARTEJ Dla uczniów klasy PIĄTEJ Dla uczniów klasy SZÓSTEJ 2
Wstęp Szkolny Program Wychowawczy został opracowany w oparciu o następujące dokumenty: art. 53 ust. 3, art. 70 ust. 1, art. 72 ust. 1 Konstytucji, Konwencję Praw Dziecka, Ustawę o systemie oświaty z dnia 07.09.1991r. z późniejszymi zmianami, Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 roku Kartę Nauczyciela, Statut Szkoły, Priorytety MEN na bieżący rok szkolny. Program Wychowawczy Szkoły został opracowany przez zespół nauczycieli powołanych przez Dyrektora Szkoły i Radę Pedagogiczną do realizacji tego zadania, przy współpracy Rady Rodziców Program Wychowawczy Szkoły opisuje w sposób całościowy wszystkie treści i działania o charakterze wychowawczym i jest realizowany przez wszystkich nauczycieli. 3
Częśd A I. Cele i metody pracy wychowawczej w szkole. Podejmując działania wychowawcze mamy na celu: 1. Kształtowanie umiejętności (postaw) społeczno moralnych. Uczeo naszej szkoły: a) potrafi odróżnid dobro od zła, b) jest samodzielny, c) chętnie pomaga innym, d) jest odpowiedzialny za to, co robi, e) potrafi współdziaład w grupie, f) potrafi uszanowad poglądy innych, g) jest wrażliwy na problemy drugiego człowieka, h) przestrzega praw drugiego człowieka, i) akceptuje czyjąś odmiennośd ( okulary, tusza, wzrost, choroba, niepełnosprawnośd), j) przeciwstawia się złym wpływom, jest asertywny, k) godnie reprezentuje szkołę. 2. Kształtowanie umiejętności (postaw) patriotycznych. Uczeo naszej szkoły: a) ma poczucie tożsamości narodowej i historycznej, b) zna i szanuje symbole narodowe, c) potrafi zaśpiewad Hymn Polski, d) potrafi zachowad się podczas uroczystości i świąt narodowych, e) zna najważniejsze wydarzenia z historii Polski i regionu f) potrafi budowad własne przekonania, postawy społeczne w oparciu o wzory literackie, postacie historyczne i narodowe autorytety moralne 3. Kształtowanie umiejętności (postaw) w zakresie umysłowym. Uczeo naszej szkoły: a) samodzielnie podejmuje decyzje, b) umie zdobyd i analizowad informacje, c) potrafi zanalizowad sytuacje, d) uczy się na miarę swoich możliwości. 4. Kształtowanie umiejętności (postaw) estetycznych. Uczeo naszej szkoły: a) przestrzega zasad higieny osobistej i dba o wygląd zewnętrzny, b) dba o swoje otoczenie, c) świadomie korzysta z dorobku kultury narodowej i innych kultur, d) poznaje piękno otaczającego świata, e) szanuje wytwory pracy własnej i innych. 4
5. Kształtowanie umiejętności (postawy) fizycznej. Uczeo naszej szkoły: a) potrafi dbad o własne zdrowie, b) dba o bezpieczeostwo swoje i kolegów, c) zna podstawowe zasady udzielania pierwszej pomocy, d) świadomie podejmuje działania proekologiczne. Realizując cele opieramy się na następujących metodach wychowawczych: (podział wg H. Muszyoskiego): 1. Metoda wpływu sytuacyjnego - nagradzanie i karanie - instruowanie (pouczanie) - organizowanie doświadczeo wychowanka - przewidywanie następstw pewnych zachowao (antycypacja) - przydzielanie funkcji i ról społecznych 2. Metoda wpływu osobistego - wysuwanie sugestii - perswazja (przekonywanie) - przykład osobisty - aprobata i dezaprobata 3. Metody wpływu społecznego - modyfikacja celów zespołu - kształtowanie norm postępowania w zespole - przekształcanie struktury wewnętrznej zespołu - nadawanie właściwego kierunku działania kontroli społecznej w zespole 4. Metody kierowania samowychowaniem - przybliżanie wychowankowi celu pracy nad sobą - stymulowanie wychowanka do realizacji programu pracy nad sobą - przyswajanie wychowankowi określonych metod i technik pracy nad sobą II. Działania wychowawcze szkoły 1. Powinności wychowawcze każdego nauczyciela. Każdy nauczyciel zobowiązany jest stosowad się do ustalonych zasad: 1. Treści wychowawcze mają byd realizowane przez wszystkich nauczycieli na każdym przedmiocie. 2. Oddziaływania w zakresie wychowawczym wszystkich nauczycieli muszą byd zgodne. 3. Nauczyciel ma byd przewodnikiem prawdy, moralności i wartości prawa. 4. Każdy nauczyciel wychowuje własnym przykładem. 5. Nie wolno ośmieszad, wyśmiewad i upokarzad ucznia. 6. Każdy nauczyciel ma obowiązek uświadamiad uczniom możliwości ponoszenia przez nich odpowiedzialności za swoje postępowanie i kierowanie własnym rozwojem. 7. Konflikty nauczyciel zgłasza wychowawcy klasowemu i czynnie uczestniczy w jego rozwiązaniu. 5
2. Powinności wychowawcy klasowego Zadania wychowawcy szczegółowo określa 35 Statutu Szkoły. A. Wychowawca jest obowiązany: Wspomagad rodziców w wychowywaniu dzieci. Wychowywad własnym przykładem i wpływem. Uświadamiad uczniowi, że jako osoba nie jest pozbawiony zobowiązao i powinności, jakie ma do spełnienia wobec innych. Zachęcad i mobilizowad uczniów do pracy nad sobą. Konsekwentnie stosowad nagrody i kary przewidziane w Statucie Szkoły. We współpracy z pedagogiem szkolnym pomagad uczniowi rozwiązywad jego problemy. Poznad warunki rodzinne i materialne swego wychowanka. Wnioskowad o zapomogi, stypendia i inną pomoc dla ucznia. We współpracy z zespołem klasowym dokonywad okresowej i rocznej oceny zachowania. Kontaktowad się z rodzicami we wszystkich sprawach dydaktyczno wychowawczych dotyczących ucznia. Informowad rodziców o postępach ucznia, jego ocenach z zajęd edukacyjnych i z zachowania (w tym o absencji szkolnej). B. Wychowawca realizuje swoje obowiązki poprzez: Otaczanie indywidualną opieką każdego wychowanka. Planowanie i organizowanie wspólnie z uczniami i ich rodzicami różnych form życia społecznego, integrujących zespół uczniowski oraz ustalanie treści i formy zajęd tematycznych na godzinach wychowawczych. Przypominanie o stosownym stroju podczas uroczystości szkolnych. Współdziałanie z nauczycielami uczącymi w jego klasie, uzgadnianie z nimi i koordynowanie ich działao wychowawczych wobec ogółu uczniów, a także wobec tych, którym potrzebna jest indywidualna opieka (dotyczy to zarówno uczniów uzdolnionych, jak i z różnymi trudnościami i niepowodzeniami). Współdziałanie z rodzicami, okazywanie im pomocy w ich działaniach wychowawczych wobec dzieci. Utrzymywanie stałego kontaktu z rodzicami uczniów w celu: - poznania i ustalenia potrzeb opiekuoczo wychowawczych ich dzieci - włączania ich w sprawy życia klasy i szkoły. Współpracę z pedagogiem szkolnym w celu rozpoznania potrzeb i trudności, także zdrowotnych oraz zainteresowao i poszczególnych uzdolnieo uczniów, organizowanie odpowiednich form tej pomocy. Wychowawca wykonuje czynności administracyjne dotyczące oddziału, zgodnie z odrębnymi przepisami. Wychowawca ma prawo korzystad w swej pracy z pomocy merytorycznej i metodycznej ze strony właściwych placówek i instytucji oświatowych i naukowych, a także ze strony dyrektora szkoły oraz rady pedagogicznej. 6
3. Współpraca wychowawcza z rodzicami. A. Powinności szkoły: organizowanie zebrao dla rodziców informujących o kierunkach pracy w szkole; organizowanie zebrao dla rodziców informujących o systemie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów; organizowanie jeden raz w miesiącu (pierwszy wtorek miesiąca) konsultacji dla rodziców informowanie o postępach w nauce i zachowaniu młodzieży; pomoc rodzicom we właściwym ukształtowaniu młodego człowieka wpajanie wartości pracy, dobra i miłości; B. Powinności rodziców: stworzenie odpowiednich warunków dziecku dla jego codziennego uczestnictwa w procesie dydaktycznym i wychowawczym; organizowanie opieki podczas imprez i uroczystości ujętych w harmonogramie oraz współudział w organizacji: wycieczek, biwaków, wyjśd do kina itp.; współpraca ze szkołą, wychowawcą, nauczycielami, dyrekcją, nie tylko w procesie dydaktycznym, ale nade wszystko w procesie kształcenia postaw moralno-etycznych i poczucia odpowiedzialności za swoje dziecko; uczestnictwo w wywiadówkach organizowanych przez wychowawców. 4. Współpraca ze środowiskiem lokalnym. Szkoła w zakresie swojej pracy wychowawczej współpracuje z następującymi instytucjami: a) Placówki kulturalno-oświatowe (JOK, Muzeum Regionalne, Biblioteka Publiczna, i inne) uczestnictwo w spektaklach teatralnych, lekcjach muzealnych, audycjach umuzykalniających; udział w konkursach organizowanych przez placówki kulturalno-oświatowe; udział w seansach filmowych; lekcje biblioteczne; b) Placówki wychowawczo-opiekuocze (Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, Ośrodek Terapii Uzależnieo, Miejsko Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Poradnie Zdrowia Psychicznego, itp.) pomoc uczniom przejawiającym trudności w nauce i zachowaniu; pomoc dzieciom z rodzin z problemem alkoholowym; udzielanie pomocy rodzinom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej; c) Władze lokalne udział w akcjach typu sprzątanie świata, zbiórka surowców wtórnych; udział w konkursach organizowanych przez władze miejskie; nawiązywanie kontaktów z władzami poprzez spotkania z okazji uroczystości szkolnych; d) Wymiar sprawiedliwości (sąd, kuratorzy, policja) współpraca z kuratorem sądowym i kuratorami społecznymi; udział w zajęciach prowadzonych przez policję na temat bezpieczeostwa ruchu drogowego, przeciwdziałania agresji i przestępczości; 7
e) Kościół udział w rekolekcjach wielkopostnych; pozyskiwanie pomocy materialnej; organizowanie wypoczynku letniego i zimowego dla uczniów; 5. Prawa i obowiązki ucznia. Prawa i obowiązki ucznia Szkoły Podstawowej nr 2 w Jarocinie szczegółowo określa Statut Szkoły (DZIAŁ VI - Rozdział 2 ) 8
Częśd B Szkolny Program Wychowawczy realizowany jest przez wszystkich nauczycieli podczas wszystkich zajęd edukacyjnych, m. in. podczas godzin wychowawczych. Nauczyciel wychowawca zobowiązany jest uwzględnid w Planie Pracy Wychowawcy Klasowego następujące cele: Dla uczniów klasy PIERWSZEJ Lp. Cele Zadania szczegółowe 1 Integracja zespołu. 1. Prezentujemy siebie i swoje zainteresowania: 2. Organizujemy i bierzemy udział w imprezach klasowych, szkolnych: Osoba realizująca zadanie, - rodzice, - Rada Rodziców 2 Wszyscy tworzymy klasę 3 Bawimy się między sobą 4 Uczymy się patriotyzmu 1. Dbamy o bezpieczeostwo swoje i innych: -poznajemy drogę do szkoły, -poznajemy budynek szkolny i zasady poruszania się po nim, -poznajemy ludzi pracujących w szkole, -poznajemy najbliższe otoczenie szkoły, 2. Poznajemy szkołę: -swoje miejsce w klasie, -swoje prawa i obowiązki 1. Dostrzegamy i akceptujemy różnice między ludźmi, uczymy się tolerancji 2. Rozumiemy rolę, którą pełnimy: uczeo, kolega itp. 1. Kto Ty jesteś Polak mały poznajemy Hymn Polski i symbole narodowe., 9
Dla uczniów klasy DRUGIEJ Lp. Cele Zadania szczegółowe Osoba realizująca zadanie 1 Razem się uczymy i razem się bawimy 1. Budowanie więzi koleżeoskich w klasie. 2. Znamy i stosujemy formy dobrego zachowania w klasie i szkole. 3. Zdobywamy doświadczenie we wspólnym planowaniu i działaniu. 4. Poznajemy prawa dziecka: - prawo do nauki, - prawo do nietykalności osobistej, - prawo do rozwijania zainteresowao, zdolności i talentów., - pracownicy biblioteki, 2 Reprezentujemy swoją klasę na zewnątrz, poznajemy regulaminy zachowania w instytucjach publicznych. 1. Bierzemy udział w imprezach kulturalnych i właściwym zachowaniem respektujemy regulaminy instytucji, w których znajdujemy się. 2. Korzystamy z biblioteki szkolnej i publicznej. 3. Wiemy jak się zachowad w różnych miejscach i sytuacjach: - w środkach komunikacji (np. autobus szkolny) - w instytucjach użyteczności publicznej, - podczas uroczystości i świąt narodowych, - nauczyciele - pracownicy biblioteki 3 Umiemy zachowad się bezpiecznie Realizacja programu profilaktycznego Dam sobie radę wychowawca 10
Dla uczniów klasy TRZECIEJ Lp. Cele Zadania szczegółowe Osoba realizująca zadanie 1 Zapoznajemy się Prawami Dziecka 1. Poznajemy Konwencję Praw Dziecka lub inne prawa dziecka. -wychowawca 2 Rozumiemy potrzebę wywiązywania się z obowiązków 1. Omawiamy nasze obowiązki jako ucznia, syna, Polaka itp. 2. Poznajemy konsekwencje nie wywiązywania się ze swoich obowiązków. -wychowawca -pedagog szkolny 3 Rozwiązujemy problemy klasowe 1. Dyskutujemy o własnych problemach, 2. Demonstrujemy sposoby rozwiązywania problemów 3. Uczymy się rozwiązywania drobnych konfliktów rówieśniczych bez stosowania przemocy. 4. Szanujemy innych, ich odmiennośd, inne zdanie, itp., - pedagog szkolny, Efekty działań wychowawczych po I etapie edukacyjnym: Dostrzega różnice między ludźmi i akceptuje je, jest tolerancyjny. Rozróżnia dobro i zło w sytuacjach codziennych. Zna zasady bezpiecznego poruszania się po szkole i najbliższej okolicy, potrafi zareagowad w sytuacjach trudnych np.: wezwad pomoc. Jest świadomy praw i obowiązków swoich i innych ludzi. Integruje się z grupą klasową i szkołą, rodziną, społecznością lokalną. Zna zasady współżycia społecznego i stosuje je w życiu codziennym. Zna symbole narodowej i najważniejsze wydarzenia historyczne. Zna wartośd ludzkiej pracy. 11
Dla uczniów klasy CZWARTEJ Lp. Cele Zadania szczegółowe 1. Wiemy jak komunikowad się z rówieśnikami i dorosłymi 2. Wyrażamy swoje i rozumiemy emocje innych 3. Poznajemy zasady zdrowego trybu życia 4. Uczymy się byd dobrymi ludźmi 1. Poznajemy istotę procesu komunikacji i przyczyny zakłóceo w komunikowaniu się. 2. Rozumiemy i stosujemy inne formy wypowiedzi w stosunku do rówieśników i dorosłych. 3. Uczymy się wyrażad swoje zdanie. 1. Uczymy się używad komunikatu JA w sytuacjach trudnych. 2. Potrafimy nazwad swoje uczucia i wyrażad je w sposób kontrolowany, (akceptowany społecznie) z poszanowanie praw innych. 3. Poznajemy sposoby odczytywania,,mowy ciała i uczymy się rozpoznawania emocji i uczud u innych. 1. Promujemy w klasie zasady zdrowego odżywiania się, właściwego wypoczynku i poznajemy sposoby unikania częstych chorób. 2. Poznajemy skutki złego odżywiania się. 3. Zdobywamy informacje o nałogach i ich negatywnych skutkach. 1. Zgłębiamy swoją wiedzę o Patronie szkoły. 2. Uczymy się szacunku wobec starszych, a szczególnie wobec swoich rodziców i dziadków. 3. Uczymy się szacunku wobec ludzi o innej kulturze, rasie, narodowości 4. Jako mali patrioci znamy symbole narodowe i potrafimy właściwie się zachowad w ich bliskości. Osoba realizująca zadanie - nauczyciele - pedagog szkolny - pedagog szkolny - - pielęgniarka szkolna, - lekarz pediatra - nauczyciele 5. Rozwijanie samorządnej działalności uczniów 1. Wybór samorządu klasowego. 2. Udział uczniów w pracy Samorządu Uczniowskiego. 6. Profilaktyka przemocy 1. Realizacja programu profilaktycznego Przemoc wobec dzieci. Efekty oddziaływao wychowawczych: Potrafi jasno i konstruktywnie formułowad wypowiedzi, poprawnie komunikuje się z rówieśnikami i dorosłymi; Próbuje używad komunikatów typu JA jako zwrotu przedstawiającego odczucia nadawcy. Potrafi bezpośrednio i otwarcie wyrazid swoje prośby, sądy i oczekiwania. Zna i stosuje zasady zdrowego życia. Zachowuje się właściwie w stosunku do osób starszych, innej narodowości, kultury, rasy 12
Dla uczniów klasy PIĄTEJ Lp. Cele Zadania szczegółowe 1. 2. 3. Poznajemy siebie Pomagamy innym Promocja zdrowia 4. Autorytety 1. Obserwujemy swoje zachowanie w różnych sytuacjach: - kiedy się denerwuję? - kiedy jestem szczęśliwy? - kiedy mam problem? Na konkretnych przykładach zaistniałych w klasie uczymy się radzenia w trudnych sytuacjach. 2. Radzimy sobie z własnymi emocjami: przyjemnymi i nieprzyjemnymi. 3. Poznajemy swoje mocne i słabe strony: - rozpoznajemy i uczymy się obiektywnie oceniad zalety i wady swoje i kolegów. 1. Jesteśmy wrażliwi na potrzeby innych, pomagamy bezinteresownie wtedy, gdy sytuacja tego wymaga. 2. Reagujemy w sytuacji, kiedy łamane są prawa drugiego człowieka 1. Wykazujemy, że zdrowie daje możliwości wszechstronnego rozwoju, realizacji planów życiowych i osiągnięcia celów. 2. Rozpoznajemy potrawy szkodliwe dla zdrowia człowieka. 3. Jak wypoczywam ja i moja rodzina. 4. Dbamy o nasze zdrowie psychiczne: co to jest stres? Jak działa na nasz organizm stres długotrwały? 1. Poznajemy sylwetki ludzi, którzy są autorytetami dla naszych kolegów. 2. Ludzie, których podziwiam - omawiamy cechy pozytywnych wzorców osobowych. 3. Poznajemy ludzi, którzy są wzorami patriotyzmu, są zasłużeni dla regionu. Osoba realizująca zadanie, - pedagog szkolny - nauczyciele - samorząd uczniowski - pielęgniarka szkolna Efekty działao wychowawczych: Uczeo obserwuje własne zachowanie w różnych sytuacjach i potrafi je ocenid. Ma świadomośd swoich zalet i wad. Rozumie potrzeby i prawa - swoje i innych ludzi. Rozumie potrzebę krytycznego podejścia do spotykanych wzorców. Potrafi i chce się pozytywnie zaprezentowad. Uczeo potrafi rozpoznad w swoim otoczeniu pozytywne wzorce. Uczeo ma motywację do podejmowania właściwych decyzji i dokonywania prawidłowych wyborów. 13
Dla uczniów klasy SZÓSTEJ Lp. Cele Zadania szczegółowe 1. 2. 3. Aktywnie działamy w szkole i środowisku Uczymy się odpowiedzialności za siebie i reagowania na otaczającą rzeczywistośd Inni ludzie wokół nas 1. Umiemy współdziaład z innymi w pracy i zabawie. 2. Należymy do różnych organizacji uczniowskich aktywnie uczestniczymy w życiu społecznym. 3. Jak się pożegnamy? 1. Kontrolujemy i oceniamy swoją pracę i zachowanie, wywiązywanie się ze swoich obowiązków wynikających z pełnienia funkcji. 2. Uczymy się dobrze rozplanowad pracą i naukę. 3. Wpływ massmediów na kształtowanie osobowości umiejętnośd krytycznego odbioru. 1. Staramy się rozumied potrzeby i prawa osób niepełnosprawnych. 2. Rozwijamy postawy szacunku, tolerancji zrozumienia i chęci niesienia pomocy. 3. Konflikt pokoleo. Osoba realizująca zadanie - rodzice - samorząd szkolny - rodzice - nauczyciele - samorząd szkolny 4. Profilaktyka uzależnieo 1. Realizacja programu profilaktycznego Trzeci Elementarz. Efekty działao wychowawczych: Uczeo rozumie koniecznośd wyznaczania sobie celów i dąży do ich osiągania. Potrafi dokonywad samooceny i samokontroli. Potrafi współdziaład z rówieśnikami i dorosłymi. Okazuje szacunek i chętnie pomaga osobom potrzebującym. Dostrzega potrzeby własne i innych. Przyjmuje pomoc jako objaw koleżeostwa i stara się ją odwzajemnid. Efekty działań wychowawczych po II etapie edukacyjnym: Zna i stosuje kluczowe pojęcia w zakresie praw człowieka (prawo do wolności, prawo do równości, prawo do swobodnego wyrażania poglądów, prawo do nauki, prawo do życia w bezpieczeostwie) Okazuje szacunek i chętnie pomaga osobom potrzebującym. Potrafi współdziaład z rówieśnikami i dorosłymi Rozumie potrzebę krytycznego podejścia do spotykanych wzorców. 14
Wychowawca jest zobowiązany do oceny na koocu roku szkolnego (na podstawie obserwacji) efektywności swoich działao wychowawczych w klasie. 15