PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu Kierunek Forma studiów Poziom kwalifikacji ERGONOMIA Bezpieczeństwo i Higiena Pracy Niestacjonarne I stopnia Rok 3 Semestr Jednostka prowadząca Osoba sporządzająca Profil Rodzaj przedmiotu V Katedra Inżynierii Produkcji i Bezpieczeństwa Dr inż. Wojciech Babicz Ogólnoakademicki Kierunkowy Liczba punktów ECTS 5 RODZAJ ZAJĘĆ LICZBA GODZIN W SEMESTRZE Wykład Ćwiczenia Laboratorium Projekt Seminarium 5 E 5 5
OPIS PRZEDMIOTU. CEL PRZEDMIOTU C. Przedstawienie zasad ergonomii korekcyjnej i koncepcyjnej C2. Przedstawienie podstawowych grup zagrożeń występujących w środowisku pracy C3. Przedstawienie metod diagnozy ergonomicznej C4. Scharakteryzowanie zasad projektowania stanowisk pracy z uwzględnieniem występujących zagrożeń 2. WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI.Student zna podstawowe zasady projektowania 2.Student posiada wiedzę z fizyki w zakresie dotyczącym hałasu i drgań oraz prądu elektrycznego i promieniowania 3.Student posiada wiedzę z chemii w zakresie dotyczącym właściwości pierwiastków i związków chemicznych 4.Student posiada wiedzę z biologii w zakresie dotyczącym budowy i fizjologii organizmu ludzkiego 5.Student posiada wiedzę z podstaw konstrukcji maszyn 6. Student posiada wiedzę w zakresie jednostek SI 7. Student posiada umiejętności w zakresie projektowania przy użyciu komputera. 8. Student posiada wiedzę z zakresu organizacji pracy 3. EFEKTY KSZTAŁCENIA EK- wymienić metody diagnozy ergonomicznej EK2- zidentyfikować zagrożenia występujące na stanowiskach pracy EK3- dokonać oceny ergonomicznej stanowiska pracy EK4-student potrafi zaprojektować bezpieczne i ergonomiczne stanowisko pracy EK5- zaproponować metody pracy EK6- zaproponować zmiany w projekcie wyrobów użytkowych 4. TREŚCI PROGRAMOWE Forma zajęć WYKŁADY 5 godzin Liczba godzin W -Geneza ergonomii jako dyscypliny naukowej W 2-Rozwój techniki i ewolucja jej roli dla człowieka oraz społeczeństwa W 3-Instytucje naukowe zajmujące się ergonomią w Polsce i na świecie W 4-Podstawowe pojęcia stosowane w ergonomii, diagnostyce i organizacji pracy W 5-Diagnoza w ergonomii. Diagnoza jako źródło danych do projektowania W 6-Diagnoza obciążeń człowieka w procesie pracy. Fizjologiczne i biomechaniczne podstawy wykonywania pracy. Ocena obciążenia fizycznego pracą. Obciążenie statyczne i dynamiczne. Ocena ryzyka występowania dolegliwości mięśniowoszkieletowych. Ocena obciążenia psychicznego pracą. W 7-Diagnoza obiektów technicznych. Ocena antropometryczna obiektów technicznych. Percepcja informacji. Projektowanie układów kontrolnosterowniczych. W 8-Diagnoza materialnego środowiska pracy. Drgania mechaniczne (wibracje). Hałas. Promieniowanie jonizujące. Oświetlenie. Mikroklimat. Zanieczyszczenie 2
powietrza pyłami. W 9-Przegląd metod i technik diagnostycznych. Metoda list kontrolnych. Metody badań testowych. Metody ilościowe. Metody atestacji i certyfikacji. Metoda bilansowa. Metoda analizy czynnikowe W0-Procesy projektowania w technice. Pojęcie procesu projektowania. Typowe struktury procesów projektowania technicznego. W-Elementy metodyki projektowania ergonomicznego. Przedmiot projektowania ergonomicznego. Podział zadań w systemie człowiek-obiekt techniczny. Ergonomiczne kryteria projektowe. Ergonomiczna klasyfikacja projektowania systemów W2-Komputerowe wspomaganie projektowania ergonomicznego W3-Ergonomiczne aspekty nowych form organizacji pracy. Psychologiczne i społeczne aspekty organizacji pracy. W4-Mierniki oceny warunków pracy. Ocena płynności kadr. Ocena bezpieczeństwa pracy. Ocena wypadków przy pracy. Ocena ryzyka zawodowego. Ocena efektów pracy pracownika. Ocena wydajności pracy. Ocena technicznego uzbrojenia pracy. W5-nowe nurty w badaniach ergonomicznych. Ergonomia mieszkania. Ergonomia dla ludzi starszych i niepełnosprawnych. Ergonomia wyrobu Forma zajęć ĆWICZENIA 5 godzin Liczba godzin C-Zajęcia organizacyjne. C2-Opis wybranego stanowiska pracy 2 C3-Analiza zagrożeń na wybranym stanowisku pracy 3 C4-Diagnoza ergonomiczna - ergonomiczna lista kontrolna 3 C5-Metody organizacyjne podnoszące warunki ergonomiczne stanowiska pracy 2 C6-Prezentacja wybranych rozwiązań organizacyjnych 3 C7-Kolokwium zaliczeniowe Forma zajęć PROJEKT 5 godzin Liczba godzin P-Graficzne wyznaczanie obszarów pracy 3 P2- Projekt stanowiska pracy w pomieszczeniach z uwzględnieniem norm i przepisów z zakresu ergonomii i bezpieczeństwa pracy P3- Wykonanie oceny ergonomicznej stanowiska pracy metodą Lehmanna oraz miary obciążenia psychicznego P4- Obciążenie mięśniowo-szkieletowe wykonanie analiz metodami OWAS i RULA P5- Prezentacja wybranych rozwiązań i zaliczenie projektu 2 5. NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE.Podręczniki i skrypty 2.Sprzęt audiowizualny 3.Normy 4.Atlas antropotechniczny 5 2 3 3
6. SPOSOBY OCENY ( F FORMUJĄCA, P PODSUMOWUJĄCA) F.Ocena z prezentacji F2.Ocena z projektu F3 Ocena z projektu 2 P.Ocena z kolokwium zaliczeniowego P2.Ocena z egzaminu 7. OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Średnia liczba godzin na Forma aktywności zrealizowanie aktywności [h] ECTS Uczestnictwo w wykładach 5 0,6 Uczestnictwo w ćwiczeniach 5 0,6 Uczestnictwo w projektach 5 0,6 Konsultacje z prowadzącym 8 0,3 Obecność na egzaminie 2 0, Przygotowanie się do ćwiczeń 0 0,4 Przygotowanie się do projektów 5 0,6 Dokończenie projektów 5 0,6 Przygotowanie się do kolokwium zaliczeniowego 0 0,4 Przygotowanie się do egzaminu 20 0,8 SUMARYCZNA LICZBA GODZIN / PUNKTÓW ECTS DLA PRZEDMIOTU 25 5 8. LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA. Górska E. Ergonomia. Projektowanie, diagnoza, eksperymenty, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2007. 2. Musioł. T., Grzesiek J.: Podstawowa problematyka projektowania stanowisk pracy, Wyższa Szkoła Ekonomii i Administracji w Bytomiu, Bytom 2008. 3. Jasiak A., Misztal A.: Makroergonomia i projektowanie makroergonomiczne. Materiały pomocnicze. Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań 2006. 9. PROWADZĄCY PRZEDMIOT ( IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL). Dr inż. Wojciech Babicz, wojciech.babicz@wz.pcz.pl 2. Mgr Marta Niciejewska, marta.n@vip.onet.pl 0. MACIERZ REALIZACJI EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Efekt kształcenia EK EK2 Odniesienie danego efektu do efektów zdefiniowanych dla całego programu (PEK) K_U0, K_U04, K_U07, K_U08, K_U02, K_U0, K_U04, K_U07, K_U08, K_U02, Cele przedmiotu C2 C2 Treści programowe W,W2,W5, W6, C3, C4 W6, W7, W8 C3 Narzędzia Sposób dydaktyczne oceny,2,3 F, P, P2,2,3 F, P, P2 4
EK3 K_U0, K_U04, K_U07, K_U08, K_U02, C, C3 W,W5,W6, W7,W8,W9 C4,2,3 F, P,P2 EK4 EK5 EK6 K_U0, K_U04, K_U07, K_U08, K_U02, K_U0, K_U04, K_U07, K_U08, K_U02, K_U0, K_U04, K_U07, K_U08, K_U02, C4 C2,C4 C W0,W, W2, W4, W5, C5,P2,P3 W5,W6,W7, W9, W0,W, W2 W,W2,W3, W4 P3,P4,2,3,4 F,F2 P,P2,2,3,4 F2, P,P2,2,3 F2,P,P2. FORMY OCENY - SZCZEGÓŁY Na ocenę 2 Na ocenę 3 Na ocenę 4 Na ocenę 5 Efekt Student nie potrafi wymienić metod diagnozy ergonomicznej wymienić metody diagnozy ergonomicznej z pomocą prowadzącego wymienić metody diagnozy ergonomicznej wymienić metody diagnozy ergonomicznej oraz wskazać możliwości ich zastosowania Efekt 2 Student nie potrafi zidentyfikować zagrożeń występujących na stanowiskach pracy zidentyfikować zagrożenia występujące na stanowiskach pracy z pomocą prowadzącego zidentyfikować zagrożenia występujące na wybranych stanowiskach pracy zidentyfikować zagrożenia występujące na stanowiskach pracy na dowolnych stanowiskach pracy Efekt3 Student nie potrafi dokonać oceny ergonomicznej stanowiska pracy Efekt 4 student nie potrafi zaprojektować bezpiecznego i ergonomicznego stanowiska pracy dokonać oceny ergonomicznej stanowiska pracy z pomocą prowadzącego student potrafi zaprojektować bezpieczne i ergonomiczne stanowisko pracy z pomocą prowadzącego dokonać oceny ergonomicznej wybranego stanowiska pracy student potrafi zaprojektować bezpieczne i ergonomiczne stanowisko pracy dokonać oceny ergonomicznej dowolnego stanowiska pracy student potrafi zaprojektować bezpieczne i ergonomiczne stanowisko pracy oraz uzasadnić wybór przyjętych rozwiązań Efekt5 Student nie potrafi zaproponować metod pracy zaproponować metody pracy z pomocą prowadzącego zaproponować metody pracy zaproponować metody pracy oraz dokonać uzasadnienia wybranych rozwiązań 5
Efekt6 Student nie potrafi zaproponować zmian w projekcie wyrobów użytkowych zaproponować zmiany w projekcie wyrobów użytkowych z pomocą prowadzącego zaproponować zmiany w projekcie wyrobów użytkowych zaproponować zmiany w projekcie wyrobów użytkowych oraz uzasadnić wybór przyjętych rozwiązań 2. INNE PRZYDATNE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE. Informacja gdzie można zapoznać się z prezentacjami do zajęć, instrukcjami do laboratorium itp. - informacje prezentowane studentom na zajęciach, jeśli wymaga tego formuła zajęć przesyłane są droga elektroniczną na adresy mailowe poszczególnych grup dziekańskich 2. Informacje na temat miejsca odbywania się zajęć - informacje znajdują się na stronie internetowej wydziału 3. Informacje na temat terminu zajęć (dzień tygodnia/ godzina) - informacje znajdują się na stronie internetowej wydziału 4. Informacja na temat konsultacji (godziny + miejsce) - podawane są studentom na pierwszych zajęciach, znajdują się na stronie internetowej wydziału oraz w gablocie informacyjnej Zakład Systemów Technicznych i Bezpieczeństwa Pracy Podpis osoby sporządzającej 6