SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. POLSKICH NOBLISTÓW W CHALINIE Chalin, 2013 r. 1
KONCEPCJA PROGRAMU Program przewidziany jest do realizacji dla klas I III oraz IV VI. Założenia programowe są zgodne z: 1. rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem. (Dz. U. z 2003r. Nr 26, poz. 226) 2. rozporządzeniem MENiS z dn. 30 kwietnia 2013r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej, 3. z Ustawą z dnia 26.10.1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (z późniejszymi zmianami), 4. z Ustawą z dnia 24.04.1997r. o przeciwdziałaniu narkomanii, 5. z Ustawą z dnia 9.11.1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. 6. z Konwencją Praw Dziecka, 7. z programem wychowawczym szkoły, Program zgodny z podstawą programową (Rozporządzenie MEN z dnia 23.12.2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. (Dz. U. z 2009 r. Nr 4, poz. 17) WSTĘP Wstępna diagnoza środowiska szkolnego uczniów klas I - VI pozwoliła na zidentyfikowanie zachowań ryzykownych występujących w szkole: niepowodzenia szkolne, wagary, agresja, wulgaryzmy, nieumiejętność kontrolowania własnych emocji, czas spędzany przed TV i monitorem komputera, niska samoocena, zaburzony system wartości, nieumiejętność dbania o zdrowie i bezpieczeństwo własne i innych, kradzieże, palenie papierosów, picie alkoholu, zażywania dopalaczy trudności w dokonywaniu właściwych wyborów. Określono również czynniki ryzyka występujące w środowisku szkolnym: bezrobocie, 2
skrajna bieda, niezaradność życiowa rodzin, zaniedbania wychowawcze, słabe więzi rodzinne, konflikty rodzinne, dostępność środków psychoaktywnych, promocja picia alkoholu i palenia papierosów przez dorosłych. CELE OGÓLNE Przedstawiony program profilaktyki ma na celu: kształtowanie postaw zdrowego i bezpiecznego stylu życia bez potrzeby stosowania używek i agresji, kształtowanie umiejętności życiowych, zapobieganie sytuacjom i zachowaniom problemowym w środowisku szkolnym. zapewnienie bezpieczeństwa, przyjaznego klimatu i przeciwdziałanie przemocy w szkole zdobycia umiejętności efektywnego gospodarowania czasem wolnym. uświadomienie jak umiejętnie korzysta ze współczesnych środków audiowizualnych. Uczeń zna: CELE SZCZEGÓŁOWE - prawa i obowiązki dziecka i ucznia, - instytucje czuwające nad przestrzeganiem praw dziecka i ucznia, - sposoby adaptacji do nowych warunków szkolnych w kl. I i IV, - zasady bezpiecznego zachowania ucznia w szkole, - pojęcie przyczyny i przejawy złości, agresji i przemocy, - sposoby wyrażania złości, - sposoby radzenia sobie z własną i cudzą agresją, - sposoby rozwiązywania konfliktów, - skutki zachowań agresywnych dla siebie, rodziny i kolegów, - źródła niepowodzeń szkolnych i sposoby ich przezwyciężania, - pojęcie, przyczyny i przejawy stresu, - skutki przeciążenia stresem, - skutki negatywnego myślenia, - sposoby radzenia sobie ze stresem - wybrane techniki relaksacyjne, - wie jak efektywnie gospodarować czasem wolnym, - wie jak świadomie i umiejętnie korzysta ze współczesnych środków audiowizualnych, - pojęcie dojrzewania, - zmiany zachodzące w organizmie w okresie dojrzewania, - pojęcie i skutki działania dopalaczy, 3
- pojęcie i skutki nałogów, - zasady zdrowego odżywiania, - pojęcie wulgaryzmu, - osoby i instytucje wspierające ucznia i rodzinę w rozwiązywaniu różnorodnych problemów, - zagrożenia współczesnej cywilizacji. Uczeń rozumie: - mechanizmy powstawania złości i agresji, - wpływ własnego zachowania na uczucia i emocje innych osób, - wpływ mediów i innych osób na powstawanie zachowań agresywnych, - mechanizmy powstawania stresu, - zależność podatności na stres od osobowości człowieka, - wpływ stresu na funkcjonowanie człowieka w różnych sytuacjach, - wpływ środków audiowizualnych na człowieka i jego rozwój intelektualny - zagrożenia wynikające z nadmiernego korzystania z środków audiowizualnych i Internetu, - zagrożenia wynikające z nieprzestrzegania zasad bezpiecznego zachowania się w szkole - zagrożenia płynące ze stosowania środków odurzających, - zagrożenia płynące z zażywania dopalaczy" przez uczniów, - wpływ używania wulgaryzmów na obraz własnej osoby i rodziny w środowisku, - znaczenie samodoskonalenia się, - konieczność troski o własne zdrowie fizyczne i psychiczne, - rolę autorytetów w życiu człowieka. Uczeń potrafi: - odczytywać emocje innych osób, - wczuć się w sytuację innej osoby, - rozpoznać zachowania agresywne, - opanować własną złość i agresję, - radzić sobie z cudzą agresją, - rozwiązywać konflikty drogą negocjacji, - budować pozytywne relacje w grupie, - w sposób asertywny wyrażać własne uczucia, - likwidować objawy stresu, - myśleć pozytywnie, - korzystać z technik relaksacyjnych, - gospodarować czasem wolnym i korzystać ze środków audiowizualnych, - rozpoznawać własne zainteresowania i uzdolnienia, - właściwie zaplanować czas wolny od nauki, - przyjąć odpowiedzialność za własne czyny, - dbać o własną higienę, - potrafi dokonywać właściwych wyborów w różnych sytuacjach życiowych, - umiejętnie korzystać ze środków masowego przekazu, - korzystać z różnych źródeł informacji, - praktycznie wykorzystywać zdobytą wiedzę, - współpracować w grupie, - być odpowiedzialnym za pracę własną i całej grupy, - planować działania zmierzające do realizacji zadań, - dokonać samooceny, 4
- działać samodzielnie i kreatywnie. TREŚCI PROGRAMOWE 1. Prawa i obowiązki ucznia wynikające z Konwencji Praw Dziecka i Kodeksu Ucznia. 2. Instytucje czuwające nad przestrzeganiem praw dziecka i ucznia. 3. Rola integracji grupy. 4. Budowanie poczucia własnej wartości. 5. Sposoby porozumiewania się miedzy ludźmi. Zasady skutecznej komunikacji interpersonalnej. 6. Sposoby adaptacji do nowych warunków szkolnych. 7. Przyczyny i skutki radzenia sobie z agresją i przemocą. 8. Ludzkie uczucia i emocje oraz sposoby ich rozpoznawania i okazywania. 9. Rola autorytetów w życiu człowieka. 10. Przyjaźń, miłość i koleżeństwo ich znaczenie dla człowieka. 11. Relacje między chłopcami a dziewczętami. 12. Rodzina i jej znaczenie w kształtowaniu rozwoju społecznego jednostki. 13. Zachowania ludzi w różnych sytuacjach życiowych. 14. Uczenie świadomego i umiejętnego korzystania ze współczesnych środków audiowizualnych. 15. Zagrożenia wynikające z nadmiernego korzystania z Internetu. 16. Agresja pojęcie, przejawy, konsekwencje i sposoby radzenia sobie z zachowaniami agresywnymi. 17. Źródła konfliktów. Sposoby unikania i rozwiązywania sytuacji konfliktowych. 18. Higiena ciała i umysłu. Fizjologiczne problemy okresu dojrzewania. 19. Higiena żywienia. Zasady zdrowego odżywiania. 20. Znaczenie właściwego planowania i wykorzystania czasu wolnego dla zdrowia człowieka. 21. Sposoby planowania czasu wolnego. 22. Pojęcie i mechanizmy powstawania uzależnień. Zdrowotne, społeczne i moralne następstwa uzależnień. 23. Asertywność. Sposoby radzenia sobie z presja otoczenia. 24. Zagrożenia współczesnej cywilizacji. 25. Stres mechanizmy powstawania, skutki przeciążenia stresem, sposoby radzenia sobie ze stresem. 26. Niepowodzenia szkolne i sposoby ich przezwyciężania. METODY I FORMY REALIZACJI - obserwacja, ankieta, wywiad, - godzina z wychowawcą, - zajęcia z pedagogiem szkolnym, - indywidualne spotkania z pedagogiem szkolnym, - zajęcia przyrody, - zajęcia wychowania do życia w rodzinie, - burza mózgów, - dyskusja, - pogadanka, - warsztaty, 5
- gry symulacyjne, - scenki dramatyczne, - prelekcje, - wykład, - zabawy integracyjne i interaktywne, - ćwiczenia praktyczne, - wycieczki, - konkursy. PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIA Przewiduje się, iż realizacja programu zaowocuje następującymi efektami w zakresie osobistych osiągnięć uczniów: 1. Przestrzega Kodeksu Ucznia. 2. Potrafi zaadaptować się do nowych warunków. 3. Przestrzega zasad bezpiecznego zachowania się w szkole i poza nią. 4. Czuje się w szkole bezpieczny. 5. Współpracuje w grupie. 6. Jest odpowiedzialny za podjęte zobowiązania. 7. Umie radzić sobie w trudnych sytuacjach. 8. Jest kreatywny i asertywny. 9. Nawiązuje pozytywne relacje z otoczeniem. 10. Potrafi dokonywać właściwych wyborów w różnych sytuacjach życiowych. 11. Potrafi ocenić stan swojego zdrowia. 12. Przestrzega zasad higieny osobistej. 13. Przestrzega zasad zdrowego odżywiania. 14. W sposób pożyteczny organizuje sobie czas wolny. 15. Świadomie dobiera audycje telewizyjne i radiowe. 16. Umie właściwie i bezpiecznie korzystać z komputera i Internetu. 17. Radzi sobie z własną i cudzą agresją. 18. Reaguje na akty przemocy wśród kolegów. 19. Unika używek. 20. Potrafi radzić sobie ze stresem. 21. Wie, gdzie zwrócić się o pomoc w trudnych sytuacjach. 22. Dba o czystość języka. 23. Mądrze i odpowiedzialnie korzysta z mediów. 24. Dba o własny rozwój fizyczny i psychiczny. 25. Realnie ocenia własne uzdolnienia i predyspozycje. EWALUACJA PROGRAMU obserwacje, ankiety, wywiad, socjometria, badanie dokumentów, wnioski z imprez szkolnych, 6
dziennik pedagoga szkolnego, dzienniki lekcyjne. Znowelizowany program został uchwalony przez Radę Pedagogiczną w dniu 13.09.2013r. i Radę Rodziców w dniu 25.09.2013 r. w uzgodnieniu z przedstawicielami Samorządu Uczniowskiego Szkoły Podstawowej im. Polskich Noblistów w Chalinie. 7