RAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ

Szkoła Podstawowa nr 4 im. Wł. Broniewskiego w Zambrowie rok szkolny 2013/2014 RAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ Wymaganie 11 Szkoła organizując procesy edukacyjne uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych Opracował zespół w składzie: Lidia Grad Zofia Ożlańska Małgorzata Puchalska Beata Skawska Urszula Tomasiewicz Bożena Zaręba Zambrów czerwiec 2014 rok

WPROWADZENIE Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji wewnętrznej przeprowadzonej w Szkole Podstawowej nr 4 przez zespół nauczycieli w składzie: Lidia Grad przewodnicząca, Zofia Ożlańska, Małgorzata Puchalska, Beata Skawska, Urszula Tomasiewicz, Bożena Zaręba. Wychodziłyśmy z założenia, że ewaluacja jest zaplanowanym i podporządkowanym pewnym rygorom metodologicznym procesem, polegającym na zbieraniu oraz przetwarzaniu informacji o warunkach, przebiegu i skuteczności działań placówki. Traktowałyśmy podejmowane działania jako formę samooceny pracy naszej szkoły, w wyniku której określimy kierunki do dalszej pracy. Wykładnią do naszych działań w tym zakresie było Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 7 października 2009 roku w sprawie nadzoru pedagogicznego ( z późniejszymi zmianami), w którym zostały opisane wymagania stawiane przez państwo szkołom i placówkom oświatowym. Pierwszym ważnym krokiem było podjęcie decyzji, o zakresie ewaluacji wewnętrznej w bieżącym roku szkolnym. Na zebraniu Rady Pedagogicznej w dniu 31.08.2013 roku podjęliśmy decyzję, że w bieżącym roku poddamy ewaluacji wewnętrznej Wymaganie 11 Szkoła organizując procesy edukacyjne uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych Przy wyborze przedmiotu ewaluacji kierowaliśmy się wnioskami wynikającymi z podsumowania pracy szkoły, wnioskami z nadzoru pedagogicznego dyrektora oraz zadaniami wynikającymi z kierunków polityki oświatowej państwa określonymi do realizacji w roku szkolnym 2013/2014. Po przeanalizowaniu charakterystyk wymagania na poziomie D i B: Charakterystyka wymagania na poziomie D W szkole lub placówce analizuje się wyniki sprawdzianu i egzaminów oraz wyniki ewaluacji zewnętrznej i wewnętrznej. Analizy prowadzą do formułowania wniosków i rekomendacji, na podstawie których nauczyciele planują i podejmują działania. Działania prowadzone przez szkołę lub placówkę są monitorowane i analizowane, a w razie potrzeb modyfikowane. Charakterystyka wymagania na poziomie B W szkole lub placówce wykorzystuje się wyniki badań zewnętrznych, odpowiednio do potrzeb szkoły lub placówki, w tym badania osiągnięć uczniów i losów absolwentów. 2

Określiłyśmy pytania kluczowe: 1. W jaki sposób analizowane są wyniki sprawdzianów? 2. W jaki sposób wdrażane są wnioski z analiz wyników sprawdzianów zewnętrznych i innych badań edukacyjnych? 3. Na ile przeprowadzone analizy wyników odnoszą się do kontekstu poprzednich lat? 4. W jaki sposób analiza badań wewnątrzszkolnych wpływa na wyniki sprawdzianów zewnętrznych? 5. W jaki sposób wnioski z analiz przedstawiane są Radzie Pedagogicznej, uczniom i Rodzicom? 6. Na ile Rodzice mają wpływ na wyniki sprawdzianów oraz badań zewnętrznych i wewnętrznych? Na tym zebraniu został powołany zespół do przeprowadzenia ewaluacji wewnętrznej w składzie: 1. Lidia Grad 2.Zofia Ożlańska 3.Małgorzata Puchalska 4. Beata Skawska 5.Urszula Tomasiewicz 6. Bożena Zaręba Podane zostały również kompetencje i zadania członków zespołu. Dyrektor szkoły na zebraniu rady pedagogicznej w dniu 13.09.2013 roku przedstawił plan nadzoru pedagogicznego, w którym przypomniał przedmiot ewaluacji oraz termin jej przeprowadzenia. W październiku 2013 roku zespół opracował projekt ewaluacji wewnętrznej, który po konsultacji z dyrektorem szkoły został przedstawiony na zebraniu Rady Pedagogicznej w dniu 28.11.2013r. Projekt zawierał: pytania kluczowe, wskazywał kryteria ewaluacji i metodologię prowadzenia badania (załącznik 1 projekt ewaluacji). Kolejną fazą ewaluacji było opracowanie narzędzi (załącznik 2 zestaw narzędzi). W projekcie ewaluacyjnym założyłyśmy zebranie informacji od nauczycieli, przewodniczących zespołów przedmiotowych, dyrektora szkoły, uczniów, rodziców oraz z analizy dokumentacji szkolnej. Opracowane zostały narzędzia: ankieta do nauczycieli, kwestionariusz wywiadu z dyrektorem, kwestionariusz wywiadu z liderami zespołów 3

przedmiotowych, ankieta do ucznia, ankieta do rodzica, arkusze do analizy wskazanych dokumentów. Zbieranie danych przebiegało zgodnie z terminami wyznaczonymi w projekcie ewaluacyjnym. Zgromadzone informacje, zostały w styczniu 2014r. opracowane w formie raportu diagnostycznego (załącznik 3 raport diagnostyczny). Więcej czasu wymagała analiza raportów z analizy sprawdzianu zewnętrznego kl. III i kl. VI oraz sprawdzianów kompetencji w klasach: I, II, IV i V. Zgodnie z założeniami projektu osoby odpowiedzialne za poszczególne zadania w tym zakresie gromadziły informacje w okresie marzec-maj 2014r. Efektem prowadzonych badań są arkusze z analizy wskazanych w projekcie ewaluacyjnym dokumentów szkoły. (załącznik 4 arkusze z analizy wskazanych dokumentów szkoły). Zgodnie z harmonogramem i projektem ewaluacyjnym w czerwcu br., zespół ewaluacyjny na podstawie zgromadzonych analiz opracował projekt raportu, który został przedstawiony dyrektorowi szkoły. Uzgodniono, że 23.06.2014r. z wynikami ewaluacji zostanie zapoznana Rada Pedagogiczna. Na tym spotkaniu zostaną również podjęte decyzje związane z terminami i formą realizacji wskazanych w raporcie kierunków do dalszej pracy. 4

WYNIKI EWALUACJI Pytanie kluczowe 1. W jaki sposób analizowane są wyniki sprawdzianów? W szkole prowadzona jest analiza wyników sprawdzianu zewnętrznego oraz wyników sprawdzianów kompetencji międzyprzedmiotowych i diagnoz na wejściu. Potwierdza to100%nauczycieli w ankiecie, liderzy zespołów nauczycielskich oraz dyrektor szkoły w wywiadzie. Wyniki sprawdzianów wewnętrznych większość nauczycieli analizuje w zespołach przedmiotowych (97,8%) lub indywidualnie (84,8%). Tylko 15 osób (32,6%) wskazuje zespoły zadaniowe dokonujące analizy sprawdzianów. Z badanej dokumentacji zespołów przedmiotowych wynika, że analizy wyników sprawdzianów miedzyprzedmiotowych nie dokonują nauczyciele wychowania fizycznego ze względu na specyfikę pracy. Większość liderów zespołów nauczycielskich oraz dyrektor szkoły (5-6 osób) ocenia współdziałanie nauczycieli w zakresie analizowania wyników badań wewnętrznych i zewnętrznych na 3 (w skali 1-6). Zaś współdziałanie w zakresie planowania badań osiągnięć uczniowskich i konstruowania narzędzi do badań wewnętrznych na 4. Najbardziej zróżnicowana jest ocena współdziałania nauczycieli w zakresie wdrażania wniosków i rekomendacji wynikających z podsumowania wyników badań (między oceną 2 a 5). W uzasadnieniu swoich opinii liderzy zespołów nauczycielskich oraz dyrektor szkoły wskazywali: współdziałanie tylko wewnątrz zespołu, z nauczycielami innych zespołów tylko przy analizie wyników sprawdzianów kompetencji międzyprzedmiotowych oraz wyników na progu,. 5

Osiągnięcia uczniów w sprawdzianach zewnętrznych i wewnętrznych analizowane są ilościowo i jakościowo (tabele, wykresy, zestawienia, opisy). metody Sprawdziany zewnętrzne Sprawdziany międzyprzedmiotowe Sprawdziany diagnozujące Wykorzystywane są wyniki opracowane przez OKE Wyniki są porządkowane i zestawiane w formie tabeli Wykorzystywane są wykresy rozkładu wyników Analizowana jest łatwość i trudność poszczególnych zadań oraz standardów Zebrane dane analizowane są w formie opisowej 46os.- 100% 4 8,8% 1 2,2% 43 93,5% 36 78,3% 40 87% 44 95,7% 14 30,4% 9 19,6% 45 97,8% 33 71,7% 34 73,9% 43 93,5% 35 76,1% 40 87% Brak oznakowania 8os. -17,4% 2os. 4,4% Analizy sprawdzianów są dokumentowane, zawierają wnioski i rekomendacje do dalszej pracy, ale brakuje w nich zapisu o planach wdrażania rekomendacji (poza zespołem przedmiotowym nauczycieli przyrody). 6

Pytanie kluczowe 2. W jaki sposób wdrażane są wnioski z analiz wyników sprawdzianów zewnętrznych i innych badań edukacyjnych? Nauczyciele planują badania osiągnięć uczniowskich poprzez: ustalanie terminów ich przeprowadzania, konstruowanie narzędzi do badań wewnętrznych, wdrażanie wniosków i rekomendacji oraz opracowywanie działań naprawczych. Większość nauczycieli (82,6%) deklaruje indywidualne proponowanie terminów badań osiągnięć uczniów. Jeden nauczyciel (2,2%) podaje, że ten sposób wdrażania wniosków z analizy wyników sprawdzianów go nie dotyczy, również jeden nauczyciel (2,2%) nie udziela odpowiedzi. Tylko 11 nauczycieli (23,9%) zgłasza, że zatwierdza terminy sprawdzianów wewnętrznych na radzie pedagogicznej. Podczas konstruowania narzędzi do badań wewnętrznych wszyscy nauczyciele (100%) deklarują wykorzystywanie wniosków z analizy sprawdzianów zewnętrznych. Najczęściej wskazywanymi sposobami są: konstruowanie pytań z zagadnieniami najsłabiej opanowanymi przez ucznia 19osób 41,3% oraz konstruowanie testów uwzględniających wnioski po poprzednim sprawdzianie 12osób 26,1%. Wszyscy nauczyciele (100%) uważają, że wdrażanie wniosków po analizie sprawdzianów zewnętrznych i wewnętrznych służy poprawie jakości pracy szkoły. Jeden nauczyciel (2,2%) wskazuje, że istnieje potrzeba zmian w zakresie analizy danych i wdrażania wniosków. Z wywiadu z liderami zespołów oraz z ankiety dla nauczycieli wynika, że plany działań naprawczych opracowywane są w miarę potrzeb. 7

Pytanie kluczowe 3. Na ile przeprowadzone analizy wyników odnoszą się do kontekstu poprzednich lat? Zapisy w dokumentacji szkolnej potwierdzają, że analiza wyników badań osiągnięć uczniów ma charakter ciągły i trwały wykonywana jest rokrocznie. Większość nauczycieli (97,8%) deklaruje, że znajomość wyników sprawdzianów z poprzednich lat przyczynia się do: modyfikowania form i metod pracy z uczniem, podnoszenia efektywności kształcenia, indywidualizacji nauczania, a tym samym podnoszenia jakości pracy szkoły. Tylko jedna osoba (2,2%) podaje, że nie ma to wpływu na obecne wyniki kształcenia. W uzasadnieniu swoich opinii nauczyciele najczęściej wskazywali: podczas tworzenia planu nauczania więcej godzin przeznaczam na tematy kształtujące umiejętności słabiej opanowane (14osób 30,4%), dostosowuję metody i formy pracy do indywidualnych możliwości uczniów, biorąc pod uwagę wnioski i rekomendacje (9osób 19,6%), modyfikuję formy i metody pracy pod kątem ćwiczenia umiejętności wymagających doskonalenia i tych, które zostały opanowane najsłabiej (7osób -15,2%), indywidualizuję pracę z uczniami, dostosowuję kryteria oceniania do indywidualnych potrzeb i możliwości ucznia (7osób 15,2%), 8

Pytanie kluczowe 4. W jaki sposób analiza badań wewnątrzszkolnych wpływa na wyniki sprawdzianów zewnętrznych? Wszyscy uczniowie klas czwartych (100%) i zdecydowana większość uczniów klas szóstych (98%) potwierdzają, że nauczyciele zwracają uwagę na kształcenie umiejętności, które będą sprawdzane podczas sprawdzianów wewnętrznych i zewnętrznych. Wszyscy nauczyciele (100%)podczas konstruowania narzędzi do badań wewnętrznych wykorzystują wnioski z analiz sprawdzianów zewnętrznych. Z analizy dzienników zajęć wynika, że nauczyciele przed sprawdzianami dokonują powtórzenia treści nauczania w zakresie danego sprawdzianu. Liderzy zespołów przedmiotowych po analizie kartotek i kart odpowiedzi sprawdzianów wewnętrznych dostrzegają potrzebę korelacji treści i punktacji badań wewnętrznych do sprawdzianu zewnętrznego. W dokumentacji szkolnej brakuje zapisu o analizowaniu przez nauczycieli i zespoły przedmiotowe potrzeby przeprowadzania sprawdzianów międzyprzedmiotowych w warunkach zbliżonych do przeprowadzanych sprawdzianów zewnętrznych. Z wywiadu z liderami zespołów przedmiotowych oraz z ankiety dla nauczycieli wynika jednoznacznie, że problem ten jest poruszany i większość nauczycieli dostrzega potrzebę przeprowadzania ich w warunkach zbliżonych do organizacji sprawdzianu zewnętrznego (39 osób 84,8%). Siedmiu nauczycieli (15,2%) nie ma zdania na ten temat. Z wywiadu z dyrektorem wynika, że problem z zapewnieniem identycznych warunków lokalowych przeprowadzania badań wewnętrznych z warunkami zapewnionymi przy sprawdzianie zewnętrznym, wynika z trudności organizacyjnych. 9

Pytanie kluczowe 5. W jaki sposób wnioski z analiz przedstawiane są Radzie Pedagogicznej, uczniom i Rodzicom? Z analizy dokumentacji szkolnej wynika, że analizowanie, planowanie, konstruowanie narzędzi oraz wdrażanie wniosków i rekomendacji badań wewnętrznych osiągnięć uczniów odbywa się w dużej mierze wewnątrz zespołów przedmiotowych. Na Radzie Pedagogicznej przedstawiane są tylko wyniki analizy sprawdzianów zewnętrznych i sprawdzianów międzyprzedmiotowych. Wszyscy nauczyciele (100%) podają, że omawiają wyniki sprawdzianów zewnętrznych i badań wewnętrznych podczas indywidualnych spotkań z rodzicami (33osoby 71,7%) i na zebraniach klasowych (39osoby 84,8%), z wykorzystaniem tablicy interaktywnej (1osoba 2,2%), prezentacji wyników danej klasy (1osoba 2,2%) oraz przekazując informację zwrotną po sprawdzianie (1osoba 2,2%). Większość rodziców jest zainteresowana wynikami kształcenia dziecka. Jednak współpraca rodziców ze szkołą występuje przeważnie w sytuacjach tworzonych przez szkołę wywiadówki, spotkania podczas dyżurów nauczycielskich, zapraszanie rodziców do szkoły w sytuacjach trudnych, ale również z inicjatywy rodziców. Szkoła ma olbrzymie trudności z dotarciem do rodziców w przypadkach najtrudniejszych i szczególnie wymagających współdziałania. 10

Statystka spotkań z rodzicami na zebraniach semestralnych, podczas których podawane są informacje o wynikach sprawdzianu próbnego kl. VI (17.03.2014r.) oraz o terminach przewidywanych sprawdzianów międzyprzedmiotowych w kl. I, II, IV oraz zewnętrznych w kl. III i V (24-25.04.2014r.) kl. lp. I procent rodziców obecnych na zebraniu kl. I kl 2 procent rodziców obecnych na zebraniu kl.ii kl 3 procent rodziców obecnych na zebraniu kl.iii kl. 4 procent rodziców obecnych na zebraniu kl. IV kl 5 procent rodziców obecnych na zebraniu kl. V kl. 6 procent rodziców obecnych na zebraniu kl. VI 1 I A 87% II A 83% III A 81% IV A 87% V A 92% VI A 43% 2 I B 78% II B 96% III B 95% IV B 75% V B 76% VI B 32% 3 I C 76% II C 70% III C 92% IV C 79% V C 63% VI C 50% 4 I D 72% II D 100% III D 95% IV D 88% V D 70% VI D 85% Wszyscy rodzice klas czwartych (100%) i większość rodziców klas szóstych (97,4%) jest informowana o wynikach sprawdzianów ich dzieci. Uczniowie potwierdzają, że są informowani o czekających ich sprawdzianach wewnętrznych i zewnętrznych (100%). Większość uczniów stwierdza, że jest informowana o wynikach uzyskiwanych ze sprawdzianów 98,7% z klas IV i 98,9% z klas VI. Tylko pojedyncze osoby stwierdzają, że nie zawsze są informowane o sprawdzianach. O wynikach sprawdzianów wewnętrznych i zewnętrznych uczniowie informowani są zdecydowanej większości przez nauczycieli przedmiotów. Kto informuje W klasach czwartych W klasach szóstych Wychowawca klasy 61,5 % 62,2% Nauczyciele przedmiotu 100% 97,8% inni 2,6% 5,5% 11

Pytanie kluczowe 6. Na ile Rodzice mają wpływ na wyniki sprawdzianów oraz badań zewnętrznych i wewnętrznych? Prawie wszyscy uczniowie wiedzą jakie mają braki w wiadomościach i umiejętnościach oraz nad czym muszą jeszcze popracować 99% z klas IV i 93% z klas VI. Większość rodziców uczniów klas czwartych (84%) jest w pełni zorientowana, jakie braki mają ich dzieci w wiadomościach i umiejętnościach. Natomiast w klasach szóstych duża część rodziców (34%) deklaruje, że tylko częściowo orientuje się w brakach wiadomości i umiejętności swego dziecka, ale aż 5% rodziców przyznaje się, że nie orientuje się w brakach wiadomości i umiejętności swego dziecka. Większość rodziców deklaruje, że wspiera swoje dziecko w nauce: - motywując do systematycznej pracy w klasach IV -96%, w klasach VI 85,5%. Kilkoro uczniów klas szóstych (14%) stwierdza, że jest motywowana przez rodziców czasami. - pomagając w odrabianiu prac domowych - 86% w kl. IV, 44% w kl. VI. - zachęcając do udziału w zajęciach pozalekcyjnych - 77% w kl. IV i 43% w kl. VI. - kontaktując się z wychowawcą lub innym nauczycielem 68% kl. IV i 32% kl. VI. 12

Zarówno uczniowie klas czwartych i szóstych oraz ich rodzice mają świadomość, że w szkole prowadzone są zajęcia pozalekcyjne umożliwiające uzupełnianie braków w wiadomościach i umiejętnościach. Zdecydowana większość uczniów klas szóstych (79%) uczestniczy w nich, zaś zdecydowanie mniej uczniów klas czwartych (49%) korzysta z takich zajęć. Zdecydowanej większości uczniów bardzo zależy na uzyskaniu dobrych wyników ze sprawdzianów. Większości rodzicom uczniów klas VI zależy, aby ich dzieci uzyskały dobry wynik ze sprawdzianu szóstoklasisty, natomiast część rodziców klas IV deklaruje, że zależy im na tym umiarkowanie. Swoje przemyślenia Rodzice uzasadniają: lepszy start w gimnazjum (10,4%), w przyszłości lepsza szkoła (10,4%), dobry wynik ze sprawdzianu będzie nagrodą dla dziecka za jego pracę (3,9%). Po zapoznaniu się z charakterystyką wymagań stawianych przez państwo szkołom i placówkom oświatowym (Rozporządzenie MEN z 7 października 2009roku) liderzy zespołów 13

nauczycielskich oraz dyrektor szkoły dokonali przewidywanej oceny Wymagania 11. Większość 7 osób oceniła je na literę B, a tylko pojedyncze osoby podały ocenę C i D. Po analizie sprawdzianów zewnętrznych dla klas III i VI, a w tym roku klas V (przeprowadzonych w roku szkolnym 2012/2013 oraz 2013/2014) oraz sprawdzianów wewnętrznych kompetencji międzyprzedmiotowych dla klas I, II i IV, zespół ewaluatorów wskazuje następujące kierunki do dalszej pracy w podnoszeniu efektów kształcenia: - prowokować uczniów do rozwiązywania zadań matematycznych różnymi sposobami, ustalania tego sposobu oraz prezentowania rozwiązania zadania szczególnie zadań z treścią. - doskonalić umiejętność czytania ze zrozumieniem poleceń (szczególnie złożonych z dwóch działań do wykonania zaznacz i podpisz ) oraz zadań tekstowych. - doskonalić umiejętność analizowania i interpretowania różnych tekstów kultury (literackich (epickich i lirycznych), nieliterackich (publicystycznych i popularnonaukowych) oraz ikonicznych), rozpoznawania adresata tekstu i wyciągania wniosków wynikających z przesłanek zawartych w tekście. - doskonalić ogólną sprawność językową przy konstruowaniu zdań, prowokując uczniów do przestrzegania norm gramatycznych, ortograficznych i interpunkcyjnych oraz czytelności zapisu. 14

WNIOSKI I REKOMENDACJE Lp. Wnioski Rekomendacje 1. Brak opracowywanych planów wdrażania rekomendacji wynikających z analizy sprawdzianów. sprawdzianach. 2. Zespoły nauczycielskie nie analizują efektów wdrażanych rekomendacji po sprawdzianach. 3. Potrzeba opracowywania działań naprawczych wynika z analizy wniosków i rekomendacji po sprawdzianach. 4. Brak formalnej płaszczyzny współpracy zespołów nauczycielskich zmniejsza dostępność ogółu RP do wyników pracy zespołów w zakresie ewaluacji procesów edukacyjnych. 5. Istnieje potrzeba przeprowadzania badań wewnętrznych sprawdzianów międzyprzedmiotowych i sprawdzianów próbnych szóstoklasisty w warunkach zbliżonych do przeprowadzanych sprawdzianów zewnętrznych. 6. Uczniowie klas czwartych mając świadomość swoich braków nie są zmotywowani do uczestnictwa w zajęciach dodatkowych organizowanych przez szkołę. 7. Pomimo, iż nauczyciele stwarzają rodzicom możliwość uzyskiwania pełnej informacji o efektach kształcenia ich dzieci, to niektórzy rodzice, szczególnie uczniów klas szóstych nie korzystają z tej oferty. 8. Zadania, które okazały się trudne podczas sprawdzianów, nie są w ocenie uczniów w pełni wyjaśniane przez nauczycieli. 9. Brakuje ujednoliconych zasad funkcjonowania planów nauczania. Należy opracowywać i dokumentować plany wdrażania rekomendacji po Efekty wdrażanych rekomendacji należy analizować i dokumentować. Zespoły nauczycielskie winny opracowywać plany naprawcze po analizie wniosków i rekomendacji sprawdzianów zewnętrznych, sprawdzianów międzyprzedmiotowych oraz diagnozie osiągnięć uczniów Utworzyć nauczycielski zespół międzyprzedmiotowy i zobowiązać liderów zespołów przedmiotowych do prezentowania pracy zespołu na RP. Należy usunąć problemy organizacyjne, aby dostosować warunki przeprowadzania sprawdzianów próbnych i międzyprzedmiotowych do warunków przeprowadzania sprawdzianów zewnętrznych. Nauczyciele powinni stale uświadamiać uczniom potrzebę korzystania z zajęć dodatkowych. Poddać pod dyskusję sposób zaangażowania rodziców w podnoszenie efektów kształcenia ich dzieci. Szczegółowo wyjaśniać zadania, z którymi uczniowie mają największe problemy. Dokumentować wszystkie zmiany w planach dydaktycznych zgodnie z ujednoliconymi zasadami. 10. Protokoły z posiedzeń RP są zbyt ogólne. Uszczegółowić zapisy w protokołach Rady Pedagogicznej. Opracowała: Lidia Grad 15