Gimnazjum nr 9 im. cc. majora Hieronima Dekutowskiego ps. Zapora w Lublinie SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI Opracował zespół w składzie: Bożena Kania Beata Maciejkowska-Poniatowska Anna Białek- Marek Monika Olędzka-Kozakiewicz Lublin 2010/2011 1
Rozdział 1 Podstawa prawna 1. Konstytucja RP, art. 72, 2. Konwencja o Prawach Dziecka, art. 19, 33, 3. Ustawa o systemie oświaty, art. 1, 4, 31, 39, 4. Krajowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego, 5. Krajowy Program Przeciwdziałania Narkomanii, 6. Krajowy Program Zapobiegania Zakażeniom HIV, 7. Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, 8. Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, 9. Rozporządzenie MENiS w sprawie podstawy programowej.. 10. Rozporządzenie MENiS w sprawie ramowych statutów. Rozdział 2 Adresaci i uczestnicy programu Program skierowany jest do uczniów, nauczycieli i rodziców, czyli całej społeczności Gimnazjum nr 9 a także na zewnątrz, jeżeli obrana strategia i kompetencje wykonawców na to pozwolą. Uczestnicy zewnętrzni to instytucje wspierające zajmujące się pomocą nieletnim w leczeniu uzależnień, pomocą rodzinom, policja, sąd rodzinny itp. Uczestnicy wewnętrzni pracownicy pedagogiczni gimnazjum każdy według własnego indywidualnie opracowanego programu opartego na: 1. Autodiagnozie kompetencji członków Rady Pedagogicznej, 2. Poznaniu zespołu uczniowskiego, z którym pracuje, 3. Wybranych przez siebie strategii terapeutycznych: (edukacyjnej, informacyjnej, interwencyjnej, alternatywnej lub redukcji szkód), 4. Wybranych i zaakceptowanych przez siebie przynajmniej trzech cech, które powinny być obecne w działaniu profilaktycznym: a wiedza o konsekwencjach b odpieranie presji c wartości d osobiste postanowienie e alternatywy f przekonania o normach g umiejętności społeczne h opanowanie stresu i wyznaczanie celów j poczucie własnej wartości k podejmowanie decyzji l znajdowanie pomocy wsparcia na zewnątrz. 5. Opracowanie ewaluacji dokonań profilaktycznych. Adresatami programu są wszyscy uczniowie gimnazjum. 2
Rozdział 4 Strategie profilaktyczne Strategia informacyjna Komu? Co? Jak? Uczniowie Nauczyciele i inni pracownicy gimnazjum mechanizm uzależnień (narkotyki, papierosy, alkohol, dopalacze, komputer) skutki społeczne, psychologiczne, zdrowotne, objawy dojrzewania agresja kat ofiara autoagresja, manipulacja (sponsoring, sekty) rodzaje uzależnień, zewnętrzne objawy bycia pod wpływem środka psychoaktywnego, diagnoza środowiska godziny wychowawcze tablice informacyjne z numerami telefonów i adresami, zajęcia przedmiotowe np. biologia, chemia, wiedza o społeczeństwie, język polski, religia szkolenia rady pedagogicznej i szkolenia indywidualne nauczycieli, ankiety dla uczniów i rodziców. Rodzice rodzaje uzależnień, zewnętrzne objawy bycia pod wpływem środka psychoaktywnego, zmiany w zachowaniu i trybie życia dziecka, diagnoza zagrożeń środowiska, objawy dojrzewania adolescencja. Zebrania i spotkania z rodzicami pedagoga, wychowawców, pielęgniarki, zaproszonych osób z zewnątrz, Dostęp do informacji o możliwości uzyskania pomocy na zewnątrz. 3
Strategia edukacyjna Komu? Co? Jak? Uczniowie Sposoby rozwiązywania własnych problemów Treningi asertywności Programy profilaktyczne Nauczyciele Umiejętność rozpoznawania zmian w zachowaniu uczniów Umiejętność komunikacji interpersonalnej z uczniem Treningi umiejętności wychowawczych Zdobywanie kwalifikacji do prowadzenia programów profilaktycznych Rodzice Umiejętność komunikacji z własnym dzieckiem Szukanie wsparcia na zewnątrz rodziny Treningi umiejętności komunikacji udział w programach profilaktycznych z dzieckiem na terenie szkoły klasy, Spotkania z pedagogiem, wychowawcą, osobami z zewnątrz 4
Strategia alternatywna Komu? Co? Jak? Uczniowie Nauczyciele Promocja zdrowego trybu życia Oderwanie ucznia od patologicznego wpływu środowiska Udział w kulturze Uroczystości szkolne, parafialne Integracja nauczycieli z zespołem uczniowskim, Integracja grona nauczycieli Spotkania ze specjalistami: np. kościół, harcerstwo, dom kultury itp., Zajęcia pozalekcyjne sportowe, turystyczne, edukacyjne, imprezy w zespołach uczniowskich pod opieką nauczyciela, Własna aktywność samorządność uczniowska, Seminaria, konkursy, mityngi promujący zdrowy styl życia Wspólne działania pozalekcyjne np. kółka zainteresowań, opieka nad SU Spotkania poza szkołą Integracja z zespołem nauczycieli, innych rodziców i uczniów Pomoc w organizacji przedsięwzięć jw. Rodzice 5
Strategia interwencyjna Komu? Co? Jak? Uczniowie Trening umiejętności oceny zagrożeń, Respektowanie zarządzeń dyrektora w kwestii podniesienia bezpieczeństwa w gimnazjum, Trening komunikacji. Godziny wychowawcze, Możliwość kontaktu z nauczycielem i pedagogiem Nauczyciele Rodzice Systematyczne prowadzenie dokumentacji odnośnie frekwencji uczniów, rzetelne rozliczanie nieobecności Stały kontakt z pedagogiem i domem rodzinnym ucznia Trening śmiałego reagowania na zaobserwowane zagrożenia Dyżury na korytarzu, Rozliczanie frekwencji, Obserwacja zachowań, Reagowanie na sygnały o zagrożeniach: np. wtargnięcie obcej osoby na teren gimnazjum, Wagary ucznia, Każdy przejaw agresji, Podjęcie skutecznej interwencji na wiadomość o jakimkolwiek zagrożeniu. Uczestnictwo w projektach chroniących Konsultacje z wychowawcą, pedagogiem, dyrektorem, policjantem, kuratorem Wspieranie akcji społecznych np. w walce z dopalaczami 6
Strategia redukcji szkód Strategia ta odnosi się do wykonawców o najwyższych kompetencjach profilaktycznych na terenie gimnazjum. Polega na zdiagnozowaniu zjawiska, ocenie poziomu trudności problemu i przekazanie go do rozwiązywania właściwym instytucjom wspierającym: 1. Sądowi Rodzinnemu, Policji 2. Służbie zdrowia, 3. Terapeucie rodzinnemu. W strategii tej występuje rozmowa interwencyjna z uczniem i jego rodzicami mająca na celu: 1. wyjaśnienie sytuacji kryzysowej, 2. orientację w sytuacji ogólnej ucznia na terenie szkoły i rodziny oraz środowiska rówieśniczego, 3. udzielenie uczniowi oraz nadzorowi w gimnazjum informacji zwrotnej, 4. ustalenie z rodzicami dalszego ciągu postępowania wobec ich dziecka. Czynniki chroniące. Rozdział 5 Zespół po odbyciu szkoleń wprowadzających do konstruowania szkolnego programu profilaktyki uznał, że następujące czynniki chroniące byłyby w naszym gimnazjum bardzo wskazane w indywidualnych działaniach profilaktycznych: 1. Zajęcia lekcyjne dynamiczne, angażujące wszystkich uczniów bez względu na ich możliwości intelektualne, 2. Atrakcyjne zajęcia pozalekcyjne wykorzystujące różne formy aktywności ucznia dostępne dla wszystkich uczniów, 3. Integracja zespołu klasowego, 4. Wspieranie ucznia z trudnościami edukacyjnymi lub emocjonalnymi, 5. Systematyczna kontrola frekwencji uczniów, 6. Program przeciwdziałania nieuzasadnionej absencji uczniów gimnazjum 9, 7. Przeciwdziałanie przejawom agresji, 8. Monitoring w budynku i jego najbliższej okolicy, 9. Budowanie znajomości zachowań społecznych, 10. Kształtowanie wysokiej samooceny ucznia, 11. Wspieranie religijności i zainteresowań pozaszkolnych, 12. Współpraca z rodzicami 13. Prowadzenie programów profilaktyki uzależnień: Kształtowanie wysokiej samooceny, Umiejętność radzenia sobie ze stresem, Właściwy dobór autorytetów wskazany własny pozytywny przykład nauczyciela, 7
Wiedza o skutkach działania środków psychoaktywnych, Budowanie systemu wartości Promocja spędzania wolnego czasu w sposób bezpieczny i atrakcyjny umożliwiający rozwój osobisty, Program jest realizowany w cyklu trzyletnim, terminy realizacji poszczególnych szczegółowych zadań profilaktycznych ustalają ich realizatorzy (wszyscy nauczyciele), program profilaktyczny III Elementarz będzie realizowany ze środków gminy pozostałe działania wkładem własnym. Rozdział 6 EWALUACJA Ewaluacja zostanie oparta na następujących wskaźnikach, o które spytamy w ankiecie: Zostanie dokonana po pierwszym roku pracy profilaktycznej. 1. Czy uczniowie poznali podstawowe fakty dotyczące tytoniu, alkoholu, środków psychoaktywnych, ale i np. wpływu Internetu na zmianę świadomości człowieka? 2. Czy potrafią powstrzymać się od ich używania? 3. Jeśli używali, to czy i w jakim stopniu zmienili swoją postawę? SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI przyjęty uchwałą Rady Pedagogicznej Gimnazjum nr 9 w dniu 13 września 2010r. 8