SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI Dla Gimnazjum Publicznego i Liceum Ogólnokształcącego im. Bohaterów Warszawy przy Zespole Szkół Ogónokształcących Nr 1 w Terespolu na rok szkolny 2013/2014. OPRACOWANIE PSYCHOLOG SZKOŁY mgr Edyta Guz 1
Podstawy prawne dla działań profilaktycznych w szkole. Ustawa z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty, z późniejszymi zmianami; Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997r. o przeciwdziałaniu narkomanii; Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994r. o ochronie zdrowia psychicznego; Ustawa z dnia 9 listopada 1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu; Ustawa z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi; Rozporządzenie MENiS z dnia 26 lutego 2002r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół; Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2003r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem; - Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2002r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół Dz. U. nr 10, poz 96. I z dnia 26 lutego 2002 roku; - Rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 228, poz. 1487), z późniejszymi zmianami. Statut ZSO Nr 1 w Terespolu Szkolny Program Wychowawczy 2
1. Identyfikacja problemu. Diagnozy dokonano zarówno w oparciu o obserwację środowiska szkolnego jak również na podstawie wyników badań prowadzonych przez psychologa szkolnego wraz z ich szczegółową analizą. Zauważa się, iż występują następujące problemy: Brak motywacji do nauki; Dyscyplina w szkole- problem wagarów; Palenie papierosów i spożywanie alkoholu; Zażywanie narkotyków i innych środków psychoaktywnych oraz łatwa ich dostępność na rynku; Agresja (słowna i fizyczna) oraz przemoc wśród uczniów w szkole i poza nią; Zachowania stanowiące ryzyko dla zdrowia psychicznego i fizycznego. 2. iczna i psychospołeczna diagnoza środowiska szkolnego uczniów. Diagnozowanie środowiska uczniów przez psychologa szkolnego i wychowawców poszczególnych klas odbywało się poprzez: Wywiady z uczniami, nauczycielami i rodzicami; Systematyczna obserwację funkcjonowania szkolnego uczniów; Systematyczna analiza absencji uczniów w szkole; Systematyczna analiza frekwencji rodziców na zebraniach i konsultacjach organizowanych przez szkołę; Wspólną analizę dokumentacji prowadzonej przez wychowawców klas i pedagoga szkolnego (np. kontakty uczniów z policją, sądem, PPPP). 3
3. Podejmowane działania interwencyjne i profilaktyczne powinny obejmować: Szczegółowa analizę trafności i sposobów realizacji zadań szkoły wynikających z przepisów prawnych, statutu szkoły i programu wychowawczego szkoły, celem dokonania ewentualnych korekt mających na celu stałe podnoszenie skuteczności podejmowanych działań profilaktycznych; Działalność szkoły we współpracy ze strukturami samorządowymi: współpraca z Gminnym / Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Terespolu współpraca z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Białej Podlaskiej współpraca z Policją, Strażą Miejską, Kuratorem Sądowym współpraca z Powiatową Poradnią iczno Pedagogiczną w Białej Podlaskiej Minimalizacja absencji uczniów w szkole Systematyczne wzbogacanie zasobów gabinetu psychologa szkolnego i biblioteki szkolnej w fachowe materiały i publikacje dotyczące profilaktyki. Poszerzenie pól aktywności przedstawicieli samorządu uczniowskiego do konkretnych działań (uczniowie powinni mieć prawo zgłaszania własnych pomysłów i inicjatyw, a także poczucia odpowiedzialności za to, co dzieje się w ich środowisku). Organizowanie systematycznych i profilaktycznych zajęć edukacyjnych w ramach godzin z wychowawcą, zastępstw lub spotkań dodatkowych. Stała współpraca z rodzicami w celu wymiany poglądów, uwrażliwienia, uczulania na problemy a także angażowanie ich w realizację zadań szkoły wynikających z planu profilaktyki. Organizowanie w szkole imprez tematycznych (koncerty profilaktyczne, konkursy, przedstawienia, obchody Światowego Dnia Walki z AIDS-1.XII i Dnia Trzeźwości-15.IV). Realizowanie programów profilaktycznych przez wychowawców, psychologa i specjalistów z zewnątrz. 4
Systematyczne omawianie na radach pedagogicznych efektów realizacji programów profilaktycznych opracowanych dla szkoły i poszczególnych klas. Starania w celu zapewnienia uczniom alternatywnych możliwości spędzania wolnego czasu (różnorodna atrakcyjna oferta zajęć pozalekcyjnych, aktywne formy spędzania wolnego czasu np. zajęcia rekreacyjno-sportowe, basen). Promocja zdrowego stylu życia (kształtowanie umiejętności samodzielnego dokonywania właściwych wyborów zachowań chroniących zdrowie własne i innych ludzi). Tworzenie we współpracy z rodzicami i uczniami ciekawych i atrakcyjnych zajęć dających szansę na sukces każdemu uczniowi. Współudział szkoły w organizowaniu spotkań i imprez profilaktycznych na terenie gminy, powiatu. Ewaluacja programów wychowawczych i profilaktycznych. 4. Przewidywane rezultaty podejmowanych przez szkołę działań profilaktycznych. Wykorzystywanie w pracy, samokształceniu nauczycieli i uczniów znajdujących się w bibliotece materiałów i publikacji dotyczących profilaktyki. Nauczyciele wszystkich przedmiotów posiadają wiedzę z zakresu profilaktyki oraz umiejętności postępowania (oraz współdziałania z innymi czynnikami, instytucjami) w konkretnych przypadkach i stosują różnorodne formy pomocy. Następuje poprawa w zakresie relacji uczeń - nauczyciel - rodzic. Zmniejszy się wskaźnik uczniów opuszczających zajęcia edukacyjne. Uczniowie i ich rodzice korzystają ze wsparcia instytucji profesjonalnych (GOPS, MOPS, Powiatowej Poradni iczno - Pedagogicznej, Centrum Pomocy Rodzinie, Centrum Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Komendy Policji i Straży Miejskiej). Uczniowie chętnie i aktywnie uczestniczą w promocji zdrowego stylu życia (promowanie abstynencji tytoniowej, alkoholowej narkotykowej. W szkole prowadzone są wartościowe programy profilaktyczne dla uczniów. 5
W szkole realizowany jest kalendarz imprez profilaktycznych i prozdrowotnych. Nastąpiła poprawa wyników w nauce (coraz więcej uczniów bierze udział w konkursach, zawodach). Stopniowo poprawia się aktywność i samorządność uczniów. Uczniowie czują się współgospodarzami szkoły. Uczniowie wspólnie z nauczycielami organizują wycieczki, dyskoteki, biwaki, wyjazdy do teatru. Coraz więcej uczniów uprawia różne dyscypliny sportowe. Idą za tym sukcesy w zawodach międzyszkolnych. Uczniowie posiadają odpowiedni poziom wiedzy o szkodliwości środków uzależniających. Rodzice chętnie uczestniczą w oferowanych im programach, warsztatach. Stosują zasady profilaktyki domowej. Coraz więcej rodziców jest przekonanych, że profilaktyka i współdziałanie rodziców, uczniów i szkoły jest drogą do zapobiegania patologiom w rodzinie. Dzięki atmosferze wytworzonej w szkole uczniowie klas pierwszych szybko adaptują się w nowym środowisku. Wychowawcy, psycholog, prowadzą monitoring dotyczący działań w wyodrębnionych obszarach zagrożeń. 6
5. Rozkład treści i podejmowanych czynności wobec zaobserwowanych w środowisku uczniów obszarów zagrożeń. BUDOWANIE WŚRÓD UCZNÓW MOTYWACJI DO NAUKI PODEJMOWANE DZIAŁANIA SPOSOBY OSOBY ODPOWIEDZIALNE ZA REALIZACJĘ PRZYBLIŻONY TERMIN Zapoznanie uczniów z ustaloną wcześniej ujednoliconą procedurą poprawiania ocen niedostatecznych i włączenie jej do Wewnątrzszkolnego Systemu Oceniania Zaznajomienie z wybranymi treściami Statutu Szkolnego Godzina wychowawcza Początek roku szkolnego 2013/2014 Wyrabianie nawyku systematyczności -------------- Wszyscy nauczyciele Konsultacje dla rodziców i uczniów (we współpracy z Powiatową Poradnią iczno- Pedagogiczną) - Zebrania rodzicielskie - Konsultacje indywidualne dla rodziców we współpracy z iem Szkolnym Pedagogizacja rodziców (we współpracy z PPPP), oraz terapia indywidualna Konsultacje indywidualne dla uczniów i rodziców Spotkania w ramach godzin pracy Stosowanie aktywnych metod nauczania z Stosowanie technologii informacyjnej na Nauczyciele poszczególnych przedmiotów 7
wykorzystywaniem multimedialnych środków dydaktycznych Realizacja cyklu lekcji wychowawczych dotyczących w/w problemu: zajęciach szkolnych -Przeprowadzenie wywiadu (ankiety) z klasą na temat: Co mnie motywuje do nauki? -,,moje mocne strony -,,kim będę w przyszłości -,,nauka a moje miejsce w przyszłym świecie ludzi dorosłych -,,funkcjonowanie w grupie -,,zapoznawanie uczniów z technikami pracy umysłowej, zachęcanie do racjonalnego organizowania nauki własnej, przygotowania do samokształcenia we współpracy z iem Szkolnym -Systematyczna kontrola frekwencji na wszystkich zajęciach. -Szybkie reagowanie wychowawcy na nieobecności ucznia w szkole i oceny niedostateczne. -Ustalenie z rodzicami zasad usprawiedliwiania nieobecności. Monitorowanie frekwencji, kontrola dzienników oraz stały kontakt z rodzicami we współpracy z iem Szkolnym Początek roku szkolnego Mobilizacja zespołów klasowych celem pomocy słabszym w nauce koleżankom i kolegom Indywidualne rozmowy z uczniami osiągającymi bardzo dobre wyniki w nauce, celem Samorząd szkolny 8
zachęcenia do pomocy uczniom przejawiającym trudności w nauce; Zapoznanie uczniów z regulaminem ocen z zachowania ze szczególnym podkreśleniem wpływu wulgarnego zachowania się i niskiej kultury słowa na ryzyko obniżenia oceny z zachowania łącznie z możliwością otrzymania nagany dyrektora i usunięcia ze szkoły. Godzina wychowawcza Początek roku szkolnego Stała kontrola zachowań pozytywnych i negatywnych uczniów --------------------- Nauczyciele Organizowanie w ramach czasu wolnego zajęć wychowawczych Integracyjne spotkania, wycieczki, dyskoteki, wyjazdy do teatru Troska o kulturę języka uczniów ze szczególnym zwróceniem uwagi na wulgaryzmy językowe. Reagowanie na niewłaściwe zachowanie młodzieży w czasie pobytu w szkole i poza nią. Wszyscy nauczyciele Dyrekcja 9
POMOC PSYCHOLOGICZNO PEDAGOGICZNA PODEJMOWANE DZIAŁANIA SPOSOBY OSOBY ODPOWIEDZIALNE ZA REALIZACJĘ PRZYBLIŻONY TERMIN Pomoc uczniom mającym trudności w nauce oraz sprawiającym problemy wychowawcze - Prace nauczycieli z uczniami wymagających wsparcia i pomocy ze względu na przejawiane trudności w nauce lub trudności wychowawcze. Opracowywanie Programów Edukacyjno- Terapeutycznych, Planów Działań Wspierających. - Pomoc korekcyjno kompensacyjna dla uczniów ze specyficznymi trudnościami w nauce (dysleksja, dysgrafia, dysortografia). - Zajęcia rewalidacyjne wspierające rozwój dla uczniów niepełnosprawnych - Zajęcia wyrównawcze z poszczególnych przedmiotów. - Indywidualne konsultacje z nauczycielami przedmiotów. - Wspieranie rodziców w nawiązywaniu kontaktu z poradniami specjalistycznymi. - Spotkania indywidualne z rodzicami, z uczniami. - Współpraca z policją, kuratorami, Sądem, nauczyciele, psycholog, dyrekcja. Cały rok szkolny 10
PROFILAKTYKA UZALEŻNIEŃ PODEJMOWANE DZIAŁANIA SPOSOBY OSOBY ODPOWIEDZIALNE ZA REALIZACJĘ PRZYBLIŻONY TERMIN Imprezy promujące życie bez nałogów - Konkurs na najciekawszy plakat, hasło, slogan mówiący o szkodliwości nałogów np. palenia, spożywania alkoholu, zażywania narkotyków Nauczyciele języka polskiego Samorząd szkolny 07.04. Światowy Dzień Zdrowia 31.05. Światowy Dzień bez papierosa 01.06. Światowy Dzień bez alkoholu Dostarczenie informacji o środkach uzależniających narkotykach, alkoholu, papierosach, lekarstwach Godzina wychowawcza Lekcja biologii Nauczyciel biologii Kształcenie zdolności świadomego wyboru. Wyuczenie zachowań asertywnych. Pogadanki z psychologiem, nauczycielami, wychowawcą klasy Nauczyciele Realizacja tematyki mówiącej o szkodliwości uzależnień Godzina wychowawcza Spotkania z pielęgniarką oraz przedstawicielami różnych firm promujących zdrowy styl życia i zajmujących się problematyką uzależnień Godzina wychowawcza p. Bożena Kowaluk z GKRPA w Terespolu, przedstawiciele PSSE w Białej Podlaskiej W zależności od potrzeb 11
Zebrania z rodzicami i informowanie ich o problemach uzależnień w klasach celem wspólnego poszukiwania rozwiązań Sporządzenie wykazu instytucji, do których można zwrócić się o pomoc w kwestii uzależnienia ------------------ Dyrektor Szkoły ------------------ Szkolny Początek roku szkolnego Bezpieczne korzystanie z Internetu zagrożenia z tym związane Cykliczne podnoszenie kwalifikacji nauczycieli w zakresie profilaktyki uzależnień - pogadanki z pedagogiem, psychologiem, nauczycielem informatyki, wychowawcą klasy Udział w szkoleniach, konferencjach wychowawcy klasy, psycholog, nauczyciel informatyki Dyrektor Szkoły X.2013r. 12
ZAPOBIEGANIE AGRESJI I PRZEMOCY W SZKOLE PODEJMOWANE DZIAŁANIA SPOSOBY OSOBY ODPOWIEDZIALN E ZA REALIZACJĘ PRZYBLIŻONY TERMIN Integracja młodzieży w nowym środowisku szkolnym Budowanie pozytywnych koleżeńskich, zapobieganie mobingowi. relacji agresji, - Organizacja zajęć,,nowi koledzy i koleżanki -Godzina wychowawcza Nauczyciele IX.2013r. Cały rok szkolny Młodzież a prawo. Odpowiedzialność uczniów za swoje czyny w świetle przepisów - Spotkania z przedstawicielem sądu, funkcjonariusze m Policji X/XI.2013r Stwarzanie alternatywnych form spędzania wolnego czasu przez młodzież Walentynki, dyskoteki szkolne, Dzień Wiosny, wyjazdy do teatru, kina, spotkania pozalekcyjne, klasowe i szkolne(andrzejk i); inne imprezy integracyjne, zajęcia pozalekcyjne (basen, SKS) Wszyscy nauczyciele Cały rok szkolny Przypomnienie i weryfikacja procedur postępowania w razie wystąpienia różnych form agresji i przemocy - Informowanie Dyrektora i wychowawcy -Natychmiastowe wzywanie rodziców - Zastosowanie uzgodnień statutowych Dyrektor szkoły Współpraca z Komisariatem Policji i Sądem Rejonowym w Białej Podlaskiej Cały rok szkolny 13
PROPAGOWANIE ZDROWEGO STYLU ŻYCIA PODEJMOWANE DZIAŁANIA SPOSOBY OSOBY ODPOWIEDZIALNE ZA REALIZACJĘ PRZYBLIŻONY TERMIN Realizacja programów wychowawczo profilaktycznych -,,Trzymaj Formę -,,Znajdź właściwe rozwiązanie -,,Pierwszy Dzwonek -,,Profilaktyka zakażeń meningokokami -,,Szkoła Promująca Zdrowie -,,ARS czyli jak dbać o miłość p. M. Iwaniuk p. A. Witkowicz p. J. Moździerz p. E. Guz Dostarczenie uczniom wiedzy z zakresu wychowania seksualnego, chorób przenoszonych drogą płciową Pogadanka, wykład, gazetki informacyjne w klasach Nauczyciel biologii Przedstawienie skutków wczesnej inicjacji seksualnej, niechciana ciąża, niedojrzałość fizyczna i psychiczna, opóźnienie inicjacji seksualnej Metoda przypadków, dyskusja Nauczyciel biologii Zaproszony lekarz lub pielęgniarka Przedstawienie przyczyn i skutków gwałtu, aspekty prawne Godzina wychowawcza Policja Kurator sądowy W zależności od potrzeb Praca wychowawcza ukierunkowana na promowanie -Program,,Różowa wstążeczka -Godziny wychowawcze Wychowawcy klasy, psycholog, nauczyciel biologii 14
zdrowego stylu życia. których tematyka dotyczy zasad właściwego odżywiania (anoreksja, bulimia); higieny pracy umysłowej -Miesiąc Profilaktyki Piersi Raka - Akcja,,Kobiety Kobietom (profilaktyka raka szyjki macicy) X. 2013r -Niwelowanie skłonności uczniów do zachowań ryzykownych wiążące się z przekraczaniem barier w życiu społecznym - Akcje wynikające z aktualnych potrzeb epidemiologicznyc h: profilaktyka meningokokowi, profilaktyka grypy, salmonellozy, WZW typy A,B,C, wpływ środowiska na zdrowie, ukąszenia przez kleszcza, zatrucia grzybami, tosokaroza, higiena osobista. -Warsztaty tematyczne z zakresu upowszechniania wiedzy nt. zdrowia psychicznego, zaburzeń psychicznych, 15
Zajęcia wychowawcze Jak rozwiązywać sytuacje problemowe/ trudne? Zapoznanie uczniów klas III z procedurą matur Poznanie zasad skutecznej komunikacji, rozwijania bezpośredniego i otwartego wyrażania oczekiwań Opracowanie i stosowanie wymagań edukacyjnych dostosowanych do możliwości intelektualnych dziecka konsekwencji depresji u młodych ludzi. - zajęcia wychowawcze Godzina wychowawcza Zajęcia wychowawcze wg potrzeb, psycholog psycholog X. XI. 2013r. I.2014r. XI. XII. 2013r. - nauczyciele przedmiotu XI.2013r. 16
WSPÓŁPRACA ZE ŚRODOWISKIEM LOKALNYM I RODZICAMI PODEJMOWANE DZIAŁANIA SPOSOBY OSOBY ODPOWIEDZIALNE ZA REALIZACJĘ PRZYBLIŻONY TERMIN Spotkania rodzicami poświęcone: -Zagrożeniom wśród młodzieży z -Indywidualne rozmowy z rodzicami -Zebrania z rodzicami Dyrekcja szkoły Cały rok szkolny -Osiąganym wynikom w nauce -Osiąganym wynikom szkołą poza -Frekwencji -Zachowaniu szkole i poza nią w -Procedurom postępowania w sytuacjach zagrożenia patologią Dbałość o właściwe relacje z rodzicami i prawnymi opiekunami uczniów naszej szkoły Indywidualne rozmowy z rodzicami Wszyscy nauczyciele Dyrekcja szkoły Cały szkolny rok Współpraca z ważnymi instytucjami, organizacjami świadczącymi pomoc na rzecz dziecka ( PPPP, PCPR, MOPS/GOPS) wg potrzeb Wszyscy nauczyciele Dyrekcja szkoły Cały rok szkolny 17