KARTA KURSU Kierunek: TURYSTYKA HISTORYCZNA Studia stacjonarne I stopnia (licencjat), II rok, semestr zimowy Nazwa Turystyka religijna i pielgrzymkowa w Europie i świecie Nazwa w j. ang. Religious tourism and pilgrimage in Europe and world Kod Punktacja ECTS* 2 Koordynator dr Urszula Kicińska Opis kursu (cele kształcenia) Kurs ma na celu zaznajomienie studentów z zagadnieniem pątnictwa i peregrynacji w Europie i na świecie. Studenci będą mieć okazję poznać nie tylko cel i specyfikę podróżowania pielgrzymkowego w historii, ale zapoznają się również z najważniejszymi zagadnieniem dotyczącymi znaczenia peregrynacji w kulturze i religii. Ponadto w trakcie kursu poruszone zostaną wątki dotyczące ważniejszych ośrodków pielgrzymkowych w Europie i na świecie. Zwrócona zostanie również uwaga na najważniejsze miejsca pątnicze w Polsce przede wszystkim ośrodki kultu maryjnego. Warunki wstępne Wiedza Umiejętności Ogólna wiedza na temat historii powszechnej ze szczególnym naciskiem na historię Kościoła. Student potrafi dokonać właściwej oceny zjawisk społeczno-kulturowych, przejawia zdolność analizy i wartościowania pojęć związanych z pielgrzymowaniem na przestrzeni wieków, rozumie znaczenie peregrynacji w historii i kulturze oraz potrafi wskazać najważniejsze ośrodki turystyki pielgrzymkowej w Europie i na świecie. 1
Kursy Historyczne szlaki turystyczne w Polsce i w Europie 2
Efekty kształcenia Numer efektu K_W01 K_W02 Po ukończeniu kursu student: WIEDZA Zna zróżnicowanie i zasoby dóbr kultury materialnej i duchowej Europy, Polski i regionu oraz wiedzę z zakresu ochrony i funkcjonowania poszczególnych sektorów kultury w jednostkach administracji państwowej i samorządowej, a także organizacjach pozarządowych Rozumie powiązania wydarzeń i procesów historycznych z rozwojem cywilizacyjnym, technicznym, duchowym i kulturowym człowieka. Rozpoznaje relacje i zależności pomiędzy przeszłością a aktualnymi wydarzeniami w zakresie historii kultury, mentalności, obyczaju i życia codziennego Odniesienie do efektów kierunkowych K_W02 P6U_W K_W04 P6U_W K_W03 K_W04 Numer efektu K_U01 K_U02 Zna zasady działania systemów instytucji branży turystycznej i kulturalnej i orientuje się w ich działalności oraz w aktualnej ofercie współcześnie działających instytucji kultury, zwłaszcza ośrodków upowszechniających i popularyzujących wiedzę historyczną i artystyczną. Rozumie terminologię fachową z zakresu turystyki historycznej i dziedzictwa kulturowego w przynajmniej jednym języku nowożytnym oraz rozumie pojęcia w języku starożytnym (j. łacińskim) i/lub dawnym występujące w z ródłach/obiektach dziedzictwa kulturowego UMIEJĘTNOŚCI Rozwiązuje problemy z zakresu turystyki historycznej i dziedzictwa kulturowego, analizuje, wdraża i prezentuje wyniki, stosując opracowane instrukcje i procedury. Pilotuje wycieczki krajowe i zagraniczne oraz organizuje imprezy turystyczne związane z promocją dziedzictwa kulturowego, w tym przekazuje i popularyzuje wiedzę o dziedzictwie historycznym i kulturowym Europy, Polski i regionu. Rozwiązuje problemy organizacyjne i kompetencyjne w ramach prowadzonej działalności turystycznej K_W06 P6U_W /K K_W07 P6U_W Odniesienie do efektów kierunkowych K_U02 P6U_U P6S_UW P6S_UW P6S_UK K_U05 P6U_U P6S_UW P6S_UW 3
Numer efektu K_K01 K_K02 K_K03 KOMPETENCJE SPOŁECZNE Absolwent jest gotów do odpowiedzialnego wykonywania ról zawodowych, w tym do podnoszenia kompetencji i systematycznego dokształcania się oraz przestrzegania zasad etyki zawodu Absolwent dąży do uczestniczenia w życiu kulturalnym oraz wykazuje społeczne zaangażowanie na rzecz aktywnej ochrony dziedzictwa kultury Absolwent jest gotów do szanowania i rozumienia różnic poglądów determinowanych zróżnicowanym podłożem narodowym, etnicznym i kulturowym Odniesienie do efektów kierunkowych K_K01 P6U_K P6S_KO K_K02 P6U_K P6S_KO K_K03 P6U_K P6S_KO Organizacja Forma zajęć Wykład (W) Ćwiczenia w grupach A K L S P E Liczba godzin 30 5 Opis metod prowadzenia zajęć Kurs obejmuje 30 godzin ćwiczeń w grupach audytoryjnych, gdzie podstawową metodą jest dyskusja nad wybranymi zagadnieniami związanymi z turystyką religijną i pielgrzymkową w Europie i na świecie. W trakcie zajęć przewidziane są również krótkie referaty (czas wystąpienia: 5-7 minut) oraz dyskusja. Kurs zakłada ponadto przygotowanie projektu indywidualnego w formie wybranej przez studentów. Zaliczenie zajęć z oceną stanowi formę zakończenia kursu. Formy sprawdzania efektów kształcenia 4
E learning Gry dydaktyczne Ćwiczenia w szkole Zajęcia terenowe Praca laboratoryjna Projekt indywidualny Projekt grupowy Udział w dyskusji Referat Praca pisemna (esej) Egzamin ustny Egzamin pisemny Inne formy W0 1 W0 2 W0 3 W0 4 x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x U01 x x x x x U02 x x x x x K01 x x x x x K02 x x x x x K03 x x x x x Dostateczny student opanował w sposób zadowalający założone efekty kształcenia Kryteria oceny Dobry student swobodnie orientuje się w głównych zagadnieniach związanych z turystyką religijną i pielgrzymkową w Europie i na świcie, zna dorobek cywilizacyjny poszczególnych epok i proces kształtowania się mentalności religijnej wybranych grup i kręgów społecznych, potrafi charakteryzować zachowania społeczne, umie formułować własne opinie w oparciu o przygotowane z ródła i literaturę tematu. Bardzo dobry student biegle operuje treściami z zakresu turystyki religijnej i pielgrzymkowej w Europie i na świecie, potrafi samodzielnie przeprowadzić ich krytykę, formułować i uzasadniać swoje poglądy, wykazuje się pogłębioną znajomością literatury tematu. Zaliczenie z oceną Uwagi Sposób oceny: 1) obecność na zajęciach (10% oceny) 2) aktywność na zajęciach (40% oceny) 5
3) referat/prezentacja na zajęciach (10% oceny) 4) projekt indywidualny (40%) Treści merytoryczne (wykaz tematów) 1. Zajęcia organizacyjne 2. Turystyka religijna i pielgrzymkowa cel i specyfika podróżowania, metodologia pojęć 3. Znaczenie peregrynacji w kulturze i religii 4. Ważniejsze ośrodki turystyki pielgrzymkowej w Europie 5. Ważniejsze miejsca pielgrzymkowe na świecie 6. Ośrodki kultu maryjnego w Polsce 7. Legenda hagiograficzna i etiologiczna świętych miejsc i obrazów 8. Najważniejsze szlaki religijne w Polsce i Europie stan i możliwości rozwoju 9. Atrakcje turystyki religijnej i pielgrzymkowej 10. Pielgrzymki piesze i rowerowe 11. Przestrzenie sakralne jako element atrakcji turystycznej np. zagospodarowanie turystyczne kościoła, klasztoru 12. Święta religijne różnych wyznań jako walory turystyczne regionu 13. Światowe Dni Młodzieży jako przykład eventu religijnego 14. Potencjał religijny poszczególnych regionów Polski 15. Perspektywy rozwoju i zagospodarowania turystyki religijnej Wykaz literatury podstawowej (5 prac do wyboru) 1. Chelini J., Branthomme H., Drogi Boże. Historia pielgrzymek chrześcijańskich, Warszawa 1996 2. Chrystus wybawiający. Teologia świętych obrazów, pod red. A.A. Napiórkowskiego, Kraków 2003 3. Dudziak J., Prawno-kanoniczna koncepcja sanktuarium, Tarnowskie Studia Teologiczne, nr 9:1983, s. 60-73 4. Fułat T.J., Funkcje sanktuariów w Kościele aspekt teologiczno-prawny, Przegląd Kalwaryjski, nr 7:2002, s. 323-343 6
5. Kopeć J.J., Uwarunkowania historyczno-kulturowe czci Bogarodzicy w polskiej religijności, [w:] Religijność ludowa. Ciągłość i zmiana, pod red. W. Piwowarskiego, Wrocław 1983, s. 21-63 6. Lanhaus J., Opis podróży. Itinerarium (1768-1769), oprac., B. Rok, M. Chachaj, Kraków 2014 7. Mikos von Rohrscheidt A., Religia jako przedmiot poznawczych zainteresowań turysty. Analiza fenomenu i oferty kulturowej turystyki religijnej, Turystyka kulturowa, vol. 5:2013, s. 5-19; http://turystykakulturowa.org/ojs/index.php/tk/article/view/209 [dostęp z dnia 5.06.2015] 8. Pasternak F.S., Status prawny sanktuariów w nowym prawie kanonicznym, Prawo Kanoniczne, nr 28:1985, nr 1-2, s. 217-228 9. Przestrzeń i sacrum. Geografia kultury religijnej w Polsce i jej przemiany w okresie od XVII do XX w. na przykładzie ośrodków kultu i migracji pielgrzymkowych, pod red. A. Witkowskiej A. Jackowskiego [et al.], Kraków 1995 10. Witkowska A., Peregrinatio ad loca sacra. Refleksja antropologiczno-socjologiczna, Roczniki Humanistyczne, R. 27:1979, z. 2, s. 5-14 11. Witkowska A., Przemiany w ruchu pielgrzymkowym i praktyce odpustów w Kościele zachodnim w XIV-XV wieku, Znak, 23:1971, nr 205-206, s. 892-900 12. Witkowska A., Przemiany w ruchu pielgrzymkowym i w praktyce odpustów w Kościele zachodnim w XIV-XV w. Znak" 23: 1971 nr 205-206 s. 892-900 13. Witkowska A., Sancti Miracula Peregrinationes. Wybór tekstów z lat 1974-2008, Lublin 2009 14. Witkowska A., Staropolski Atlas Marianus, Roczniki Humanistyczne, R. 34:1986, z.2, s. 517-524 Wykaz literatury uzupełniającej (5 prac do wyboru) 1. Freedberg, Potęga wizerunków. Studia z historii i teorii oddziaływania, Kraków 2005 2. Jackowski A, Leksykon szlaki pielgrzymkowe Europy, Kraków 2000 3. Łukaszuk T.D., Obraz święty ikona w życiu, w wierze i w teologii Kościoła, Częstochowa 1994 7
4. Witkowska A., Uroczyste koronacje wizerunków maryjnych na ziemiach polskich w latach 1717-1992, [w:] Jackowski A., Witkowska A., Jabłoński Z., Sołjan I., Bilska E., Przestrzeń i sacrum. Geografia kultury religijnej w Polsce i jej przemiany w okresie od XVII do XX w. na przykładzie ośrodków kultu i migracji pielgrzymkowych, Kraków 1995 s. 87-103; załącznik 1 s. 223-234 5. Tokarska-Bakir J., Obraz osobliwy. Hermeneutyczna lektura źródeł etnograficznych. Wielkie opowieści, Kraków 2009 6. Obraz i kult. Materiały z konferencji Obraz i kult KUL-Lublin 6-8 października 1999, pod red. M.U. Mazurczak, J. Patyry, Lublin 2002 Bilans godzinowy zgodny z CNPS (Całkowity Nakład Pracy Studenta) Wykład 0 Ilość godzin zajęć w kontakcie z prowadzącymi Konwersatorium (ćwiczenia, laboratorium itd.) 30 Konsultacje indywidualne 3 Uczestnictwo w egzaminie/zaliczeniu 2 Lektura w ramach przygotowania do zajęć 10 Ilość godzin pracy studenta bez kontaktu z prowadzącymi Przygotowanie krótkiej pracy pisemnej lub referatu po zapoznaniu się z niezbędną literaturą przedmiotu Przygotowanie projektu lub prezentacji na podany temat (praca w grupie) 10 10 Przygotowanie do egzaminu / kolokwium 10 Ogółem bilans czasu pracy 60 Ilość punktów ECTS w zależności od przyjętego przelicznika 2 8