JAKOŚĆ ZYSKU SPÓŁEK IPO NA PRZYKŁADZIE GPW W WARSZAWIE



Podobne dokumenty
WPŁYW AUDYTU NA JAKOŚĆ ZYSKU SPÓŁEK IPO NA PRZYKŁADZIE GPW W WARSZAWIE. 1. Wprowadzenie

DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE

Transakcje insiderów a ceny akcji spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie S.A.

Analiza metod oceny efektywności inwestycji rzeczowych**

Prognozowanie średniego miesięcznego kursu kupna USD

ESTYMACJA KRZYWEJ DOCHODOWOŚCI STÓP PROCENTOWYCH DLA POLSKI

ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 690 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR

Warunki tworzenia wartości dodanej w przedsiębiorstwie

RACHUNEK EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI METODY ZŁOŻONE DYNAMICZNE

Ewa Dziawgo Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Analiza wrażliwości modelu wyceny opcji złożonych

Parytet stóp procentowych a premia za ryzyko na przykładzie kursu EURUSD

Analiza rynku projekt

Ocena płynności wybranymi metodami szacowania osadu 1

Management Systems in Production Engineering No 4(20), 2015

OeconomiA copernicana. Małgorzata Madrak-Grochowska, Mirosława Żurek Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

WYKORZYSTANIE MIERNIKÓW KREOWANIA WARTOŚCI W RACHUNKU ODPOWIEDZIALNOŚCI

Analiza i Zarządzanie Portfelem cz. 6 R = Ocena wyników zarządzania portfelem. Pomiar wyników zarządzania portfelem. Dr Katarzyna Kuziak

Wykład 3 POLITYKA PIENIĘŻNA POLITYKA FISKALNA

Stała potencjalnego wzrostu w rachunku kapitału ludzkiego

Ocena efektywności procedury Congruent Specyfication dla małych prób

dr Bartłomiej Rokicki Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydział Nauk Ekonomicznych UW

Efekty agregacji czasowej szeregów finansowych a modele klasy Sign RCA

EFEKTYWNOŚĆ INWESTYCJI MODERNIZACYJNYCH. dr inż. Robert Stachniewicz

Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach ISSN Nr

Dendrochronologia Tworzenie chronologii

ZASTOSOWANIE DRZEW KLASYFIKACYJNYCH DO BADANIA KONDYCJI FINANSOWEJ PRZEDSIĘBIORSTW SEKTORA ROLNO-SPOŻYWCZEGO

ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 690 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR

Struktura sektorowa finansowania wydatków na B+R w krajach strefy euro

Alternatywny model pomiaru kapitału ludzkiego An alternative model of measuring human capital

WYKORZYSTANIE STATISTICA DATA MINER DO PROGNOZOWANIA W KRAJOWYM DEPOZYCIE PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH

Komputerowa analiza przepływów turbulentnych i indeksu Dow Jones

REGULAMIN FUNDUSZU ROZLICZENIOWEGO

Strukturalne podejście w prognozowaniu produktu krajowego brutto w ujęciu regionalnym

Europejska opcja kupna akcji calloption

DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE

Kombinowanie prognoz. - dlaczego należy kombinować prognozy? - obejmowanie prognoz. - podstawowe metody kombinowania prognoz

Krzysztof Piontek Weryfikacja modeli Blacka-Scholesa dla opcji na WIG20

ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 768 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR

PROPOZYCJA NOWEJ METODY OKREŚLANIA ZUŻYCIA TECHNICZNEGO BUDYNKÓW

WNIOSKOWANIE STATYSTYCZNE

Czy prowadzona polityka pieniężna jest skuteczna? Jaki ma wpływ na procesy

POWIĄZANIA POMIĘDZY KRÓTKOOKRESOWYMI I DŁUGOOKRESOWYMI STOPAMI PROCENTOWYMI W POLSCE

Wpływ rentowności skarbowych papierów dłużnych na finanse przedsiębiorstw i poziom bezrobocia

Kobiety w przedsiębiorstwach usługowych prognozy nieliniowe

PROGNOZOWANIE ZUŻYCIA CIEPŁEJ I ZIMNEJ WODY W SPÓŁDZIELCZYCH ZASOBACH MIESZKANIOWYCH

Różnica bilansowa dla Operatorów Systemów Dystrybucyjnych na lata (którzy dokonali z dniem 1 lipca 2007 r. rozdzielenia działalności)

DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE

EFEKT DNIA TYGODNIA NA GIEŁDZIE PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH W WARSZAWIE WSTĘP

Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania. Podstawy Automatyki

DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE

System zielonych inwestycji (GIS Green Investment Scheme)

Nie(efektywność) informacyjna giełdowego rynku kontraktów terminowych w Polsce

KURS EKONOMETRIA. Lekcja 1 Wprowadzenie do modelowania ekonometrycznego ZADANIE DOMOWE. Strona 1

dr inż. MARCIN MAŁACHOWSKI Instytut Technik Innowacyjnych EMAG

PROGNOZOWANIE W ZARZĄDZANIU PRZEDSIĘBIORSTWEM

Wyzwania praktyczne w modelowaniu wielowymiarowych procesów GARCH

Estymacja stopy NAIRU dla Polski *

INWESTYCJE. Makroekonomia II Dr Dagmara Mycielska Dr hab. Joanna Siwińska-Gorzelak

ZARZĄDZANIE KOSZTAMI UTRZYMANIA GOTÓWKI W ODDZIAŁACH BANKU KOMERCYJNEGO

ZASTOSOWANIE MIAR OCENY EFEKTYWNOŚCI EKONOMICZNEJ DO PLANOWANIA ORAZ OCENY DZIAŁAŃ DYWESTYCYJNYCH W GOSPODARSTWACH ROLNICZYCH *

PREDYKCJA KURSU EURO/DOLAR Z WYKORZYSTANIEM PROGNOZ INDEKSU GIEŁDOWEGO: WYBRANE MODELE EKONOMETRYCZNE I PERCEPTRON WIELOWARSTWOWY

Inwestycje. Makroekonomia II Dr hab. Joanna Siwińska-Gorzelak

OPTYMALIZACJA PORTFELA INWESTYCYJNEGO ZE WZGLĘDU NA MINIMALNY POZIOM TOLERANCJI DLA USTALONEGO VaR

ZASTOSOWANIE TESTU PERRONA DO BADANIA PUNKTÓW ZWROTNYCH INDEKSÓW GIEŁDOWYCH: WIG, WIG20, MIDWIG I TECHWIG

Analiza efektywności kosztowej w oparciu o wskaźnik dynamicznego kosztu jednostkowego

STUDIA I PRACE WYDZIAŁU NAUK EKONOMICZNYCH I ZARZĄDZANIA NR 15

EFEKT DŹWIGNI NA GPW W WARSZAWIE WPROWADZENIE

WYCENA KONTRAKTÓW FUTURES, FORWARD I SWAP

STATYSTYCZNA WERYFIKACJA MODELU CAPM NA PRZYKŁADZIE POLSKIEGO RYNKU KAPITAŁOWEGO WPROWADZENIE METODOLOGIA TESTOWANIA MODELU

Rzetelność komunikowania wyników egzaminów zewnętrznych w oparciu o metodę tendencji rozwojowej próba oceny

DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE

MODELOWANIE KURSÓW WALUTOWYCH NA PRZYKŁADZIE MODELI KURSÓW RÓWNOWAGI ORAZ ZMIENNOŚCI NA RYNKU FOREX

STATYSTYCZNY POMIAR EFEKTYWNOŚCI FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH OTWARTYCH ZA POMOCĄ EAM (I)

E k o n o m e t r i a S t r o n a 1. Nieliniowy model ekonometryczny

Obszary zainteresowań (ang. area of interest - AOI) jako metoda analizy wyników badania eye tracking

Matematyka ubezpieczeń majątkowych r. ma złożony rozkład Poissona. W tabeli poniżej podano rozkład prawdopodobieństwa ( )

DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE

Krzysztof Piontek MODELOWANIE ZMIENNOŚCI STÓP PROCENTOWYCH NA PRZYKŁADZIE STOPY WIBOR

4.2. Obliczanie przewodów grzejnych metodą dopuszczalnego obciążenia powierzchniowego

MODELOWANIE STRUKTURY TERMINOWEJ STÓP PROCENTOWYCH WYZWANIE DLA EKONOMETRII

ANALIZA PORÓWNAWCZA ŚREDNIEGO ODSETKA CZASU PRZEBYWANIA W PIERWSZEJ I DRUGIEJ POŁOWIE DNIA BADANIA EMPIRYCZNE

ZJAWISKA SZOKOWE W ROZWOJU GOSPODARCZYM WYBRANYCH KRAJÓW UNII EUROPEJSKIEJ

METODY DYSKONTOWE W OCENIE EFEKTYWNOŚCI NAKŁADÓW NA EDUKACJĘ WYŻSZĄ 1

Statystyka od podstaw z systemem SAS Dr hab. E. Frątczak, ZAHZiAW, ISiD, KAE. Część VII. Analiza szeregu czasowego

Matematyka finansowa r. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. XXXVIII Egzamin dla Aktuariuszy z 20 marca 2006 r.

Użyteczność bezpośredniej likwidacji szkód (BLS) dla klientów zakładów ubezpieczeń

EFEKTYWNOŚĆ INWESTYCJI W ZAPASY W OPODATKOWANYCH I NIE OPODATKOWANYCH ORGANIZACJACH 1

Identyfikacja wahań koniunkturalnych gospodarki polskiej

Zerowe stopy procentowe nie muszą być dobrą odpowiedzią na kryzys Andrzej Rzońca NBP, SGH, FOR

NAUKI O FINANSACH FINANCIAL SCIENCES 3(28) 2016 ISSN e-issn

PROGNOZOWANIE. Ćwiczenia 2. mgr Dawid Doliński

WPŁYW RUCHU DROGOWEGO NA POZIOM ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA ORAZ RYZYKO CHORÓB UKŁADU ODDECHOWEGO. CZ. I OPIS

MODELOWANIE EFEKTU DŹWIGNI W FINANSOWYCH SZEREGACH CZASOWYCH

Bankructwo państwa: teoria czy praktyka

BEZRYZYKOWNE BONY I LOKATY BANKOWE ALTERNATYWĄ DLA PRZYSZŁYCH EMERYTÓW. W tym krótkim i matematycznie bardzo prostym artykule pragnę osiągnąc 3 cele:

ANNA GÓRSKA MONIKA KRAWIEC Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

1. Szereg niesezonowy 1.1. Opis szeregu

Akademia Ekonomiczna im. Oskara Langego we Wrocławiu Katedra Inwestycji Finansowych i Ubezpieczeń

O EFEKTACH ZASTOSOWANIA PEWNEJ METODY WYZNACZANIA PROGNOZ JAKOŚCIOWYCH ZMIAN CEN AKCJI W WARUNKACH KRYZYSU FINANSOWEGO 2008 ROKU

1.1. Bezpośrednie transformowanie napięć przemiennych

Transkrypt:

Rafał Cieślik Uniwersye Warszawski JAKOŚĆ ZYSKU SPÓŁEK IPO NA PRZYKŁADZIE GPW W WARSZAWIE Wprowadzenie Noblisa Joseph E. Sigliz za jedną z pięciu głównych przyczyn obecnego kryzysu gospodarczego uważa problem związany z manipulowaniem danymi finansowymi. Szczególnie negaywną rolę w ym zakresie przypisuje sysemowi moywacyjnemu oparemu na menedżerskich opcjach akcyjnych oraz wynikającemu z ego konflikowi ineresów. Taki sysem moywacyjny worzy bowiem podany grun dla kreaywnej rachunkowości lub wręcz oszukańczej rachunkowości jako sposobu podniesienia raingu przedsiębiorswa i w konsekwencji zwiększenia warości posiadanych opcji. Właściciel kapiału, opierając się na ak opracowanych informacjach sprawozdawczych, nieumyślnie kieruje się w swych decyzjach wirualną, a nie realną efekywnością i w konsekwencji saje się (niechcący) spekulanem rynkowym. Taki san rzeczy w dłuższej perspekywie wywiera dewasacyjny wpływ na gospodarkę, czego empirycznym dowodem jes właśnie obecny kryzys gospodarczy. Zakres ekonomicznych konsekwencji rynkowych manipulowania danymi finansowymi dokumenuje wiele opracowań zarówno eoreycznych, jak i empirycznych. Część z ych opracowań koncenruje swoją uwagę na syuacjach, w kórych skłonność do manipulowania wynikiem finansowym wydaje się silna. Doyczy o głównie okresów poprzedzających isone ransakcje giełdowe, w kórych obserwuje się niekorzysne dla danego przypadku różnice pomiędzy rzeczywisymi wynikami prezenowanymi przez daną spółkę a oczekiwaniami rynku. Jednym z akich przypadków jes wejście spółki na giełdę. Z badań prowadzonych przez S. Teoha, I. Welcha i T. Wonga wynikało, że ok. 62% badanych firm wprowadzających swoje akcje na giełdę wykazywało wyższy poziom inencjonalnych różnic memoriałowych (ang. abnormal accruals), niż firmy

Jakość zysku spółek IPO 61 wchodzące w skład próby konrolnej 1. Z badań ych wynikało również, że w roku wejścia na giełdę poziom inencjonalnych różnic memoriałowych był ponadprzecięnie wysoki, sanowił 4-5% akywów ogółem, j. ok. 25% do 50% ogólnej renowności akywów. Podobne wyniki zaobserwowano akże w okresach poprzedzających nową emisję akcji 2 oraz w okresach poprzedzających przejęcie spółki 3. Wyniki przyoczonego u badania wskazują ponado, że firmy, w kórych zauważalny jes wysoki poziom inencjonalnych różnic memoriałowych powodujących zwiększenie zysku w roku emisji akcji, prezenują znaczący spadek cen akcji w laach nasępnych. Konoacja ych wyników dla rynku kapiałowego jes aka, iż w okresie bezpośrednio poprzedzającym publiczną sprzedaż akcji lub w roku debiuu giełdowego menedżerowie zawyżają prezenowany w raporach finansowych zysk. Wykorzysują przy ym alernaywność wyborów i obszary swobody w zakresie księgowej wyceny komponenów kszałujących poziom zysku. Działania e mają na celu wzros ceny emisyjnej akcji. Jednakże nauralną konsekwencją zawyżania zysku w bieżącym okresie jes jego spadek w kolejnych laach 4. Fak en jes negaywnie odbierany przez rynek, co ma swoje odzwierciedlenie w niższej cenie akcji. Generalnie wyniki ych badań wskazują, iż niska jakość zysku, będąca wynikiem jego kreowania, wpływa pozyywnie na cenę akcji w krókim okresie. W dłuższej perspekywie wpływ en jes negaywny. Sąd celem niniejszego arykułu jes próba oceny jakości zysku spółek IPO na przykładzie Giełdy Papierów Warościowych w Warszawie. Dodakowym celem arykułu jes sworzenie, poprzez formułowane wnioski i poglądy, podsawy do dyskusji na ema jakości zysku jako nowej kaegorii analiycznej oraz rozszerzenia zakresu przedmioowego radycyjnej analizy finansowej, obejmującej ocenę płynności, zadłużenia, renowności, efekywności wykorzysania mająku oraz pozycji przedsiębiorswa na rynku kapiałowym akże o ocenę jakościową zysku lub przynajmniej wprowadzenie odpowiedniego parameru w ramach doychczasowych obszarów. 1 2 3 4 S. Teoh, I. Welch, T.J. Wong, Earnings Managemen and he underperformance of seasoned equiy offering, Journal of Financial Economics 1998, No. 50, s. 63-99. S. Teoh, I. Welch, T.J. Wong, Earnings managemen and he long-run marke performance of Iniial Public Offerings, Journal of Finance 1998, No. 53, s. 1935-1974. M. Erickson, S. Wang, Earnings managemen by acquiring firms in sock-for-sock mergers, Journal of Accouning and Economics 1999, No. 27, s. 149-176. M.in. wcześniejsze uznanie przychodu powoduje wzros zysku w danym roku, jednakże obniży jego warość w roku nasępnym. Podobnie niższy odpis amoryzacyjny w pierwszych okresach wpływa dodanio na poziom zysku, jednakże w okresach dalszych nasępuje odwrócenie ego zjawiska.

62 Rafał Cieślik 1. Pojęcie jakość zysku Termin jakość zysku nie jes jeszcze powszechnie używanym, szczególnie w polskiej lieraurze, określeniem wskazującym na pewne ważne i pożądane cechy ej kaegorii. Jednakże nie jes pojęciem nowym. Zarówno w opracowaniach naukowych, jak i w lieraurze anglosaskiej koneks jakości zysku z reguły uożsamiany jes z pojęciem earnings qualiy, chociaż jak doąd nie zosała sformułowana jednoznaczna i ogólnie akcepowalna jego definicja 5. Problem związany z jednoznaczną egzegezą ego erminu wynika zarówno z celu oraz normaywnych aspeków funkcjonowania sysemu rachunkowości w różnych pańswach i różnych przedsiębiorswach, jak i szerokiego kręgu użykowników informacji finansowych, a co za ym idzie formułowania przez nich różnych oczekiwań w zakresie cech jakościowych, jakimi powinien charakeryzować się zysk. Kolejną przesłanką sanowiącą rudność inerpreacyjną w omawianym zakresie jes fak łączenia erminu jakość zysku z oceną jakości szeroko rozumianej informacji sprawozdawczej oraz fak uożsamiania ego erminu z pojęciem kreaywna rachunkowość. Analiza lieraurowa przedmiou pozwala wyróżnić pewien zesaw kryeriów oceny jakości zysku 6, kóry po przeprowadzeniu odpowiednich konsulacji oraz esów saysycznych mógłby sanowić insrumenarium ejże oceny. Z analizy ej jednoznacznie wynika, iż zesaw kryeriów wykorzysywanych do oceny jakości zysku pokrywa się z głównymi deerminanami użyeczności decyzyjnej danych księgowych określonymi w SFAC nr 2 7, j. wiarygodnością (ang. reliabiliy) oraz odpowiedniością (ang. relevance). W ramach opracowań idenyfikujących jakość zysku poprzez ocenę jego wiarygodności przedmioem oceny były różnice memoriałowe (ang. oal accruals), przy czym w ym przypadku jakość zysku uznawana była za synonim wysokiej wiarygodności ej części zysku księgowego, kóra nie ma pokrycia w zrealizowanych przepływach pieniężnych 8. 5 6 7 8 R. Cieślik, W. Szczęsny, Teoreyczne i prakyczne aspeky jakości zysku, w: Finansowe uwarunkowania rozwoju organizacji gospodarczych, red. W. Szczęsny, J. Turyna, Wydawnicwo Naukowe Wydziału Zarządzania UW, Warszawa 2009, s. 53-71. Ibid. Saemens of Financial Accouning Conceps (SFACs) No. 2 Jakościowe charakerysyki informacji worzonej w rachunkowości. P. Dechow, I. Dichev, The qualiy of accruals and earnings: he role of accrual esimaion errors, The Accouning Review 2002, No. 77(S), s. 35-59; J. Francis, R. LaFond, P. Olsson, K. Schipper, The marke pricing of accruals qualiy, Journal of Accouning and Economics 2005, No. 39(1), s. 295-327.

Jakość zysku spółek IPO 63 Z kolei w ramach opracowań, kóre koncenrowały się na odpowiedniości zysku dla procesu decyzyjnego (ang. relevance), jakość zysku była esymowana na podsawie oceny jego rwałości, czyli wysokiej zdolności do urzymania swojego poziomu w przyszłości 9. W lieraurze przedmiou można akże wskazać wiele opracowań empirycznych, kóre ocenę jakościową zysku realizowały przez idenyfikację obu ych deerminan jednocześnie, przy czym wiarygodność idenyfikowano poprzez jakość różnic memoriałowych, a odpowiedniość poprzez ocenę rwałości zysku 10 lub sopień jego wpływu na proces wyceny rynkowej spółki 11. Fak odmiennego podejścia do idenyfikowania jakości zysku w ramach wskazanych powyżej badań pozwala posawić wniosek, że indywidualna dla konkrenego badania meoda esymacji mogła być użya do bardzo wąskich celów wynikających z przedsawionych w badaniu założeń. Kiedy założenia badania i założenia meody esymacji pokrywały się ylko częściowo, żadne z przyoczonych u podejść nie dosarczało wszechsronnego pomiaru jakości zysku. Wynika z ego wpros, iż model esymacji jakości zysku musi być powiązany z celem badania, a o pozwala posawić wniosek, iż budowa jednego uniwersalnego wskaźnika ejże oceny jes w zasadzie niemożliwa. 2. Ocena jakości zysku spółek IPO analiza empiryczna Jak zosało wskazane powyżej, podsawową rudnością procesu budowy modelu oceniającego, szczególnie w konekście bardzo precyzyjnego określenia jego założeń, jes zdefiniowanie pojęcia jakość zysku. Dla porzeb niniejszego badania jakość zysku jes rakowana jako synonim wysokiej wiarygodności ej części zysku księgowego, kóra nie ma pokrycia w zrealizowanych przepływach pieniężnych. Definicja a opiera się na założeniu, że rachunkowość finansowa zgodnie z zasadą memoriałową ewidencjonuje wszyskie zdarzenia gospodarcze zarówno o charakerze niepieniężnym, jak i pieniężnym. Jednocześnie poziom niegoówkowy (memoriałowy) ych zdarzeń ma charaker uznaniowy, usalany jes na podsawie wyceny bilansowej. Wycena bilansowa prowadzona jes zgod- 9 S. Richardson, Earnings Qualiy and Shor Sellers, Accouning Horizons 2003, No. 17, s. 41-69. 10 M. Lang, J.S. Raedy, M.H. Yeman, How represenaive are firms ha are cross-lised in he Unied Saes? An analysis of accouning qualiy, Journal of Accouning Research 2003, No. 41 (2), s. 363-386. 11 S. Balsam, J. Krishnan, J.S. Yang, Audior Indusry Specializaion and Earnings Qualiy, Audiing 2003, No. 22 (2), s. 71-97.

64 Rafał Cieślik nie z wymogami prawnymi, kóre pozwalają wybierać alernaywne sposoby posępowania w ramach zw. praw wyboru oraz obszarów swobody. Taki sopień swobody pozwala menedżerom kreować obraz przedsiębiorswa, kierując się własnymi inencjami. Część finansisów wyraża wręcz pogląd, że im większa rozbieżność między zyskiem memoriałowym wygenerowanym w rakcie roku obroowego a nadwyżką środków pieniężnych z działalności operacyjnej (rozbieżność a określana jes w lieraurze przedmiou jako różnice memoriałowe, ang. oal accruals, TA), ym mniejsza wiarygodność obrazu firmy prezenowanego w sprawozdaniu finansowym 12. Dekompozycja a może być opisana za pomocą nasępujących równań: sąd Zn = CFO + TA, TA = Zn CFO, gdzie: Zn zysk neo w roku, CFO przepływy z działalności operacyjnej w roku, TA warość różnic memoriałowych w roku. Niesey, wielkość różnic memoriałowych prezenowanych przez jedną firmę nie może być wpros porównywana do warości ej kaegorii z la poprzednich bądź warości prezenowanych przez inne firmy. Wynika o z faku, że duże jednoski w sposób nauralny będą wykazywały wyższą warość TA w sosunku do firm małych. Sąd dla zachowania porównywalności danych w badaniu wykorzysano wskaźnik TATA prezenujący relację różnic memoriałowych do ogólnej warości akywów na począek badanego roku. Poziom akywów jes u więc wagą określającą skalę prowadzonej działalności, a warość z począku okresu wynika z założenia, że jeżeli jednoska manipuluje danymi, o może wpływać akże na poziom akywów bieżącego roku, nie może naomias manipulować warością akywów z roku poprzedniego. Opierając się na powyższej formule obliczeniowej oraz badaniach prowadzonych w ym zakresie na świecie, należy się spodziewać, iż średni poziom wskaźnika TATA oraz mediana wyliczone dla roku poprzedzającego wejście spółki na giełdę będą wyższe niż w pozosałych laach objęych badaniem. 12 R. Cieślik, Meody oceny wiarygodności sprawozdań finansowych w prakyce świaowej, w: Przedsiębiorczość. Aspeky finansowe i społeczne, red. W. Szczęsny, J. Turyna, S. Wymysłowski, Wydawnicwo Naukowe Wydziału Zarządzania UW, Warszawa 2010, s. 130.

Jakość zysku spółek IPO 65 Dla powierdzenia posawionej ezy analizie poddano dane zaware w sprawozdaniach finansowych spółek debiuujących na Giełdzie Papierów Warościowych w Warszawie innych niż banki, zakłady ubezpieczeń, dosawcy usług finansowych oraz spółki zagraniczne w laach 2008-2011. Do próby włączono wszyskie dane dosępne w bazach ekonomicznych, Nooria, ineria.pl, wp.pl, bankier.pl. Osaecznie próba objęła 55 spółek, co w ramach okresu badawczego dało łącznie 225 przypadków analiycznych. Wyniki przeprowadzonego badania prezenuje abela 1. Dane opisowe dla wskaźnika TATA wyliczone dla spółek debiuujących na GPW w Warszawie w laach 2008-2011 Tabela 1 Rok IPO+2 Rok IPO+1 Rok IPO Rok IPO-1 Rok IPO-2 TATA dodanie 17 21 29 23 19 TATA ujemne 38 34 26 32 36 Udział % TATA dodanie 30,9% 38,2% 52,7% 41,8% 34,5% TATA dodanie wyższe lub równe 10% 6 7 13 13 7 Udział % TATA dodanie wyższe lub równe 10% 10,9% 12,7% 23,6% 23,6% 12,7% Warość średnia TATA -0,036-0,032 0,031 0,019-0,013 Mediana -0,043-0,023 0,001-0,018-0,047 Dane e jednoznacznie wskazują na dwa okresy, w kórych osiągane wyniki różnią się od pozosałych la objęych badaniem. W roku poprzedzającym wejście spółki na giełdę i w roku debiuu, czyli okresach isonych dla zwiększenia zaineresowania emisją akcji oraz ich wyceną na debiucie, poziom różnic memoriałowych jes najwyższy. Świadczy o ym zarówno warość średnia, jak i mediana. Wyniki e mogą zaem sugerować, iż w okresach ych wysępuje wyraźnie silniejsza, w sosunku do pozosałych la, endencja do zawyżania wyniku finansowego przez wykorzysanie meod księgowych. Ważną obserwacją jes akże znaczący wzros liczby przypadków, w kórych dodani poziom różnic memoriałowych przekracza warość 10% ogólnej sumy akywów. W roku IPO i w roku poprzednim liczba ych spółek jes prawie dwukronie większa. Jes o zaem kolejny argumen sugerujący, iż w ych laach skala zawyżania wyniku finansowego jes silniejsza. Wnioskowanie na ema jakości zysku na podsawie wskaźnika TATA, pomimo że jes sosowane w opracowaniach naukowych, uważa się za podejście uproszczone i w pewnych przypadkach może być nieuzasadnione. W prakyce badawczej częściej spoyka się rozwiązania dokonujące podziału ogólnej sumy różnic memoriałowych na część nieuznaniową, zw. operacyjne różnice memoriałowe (ang. normal accruals, NA) i część wynikającą z inencjonalnego działania menedżera, zw. inencjonalne różnice memoriałowe (ang. abnormal accruals, AA).

66 Rafał Cieślik Tu należy wyraźnie podkreślić, iż operacyjne różnice memoriałowe kszałowane są przez rozmiar prowadzonej działalności, naomias inencjonalne różnice memoriałowe są skukiem subiekywnych księgowych wyborów dokonywanych przez menedżera 13. Dekompozycja a może być opisana za pomocą nasępujących równań: Zn = CFO + TA, TA = NA + AA, Zn = CFO + NA + AA, gdzie: Zn zysk neo w roku, CFO przepływy z działalności operacyjnej w roku, TA warość różnic memoriałowych w roku, NA warość operacyjnych różnic memoriałowych w roku, AA warość inencjonalnych różnic memoriałowych w roku. Dokonanie akiego podziału na podsawie czyania sprawozdań nie jes jednak możliwe. Należy w ym celu wykorzysać jedną z kilku meod ilościowych opisanych i przeesowanych w opracowaniach świaowych 14. W ramach niniejszego badania dla oceny jakości zysku wykorzysano model Lindy DeAngelo 15. W modelu ym operacyjne różnice memoriałowe dla danego roku są równe warości ych różnic, kóre firma wykazała w roku poprzednim. Zaem wzros poziomu różnic memoriałowych w sosunku do roku poprzedniego, zgodnie z założeniami modelu, jes podsawą do swierdzenia wykorzysywania przez przedsiębiorswo niedozwolonych prakyk księgowych, a sama formuła obliczeniowa przedsawia się nasępująco: NA 1 =, A 2 TA gdzie: NA operacyjne różnice memoriałowe w roku, TA -1 warość różnic memoriałowych ogółem w roku -1, A -2 ogólna suma akywów w roku -2. 13 R. Cieślik, Meody oceny wiarygodności, op. ci., s. 130. 14 Ibid. 15 L. DeAngelo, Accouning numbers as marke valuaions subsiues: A sudy of managemen buyous of public sockholders, The Accouning Review 1986, No. 61, s. 400-420.

Jakość zysku spółek IPO 67 Wykorzysując założenia modelu L. DeAngelo oraz opierając się na wynikach innych badań prowadzonych w ym zakresie na świecie można posawić ezę, iż w przypadku spółek IPO debiuujących na GPW w Warszawie średni poziom inencjonalnych różnic memoriałowych oraz mediana wyliczone dla roku poprzedzającego wejście spółki na giełdę będą wyższe niż w pozosałych laach objęych badaniem. Wyniki esu na poziom inencjonalnych różnic memoriałowych prezenuje abela 2. Dane e jednoznacznie wskazują, że w okresie poprzedzającym wejście spółki na giełdę poziom inencjonalnych różnic memoriałowych jes wyraźnie wyższy niż w laach kolejnych. Doyczy o zarówno warości średniej (3,2%), jak i mediany (3,6%). Wyniki e są zaem zgodne z rezulaami innych badań i powierdzają ezę o zawyżaniu przez spółki IPO wyniku finansowego w okresie poprzedzającym debiu giełdowy. Dane opisowe dla inencjonalnych różnic memoriałowych AA wyliczone dla spółek debiuujących na GPW w Warszawie w laach 2008-2011 Tabela 2 Rok IPO+2 Rok IPO+1 Rok IPO Rok IPO-1 AA dodanie 25 23 32 32 AA ujemne 30 32 23 23 Udział % AA dodanie 45,5% 41,8% 58,2% 58,2% AA dodanie wyższe lub równe 10% 9 9 14 16 Udział % AA dodanie wyższe lub równe 10% 16,4% 16,4% 25,5% 29,1% Warość średnia AA -0,004-0,063 0,012 0,032 Mediana -0,009-0,018 0,014 0,036 W okresie IPO-1 obserwujemy akże znaczący, bo blisko 80-procenowy, wzros liczby przypadków, w kórych dodani poziom inencjonalnych różnic memoriałowych przekracza warość 10% ogólnej sumy akywów. W okresie ym widoczny jes zaem bardzo wyraźny wzros liczby spółek, kóre w sposób agresywny poprawiają warość prezenowanego wyniku finansowego. Zgodnie z wnioskami wynikającymi z wielu opracowań empirycznych, agresywne kreowanie obrazu przedsiębiorswa odbija się w sposób negaywny na wynikach przyszłych. Najczęściej aką barierą jes okres dwóch la. Można zaem posawić ezę, że różnice pomiędzy warościami średnimi w roku IPO-1 i roku IPO+2 powinny być największe. Powierdza o analiza zawara w abeli 3. W przypadku spółek debiuujących w 2008 (po wyłączeniu przypadków eksremalnych, poziom AA powyżej 50% warości akywów) i 2011 roku różnica a jes saysycznie isona i zgodnie z założeniami esu nie może być uznana za przypadkową.

68 Rafał Cieślik Dane analizy saysycznej isoności różnic średnich prób zależnych dla spółek debiuujących na GPW w Warszawie w laach 2008-2011 Tabela 3 Średnia Odch. sd N Różnica Odch. sd df p Debiu 2008 IPO +2-0,027143 0,145308 IPO-1 0,083571 0,129947 14-0,110714 0,114318-3,62370 13 0,003089 Debiu 2009 IPO +2 0,051429 0,124020 IPO-1 0,038571 0,078831 7 0,012857 0,138289 0,245984 6 0,813894 Debiu 2010 IPO +2-0,103333 0,169902 IPO-1-0,036000 0,165866 15-0,067333 0,220015-1,18529 14 0,255634 Debiu 2011 IPO +2-0,043571 0,125429 IPO-1 0,043571 0,140363 14-0,087143 0,144937-2,24967 13 0,042434 Podsumowanie W niniejszym opracowaniu meodologia oceny jakości zysku zosała opara na założeniu, że jednoska gospodarcza, wykorzysując prawa wyboru i obszary swobody zaware zarówno w krajowych, jak i międzynarodowych regulacjach doyczących prawa bilansowego, jes w sanie kszałować poziom przychodów i koszów, nie jes naomias w sanie kreować przepływów pieniężnych. Wyniki badania opare na powyższym założeniu w sposób jednoznaczny pozwoliły wykazać, że średnia warość wskaźnika TATA oraz inencjonalnych różnic memoriałowych (AA) w okresie wejścia spółki na giełdę i w okresie poprzedzającym jes wyraźnie wyższa niż warość ych mierników obserwowana w pozosałych okresach objęych badaniem. Wyniki e są zgodne z eoreycznymi założeniami badania oraz z rezulaami innych badań prowadzonych w ym zakresie i sanowią empiryczny dowód na wykorzysywanie przez spółki debiuujące na GPW w Warszawie meod księgowych do inencjonalnego zawyżania wyników finansowych. Pomimo znalezienia empirycznych dowodów na kreowanie obrazu firmy zawarego w sprawozdaniu finansowym przez spółki IPO, waro wskazać na ograniczenia przyjęej meodologii badania. Oóż przyjęa meoda szacowania inencjonalnych różnic memoriałowych nie uwzględniania wpływu na ich poziom zmian rozmiarów prowadzonej działalności. Dodakowo w przypadku firm szybko się

Jakość zysku spółek IPO 69 rozwijających wysoki poziom dodanich różnic memoriałowych jes raczej nauralny, a przecież znaczną część spółek IPO możemy do ej kaegorii zaliczyć. Niemniej jednak obserwacje dokonane w ramach niniejszego badania sanowią pewien wkład w dyskusję na ema jakości informacji finansowej na polskim rynku kapiałowym i mogą sanowić przesłankę do dalszych badań w ym zakresie. Lieraura Balsam S., Krishnan J., Yang J.S., Audior Indusry Specializaion and Earnings Qualiy, Audiing 2003, No. 22 (2). Cieślik R., Meody oceny wiarygodności sprawozdań finansowych w prakyce świaowej, w: Przedsiębiorczość. Aspeky finansowe i społeczne, red. W. Szczęsny, J. Turyna, S. Wymysłowski, Wydawnicwo Naukowe Wydziału Zarządzania UW, Warszawa 2010. Cieślik R., Szczęsny W., Teoreyczne i prakyczne aspeky jakości zysku, w: Finansowe uwarunkowania rozwoju organizacji gospodarczych, red. W. Szczęsny, J. Turyna, Wydawnicwo Naukowe Wydziału Zarządzania UW, Warszawa 2007. Cieślik R., Szczęsny W., Zysk księgowy jako czynnik asymerii informacji na rynku kapiałowym, w: Finansowe uwarunkowania rozwoju organizacji gospodarczej: Teoria i prakyka budżeowania, red. W. Szczęsny, J. Turyna, Wydawnicwo Naukowe Wydziału Zarządzania UW, Warszawa 2009. DeAngelo L., Accouning numbers as marke valuaions subsiues: A sudy of managemen buyous of public sockholders, The Accouning Review 1986, No. 61. Dechow P., Dichev I., The qualiy of accruals and earnings: he role of accrual esimaion errors, The Accouning Review 2002, No. 77(S). Erickson M., Wang S., Earnings managemen by acquiring firms in sock-for-sock mergers, Journal of Accouning and Economics 1998, No. 27. Francis J., LaFond R., Olsson P., Schipper K., The marke pricing of accruals qualiy, Journal of Accouning and Economics 2005, No. 39(1). Lang M., Raedy J.S., Yeman M.H., How represenaive are firms ha are cross-lised in he Unied Saes? An analysis of accouning qualiy, Journal of Accouning Research 2003, No. 41 (2). Richardson S., Earnings Qualiy and Shor Sellers, Accouning Horizons 2003, No. 17. Teoh S., Welch I., Wong T.J., Earnings managemen and he long-run marke performance of Iniial Public Offerings, Journal of Finance 1998, No. 53. Teoh S., Welch I., Wong T.J., Earnings managemen and he underperformance of seasoned equiy offering, Journal of Financial Economics 1998, No. 50.

70 Rafał Cieślik EARNINGS QUALITY OF IPO FIRMS ON THE EXAMPLE OF THE WARSAW STOCK EXCHANGE Summary The purpose of his paper is o empirically invesigae he earnings qualiy (EQ) of IPO companies on he Polish capial marke. The sudy included daa from financial saemens of companies ha became public hrough he IPO process on he WSE beween 2008 and 2011. In order o esimae EQ I used an approach based on measuremen of abnormal accruals. This sudy has shown ha he average magniude of he incomeincreasing abnormal accruals in he pre-ipo period was significanly higher han in he pos-ipo periods. This resul is consisen wih prior findings and he heoreical assumpions and provides an empirical evidence ha Polish firms managers engage in earnings managemen a he ime of he IPO.